Potasyum-Sodyum-Selenyum-Silisyum Kaynakları ve Tibbi Etkileri:

19—Potasyum:

19.1-- Potasyum, sodyumla birlikte vücuttaki su dengesinin sağlanmasına yardımcı olur ve gıdaların hücre içine geçişini sağlar. Potasyumun önemli görevlerinden biri de sinir sistemindeki mesajları iletmesidir. Beyne oksijenin gönderilmesi beyin için önemlidir. Kalbimiz ve vücuttaki diğer kaslarımızın sağlıklı yapısını koruması potasyuma bağlıdır.

19.2-- Potasyum sodyumun (kasların kasılmasını sağlar) aksine kas kasılmalarında gevşetici etki gösterir.Ayaklarda kasılma potasyum eksikliği olabilir mi-hemen bir muz-kaysı yemek

19.3-- Potasyumun kanda yüksek düzeylerde bulunması, böbrek hastalığı, ciddi yanıklar, kanamalar gibi etkenlere bağlı olarak idrar miktarının azalması hallerinde görülebilir. Genellikle fazla bir belirti vermeden kalp üzerinde toksik etkiler gösterebilir.

19.1—Kaynakları:domates salçası,ıspanak,kuru üzüm,turp,portakal suyu,muz,kırmızı dolma biber,kaysı,Maden suları, avokado,  kırmızı pancar, esmer pirinç, hurma, meyve kurusu,incir, balık, meyve, sarımsak, pırasa, domates, et, fındık, portakal, patates, piliç, kuru üzüm, sebzeler ve tahıl taneleri.

20-Sodyum:

20.1-- sodyum yetmezliğine yol açan tiroid hastalığı hipotiroid, bazı idrar söktürücü ilaçlar, istifhar, ishal, siroz - hepatit gibi karaciğer hastalıkları, kalp- böbrek rahatsızlıkları, bağırsaklarda emilim ile ilgili sorunlar, kas erimesi, tuz kaybettirici maddeler, sara (epilepsi) depresyon - uyarıcı ilaçlar, böbreklerden su emilimini düzenleyen vazopressin (ADH) hormonunun normal seviyede olmaması, yanıklar, solunum ve metabolizma rahatsızlıkları, beyindeki hipofiz bezi ile ilgili sorunlar ve diyabet sodyum eksikliğine yol açar.

20.1.1—Sodyum eksikliğinin belirtileri ise; halsizlik, kramplar, kusma, baş ağrıları, ani vücut ısısı ve tansiyon düşmesi, depresyon, asabiyettir. Eksikliğinde nabız ile ilgili veriler normal seviyede değildir, sürekli değişmektedir. Sodyum miktarı 125 mg/l'den az ise acil olarak doktora başvurulmalıdır.

20.1.2—Sodyum eksikliğinde Zihinsel karışıklıklar, vücutta uyuşmalar ve kronik baş ağrıları oluşabilir. Hiponatremide kaslarda hissizlik, kramplar, kasın işlevini yitirmesi gibi ciddi sorunlar da ortaya çıkabilir.sodyum eksikliğinde görülen ilk rahatsızlıklar mide ve bağırsaktadır.

20.1.3-- Bol miktarda sodyum yüksek kan basıncına katkıda bulunur.

20.2- Aşırı terleme ve kusma ile, tuz alınmadan aşırı miktarda su içilmesi kandaki sodyum oranını düşürür, bol tuz yenilmesi ve az sıvı alınması da bu miktarı normalin üzerine çıkarır. Bunların dışında, öncelikle böbrek ve böbreküstü bezi olmak üzere bazı organların hastalıklarında da bu denge bozulabilir.

20.3--Vücuttan tuz ve su eksildiğinde, ağız kuruluğu, halsizlik, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı ve şok görülebilir. Tuz alınmaksızın bol su alınması halinde de, su zehirlenmesi yaşanabilir. -

20.4--diureticlerin kullanılması, çok fazla ishal olmak veya kusmak kadar vücuttaki sodyum ve klor oranının azalmasına neden olur. Bu durum kan pH'sının artmasına neden olan metabolik alkalosis ile sonuçlanır. Metabolik alkalosisin semptomları şunlardır: nefes alıp vermeyi etkiler, idrar pH'sını alkali durumdan asidik duruma getirir, çok fazla potasyum salgılanmasına neden olur. Hypokalemic metabolik alkalosis bir çeşit potasyum yetersizliğidir, bununla birlikte kan ve dokularda pH'nın artmasına neden olur. Bu bozukluk kasların fonksiyonlarını etkiler, nefes almayı güçleştirir, yutkunmayı zorlaştırır ve ölüme neden olabilir.

20.4.1—Yutkunma problemlerinde tuz eksikliğine bağlı oluşabilir mi.

20.5-- Çok fazla tuz alınımı baş dönmesi, kusma, ishal ve karın krampları gibi rahatsızlıklara neden olur. Susuzluk mekanizmasının bozulmasının veya su girişindeki herhangi bir aksaklığın neden olduğu çok fazla su kaybı plazmada anormal derecede yüksek sodyum konsantrasyonuna (hypernatremia) neden olur.

20.5.1--Hypernatremia nadiren çok fazla tuzun vücuda girmesinden (çok fazla deniz suyunun yutulması veya benzeri) dolayı ortaya çıkabilir. Böbrek yetmezliğinin son basamağında idrarla sodyum atılmasında görülen bazı bozukluklar fazla sıvının vücutta kalmasına dolayısıyla şişkinliğe ve eğer tuz ve su alınımı sınırlanmazsa bazı kalp rahatsızlıklarına neden olabilir.

20.5.2--Ciddi bir hypernatremia; şişkinlik, yüksek tansiyon, hızlı kalp atışı, nefes alıp vermede zorluk, çırpınma, koma ve ölüme neden olabilir.

20.6--Yetişkinlerde günde 1500 miligram sodyum alınması gerekir. Bu ise yaklaşık olarak 3750 miligram tuz anlamına gelir.

20.7—Kaynakları: sofra tuzu,salam,jambon,ketçap,mısır gevreği,çubuk kraker,patates cipsi,çorba,hamburger, süt ve süt ürünleri, hamsi balığı, peynir, deniz tuzu, kabuklu deniz hayvanları, kırmızı ve yeşil biber ve deniz sebzeleri.

 balık, kavrulmamış kuru yemiş , havuç, yer elması da sodyum açısından zengindir. Maden suyu tüketilmesi de tavsiye edilebilir.

21—Selenyum:

21.1—Selenyum Eksikliğinde

1--kanser riski , kas yapısında şiddetli bir zayıflık belirir, kalp ve damarlardaki esneme kabiliyeti azalır.

2--Çocuklarda selenyum eksikliği fetal kardiyomyopatiye neden olmaktadır.

3--Halsizlik ve yorgunluk yapar çocuklarda da gelişimin yavaşlamasına neden olur.

4--Göz sağlığını olumsuz etkiler.

5-- Erken yaşlanma, sinir sistemi hastalıkları ve zekâ geriliğine neden olabilir.

6--Sperm üretimi ve kalitesi azalarak kısırlık oluşabilir. Üreme sağlığı açısından, erkeklerin Selenyum ihtiyacı kadınlara oranla daha fazladır

21.2—Selenyum tiroid hormonları yapımında(guatr tedavisinde) da rolu vardır. Eklemleri, göz retinasını ve kan damarlarını korur.

21.3--E vitamini ile birlikte son derece güçlü antioksidan etki gösterir.

21.4--Birçok kanser türü, kolesterol ve kalp hastalıkları ile mücadelede selenyumdan yararlanılır.

21.5-- Selenyum eksikliğinde, miyokart enfarktüsü ve katarak riski artar.

21.6--Selenyum fazlalığında sindirim sistemi sorunları, Kronik selenyum zehirlenmesi (selenosis) düşük dozda selenyumum uzun bir zaman süreci içerisinde alınması ile oluşabilir.

21.6.1--Selenosisin en sık rastlanan belirtileri; saç, tırnak kırılması ve kaybıdır. Diğer belirtiler mide-bağırsak rahatsızlıkları deri kızarıklıklarını,sarımsaksı nefes kokusunu,bitkinlik sinirlilik ve sinir sistemi anormalliklerini içerebilir.

21.6.2—Selenyum fazlalığında  diş kaybı, çeşitli deri, omurilik ve kemik iliği hastalıkları, ateş gibi sağlık sorunları görülür. Daha yüksek dozları öldürücü olabilir.

21.7-- Selenyum eksik bireyler ilave psikolojik şiddetlere karşı daha hassasiyet gösterirler.

21.8—Kaynakları:tuna balığı,karides,ay çekirdeği,esmer pirinç,ceviz,yumurta,tavuk arpa, buğday gibi tahıllar, deniz ürünleri, et, karaciğer, pekmez, süt ve süt ürünleri, tereyağı, mantar, soğan, lahana, brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler , Et, yumurta, tahıl, baklagiller, susam, Hindistan cevizi, ceviz,kuru yemişlerde ve bol miktarda balıklarda bulunur.

22—Silisyum:

22.1—Silisyum Eksikliği, gelişme geriliği, kemik, kıkırdak ve bağ dokusu bozukluklarına neden olmaktadır.

22.2--Beyin yorgunluğunu giderir. Yaraların çabuk iyileşmesini sağlar. Organların vakitsiz yaşlanmasını ve bozulmasını engeller.Beyin yorgunluğunu giderir.

22.3--Yaraların çabuk iyileşmesini sağlar.

22.4--Fazlalığı ise böbrek taşlarına sebep olabilir

22.5--Zarları kuvvetlendirerek kanamaları önler. Organların vakitsiz yaşlanmasını, bozulmasını engeller.

22.2—Kaynak:Buğday kepeği,sarımsak,kuru fasulye,enginar ve kırkkilit otu (at kuyruğu)

Kaynak:1--http://www.canankaratay.net/ http:/

2--www.sakli-sifa.com/3- http://www.e-diyetisyen.com/4-- tr.mydearbody.com//5-- www.mailce.com//6-www.food-info.net/tr/