Yeşil Üniversiteler- Sürdürülebilir:
1--Üniversitelerin sürdürülebilir üniversite olma yolundaki çalışmalarını değerlendirmek üzere oluşturulmuş olan Yeşil Ölçüm sistemi Endonezya Üniversitesi tarafından geliştirilmiş ve ilk kez 2010 yılında uygulanmıştır.
2--Yeşil Ölçüm sistemi, değerlendirmeye katılan üniversiteler arasında bilgi ve deneyim paylaşımı sağlamakta ve üniversitelerin sürdürülebilirlik yolunda zayıf ve güçlü yönlerini görebilmelerine fırsat tanımaktadır.
2.1--Üniversitelerin derecelendirilmesi bu göstergeler üzerinden yapılmaktadır. Göstergeler; kampüs yerleşimi ve altyapı, enerji ve iklim değişikliği, atık yönetimi, su yönetimi, çevre dostu ulaşım olanakları, öğretim şeklindedir.
3--Yeşil ölçümün 2015 yılı değerlendirme sonuçlarına göre ilk 10’a giren üniversiteler ve aldıkları puanlara göre-65 ülkeden 407 üniversitenin katıldığı son ölçüme göre Nottingham Üniversitesi 7267 puan ile dünyanın en yeşil kampüsü seçilmiştir.
3.1--İkinci, 7156 puan ile Connecticut Üniversitesi olmuştur. Califomia Üniversitesi ise 7134 puan ile üçüncü olmuştur.
3.2--İlk onda yer alan üniversiteler arasında
İngiltere’den……… 3,
ABD’den………….. 5,
İrlanda ve Kanada’dan…1 ’er üniversite bulunmaktadır.
3.3--Türkiye'den ise sıralamaya 11 üniversite girmiş,
Bülent Ecevit Üniversitesi……. 217,
Özyeğin Üniversitesi………….. 260,
Sabancı Üniversitesi ise ……….276. sırada yer almıştır.
Celal Bayar Üniversitesi ise……404. sıradan dâhil olmuştur
3.4--Türk üniversiteleri arasında birinci sırada yer alan Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) yeşil ölçüm çalışmasına ilk kez 2014 yılında katılmış ve Türk üniversiteleri arasında yine birinci sırada yer almış, genel sıralamada ise 239. olmuştur.
4-- Bülent Ecevit Üniversitesinin yapmış olduğu çalışmalar:
1--Zonguldak ilinde yer alan üniversitenin 2500 dekarlık alanın yaklaşık 80 dekarını binalar oluşturmaktadır. Orman alanı 1800 dekar civarında, ekilmiş yeşil alanı ise 175 dekardır.
2--Binalarda ısı yalıtımı açısından mantolama işlemi tamamlanmış durumdadır.
3--Eneıji tasarrufu amacıyla LED (Light Emitting Diode - Işık Yayan Diyot) aydınlatmaların kullanımı yaygınlaştınlmaktadır.
4--Farabi Kampüsü'nde (Merkez kampüs) doğal gaz kullanımı başlamıştır, diğer kampüslerinde de doğal gaza geçme hedefi bulunmaktadır.
5--Ambalaj atıklarının geri dönüştürülmesi amacıyla tüm binalara toplama kutulan yerleştirilmiştir.
6--Yenilenebilir enerji kullanımı alanında da projelere öncelik verilmiş durumdadır.
7--Güneş eneıjili arabalar üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Toplu taşıma ve özel araç kullanımı politikaları sayesinde yaklaşık 15000 öğrenci ve personel bulunan Farabi Kampüsü'ne günlük giriş yapan araç sayısı 500 civarındadır.
7.1--Personel servisleri ve toplu taşımanın yanında, çok sayıda öğrenci kampüse ulaşımım bisikletle sağlamaktadır
5--Özyeğin Üniversitesinin yaptığı çalışmalar:
1--Kuruluşundan (2007) beri çevreci bir üniversite olma amacım taşımaktadır. Yeşil ölçüm değerlendirme sistemine ilk kez başvurmuş ve genel sıralamada 260. sırada yer almıştır.
2--Kampüste inşa edilen binalardan birisi Amerikan Yeşil Binalar Demeğinin ölçümlerine göre LEED Gümüş Sertifikası almıştır
3--Özyeğin Üniversitesinde aynca, güneş panelleri ve yedi adet yeşil çatılı bina bulunmaktadır.
4—Üniversitede bina otomasyon uygulamaları, su ve atık yönetimi çalışmaları yapılmaktadır.
5--Üniversitede lisans ve yüksek lisans düzeyinde sürdürülebilirlik üzerine çeşitli dersler verilmektedir.
6—Sabancı Üniversitesinin yaptığı çalışmalar:
1--Sabancı Üniversitesi, Türk üniversiteler arasında üçüncü, genel sıralamada ise 276. sırada yer almaktadır.
2--Sabancı Üniversitesinin bünyesinde Uluslararası İklim ve Eneıji Merkezi bulunmaktadır.
3--Kampüs içerisinde karakteristik özelliğe sahip bitkilendirme çalışmaları da yapılmaktadır. Bu çalışmaların başında Japon Kirazı dikimleri gelmektedir. Kampüs doğal bitki örtüsünün korunması ve bitkilendirme çalışmaları özel bir ekolojik ortam oluşmasını beraberinde getirmiş, bitkiler çoğalıp
büyüdükçe çeşitli hayvan türleri yaşam ortamı bulmuştur.
4--Kampüs sınırlan içerisinde biri doğal, diğeri yapay olmak üzere 2 adet göl bulunmaktadır.
5--Binalann çatılarına akan yağmur sularının borular kanalıyla yapay göle aktarılmasına olanak tanıyan bir sistem kurulmuştur. Akıtılan kanalizasyon suyunun da göle taşınması sağlanarak zamanla gölde bir doğal yaşam oluşmaya başlamışta Bununla birlikte, gölde biriken sular, en kurak yıllarda bile kampüsteki yeşil alanların sulama ihtiyacını giderebilmektedir
7--Nottingam Üniversitesinin yaptığı çalışmalar:
1--Nottingham Üniversitesi genel sıralamada 1. olmuştur
2--Nottingham Üniversitesinde geri dönüşüm konusu, önemle üzerinde durulan konulardan biridir. Yılda 3000 ton atık üretilip bunun %95 kadarı depolama alanına gönderilirken, yoğun çaba ile atıklar azaltılıp geri dönüşüm oram %85 değerine yükseltilmiştir.
2.1--Gıda artıklan ve her yıl 500 tonu bulan bahçe atık ve artıkları kompost yapılarak bahçede toprak iyileştirici olarak kullanılmaktadır.
3--Bilgisayar ve iletişim ekipmanlanm geri dönüştürmek, yüklenici firmalarla görüşerek inşaat aşamalarında atıklan mümkün olduğunca azaltmak konusunda çalışmalar yapılmışta.
4--Öğrenciler odalarını tahliye ederken bir daha kullanmak istemedikleri eşyalanm yerel yardım kuruluşlanna ulaştnmalan konusunda teşvik edilmiştir.
5--Lojman ve yurtlarda bir daha kullanılmayacak olan yataklar da yardım kuruluşlarına ulaştınlmaktadır.
6--Kampüslere toplu taşıma olanağı mevcuttur. Üniversiteye ait üç adet kampüs arasında ücretsiz otobüs servisi bulunmaktadır.
7--Video konferans seçeneği ile ulaşım giderlerini azaltmak amaçlanmaktadır.
8--Tüm kampüste bisiklet yolları ve güvenli bisiklet parklan mevcuttur. Bisiklet kiralama olanağı ve bisiklet bakım ve onanm yerleri de bulunmaktadır.
9--Enerji tüketimini azaltmak, enerji verimliliğini artırmak, daha fazla yenilenebilir enerji kullanmak ve böylece karbon ayak izini azaltmak için çalışmalar sürdürülmektedir.
10--2010-2020 yıllanm kapsayan bir Karbon Yönetim Planı hazırlanmıştır.
1--Kendi enerjisini üretmek için güneşten elektrik ve sıcak su elde etme,
2--biyokütle enerjisinden yararlanma,
3--binalardaki yalıtımı iyileştirme,
4--yeni yapılacak binaların enerji verimli olması ve gün ışığından daha fazla yararlanmasını sağlama,
5--klima ihtiyacnı azaltacak çözümler üretme,
6--verimsiz kazanları yenileme,
7--yazıcı kullanımını azaltma,
8--gece belli bir saatte bilgisayarların otomatik kapanmasını sağlama gibi konular da yürütülen çalışmalar arasındadır.
9--Kampüste belirli zamanlarda yerel halk için de etkinlikler düzenlenmektedir
8--Connecticu Üniversitesinin yaptığı çalışmalar:
1--Connecticut Üniversitesi ise genel sıralamada 2. olmuştur
2--2009 yılında İklim Eylem Planı oluşturulmuştur. Sera gazı salımlarını, özellikle de ulaşım ve enerjiden kaynaklanan fosil yakıdan azaltmak için mümkün olan her yerde yeşil teknolojileri kullanmak, yenilenebilir enerji kullanımını artırmak,
2.1--biyoyakıtlı, güneş enerjili,
2.2--hidrojen yakıtlı araç kullanımım yaygınlaştırmak,
2.3--yaya ve bisiklet öncelikli düzenlemeler yapmak öncelikli çalışmalar arasındadır.
3--Uzaktan öğretim kapsamında dersler verilmesi de öğrencilerin karbon ayak izini azaltmak, derslik ve bina ihtiyacını ve enerji sarfiyatını azaltmak amacıyla planlanmaktadır.
4--Atık azaltma ve geridönüşüm,
4.1--katı atık bertarafı,
4.2--bahçe ve gıda artıklarından kompost üretimi,
4.3--suyun korunması ve yeniden kullanımı,
4.4--doğada çözülebilen temizleyicilerin kullanımı ve
4.5--kampüs gelişim planları yapılırken biyoçeşitliliği, canlı yaşamım ve doğal kaynaklan korumak da yapılan çalışmalar arasındadır.
9--California Üniversitesinin yaptığı çalışmalar:
1--Califomia Üniversitesi, yeşil ölçüm sisteminin 2015 değerlendirme sonuçlanna göre 3. olmuştur.
2--Temel felsefesini; çevre,2020 yılına kadar “karbon nötr” olmak ve tıbbi ve tehlikeli atıklar hariç “sıfır atık” olmayı başararak, üniversitenin temel hedefleri arasında yer almaktadır.
3--Davis Kampüsü'nde yaklaşık 20000 dekarlık alan üzerinde çok fazla sayıda bina bulunmaktadır.
3.1--Dolayısıyla, binaların eneıji verimli olması, önemli bir kaynak tasarrufu ve karbon saflım azaltımı anlamına gelmektedir.
4--Bina tasarımlarında LEED standartlarına uyulmaktadır. Mevcut binaları da aynı sertifikanın ilgili standartlarına uyumlu hale getirmek için çalışılmaktadır.
5--Yenilenebilir enerji yatırımı yapmak, toprak kaynaklı ısı pompalarından yararlanmak, servis sağlayıcılardan “yeşil enerji” almak da bu doğrultuda yapılacak çalışmalar arasındadır.
6--Doğal gaz ile çalışan otobüsler ve Berkeley ve Davis kampüsleri arasında
dolaşan servis otobüsü bulunmaktadır.
6.1--Araç filosunda doğal gazlı, elektrikli, lıibrit ve biyoyakıtlı araçlar bulunmaktadır.
7--Califomia Üniversitesi bisiklet kültürü ile bilinmektedir.Her gün üniversitede 15000-20000 bisiklet görmek mümkündür.
7.1--Bisiklet bakım ve tamir servisi bulunmaktadır.
8--İnşaatın yapım ve yıkım aşamalarında atık miktarım azaltmak atık depolamaya gönderilen miktarın azaltılması bakımından önemli görülen konular arasında yer almaktadır.
9--Üniversite personeli çevreci ürünlerin satın alınması konusunda teşvik edilmektedir. Tek kullanımlık ürünleri tercih etmemek, yeniden kullanılan dönüştürülebilen, kompost olabilen ürünlerin kullanımı tercih etmek,
9.1--sıfır atık olma hedefi için yapılacaklar arasında belirtilmektedir.
10--Kağıtsız, elektronik iletişim teşvik edilmektedir
11--Kampüs için temin edilen gıdaların organik sertifikalı, adil ticaret sertifikalı, yerel üreticiden olması tercih edilmektedir.
12--Çevre tasarımında eğitim, araştırma ve hoş vakit geçirmeye elverişli olmasına dikkat edilen kampüste kuraklığa dayanıklı bitki türleri tercih edilmiştir.
12.1--Kurulduğu 1906 yılından bu yana yaklaşık 17000’den fazla ağaç dikilmiştir. Susuzluğa dayanıldı bitki türleri seçimi, yağmur suyunu depolayıp tuvalet ve bahçe sulama amacıyla kullanma, duş ve tuvaletlerde düşük debili musluk kullanımı gibi konular da yapılan çalışmalar arasındadır
Kaynak: Cilt: 57 Sayı: 682 Yıl: 2016--Türkiye İçin Sürdürülebilir Üniversite Modeli--Sibel Ağı Günerhan-Dr., Hüseyin Günerhan-Doç. Dr.,Ege Üniversitesi, Mühündeslik Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, İzmir