MAKALELER / İstanbulun Yeşil Çevre Sorunları





İstanbulun Yeşil Çevre Sorunları:

 

2.1—İstanbul un kuzeyinde su havzalarını da içine alan orman alanları kentin 2014 itibarıyla kentin % 48 ini kapsamakta olup,3.köprünün yan yollar yapımında bu alanlara zarar gelmemesi için gereken araştırma yapılmalıdır.

 

2.1.1--Orman alanlarında azalma 1990-1995 arasında %1.3 iken,1995-2005 arasında % 15.7 çıktı.

 

2.1.2-- Britanyalı danışmanlık enstitusü Policy Exchange tarafindan yapılan arastırma, karbondioksit-CO2 seragazini baglayan orman ve bataklıkların korunmasının gerçekte cok daha ucuz oldugunu gosteriyor: Ormana 3 dolar yatırımla 1ton karbondioksit salınımı engelleniyor.

 

2.1.2.1--İklime fazlasiyla zarar veren metan gazını depolayan tropik batakliklann korunmasi için harcanan 10 cent uygun koşullarda aynı etkiye sahip.

 

2.1.2.2-- En etkin iklim koruma tekniği olarak övülen nukleer enerji, bataklıkların korunmasından 1.460 kat ve bir ormanın kesilmesinden kaçınmaktan 2 kat daha maliyetli.

 

2.1.2.3--Sanayi ülkelerinin yılda 15 milyar dolarla subvanse ettikleri biyo-yakit da neredeyse aynı derecede pahalı.

 

2.1.2.4—İstanbul un ormanlarını korumak için yapılacak yatırım hava kalitesi-iklim değişimi için en uygun yoldur.Ormanlar,ondan ekonomik getiri sağlayan orman köylüsü ile ancak korunabilir.

 

2.1.2.5—2013 yılı itibarıyla Kuresel karbon salımları, Kyoto Protokolü çerçevesinde esas alınan 1990 duzeylerinin %61 oranında üstünde artmış durumda.


2.3--Sonuç olarak küresel iklim değişikliğinden ciddi zarar görebilecek Türkiye ve İstanbulu zor günler bekliyor.Küresel ısınmayı ülke koşullarında yumuşatabilmek için çözüm yeşil alanı ciddi anlamda artırmak.

 

2.4—Küresel ısınma global gibi gözüken ancak yerel bir olgudur.Bu anlamda eğer bir kıyıyı nasıl temiz tutarsanız,deniz kirli olsa bile kıyıdan denize girebilmeniz mümkün ise karbondioksit atılımını azaltıp-tutulumunu artırırsanız küresel ısınmanın şiddeti ciddi anlamda düşecektir.


2.4.1--Bu bağlamda İstanbul ve Türkiye de ciddi anlamda CO2 tutulumu yüksek ağaçlandırma yapılmalıdır.

 

2.5—CO2 tutulumu yüksek Hint fıstığı türü ağaç veya aynı özelliklere sahip saptanacak yerel tür kullanılabilir. bir hektarlik alana ekilen Jatropha curcas ağaçlarının 20 yıl boyunca yılda 25 ton atmosferik karbondioksit yakalayabilmekte.


2.5.1--Bu yöntemde 1 tonluk karbondioksi-tin saklanmasının maliyeti 42 ile 63 € arasinda degisiyor, bu da tonluk maliyetin 54 € civarinda oldugu CCS teknolojisiyle benzerlik gosteriyor.

 

2.6--Bu tip agaclarm sulanmasi için deniz suyunun arıtılarak sulama kanalları yoluyla kullanılmasi gerektigi düşünülebilir.


2.6.1--Hint fistığı olarak bilinen Jatropha curcas agaclarının kullanılmasını önerilebilir. Bu bodur agaclar ozellikle verimsiz arazilerde kolayca yetisir, aynı zamanda sıcak ve kuru hava şartlarına gayet dayanıklıdırlar.


2.6.2--Eğer İstanbulda gri su tesisatı yönetmeliğe girer ve konutlarda üretilen gri su yağmur suyu kanalları ile havzalarda toplanırsa,Hint fıstığı ağaçları bu suyla sulanabilir.

 

2.7--Dünya metropollerinde yeşil alan kişi başına 10 m2 iken,İstanbul da 2 m2.Bu değer 2013 itibarıyla 8.2 m2 çıkmış olup bu değerin daha da yukarı çıkarılması gerekmekte.


2.7.1--İstanbul da yoğun AVM,Gökdelen kurulması yerine şehrin tarihinin restorasyonu-yeşil alan,bilim merkezi ve sanata yatırımı yapılabilir.

 

2.7.2—Kentin yeşil alan oranı ilk olarak 1990 ardından 1970 li yıllar değerlerine getirecek politikalar  uygulanmalı.

 

2.7.3—1980 de İstanbul un nüfusu ülke nüfusunun%10-4,5 milyon iken,2014 itibarıyla% 18,3-14,1 milyona çıktı.Ve bu artış doğrusal değil-üssel artış.


2.7.4--Eğer İstanbul a yatırım yapılmaya devam edilir İstanbul=Türkiye olacak yani İstanbul,Türkiye yi yutacak.Bunu çözümü Merkezi Hükümetin kaynakları İstabul un yerine Ankara-İzmir-Kayseri-G.Antep-Malatya ya yatırımlar aktarılması olabilir.

 

2.8—Su havzalarında konut alanı 1990 da 402 hektar iken,1995 3333 hektara,2005 de 18682 hektara çıktı.Su havzalarında yapılaşma için çok ciddi önlemler düşünülmeli ve uygulanmalı.

 

2.9—İstanbul yoğun göç alan bir kent.Bu göç akışı önlenemediği sürece yerel yönetimlerin hizmetlerle bu göçe yetişmesi mümkün değil.Bu nedenle göçü azaltan politikalar çok önemli.


2.9.1--Örneğin tarımsal üretimde mazotta ÖTV nin kaldırılması çiftçinin çiftçilikten para kazanmasını-köyünde kalmasını-İstabula göç etmeyerek İstanbulun bu göçü eritmek için daha fazla para harcamasını engelleyebilir.

 

2.10—Newyork-Toronto-Londra gibi kentlerde  tarımsal şehirlilik yapısı ön plana çıkmakta. İnsanlar Newyork ta çatıdaki kümesinde tavuk beslemekte ve belediye bunu kaldır diye tebligat bırakmamakta.

 

2.10.1--Çatılarda arı kovanları beslemekte-arılar kentin parklarından aldığı polen ile burada bal yapmakta. Firma balı elemanlarına dağıtmakta.

 

2.10.2--Moldovada belediye yollara süs ağacı değil meyve ağacı-ceviz dikmekte ve belediye cevizleri satarak gelir elde etmekte.


2.10.3--Bu anlamda İBB İmar yönetmeliğine yollara meyve ağacı dikileceğini, çatılarda yeşillendirme-peyzaj yapmak kaydıyla % 50 alan vereceğini,Sitelerde insanların çiftlik kurabileceğini, çatılarda arı kovanı bulundurabileceğini yönetmeliğine ekleyebilir.İnsanları kısıtlayan değil rahatlatan maddeler koyabilir.

 

2.11--İstanbul un sınırında manda besleyen çiftçiler her geçen gün alanlarının darlamasından şikayetçiler. 


2.12--İstanbul un bostanları tekrar hayata geçirilmeli kentin ihtiyacı olan sebze ve organik et ihtiyacı tıpkı Londra da olduğu gibi bu çiftliklerden sağlanabilmeli ve bunların kooperatif tarzı örgütlenmesi sağlanmalı-bunların satış büroları olmalı.

 

2.13--Kentlilik betona teslimiyet demek değildir. Belediye başkanları yapacakları idari ve yapısal düzenlemeler ile kırı kente getirmek zorunda.

 

2.14--İstanbul da Konya gibi ciddi bisiklet yolu sağlanmalı ve bunun master planı yapılmalı.Bütün ana ve ara arterlerde yolun sağındaki 120 cm kısım öncelikli olarak bisiklet yolu olarak yola işlenmeli.

 

2.15--Kamyonların mal indirme-bindirme için sahaya çıkma vakti gece vakitlerine alınmalı.

 

2.16--Bütün Sahillere plaj kazandırılmalı tıpkı 1970 li yıllarda olduğu gibi.

 

2.17—Katı ve sıvı atıklar için toplamda kişi başına günlük 2.5 kwh enerji üretilebilir.Bunun% 30-40 bugünkü teknolojiler ile kazanılabilir.Avrupa kentleri başka kentlerin çöpleri ile ısınmakta.


2.18--İstanbul da çöpten enerji ve kompost ve geri dönüşüm oranları Avrupa kentlerine göre oldukça düşük.


2.18.1--Bu değerler Kaliforniya kentleri düzeyine çekilmek zorunda.İstanbul un kullandığı enerjinin % 15 atıklardan sağlanabilir.Bu işin motoru ilçe belediye yönetimleri olup,konu ciddiye ve önceliğe alınırsa yol alınabilir.

 

2.19—Bütün parklarda kentin diğer sahibi olan hayvanlar için,onların temsili sahibi belediyeler kedi barınma kulübesi,çöpçüler tarafından düzenli bakımı yapılan sokak hayvanları için besleme tahtası,çatılarda serçere yuva olsun diye alaturka çatı kiremiti yapılması,kentin süs ağaçları ile meyve ağaçları ile bezenmesi gerekli.

 

2.20--Yeni İstanbulun Kahire,Karaçi,Rio de jenerio ya benzemekten çıkarmak ,eski istanbulu ve Modern Londra gibi kentlere benzetebilmek için toprak rantının alt yapısının ortadan kaldırılması gerekli.

 

2.21—İstanbul,Osmanlı İmparatorluğunun başkenti, Türkiye ekonomisinin % 40 ı olması,Merkezi hükümetlerin bu kente daha fazla ilgi göstermesini ve daha fazla kaynak ayırmasını-kayırmasını sağlamış olabilir.

 

2.21.1--Bu nedenle merkezi hükümetlerin bu kente ilgisi olsa bile bunun için daha fazla ayrıcalık sağlamasından uzak durması gerekir.İstanbula yapılan her yatırım kenti büyütmekte-kent büyüdükçe obezleşmekte-daha fazla kaynak istemektedir.

 

2.21.2--Bu durum matematik olarak üssel fonksiyonlu geri beslemeli bir yapıdır.Bu durumun çözümü geri beslemeyi yani kaynağı kesmek ve Hükümet kaynaklarının Ankara,İzmir,Kayseri ,G.Antep gibi illere akıtılması ile daha iyiye doğru gidebilir.

 

2.21.3--Yorum:İstanbul un yatırıma değil obezleştiği için bakıma ihtiyacı olabilir mi

 

Kaynakça:

1--Cumhuriyet Gazetesi-Sürdürülebilir Yaşam Eki-22.03.2014

2—Sabah Gazetesi Newyork Times Pazar Eki

3—Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi

4—Cumhuriyet Gazetesi Bilim Eki

5—Para Dergisi

6—Dünya Gazetesi

 




Makalenin İzlenme Sayısı : 194

Eklenme Tarihi : 21.10.2021

Önceki sayfaya geri dön.