İstanbulun Su Sorunları:
1—14 milyon nüfuslu kentin su ihtiyacı yıllık 900 milyon m3 olup,depolama kapasitesi de 900 milyon m3.Kısaca toplanabilen su aynı yıl içinde tüketiliyor.
1.1—İstanbulun su ihtiyacı Avrupa yalasında 6 baraj, terkos gölü,Alibeyköy,Sazlıdere, B.Çekmece,Anadolu yakasında Ömerli-Darlık barajları-Melen ve yeşil çay regülatörlerinden pompalanan yüzey suları ve % 4-5 kadar yeraltı suları ile karşılanmakta.
1.1.1—K.Çekmece gölü belli süre sonra kolektör sisteminin tamamlanması ile gölde canlı yaşamı tekrar 1970 li yıllarda olduğu gibi tekrar başlayabilir ve İstanbul a su sağlayan havza olarak kullanılabilir.
1.1.2--Elmalı havzasındaki yapılaşma çok kısa sürede acil çözümler alınmaz ise K.Çekmece gölüne dönebilecektir.
1.1.2.1--Ayrıca Melen suyu için baraj olmadığı gibi Melen çayının çevresin hızla sanayi kuruluşları yerleşmeye başlamıştır.Buradan gelecek su da sanayinin atık suları olarak gelecektir.Acil önlem alınması gerekir.
1.1.3--Ülkemizde bulunan 107 organize sanayi bolgesinden yalmzca 33'ünde, 3 bin 325 belediyeden de yalnızca 322'sinde atik antma tesisi var.
1.1.3.1--Turizm tesislerinin% 81 'inde ise atik arıtma tesisi yok.İstanbul da ve ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde-OSB ve Turizm tesislerinde arıtma tesisi kurdurulması herhalde şarttır.
1.1.4—Yağmur Suları Konusu:
1--Fransiz su sirketi Suez Environment, bu konuda önemli çahsmalara imza atiyor. Şirket ozellikle yagmur suyunun dogru yonetimine ve deniz suyunun arıtılmasına yönelik çözümler üretiyor.
2--Yagmur sularmm sadece% 15'i topraga nufus ediyor. Geri kalan suyun ise, seller ve su baskınlarında yol açmasını engellemek için dogru bir şekilde yonetilmesi gerekiyor.
3--Suez Environ-ment tarafmdan gelistirilen Influx çözümü hem yağış tahminleri yapiyor, hem de depolama altyapismm bu duruma uyum saglamasmi saglıyor.
4--2007 yılından bu yana Paris bolgesinde uygulanan Influx sayesinde 250 milyon euro tasarruf sağlanmış ve seller % 15 ila 30 arasmda azaltilmış. Depolanan yagmur sulari, daha sonrasinda ise işlemden geçerek, arıtılıyor.
1.1.4.2—İstanbula su temini için kullanılan ıstranca vs dereler artık eski yataklarını beslemiyor-akmıyor.Bu anlamda suya doymak bilmeyen İstanbul için en iyi çözüm sürdürülebilir su yönetimi inşa etmek ve göçü durdurmak olacaktır.
1.1.4.3--Eğer İstanbula gelen bir iç Anadolulu vatandaş için İBB kişi başına x TL yatırım yapıyor ve o kişiyi memleketinde tutmak için x1 TL yatırım gerekiyor vede x>x1 ise belediye o memlekte yardım etmesi daha akılcı olabilir mi.
1.1.5—Temiz Su Üretme Teknolojileri:
1--İstanbunlda temiz su üreten yeni teknolojilerin bilinmesi için gereken teknoloji satın almaları yapılmalıdır.Bu anlamda atmosferdeki su buharını emip temiz su haline getiren teknolojiler önemli.
1--Bunlardan biri EWA cihazı. İsrailli işadamı Etan Bar, sirketi EWA (Extraction of Water from Air) ile havadaki bu suyu kazanmaya yarayacak bir yontem geliştirdi.
2--Yöntemin esasaı havadan Silisyum temelli jel granuller ile havanın buharının emilmesine dayanıyor.25 m3 su ureten bir sistemin fiyatı yaklasik 93.000 avro.
3--Geliştirdigi aygitlar Kıbrıs ve israil'de kullanilmaya baslandı.Uygulamanin önkosulları Havadaki nem orani %20'nin, sıcaklık da 4 C üstunde olmalı
4--İsrailli işadami bavul büyüklüğündeki aletlerden günluk kapasitesi bir milyon litreyi aşan su fabrikalarina kadar, akla gelebilecek her türlu modeli sunuyor
5--Orta boy bir aygıt bir litre su kazanmak icin yaklasik 0,3 kilovat/saat elektrik enerjisi tüketiyor. Bar'in jeneratorleri dogrudan suya ihtiyag duyulan yerlerde çalıştırılabiliyor. Ustelik su o kadar temiz ki, temizlemek gerektirmiyor.
6-- Kalkınmakta olan ülkelerde,
6.1--halkin en zengin %20'lik kesimi şebeke sistemiyle ulaşan suyun %85'ini,
6.2--en yoksul %20'lik kesimiyse yalnizca %15'ini kullanabiliyor.
6.3--Su da adalet için belli m3 kadar düşük fiyat-belli m3 den sonra fiyat logaritmik olarak yükseltilmeli.
6.7--2023 yılı için tanmsal sulama icin 72 km3 (%65), icme suyu icin 18 km3 (%15), sanayi faaliyetleri icinse 22 km3 (%20) olmak üzere toplam 112 km3, toplam su potansiyelimizin tümüyle kullanımı olacagi öngörülmekte.
6.5--Tarımda sulamada tasarrufu ancak ve ancak
1--yeraltı damlama sulama ve
2--kuraklığa dayanıklı yerel türlerin ekimi
3--su kullanımı az ürünlerin üretimi ile mümkün olabilir.ki su obezi ürünler 1 kg için sığır eti-16000,çikolata-24000,tavuk 4000 gibi ürünlerin kullanımından aza doğru gitmek gerekir.
4--Fıskiye sulamalarınıda pilli solenoid vana ile sabah serinde yapmak gerekir.
7—Temiz su üretme teknolojlierinde birisi de BM destekli Siemens Water Technologies'dir. Bir ekip taşınabilir su arıtma sistemi olan SkyHydrant'i geliştirdi
7.1--Bangladeş'teki 20 SkyHydrant günde 200.000 litre temiz içme suyu üretiyor
7.2--SkyHydrant kirli suyu 20.000 adet ultra ince fiberden yapilmis, bir zardan geçirerek temizliyor. Zar, capı 0.1 mik-rometreden büyük olan parcacıklardan gecirmiyor.
Sistemin bir diger avantaji da ne elektrik enerjisine ne de kimyasal maddelere ihtiyac duymaması. Sistemin maliyeti kiş i başma 20 dolan aşmadığı için kalkınmakta olan ülkelerdeki en yoksul kesime bile ulaşabiliyor.
8-- Hollandali bir şirket, su arıtımı için yenilikçi bir cihaz gelistirdi. Acı veya tuzlu suyu içilebilen temiz suya dönüştüren bu cihazin en buyuk özelligi mobil olmasi. Kurulumu çok basit ve rahatlikla taşınabiliyor. Üstelik gevre dostu bir cihaz.
Guneş enerjisi destekli bile bu cihaz igin gerekli enerjiyi sağlayabiliyor. Hollandali şirket, teknik destekli ticari anlaşmalar yapabilecegi firmalarla görüşmek istiyor.Para Dergisi-EBİLTEM-EBİC- Referans numarasi: 09 NL 60AH 3EJX
9—Nanopas ile içme sularından arseniği temizleme:
9.1--Rice Universitesi bilim ekibi, büyük boy pas parçalarını ısıtılmış oleik asit-zeytin yağı içinde eriterek nano parçacıklar elde etmeyi basardi.
9.2.1--Oleik asidin zeytin yağı içinde bol miktarda bulunmasindan yararlanan Colvin, demir oksit nano parçaçıklarını suya kattığı zaman arseniğin bunlara yapışarak topak oluşturdugunu ve bu topaklann bir elektromiknatıs ile kolayca sudan ayıklandığını keşfetti.
9.2--Nano pasları olusturmak için gerekli olan sıcaklık tava yardımı ile elde edilir. Simdi yoksul bolgelerdeki insanlar igin ucuz malzeme ve donanımı uretecek bir strateji geliştirmeye çalısılıyor.
9.3--Bir tavaya az miktarda zeytin yağı koyun.İçine pas ilave edip yavas yavas. kaynamaya birakin. Bu, gelişmekte olan ülkelerdeki kirli içme sulannin kolayca temizlenmesini sağlayacak olan bir yöntem.
9.3.1--Bu yöntem ile nano boyutlardaki pas parçacıkları, içme sularının içerdigi arsenik kalıntılarını kolayca temizleyecek.
9.4-- Demir oksit parçacıklarının boyutlarının küçültülmesinin yüzeyalanlarını büyüttüğü ve daha fazla arseniği temizleyebildiğini ortaya çıkarttıt.. Colvin, "Bir kg nano pasin yüzey alanı alanı bir futbol sahasına eşittir.Ayrıca pas yine özel değirmenlerde öğütülerek nano hale getirilebilir.
1.1.3--Melen projesi gibi pahalı çözümlere karşı ilk yatırım ve işletme maliyetleri toplamı 1dolar/m3 altında kalacak deniz-karadeniz suyundan şehrin kullanım suyu üretecek 200300.000 m3/gün kapasiteli ters osmoz-desalinasyon(tuzdan arıtma) tesisi kurulabilir.Bu tesis İstanbul su temin sisteminin sigortası olacaktır.
1.1—Kente verilen suyun % 24 şebekede kaybolmakta.Bunu gidermek önemli bir çözüm olacaktır.
1.2--Bu problem için 1-yeni şebeke yapılabilir
2-Borular kademe kademe bakıma alınır içi görüntülenir- robot yada püskürme metotlar ile su sızdıran yerler özel kimyasallar ile tıkılabilir.
2—Su toplama kapasitesinin artması için batıda ıstrancalara doğuda melen çayına kadar uzanılmış.Bu sulara İstanbul halkının olduğu kadar orada yaşayan yeşilin ve halkında ihtiyacı var.
2.1--Ayrıca İstabulun iklimi ne ise Melen çayının iklimide ona yakın.İstanbulda kuraklık varsa,Melen de de kuraklık var denilebilir.Taşına suyla İstanbulun suyu çevrilmek zorunda kalınmaması için sürdürülebilir su yönetimine ihtiyaç var.Bunun 4 dayanağı olacaktır.
1-Ciddi anlamda konutlar-işyerleri vs için uygulanabilir su tasarrufu tedbirleri.
2-Depolama kapasitesinin artırılması,
3—İstanbula yağışın çekilmesi tedbirleri.
4—Deniz suyundan kullanım suyu üretme tesisleri kurulması
3—İklimin Etkiler:
3.1—Geçen aylarda meteroloji bilim hocasının anlattığı konu:İstanbul üzerinde bir delik düşünün ve bu delikten içeri yağış giremiyor.Bu tam bir doktora konusu.İstanbula yağış girmemesi la Nina olayı gibi bir akım olan Nao dan ve kentin yağışını içeri sokmayan strüktüründen-yapısından kaynaklanmakta. Bizim bolgemiz El Nino'dan etkilenmiyor.
3.1.1—Türkiye daha çok Kuzey Atlantik salınımı, yani Nao dedigimiz sistemden etkileniyoruz. Yağışların azlığı bu yil Nao'dan kaynaklanıyor. Guney yarıküre El Nino'dan, kuzey yarı küre Nao'dan etkileniyor.
3.2--Nao, atmosfer sirkülasyonu içinde kış aylarında dinamik yüksek basınç alanı dedigimiz dogal sapmalar gostererek Avrupa'nm içlerine kadar giriyor ve ozellikle bu Izlanda alçağının Akdeniz havzasına inmemesine neden oluyor.
3.3--Kaya görevi görüyor. Normalde bu basınç kışın Avrupa içlerine kadar cok fazla girmez. Bu yıll yagis azlığının nedeni, Nao dedigimiz meteorolojik dogal sapma. Zaman zaman 7 yılda, 10 yılda bir ortaya çıkıyor.Bi daha ki çıkışlar-2007+7=2014+7=2021 vs .
3.4--Dünyanin her yerinde birçok olumsuz etkisi olan El Nino adi verilen iklim dengesizlikleri her 2 ila 7 senede tekrarlıyor.
3.5--El Nino kuraklik etkisi yarattığı Avustralya'nın özellikle dogu kıyısıyla bağlantılı. Bu hava modeli büronun verilerine gore 2009-2010, 2006-2007 ve 2002-2003 yillannda görünmüş.
3.6--Goddard Enstitüsü'nden Schmidt, El Nino'nun büyüklüğüne göre 2014 ve belki 2015 yıllarının tarihin en sıcak yılları olabilecegini ifade ediyor.
3.7--Yerkürenin şimdiye kadar yaşadığı en sıcak yıllar 2005 ve 2010 yıllar olduğu belirtiliyor.
3.8--Atmosfer çok değişkenli kaotik bir sistem olup,uzun vadede öngörü mümkün olmayıp,
3.8.1--şu anda 3 günlük tahminlerde yüzde 90 tutarlığında.
3.8.2--15 günlükten sonrası uzun vadeli tahmine giriyor ve bu durumda tahminin tutma olasılığı oldukça düşüyor.
3.9—Kentin yağışı içeri alması onu davet eden yağışı çeken yeşil alanın tekrar 1990-1970 değereline geri gelmesi ile mükün olabilir
3.10—İstabulun rüzgar akımını bozan sistemi anlamak için İTÜ vs üniversite tarafından kentin 3 boyutlu haritası gerçek-rüzgar tüneli ve sanal olarak bilgisayara programı çalıştırılarak rüzgar akımları iredelenmeli ve yapısal çözümler bulunmalıdır.
3.10.1--Bu analize toplam yeşil alan m2 girmekte, çeşitli simülasyonlar yapılarak yağışın içeri girmesi nasıl-hangi şartlarda sağlanır bu saptanmalıdır.
3.10.2--Batı ülkelerinde gökdelen dikerken şehrin rüzgar akımlarına etkisi dikkate alınır.Maslak ta gökdelenler dikilirken bu yapıldımı-
3.3.4--Kısaca şu söylenebilir İstanbulun yağışa hasretliğinin temelinde en önemli parametre yeşil alanın ciddi olarak belli eşik-kritik değerin altına inmesi ve maslak vs dikilen gökdelenlerin şehre yağış bırakan rüzgar akımlarını engellemesi ve yoğun beton yapılaşmasına bağlı sıcak ada oluşumu olabilir.
3.3.5--Bu çerçeveden bakınca şunlar yapılabilir:
1—Yeşil alan m2 artırmak için:
1.1—İmar yönetmeliğine göre çatılara verilecek teras % 50 oranına yeşil teras-peyzaj projesiyle yapılmak kaydıyla verilmeli.
1.1.1—Projesinde teras verilen işyerleri için teras peyzaj projesi ilçe belediyeleri tarafından istenmeli.
1.1.2—İmar yönetmeliğinde kullanılabilir yeşil alan için istenen ağaç sayısı sokak ve caddelerde kattaki bağımsız bölüm başına en az iki tane ,bahçelerde ise yönetmeliğe göre sitelerde ise toplam alanın % 65-85 yeşil olacak ve yönetmeliğe göre damlama sulamalı %50-%50 süs-meyve ağacı dikilebilmelidir.
1.1.3—Yeni yönetmeliğe göre ruhsat alınmış tüm konut binalarında Fransız balkonlarda balkon demiri ile pencere arasına mutlaka uzun ince saksıda çiçek istenmelidir.
1.1.3.1--Ayrıca teraslara mutlaka saksıda bodur ağaç istenmelidir.ve bütün bunlar binada iskan öncesi işbitirme safhasında ilgili raportör makine mühendisi tarafından istenmelidir.
1.2--İmar Md. Mimari proje yanında peyzaj projeside istemeli.
1.3—Kaldırım döşenmesinde,bordür den 80 içeride olacak biçimde suyu geçirmeyen kilitli parke taşı yerine delikli çim taşı (http://www.durantas.com.tr/kilit_parke.html) yapılabilir.
1.3.1--Bu imkan ile istanbulun tüm sokaklarında ciddi bir yeşil alan m2 sağlanabilir.-insanların bebek arabaları vs yürüdüğü geriye kalan kısım desenli parke taşı ile kaplanabilir.
1.3.2--Çim taşı ile kaldırımdaki ağaçların toprağı havayla temas ederken,yağmur suları bu deliklerden içeri girip ağacın kökünü besleyebilir.
1.4—Peyzaj efsanelerinden biriside ağaçların 3 m de bir dikilme gereği şeklindedir.Oysa doğada böyle bir kural olmayıp ormanda birbirine bitişik yaşamktalar.
1.4.1--Bu anlamda tüm kaldırımlarda örneğin 3 m yerine 1,5 m de bir meyve ağacı dikilebilir.Yok efendim çocuklar ağacların dallarını kırabilir.Kırarsa kıracaktır.Bu korkuyla meyve ağacı yerine süs ağacı dikilme gerekçesi olmamalı.
1.4.1--Şehrin diğer sahipleri kuşlar,meyve ağaçlarının artması halinde yaşama imkanı bulacaktır.Bolivya anayasına ormanı koruma yasaları koymakta.Tibet dünyada hayvan kaçakçılığını önlemede bir numara.Moldova da belediye sokaklardaki ceviz ağaçlarının cevizlerini satarak gelir elde edebilmekte.
1.4.2—İstanbul un parklarında var olan ağaç sayısı ilgili ilçe belediyeleri tarafından en az 3 katı meyve ağacı kadar dikim yapılmalıdır.
1.4.3—Yeni köprünün ve önceki yapılaşmaların getirdiği yeşil alan azalmasına karşı Çevre Bakanlığı yeşil alan metrakesini 1990-1970 yılları değerlerine çekebilmeli-okullardan ve ordudan yardım alarak ağaçlandırma seferberliğine girmelidir.
1.4.4—Yeşil alan 1990 yılı değerlerine sonra 1970 yılı değerlerine geri getirilirse İstanbul un yağış problemi-baharda yağmur yağmama problemi ortadan kalkabilir.
2—İstanbul da belediyeler Makine Ruhsat Md. vasıtasıyla işyerlerinde suyun çok defa kullanımı için tebligat bırakmalı.Eğer bir boyama tesisi kullandığı suyu en az 5 kere çevrim içi kullanmak zorunda olmalı.
2.1--Bu anlamda su ve enerji tasarrufu ile ilgili bir yönetmelik hızla çıkarılmalı.Belediye Makine Ruhsat Md. bunu tebliğ ve takip etmeli.
2.1—Binaların gri su tesisat projesi, ruhsat projesi safhasında istenmeli ve bu gri sular ile dairelerin alafranga WC leri beslenmeli-kalan su bahçe sulama son olarak yağmur suyu hattına verilmeli.
2.1.1--İBB bu yağmu sularını İsrailin yaptığı gibi yerlatı su seviyesini-toprağın nemini korumak için her bölgede açacağı yağmur suyu kuyularına basmalı yada havzalara yönlendirmeli.
2.1.1.1—Gri su sisteminde sistem sayesinde % 50'ye varan su tasarrufu sağlanmakta.Gri su sisteminde Dustan, lavabodan ve küvetten gelen suyu biyolojik olarak arıttıktan sonra membran filtrelerden süzerek % 99 oranmda virüs ve bakterilerden arındırılmış su elde edilmekte.
2.1.2--Avrupa Birliği yönetmeliklerine gore yıkanma suyu ve sulama suyu hijyen şartlarını karşılayan geri kazandigimiz suyu tekrar kullanılmak üzere tuvalet rezervuarlanna, bahçe sulamaya, araba yikama gibi kaba temizlik işlerine gönderiyoruz.
2.1.2--Gri su yönetmelikle mecbur hale getirilir ve firmalar daire sayına göre modüler gri su arıtma sistemini bodrum kat pimasına bağlar ve gri su buradan yağmur su hattına-yağmu suyu hattlarıda İBB tarafından havzalara bağlanırsa şehirde kullanma suyundan ciddi tasarruf yapılabilir.
3—İstanbulda boğazın tatlı sularından deniz suyundan kullanma suyu tesisi kurmalı ve bunun enerjisinin minimum olması için gereken optimizasyon sağlanmalı.
4—İstanbula yüzeyi geniş –yazın buharlaşmanın çok olacağı B.Çekmece gibi sığ göllerden bahar aylarında su verilirken derin göllerden yaz aylarında su verilmeli.
6—Yazın barajlarda buharlaşmanın etkilerini azalmak için Avustralyada kullanılan kimyasal örtü solüsyonları kullanılabilir. İTÜ den Kasım Koçak, Suyun buharlaşmasını engelleyecek kimyasal yöntemlere başvurabiliriz.
6.1--Bu yöntemin esası “Fetil Alkol türevi olan hegzadekanol” ve “oktadekanol” gibi kimyasal maddeler kullanılarak su yüzeyinde bir molekül kalınlığında ince bir film tabaka oluşturulmasına dayanır.
Hegzadekanol ,fetil alkol türevi olduğu için dini açıdan buna alkol muamalesi yapılmaması daha uygun olabilir.Zira baraj gölünde konsantrasyonu-miktarı normal su seviyesine yakın olabilir.
6.1.1--Ayrıca bu tür tozlar ilaç niyetine düşünülmeli-alkol niyetine değil.Ayrıca Fetil Alkol türevleri yerine kendi üniversitelerimizde başka suni veya doğal kimyasal maddeler araştırılabilir-geliştirilebilir.
6.2--Yöntem büyük barajlarda daha etkindir. Bu yöntemlerle bir barajda meydana gelen buharlaşma %40 oranında azaltılabilir.
6.3--Kimyasal madde katı formda kullanılırsa doğrudan göl üzerine serpilir, eriyik şeklinde kullanılırsa içine ayrıca bir çözücü katılır. Uygulamadan sonra bu çözücü buharlaşarak tamamen atmosfere karışır.
6.4--Yöntem büyük barajlarda daha etkindir.
6.5--Bu yöntemlerle bir rezervuarda olan buharlaşma %15-%40 oranında azaltılabilmektedir
6.5.1--Maliyet: Kimyasal madde 1 km2’ye ortalama 62.5 kg şeklinde uygulanmaktadır. Eğer yıl içerisinde her gün kimyasal madde uygulaması yapıldığını düşünürsek metrekare başına maliyet 0.10$ ile 0.15$ arasında değişmektedir.
7—Baraj göllerin etrafının ağaçlandırılması ile % 15 oranında rüzgara bağlı buharlaşma kayıpları en aza indirilebilir.
8—İstanbulda günde 2.5 milyon m3 su verilmekte,3.1 milyon m3 atık su Boğaza ve Marmaraya atılmakta.
8.1--Bu atık suların %72 si-2.2 milyon m3 bugün %60 ı 9 değişik noktadan hiçbir ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmadan-kaba ızgaralar ve kum arıtması üzerinden Marmara ve Boğaza atılmakta.
8.1.1.--Bu sulardan boğaza ve Marmaraya 1100 ton organik madde-130 ton azot-20 ton fosfor atılmakta.Ergenin suları da %100 ileri biyolojik arıtma yapılmadan marmaraya atılırsa astım olan marmara bir kriz ile tamamen ölebilir.
8.1.2—Çözüm olarak ileri biyolojik arıtma (ki bunlardan suya ciddi oranda hava basılarak suyun içinde organik maddelerin bakterilerce parçalanması sağlanmakta) sistemleri kurularak İstanbul sanayisi anadoluya modern sistemler kurulmak kaydıyla yönlendirilmeli ve teşvik edilmeli.
81.2.--Boğazda verilen atık su,karadenizden geln üst-tatlı su akıntıs,Marmaradan gelen daha tuzlu alt akıntı ile Kadıköy ve Yeni kapıda karşılaşmakta.Böylece arıtmadan uzaklaştırılan sularda ciddi oran üst akıntı ile Marmaraya geri dönmekte.
8.1.3—İstanbul un atık suları kaba ızgara yöntemi ile % 72 oranında denize basılmakta.Bu sular kaba ızgara yerine klasik arıtıcı olan kum-kil ve kömür kullanılarak denize verilebilir.
8.1.4--Bilimsel çalışmalar, organik maddelerce kirletilen sularin temizlenmesinde yaklasik 2500 yil once kullanilan kum, kil ve kömürden filtrelerin ve sazların(özellikle ağır metallerin atılmasında)-su havzası hala en iyi arıtıcılar oldugunu gosteriyor.
8.2—Konutlar için paket gri su arıtma modüllerinin kullanımı yönetmelikle binalara yapılması şart olup,gri sular yağmu suyu hatlarına verilmeli,yağmur suyu hatlarıda ya kuyulara yada havzalara basılmalıdır.
8.3—Deterjan endüstrisinde kullanılan tüm kimyasal maddelerin doğada parçalanamayan tipleri bakanlıkça aktif etken madde belirtilerek yasaklanmalı-doğal madde özlü deterjan kullanımı-yayın ve vergi indirimi vs yolu ile teşvik edilmeli.
8.4--Son 40 yılda,Sivrisinek mücadelesi,DSİ açlışmalarına bağlı 1.300.000.- hektar sulak alanimizi ve onlara bağlı kuş cennetelerini kaybettik. (3 Van Gölü kadar.).Sivrisinek yok olunca kurbağalar yok oldu,onlar yok olunca kuşlar,yılanlar vs yok oldu.
8.4.1--Ülkemizdeki 2.800 civannda belediyenin, sadece 100 kadannda arrtma sistemi mevcuttur.
Kaynakça:
1--Cumhuriyet Gazetesi-Sürdürülebilir Yaşam Eki-22.03.2014
2—Sabah Gazetesi Newyork Times Pazar Eki
3—Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi
4—Cumhuriyet Gazetesi Bilim Eki
5—Para Dergisi
6—Dünya Gazetesi