İşgüvenliği Bilincinin Önemi-Gemi İnşa

1--2011 yılına göre iş kazası ve meslek hastalıklarının Türkiye’de hesaplanabilir maliyeti yaklaşık 7,7 milyar TL’dir.

2--İş kazası ve meslek hastalıklarının maliyeti ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre GSYİH’sinin (Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla);

1--gelişmiş ekonomilerin %1 ile %3’ü arasında,

2--gelişmekte olanların ise %4 ile %6’sı arasında olmak üzere Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre hesaplanmaktadır.

3--Bu hesaplama Türkiye’de esas alındığında maliyet toplam tutarı 44 milyar TL’dir.

4--Özellikle ağır sanayide iş kazasının gerçekleşme olasılığı diğer sektörlere göre daha fazla olabilmektedir. Ağır sanayi dallarından biri de Türk tersanecilik sektörüdür.

5--Türkiye’deki gemi inşa tesislerinin toplam kapasitesi 4.200.000 DWT’dir.

5.1--Türkiye İhracatçılar Meclisinin paylaştığı verilere göre; gemi inşa sektörünün toplam ihracatının

%72,12’si………… İstanbul,

%18,08’i ise………. Yalova tarafından karşılanmaktadır

5.2—Türkiyede Tersanelerin illere göre dağılımı:

İstanbul…………..27

Yalova……………35

Zonguldak………..12

Körfez…………….12

Samsun……………5

Kastamonu………..3

Çanakkale…………2

Trabzon……………2

Balıkesir…………..2

Adana,Mersin,Sakarya,Ordu,Hatay……….1

Toplam:99 Tersane-46 Tekne/Çekçek İmalatı

5.3—Çalışan sayısı ortalaması olarak:

Tuzla’da………… 9882,

Yalova’da……….. 6954,

İzmit’te…………..1871 ve

Diğer bölgelerde…1627 olmak üzere

Toplam…………. 20.334 kişinin çalıştığı tespit edilmiştir.

6-- Yıllara göre tersanelerdeki ölümlü iş kazası sayısına bakıldığında, üretimin fazla olduğu

yıllarda iş kazalarının daha çok meydana geldiği görülmektedir.

6.1—Bu kazaların sebepleri incelendiğinde,

1--tersanelerde çalışanların çalıştıkları alanların yetersiz ve düzensiz olması,

2--açık alanlarda kötü hava şartlarında çalışma,

3--sağlığı tehdit eden maddelere maruz kalma,

4--boya, gaz, kaynak gibi ani yangın riski oluşturacak ekipmanlar ile kapalı alanlarda çalışma,

5--yerden yüksekte yorucu tempoyla ve fazla mesaili çalışma,

6--farklı kimyasal maddeler ile çalışma,

7--kalifiye olmayan ve eksikleri bulunan taşeron çalışanlar çalıştırma,

8--büyük boyutlu ya da riskli malzemelerin düşme, çarpma, sıkıştırma riskine maruz kalma, 

9--tehlikeli maddeler ile yoğun gaz,duman, ışık ve yangın oluşturabilecek sürekli kaynak uygulamaları olarak değerlendirilebilir.

6.2—Kaynak araştırmaya göre çalışanların eğitim düzeyi:

İlköğretim…………….%57,7

Lise……………………%38,3

Üniversite……………..%4

Lisansüstü……………..%0

6.2.1—Yorum:Çalışanların eğitim düzeyini artırmak için eğitim durumuna bağlı prim verilmesi-primin devletçe karşılanması-işkur tarafından düzenli eğitim verilmesi-lisan ve üstü çalışanların daha fazla teşvik edilmesi.

6.3—Çalışanların çalışma süreleri-yıl:

1 yıldan az…………%20

1-5 yıl……………..%30

6-10 yıl……………%19

11-15 yıl…………..%13

16 yıl üzeri………..%16

6.4-- Çalışanların İSG bilinci algılarını ve yorumlar:

1--Çalışanların %85’i  İSG eğitimi almış olmanın iş kazalarını önlediğine katılmaktadır.

1.1—Yorum:İşgüvenliği Eğitimini haftada belli sabit süre olarak pratik önerilerle verme yasal olarak zorunlu olabilir.

2—Çalışanların % 53 ü işletmede verilen İSG eğitimlerini yeterli bulmaktadır.

3-- Çalışanların % 67 si işletmedeki makine ve işle ilgili uyarı levhalarını yeterli bulmakta

3.1—Yorum:Çalışanlara danışıp anket yaparak uyarı levhası ilgili alanda bulundurulabilir.

4-- Çalışanların % 72 si uyarı levhalarının iş kazalarını önlemede etkili olduğuna katılmakta

5--Çalışanların % 82 si  uyarı levhalarına uyuyor.

6--Çalışanların % 88 i kişisel koruyucu ekipmanların iş kazalarını önlediğini düşünmektedir.

6.1—Pratik kullanılabilir koruyucu ekipmanların kullanımı iş akitlerine girerek zorunlu olabilir.

7--Çalışanların % 90ı işletmelerde iş sağlığı ve güvenliğinin iyileştirilmesi için denetim yapılması gerektiğine katılmaktadır

7.1--Çalışanların %46 sı işletmedeki denetim faaliyetlerini yeterli bulmazken,

7.1.1—Yorum:Bakanlık bağımsız akredite kuruluş denetimi altında çalışan denetçi şartı getirebilir.

7.2--%36 sı denetim faaliyetlerini yeterli bulmaktadır.

8—Çalışanların %86 ’i yaptığı işi tehlikeli görmektedir

9—Çalışanların %77 si başka işte çalışmayı tercih etmektedir.

10—Çalışanların % 80 i yaptığı işin sağlığına zarar verdiğini düşünmektedir.

11--Çalışanların %22 ’ü  işletmede işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulunmasının meslek hastalıklarını ve iş kazalarını önlemede etkili olmayacağını düşünürken,

11.1--%72’sı etkili olacağını düşünmektedir.

12--Çalışanların %32 si iş kazası veya meslek hastalığına yakalanan çalışanın sahip olduğu hakları bilmezken,

12.1--%53 bu hakları bilmektedir.

13--Çalışanların %23 işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin gelişiminde işçi sendikalarının çalışmalarını faydalı bulmazken,

13.1--%66 sı işçi sendikalarının çalışmalarını faydalı bulmaktadır.

14--Çalışanların %59 ’si iş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasaları yeterli bulmazken,

14.1--%30’ü yasaları yeterli bulmaktadır.

14.2—Bakanlıkça ,yeni yasa oluştururken taslağın internette tüm paydaşlara açılması-tashislerin yapılıp uygun olduğuna inanan insanların tüm katılanların örneğin %70 inin kabul ettiğinin belirlenmesi.

Kaynak: Mühendis ve Makine-cilt 58, sayı 688, s. 53-78, 2017-Gemi İnşa Sanayinde İş Sağlığı ve Güvenliği Bilincinin İncelenmesi-Gözde Menteşe-Ebru İnce-Burcu Özcan