Firma Kurmak-Strateji Belirlemek-Nash Dengesi:

1—Yeni bir firma kurarken bu firma eski mevcut firmaların yer aldığı pazarda kendine yer edinebilecek mi.Ne kadar sürede daimi kurumsal yapıya geçebilir.

2—Oyun kuramı çok oyunculu sistemde sistem dengesini matematikleştiren bir kuramdır.

2.1—Oyun kuramına göre:Örneğin:

1--Türk akımı hattı oyun kuramına göre doğalgaz dağıtım pazarında nasıl yer alacak(Bu konunun incelemesi ekonomi üniversitelerine yaptırılabilir)

2—Türkiyenin suriye politikası ve atacağı adımlar çoklu devletlerin arenasında nasıl var olacak(örneğin kurulabilmesi uygun olabilecek olan Dışişleri Bakanlığı Strateji Daire Başkanlığı Oyun Kuramı Masasınca incelenebilir)

3—Türkiye pazarına yeni girecek bir banka-tekstil firmasının konumu nasıl olur.

4—İstanbul un falanca mahallesinde açacağımız simit sarayı-cafe nasıl konumlanacak

5—Cezayir de açılacak yeni çelik fabrikası bu pazarda nasıl konumlanabilir.

6—İstanbul un falanca semtinde yapılacak 250 konutun satma şansı nedir.

6—Sonuç olarak bir firma-iş yapılmadan önce bu konu oyun teorisine göre irdelenirse firmanın pazarda varlık göstermesi şansı önceden tahmin edilebilir.

2—Oyun Teorisi:

1--İlk olarak 1944 yılında Neumann ve Morgenstern tarafından yazılan “The Theory of Games and Economic Behavior” isimli kitap ile rekabetçi ve işbirlikçi durumlar için matematiksel ifadeler aracılığı ile bazı tanımlar verilmiştir.

1.1—Bu kitapta ağırlıklı olarak bir tarafın kazancının, karşı tarafın kaybına eşit olduğu sıfır toplamlı oyunlar anlatılmıştır.

2--Genel olarak iki ya da daha çok rakibi karşı karşıya getiren, her bir rakibin stratejilerinin olduğu ve belli kuralları bulunan düzenlemeler “oyun” olarak adlandırılmaktadır.

2.1--Tanımdan da anlaşılacağı üzere, oyuncular tarafından belirlenen stratejiler ve bunları tercih etmeleri durumunda elde edecekleri kazanç ya da kayıpların, belli kurallara göre düzenlenmesi oyun kuramının temelini oluşturmaktadır.

2.2--Oyun kuramında, herhangi bir oyuncunun vereceği kararın diğer oyuncuların olası kararına bağlı olduğu, ayrıca oyuncuların akılcı oldukları ve hile yapmadıkları varsayımı yapılmaktadır.

3--Kazanç/Kayıp: Oyun sonunda kazanç, kayıp ya da oyunu terk etme durumları ortaya çıkabilir. Oyuncuların verdikleri kararların karşılıklı olarak değerlendirilmesi ile bir oyuncunun kazanç ya da kayıp durumu belli olur.

3.1--Kazanç ve kayıp eksi sonsuz ile artı sonsuz arasında farklı değerler alabilir

4--Oyuncuların elde edecekleri kazançların ya da uğrayacakları kayıpların belirlenmesinde, tarafların verdikleri kararların karşılıklı olarak denge noktasında olması gereklidir.

4.1--Denge noktası, kendileri için en yararlı kararı verdikleri varsayımı ile hareket eden oyuncuların,oyunu tamamlamaları halinde ulaşabilecekleri nokta olarak ifade edilmektedir

4.2—Denge noktasının belirlenmesi ve oyunların çözümüne yönelik farklı yöntemler kullanılmaktadır. Burada bir oyunda denge noktasının bulunması için Nash tarafından verilen ve kendi adıyla anılan yaklaşıma göre:

4.2.1--Nash dengesi kısaca bir oyuncunun,karşısındaki oyuncunun, oynayacağını düşündüğü stratejiye karşı belirlediği en iyi strateji olarak tanımlanır

4.2.2--Nash dengesi sağlanmış bir oyun içindeki oyunculardan hiçbiri, diğerlerinin davranışını dikkate almadan sadece tek başına en yüksek karlılığı elde edememektedir.

4.2.3--Böylece Nash dengesi daha açık olarak, oyundaki tüm oyuncuların kendilerine göre en

yüksek kazancı sağlayacak stratejilerinin olduğunu ancak oyundaki tek oyuncu kendileri olmadığından belirledikleri stratejinin uygulanamayacağını, bu nedenle bir denge durumuna razı olacaklarını ifade etmektedir

4.2.4—Oyunun kendi özellikleri ya da oyuncuların stratejilerine bağlı olarak bir oyunda birden fazla denge noktası olabilir.Şekilden görülebileceği gibi oyunculardan biri kendi cevap fonksiyonuna bağlı olarak elde edeceği kazancı değiştirdiğinde, rakibinin de buna bağlı olarak kazancı etkilenmektedir.

4.2.5--Denge durumunda olan oyunda, bir oyuncunun,rakiplerinin stratejilerinden bağımsız olarak kendi stratejisini tek taraflı olarak değiştirmesinin, oyunda yer alan oyuncuların çıkarına uygun olmayacağı vurgulanmaktadır

5—Pazarda yer almak isteyen bir firma Nash dengesi açısından bakıldığında, firmaların rakipleri ile acımasız bir rekabet içinde olmalarından ziyade, tarafların kabul edecekleri bir denge noktasında faaliyetlerini sürdürmeleri kendileri için daha karlı olacaktır.

5.1--Bu durumda, pazarda yer alan firmaların farklı özelliklerinin kendi aralarındaki rekabeti arttırıcı etkisi yerine, birbirlerini tamamlayıcı unsur olarak değerlendirilmesi ve pazarın derinliğinin arttırılmasında yarar vardır.

5.2--Ayrıca firmaların rakiplerini yıpratmak ve pazara giriş için caydırmak için harcayacakları kaynakları, kendi faaliyetleri için kullanmaları,finansal maliyetlerin yükseldiği ortamlarda en akılcı davranış olacaktır. 

5.2.1--Bu yaklaşımı benimseyen firmalar pazarda bulunan başka firmalarında varlıklarını kabul etmekte ve birlik büyümenin yollarını aramaya başlamaktadırlar.

6—Tüm bu çalışmaların yapılması ile bunların oluşturduğu durumların toplu olarak gösterilmesi sonucunda oyun matrisi elde edilir.

6.1--Kümelenmelerde oyun kuramı yaklaşımlarını inceleyen çalışmaların bir kısmında, küme içindeki firmalar ile katılmak isteyen firmalar arasındaki oyunun denge noktası, genel oyun kuramı yaklaşımlara bağlı olarak hesaplanmaktadır

6.2--Firmalar işbirliği yaparken kendi beklentileri ile diğerlerinin davranışlarını karşılaştırmak ve stratejilerini buna göre oluşturmak zorundadırlar

7--Nash dengesi, oyuncuların işbirliği içerisinde, mümkün olan en yüksek karlılık miktarını kendi katkıları ve faaliyetleri dikkate alınarak paylaşılması temeline bağlıdır. 

7.1--Bu nedenle, kümelenme oluşumlarının başlangıcında ya da daha sonraki katılımlarda işbirlikçi piyasa koşullarının işletilmesi, bunun sonucunda da aktörlerin kendi stratejilerini uygulayabilmeleri için denge noktalarını belirlemeleri açısından Nash dengesi yaklaşımı matematik tekniği uygulanarak hesaba dayalı olarak kullanılabilir.

Kaynak: Endüstri Mühendisliği Dergisi-Cilt: 26 Sayı: 1 Sayfa: (22-30)-22-Sanayi Kümelenmelerinde Nash Dengesi: Kavramsal Bir İnceleme-Atilla YARDIMCI-Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği