Ekonomide Enerji Kavramı Ve Dünya Ekonomik Krizleri

1--TEMEL YAKLAŞIM: Ekonomide para akışı ile Akışkanlar Mekanigi arasında analoji kurulacaktır. 

Buna göre ekonomide para akış ile  su akışı arasında analoji kurularak su akışının dinamiginden yararlanarak para akışı eko klinikle uyumlu yorumlanacaktır.

2--Temel Formüller ve gösterimler: 

Re:Reynolds sayısı  

V(tl/sn):para akış hızı

m:paranın akıcılıgı(vizkozitesi)  

r:paranın yogunlugu   

d:paranın işlendigi alanın derinliği   

c:direnc katsayısı   

t:paranın işlendigi süre   

R:para akışına karşı olusan direnc   

H:Rxt:toplam direnc    

Li:paranın likiditesi =1/m                                                          

2.1—Formüller:                                                               

                                                                      -1/4

1--Laminar akışta    C:64/Re      2--Türbülanslı akışta  C=0,316xRe                  

2--R=CxV/d= k.V/d.r.Li                 

Re=VxdxrxLi yada(tip ekonomi için)

3--Akışkanlar Mekaniğine gore:    Reynolds sayısı: Re: Vxdxr/m  veya                                   

1-Reynolds Sayısı ve akışın durumu

Re:0…..2000 arası akış laminar

Re:2000….4000 arası yarı türb:  .       

Re>4000 den büyük türbülanslı                                                                          

2-Enerji Açısından:                                

n:toplam verim(toplam faktör üretkenlik)

Eg:Ekonomik sisteme giren enerji     ,  

Eç:Ekonomik sistemden çıkan enerji 

Formül: Eç/Eg=n   buradan Eç=Eg.n olarak ifade edilirse

V=Akış hızı,

P=Para değeri,

h=kredi derecesi

k1,k2,k3=sbt               

Eç=n(Eg1-R),     BH=Büyüme hızı=k4.Eç 

Eç=n.(k1.V +k2.P+k3.h )-k3.V/d.r.Li     

buradaki formülasyona göre sonuçlar:

1- Yüksek büyüme hızı için

1.1-Yüksek verim(toplam faktör üretkenlik)(n) 

1.2-Yüksek para hızları(V) ,

1.3-paranın değerli olması(P),

1.4- yüksek kredibilite(h)

1.5- Para akımının yoğun olması(r) ,

1.6-Para akımında likiditesi yüksek akımlar(Li)(nakit),

1.7-piyasaların derin olması

 2-Sağlık ve kriz:  

1--Re:V.d.r.Li,,   z=sönüm oranı    z=q.karekök(Li)/2.karekök(V.t.d.r) 

2--Sağlıklı ekonomide akış kaotik olup,laminar akış ile türbülanslı akış arasındadır.Akışın tipi (laminar-türbülanslı) sağlığı hakkında fikir verir.

2.1--Burada  iki parametre önemlidir.1-Reynolds sayısı(Re):Reynolds sayısı belirli bir aralıkta olmalı.Aralığın altında olursa akış laminar,üstünde tam türbülanslı olacaktır.

2.2--Reynolds sayısı:1-Akış hızı(V) 2-Piyasa deriniği(d) 3-akış yoğunluğu(r),4-Likidite(Li) ile doğru orantılıdır

2-sönüm oranı=z ,  laminar akışta z=1,, tam türbülanslı akışta z=0 olduğu öne sürülebilir

z=sönüm oranı 1-sönüm sayısı(q) ile doğru

2-akışkanın(nakit,çek) likiditesinin karekökü ile doğruxakış hızıxpiyasa derinliğinin karesix sürexakışkanın 

yoğunluğu(kütle)karekökü ile ters orantılıdır.

Bu nedenle laminar akışta

1-akış hızı düşük,likiditesi yüksek,piyasalar sığ,süre kısa,akış yoğunluğu zayıf,kriz ekonomisi,

2-tam türbülanslı akışta 1-akış hızı yüksek,likiditesi düşük,piyasalar derin,süre uzun(istikrar),akış yoğunluğu düşük,enerji yutucu enflasyonist ekonomi.

3--Sağlıklı ekonomide Re belli bir aralıkta ve z=0,1 arasındadır.Bunu sağlayan şartlar

akış hızı düşük değil,piyasalar derin,istikrarlı(süre uzun),likiditesi yüksek ve yoğun ekonomilerdir.

3.1--Sönüm oranı ve reynolds sayısı ekonominin durumu hakkında fikir verebilir.

Karşılaştırmalı değerler fikir verecektir.(Alman,Japon,Türk,Amerikan,İngiliz,Fransız)   

.Bu nedenle krize elverişli ekonomiler nakit yerine bol bol çek ve senet kullanmalıdır.

4--Başlıca Dünya ekonomik krizleri:

1-Bir ekonomide büyüme hızı yüksek ise ekonomik sistemden çıkan enerji yüksektir(Eç).Bu anlamda yerel para değerli ise,kredibilite normal  ve enflasyon düşüyor (dirençler zayıf) ise ekonomik sistemde dolaşan para hızı düşüktür.

1.1--Bu durumda sönüm oranı(z) akış hızının karekökü ile ters orantılı olduğu için,sonuçta sönüm oranı 1 e yaklaşır.

Bu ise akışın laminar hale geldiğini yani ekonomik sistemin krize(depresyona) gireceğini öngörmek mümkündür.

Hele cari açıkda belli eşik değeri aşmış ise durum bayağı risklidir.

1.2--Depresyona(krize) giren ekonomide 1-GSMH düşer,2-işyerleri kapanır,ekonomi daralır,işsizlik artar.

1.3--94 Meksika krizi,pezonun aşırı değerli oluşunun sonucudur.Meksika gereken develüasyonu yapsaydı,94 tekila krizine yakalanmayacaktı.Ayrıca ekonomide dalgalı kur sihirli değnek değildir.

Sabit kur gibi avantaj ve dezavantajı vardır.Dalgalı kurda develüasyonu nasıl yapacaksınız.

Unutmamak gerekir ki ekonomi makinasında uygun zamanda uygun kolu çekmek gerekir ki sağlıklı çalışsın.

2-Ekonomide patlamalar,iniş-çıkışlar ekonomide harekete yol açarlar.Bu anlamda büyüme hızının diferansiyeli(türev),yine büyüme hızına yol açar.Buna göre

a)-sabit büyüme hızının türevi sıfır olduğu için,sabit büyüme hızlarında ekonomik büyüme sağlanamadığı için ekonomik gelişme sıfırdır

b)-Artan doğrusal hızlı büyüme hızlarında,türev sabit olduğu için,ekonomik gelişme sabit bir hızda olur.yada doğrusal olarak azalan büyüme hızlarında,ekonomik çöküntü azalan sabit hızdadır

c)-Dalgalı(sinizoidal) ekonomik büyüme hızlarında oluşan ekonomik gelişme yada ivme yine

dalgalı (cosinozidal) olacaktır.

d)ani yükselişler ekspotensiyal kabul edilirse,türev yine ekxpotensiyal olacak,ekonomik ivmede doğrusal artan ekspotensiyal  karakterli(t.exp) olacaktır.