Cari Açık/GSYH/İşsizlik—Büyüme Oranı/İşsizlik-- Cari Açık/GSYH/Büyüme Oranı İlişkileri-2012:
Ülke | Büyüme | İşsizlik | Cari Açık/ | İşsizlik | Büyüme |
ABD | 1,6 | 7,7 | -2,6 | 7,7 | 1,6 |
Çin | 7,9 | 4,1 | 1,8 | 4,1 | 7,9 |
Japonya | 0,5 | 4,2 | 0,9 | 4,2 | 0,5 |
İngiltere | 0,3 | 7,8 | -2,5 | 7,8 | 0,3 |
Euro Alanı | -0,9 | 11,9 | 1,2 | 11,9 | -0,9 |
Avusturya | 0,7 | 4,9 | 1,9 | 4,9 | 0,7 |
Fransa | -0,3 | 10,6 | -1,7 | 10,6 | -0,3 |
Almanya | 0,4 | 6,9 | 5,3 | 6,9 | 0,4 |
Yunanistan | -5,7 | 26,4 | -0,8 | 26,4 | -5,7 |
İtalya | -2,8 | 11,7 | -0,7 | 11,7 | -2,8 |
İspanya | -1,8 | 26,2 | -0,8 | 26,2 | -1,8 |
Rusya | 2,9 | 5,8 | 1,9 | 5,8 | 2,9 |
Türkiye | 2,6 | 10,1 | -6,3 | 10,1 | 2,6 |
Hindistan | 4,5 | 9,9 | -4,1 | 9,9 | 4,5 |
Endonezya | 6,1 | 6,1 | -2,9 | 6,1 | 6,1 |
Malezya | 6,4 | 3,3 | 6,2 | 3,3 | 6,4 |
G.Kore | 1,4 | 4 | 4,4 | 4 | 1,4 |
Arjantin | 2,1 | 6,9 | 0,6 | 6,9 | 2,1 |
Breziya | 1,4 | 5,4 | -3,4 | 5,4 | 1,4 |
Meksika | 3,2 | 4,8 | -1 | 4,8 | 3,2 |
G.Afrika | 2,5 | 24,9 | -5,4 | 24,9 | 2,5 |
Kaynakça.Dünya Gazetesi
1—Yukarıdaki tabloya göre grafik fonksiyonalr çizildiğinde aşağıdaki genel eğilimler saptanmıştır-Grafiğe Bağlı Yorum:
1.1—İşsizlik arttıkça Büyüme oranı BO=-0,25xİşsizlik+4 formülüne azalmaktadır.Bu nedenle yüksek büyüme oranı için işsizliğin düşürülmesi gerekir.
1.2-- Cari Açık/GSYH oranı arttıkça çok hafif bir eğimle BO=0,05x(Cari Açık/GSYH)+1,6 formülüne göre büyüme oranı artmakta.Kısaca büyüme oranı üzerinde Cari Açık/GSYH fazla etkili değil.
1.3-- İşsizlik arttıkça Cari Açık/GSYH değeri y=-0,18xİşsizlik+1,3 formülüne azalmaktadır.Bu nedenle düşük işsizlik oranı için yüksek Cari Açık/GSYH oranı gerekir.
1.4—Sonuç olarak Türkiye mevcut konjoktürde yüksek Büyüme oranı için düşük işsizlik oranı, vede düşük işsizlik oranı içinde yüksek Cari Açık/GSYH oranı gerekir.Bu şartlarda Türkiye ve diğer ülkeler büyüme oranını yüksek veya düşük tutabilmekte.
2--Cari Açık-Ekonomik Büyüme İlişkisi-Türkiye de
1—Ekonomik büyüme hızlandıkça cari açık artmakta,büyüme düştükçe çari açık küçülmekte.Cari açık finanse edildiği sürece elimizde patlamaz ancak şartlar finansmanını zora sokarsa,Türkiye elinde bu saatli bomba ile yoluna yürüyebilir mi.
2--büyüme hızı-cari açık ifadesi:
2010 da büyüme hızı % 9.2—cari açık 45 milyar dolar
2011 de büyüme % 8.5—cari açık 75 milyar dolar
2012 de büyüme % 2.5—cari açık 47 milyar dolar.
3—Cari açığın nedeni ara malı ithalatı.Sanayi ve ekonomi büyüdükçe ara malı ithalatı artmakta bu ise cari açığı artırmakta.Ara malı ithalatında,ithal otomobillerin toplanma oranı %74 e çıktı.Bu oran 2000 li yıllarda % 50nin altındaydı.Enerjide ithalat ise % 74 e dayandı.
3.1—İSO nun yaptığı araştırmaya göre Sanayi 2001-2010 aralığında ağırlıklı olarak montaja dönerek yerelliğini oldukça azaltmış.Bu anlamda Gıda-İçki-Tütün Sanayi,Madencilik/Taş Ocakçılığı,Dokuma /Giyim-Ayakkabı,Taş-Toprak Sanayiler,ihracat içinde net katma değeri düşerken,Makine İmalat-Kimya-Lastik-Petrol Ürünleri Sanayilerin net katma değeri aynı kalmış,Taşıt Araçları ve Elektrik Sektörünün net katma değeri artmış.Yerelliğin-yerel imalatın azalmasında kur politikalarının oldukça ciddi etkisi olmuş durumda.Öte yandan aynı kur politikasının ,yabancı sermayeyi Türkiye ye çekerek Türkiyenin krizden kazasız-belasız çıkışını sağlamış olmasıda mümkün.Öte yandan Geleneksel Sanayiler bu dönemde gerilemiştir.
3.2—Türkiye 1990 da küresel imalat katma değeri içinde 13 ü ekonomi iken,2000 de 15 sıraya gerilemiş,2010 da ilk 15 içinde yok.Bu süre zarfında Çin 7. Sıradan 2. Sıraya,Brezilya 12. Sıradan 6. Sıraya yükselirken,Rusya ilk 15 de yok iken ilk 15 içine girdi.Sonuç olarak 2008 krizi geride kalırken kökler kuvvetlendirilerek hızla küresel imalat ligine yükselmek gerekir.
3.1-G.Korede enerjide dışa bağımlılık % 82 ancak,ihracatta yerellik bunu aştığı için cari fazla veriyor.
3.2--Benzer durum Japonya,Almanya,Belçika ve İsviçre için de sözkonusu.Türkiyede ise enerjide ve ihracatta dışa bağımlılık yüksek düzeyde.
4--Kısaca cari açık ekonomide yerelliğin açığı.2000 li yıllarda % 50 olan toplanma devam ettirilebilseydi belki G.Kore gibi ciddi bir sanayi ülkesi olabilirdik ,buna karşın bu işin kökü bizde olduğu ve tecrübeli olduğumuz için hızla % 74 olan oranı ofset vs uygulamalarla % 50 nin altına çekebilecek potansiyelin hazır olduğu düşünülebilir.
4.1--Kamusal teşvik,destek ve yönlenme ile cari açığın sanayi ayağı ve yerelleşme sorunu ciddi olarak çözülebilir.Öte yandan cari açığı besleyen petrol ve doğalgaz faturası ise Uluslararası Enerji Başekonomisti Fatih Birol unda söylediği gibi ülke çıkarlarını koruyan,gerçekçi fiyattan anlaşmasına gidilen çok sayıda Nükleer Santral kurulumu ve enerji verimliliği vede uygulanabilir yenilebilir enerji kullanımı ile aşağı çekilebilir.
Kaynakça:Dünya Gazetesi-24.01-2013-S:20--19.03.2013-S:4