1--Küresel Isınmada Kesin Çözüm-Hidrojenin Motorlarda-Isıtmada vs Kullanımı:

1—Genel Bilgiler:

1--Hidrojen yüksek verimlilige sahip, tüm otomotiv yakıtlarına göre daha üstun özellikler taşıyan ideal bir yakıttır.

2--Sudan olduğu gibi fosil yakıtlardan da üretilebilir

3--Hidrojenin yakıt olarak kullanıldığı enerji sistemlerinde atmosfere sadece su buharı atılır.

4--Araştırmalar, mevcut koşullarda hidrojenin diğer yakıtlardan yaklaşık 3 kat pahalı olduğunu göstermektedir.

5--Ulaşım sektörunde, gerek hidrojenli içten yanmalı motorların gerek yakıt pilli elektrikli-hidrojenli araçların geliştirilmesi, petrol tüketimini azaltacağı gibi araçlardan kaynaklanan hava kirliliğini de minimum düzeye indirecektir.

5.1--Yakıt pilleri ,çevreye en az zararlı gaz emisyonu yayan cihazlardır.Evsel yakıt pillerinin kullanımı ile evlerde ,elektrik hat kayıpları olmadan ısı ve elektrik yerel olarak üretilebilir.

5.2--Evlerdeki yakıt pillerine hidrojen boru hatları ile sevk edilebilir hatta mevcut doğalgaz hatları bu iş için kullanılabilir mi.Hidrojen ise güneşten fotovoltaik panellerle üretilip,deniz vs suyun hidrolozi ile üretilebilir.Yakıt pillerinin yaygın kullanım için maliyetlerinin kw başına 1500 dolardan 25-50 dolarak düşmesi gerekir.

6--Bugün dünyada yaklaşık olarak 700 milyon motorlu araç olup,1990 yılından buyana hidrojenin güvenilir bir biçimde içten yanmalı motorlarda kullanılabileceği gösterilmiştir.

7--Hidrojen petrol yakıtlarma gore ortalama 1.33 kat daha verimli bir yakıttır.

8--Hidrojen bilinen tum yakıtlar içerisinde birim kutle başına en yüksek enerji içerigine sahiptir.

9--Normal çevre kosullan altmda hidrojen bir gaz halinde bulunur ve çevre dostudur. Diğer yandan hidrojenin depolama ve dağıtım teknolojileri daha komplekstir.

10--Hidrojen kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtlardan buharla reaksiyon yöntemiyle elde edilebilirken , yenilenebilir enerjilerden,güneş enerjisi ve nükleer enerjiden, suyun elektroliziyle ayrıştırılmasından elde edilebilir.

11--Hidrojen halen bir yakıt olarak uzay mekiği ve roketlerdekullanılmaktadır.

12--İzlanda'da hükümet, üniversiteler, taşıma şirketleri, fabrikalar ve çok uluslu otomobil ve petrol şirketleri konsorsiyumu oluşturulmuş ve 2030 yılına kadar İzlanda'nın tamamen hidrojen enerjisine geçmesi planlanmıştır. Dünyanın ilk hidrojen dolum istasyonu Shell tarafından İzlanda'da açılmıştır.

13--Almanya ,Suudi Arabistan ile ortak yürüttüğü Hysolar programı ile Suudi Arabistan'ın Riyad yakınında güneş hidrojen üretim tesisi kurmayı planlanmaktadır. Suudi Arabistan hidrojeni ihraç edecektir.

14--Dünya Enerji Ajansı Hidrojen Programı çerçevesinde yürütülen çalışmalarda, Airbus tipi uçakların yakıt olarak hidrojen kullanması 2007 yılında başlayacaktır. 

14.1--Hidrojenin ticari uçaklarda yaygın kullanımı konusunda Avrupa Airbus konsorsiyumu ile Almanya-Rusya ortak çalışmaları sürmektedir.Sıvı hidrojen doğrudan veya dolaylı olarak motorları ve dış yüzeyi soğutmak için de kullanılabileceği için, yüksek hızlı supersonic uçaklar için ideal bir yakıt olarak görülmektedir.

15--Amerika'nın Duffy Boats firması elektrikle çalışan ilk tekneyi geçtiğimiz aylarda üretmişlerdir. Herbiri 1.5 kW gücünde 4 yakıt piliyle hareketlendirilmiş olan bu tekne yakın gelecekte, sahillerde, nehirlerde, kanal ve boğazlarda yani ulaşımın su üzerinde yapıldığı heryerde taksi görevini görecektir.

2--Teknik Özellikler:

1--Evrenin en basit ve en çok bulunan elementi olup, renksiz, kokusuz, havadan 14.4 kez daha hafif ve tamamen zehirsiz bir gazdır.

2--Hidrojen bilinentüm yakıtlar içerisinde birim kütle başına en yuksek enerji içerigine sahiptir (Üst ısıl değeri 140.9 MJ/kg, alt ısıl değeri 120,7 MJ/kg).

3--1 kg hidrojen 2.1 kg doğalgaz veya 2.8 kg petrolün sahip olduğu enerjiye sahiptir.

4--Hidrojen petrol yakıtlarına göre ortalama 1.33 kat daha verimli bir yakıttır.

5--Hidrojen doğada serbest halde bulunmaz, bileşikler halinde bulunur. En çok bilinen bileşiği ise sudur.

5.1--Isı üretimi ve içten yanmalı motorlara için kullanılabilen hidrojenin yakıt olarak kullanıldığı enerji sistemlerinde. atmosfere atılan ürün sadece su ve/veya su buharıdır.

6--İçten yanmalı motorlarda kullanımı sırasında kendiliğinden tutuşma sıcaklığının yüksek olması nedeniyle ateşlemeyi başarmada zorluk olmakta buna bağlı olarak aynı anda yüksek basınçlı hidrojeni elde etmekteki zorluk nedeniylede sonuç olarak motoru düsük güçte kullanma gerekmesi gibi sorunlar oluşmaktadır.

7--İçten yanmah motorlarda yakıt olarak hidrojen kullanılabilmekte olup, bunlar çoğunlukla enjeksiyonlu motorlardır.

7.1--Dizel kafalı motorlarda hidrojen enjeksiyonu ön yanma odasına yapılırken, Otto kafalı-benzin motorlarda doğruca yanma odasına yapılmakta ve uzun tırnaklı özel bujiler kullamlmaktadir. Bu motorların hem iki ve hem de dört zamanlı olanları vardır.

8--Son yıllarda hidrojen ve benzin ve hidrojen/dogal gaz sistemli Otto motoru gibi düzenlemeler ortaya çıkarılmıştır.Hidrojen ,hidrojen yakıtılı araçlara sıvılaştırılmış biçimde veya metalik hidrid biçiminde uygulanmaktadır.

9--Hidrojenli düşük güçte küçük otomobillerde ekipman olarak sıvı hidrojen tankı, sıvı hidrojen pompası, ısı eşanjorü ve enjektor gibi elemanlar kullanılmaktadir. Bunlarda sıvı hidrojen tankının soğutulması, sıvı hidrojen pompasının çalıştırılması için fazladan enerji harcanmaktadır.

10--Hidrojen motoru üzerine yapılan ilk çalışmalarda Hidrojen hava karışımlı ateşlemeli motorlar da karışımın erken tutuşma sorunu vardı. Ve aynı zamanda bu motorlar dizel motorlara göre yüksek ısıl verimlerle ve yüksek sıkıştırma oranlanyla çalışmaktaydı. Bunlardan doyurucu bir sonuç elde edilemedi.

11--Hidrojenin kendi kendine tutuşma sıcaklığı yüksek olmasına rağmen, hidrojen-hava karışımlarının tutuşturulabilmesi için gerekli enerji miktan düşüktür. Tutuşma aralığının geniş olması, hidrojenin daha geniş karışım aralığında düzgün yanmasını sağlar ve yanma sonucunda daha az kirletici olusur.

12--Benzin motorlan ise stokiyometrik orana daha yakın oranlarda ya da zengin karışım oranlarında çalıştırılmak zorunda olduklanndan egzoz gazlarında önemli miktarda azot oksit (NOx), karbon monoksit (CO) ve yanmamis hidrokarbon (HC)'lar olusur.

13--Hidrojen motorlan, maksimum yanma sıcaklığını azaltacak biçimde fakir karışım ile çalıştırılabilirler. Boylece daha az NOx olusurken, HC ve CO emisyonlan oluşmaz.

14--Alev hızının yüksek olmasi ise Otto motorlannda ideale yakın bir yanmanın oluşmasını sağlayarak, ısıl verimi arttırır.

15--Genis tutuşma aralığı sayesinde, gaz kelebeğine gerek kalmadığından, karışımın silindirlere kısılmadan gönderilmesi sonucu pompalama kayıpları azaltılmış olur.

16--Hidrojenin yüksek sıkıştırma oranlarında, fakir karışım ile yanabilmesi yakıt tüketimini azalttığı gibi, yanma sonucu oluşan maksimum sıcaklığı da azaltır.

17-- Yanma sonucu partikül madde oluşmadığından bujiler kirlenmez.

18--Alev parlaklığının düşük olmasi, diğer karbon esaslı yakıtlara göre radyasyon yolu ile olan ısı kaybını azaltacağından daha yüksek verim sağlar.

19--Hidrojenin alev hızının yüksek olmasi, buji kıvılcımından sonra karışım başka noktalardan tutuşma (detenasyon)un daha güçlü olmasını sağlar.

20--Hidrojenin Depolanması:

20.1--Genel olarak hidrojenin depolanmasında dört ana yöntem vardır. Bunlar:

20.1.1-- Yüksek basınçlı gaz halinde depolanma-yüksek basınçlı depolama

20.1.2--Soğutulmuş olarak sıvı halde depolanma-düşük sıcaklıklı depolama-soğutma grubu gereksinmesi

20.1.3--Metal hidritler şeklinde depolama

20.1.4--Bazı kimyevi maddelerim bünyesinde bileşik olarak depolama seklinde gösterilebilir.

21--Taşıtlarda kullamlan hidrojen depolarında, küresel tanklar bol miktarda hidrojen depolanabilmesi yönünden ideal olmasına karşılık kapladığı hacim yonünden pratiklik sağlamaz. Bu nedenle taşıtlarda eliptik kesitli silindirik hidrojen tankları tercih edilmekte-hatta disk seklinde yassı ve simit şeklinde tanklar da kullanılmaktadır.

21.1--Hidrojenin yüksek basınçlı gaz halinde depolanması halinde depolama çevre sıcaklığında yapıldığı için -oluşan Isı için ek bir yalıtıma gerek yoktur.

21.2--Yüksek basınçtan dolayı depo içerisinde sıvı hale geçen hidrojen bilinen teknoloji ile tekrar buhar haline getirilebilir. Buna karşın düşük yoğunluklu oluşundan dolayı depolama kapasitesi az olup büyük hacimli depo gerektirir. Sonuç olarak denilebilir ki; basınçlı gaz olarak hidrojeni depolama taşıtlar için pratik sayılmaz.

21.3--Sıvılaştırılmış hidrojen olarak depolandığında basinç iki bar kadar olup,depo vakum gömleklidir.

21.4--Depodan motora hidrojen gaz halinde gittiğinde bir ısı eşanjoründe motorun soğutma suyuyla ısıtılmaktadır. Eğer depo basıncı artarsa fazla hidrojen gazı bir katalitik konvertörde okside edilerek subuharı şeklinde atmosfere atılmaktadır.

21.5--Taşıtın çalıştırılması sırasında hidrojen depodan çekilip motora yöneltilir.

21.6--Hidrojenin çekilmesi, eğer depo basıncı işletme basıncının üstündeyse deponun üst kısmından eğer işletme basıncının altındaysa deponun sıvı hacminden yapılır.

21.7--Taşıt durduğunda depo basıncı normal işletme basıncının altmda olması gerekir. Bunun nedeni şoyle açıklanabilir.Çevreden sıvı hidrojen deposuna, çok iyi yalıtılsa bile, ısı kaçışı önlenemez. Depodaki sıvı hidrojenin bir kısmı sıcaklık artışından dolayi buhar haline gecer. Sonuç olarak da depo basmci artar. Bu artis 2.5-5 bar arasında olmalıdır. Taşıt tekrar hareket ettiğindebasınç azami 5.5 bar olmalıdır.Bunada maksimum depo basıncı denilebilir.

21.8--Taşıtın hareketi sırasında soğutma yapılacağından basınç tekrar işletme basıncına düşürülür.

21.9--Sıvı hidrojen veya soğuk gaz seklindeki hidrojen ısı değistirgecinde, yani buharlastırıcı yoğusturucu bölümünde motorun soğutma suyuyla ya da motorun egzoz gazlarıyla ısıtılarak motora yöneltilir.

21.10--Depo iki güvenlik armaturüyle donatılmıştır. Bu armatürler basıncın artması durumunda, sıvı hidrojen deposunun patlamamasi için kullanılırlar. Armatürden geçen gaz aracın en uygun bir yerinden dışarıya atılmalıdır. Özellikle taşıtın uzun zamanlarında, basıncın artması durumunda, güvenlik armatürleri aksamadan calışabilmelidir. Yaklaşık 5.5 bar basmcta basinç ayarlı ventil açılır katalitik bir yanma ile su buharı dışarıya atılır.

21.11--Deponun doldurulması kombine edilmis doldurma ve boşaltma ventiliyle olabileceği gibi tasşıtın işletilmesi için hidrojenin çekildigi aynı boru sistemiyle de yapılabilir.

21.12--Sıvı hidrojen deposunda basınç altında gaz hidrojen bulunuyorsa motor yakıtı olarak hidrojen hemen kullanılabilir durumdadır. Burada motorun onünde, motor tarafından tahrik edilen bir kompresör eklenmistir. Bu kompresor, sıkıştırma işi için motor masrafı gerektirecek hem de enerji kaybı olacaktır.Diğer durumda sıvı hidrojenin motora sevk edilmesinde bir pompa kullanılır. 

21.12.1--Burada fazla hidrojen sıvı olarak bir pompa ile motora yöneltilir. Pompa ya sıvı hidrojen deposunun içine monte edilmeli yada depo dışında ısıl yönden iyi yalıtılmış olmalıdır. İşletme sırasında pompa da basınç enerjisiyle daha fazla buharlaşma olusacaktır. Bu enerji kaybı pompalanmış akışkanın ısıtılmasında kullanılabilir.

22--Hidrojenin metal hidritler seklinde depolanması durumunda hidrojenin küçük molekül boyutları ve yüksek yayılma özelliğiyle gaz hidrojen halinde katı metallerin kafes şeklindeki iç yapılarına nüfuz edebilmesinden ve kristal yapılarının çesitli yerlerine bağlanabilme özelliğinden yararlanılır. Titanyum gibi metallerde bu nüfuz ediş daha fazladır.

22.1--Hidritler metalin gaz halindeki basınçlı hidrojene maruz bırakılmasıyla elde edilirler. Hidrit oluşumu egzotermik bir tepkimedir. Isı uygulamakla tepkimenin ters yönde oluşması sağlanabilir.Egzoz ısısı metal hidritteki hidrojeni serbest duruma getirmekle kullanılabilir.

22.2--Hidrojenin metal hidritler biçiminde depolanmasında olabileceği kadar ucuz metaller tercih edilir. En çok kullanılan madde demir-titanyum-hidrittir. Hidritleme yani yüklemede sistemden ısı çekilmeli, boşaltmada yani hidrojen çekilmesinde ısı verilmelidir. 

22.2.1--Taşıtlarda ağırlık yüzdesi bakımından daha fazla hidrojen içerebileceği için nikel katalizörlü magnezyum-nikel-hidrit daha uygundur. Yalnız bunun en önemli dezavantaji yuksek kullanım sıcaklığıdır.. Bu deger 1 bar basınçta25°C kadardır.

22.3--Platinyum alternatifleri konusunda uzmanlaşan QuantumSphere firmasi, katalizatör işlevi gören nano-nikel geliştirmiştir. Yakıt hücresinde, platinyum yerine nano-nikel kullamlmasiyla yani kilogramı l0 bin dolar olan platinyuma göre nikel çok daha ucuz bir materyel olup, hidrojenli otomobillerin geleceği için bir umut olmaktadir.

22.3.1--Nano-nikel önce eritilip, sonra da sıkıştırılarak yeniden katılaştırılmakta, katılaştırma esnasmda nikel eriyiği 20 nanometre'lik parçalara bölüştürülmektedir. QuantumSphere'in ürettigi nano-nikel, platinyuma benzer fiziksel özellikler göstermekte olup, yakıt hücresinde aynı işlevi görebilmektedir. Şirket, nano-nikeli 10 yil içinde ticari bir ürüne dönüştürmeyi düşünmektedir. Nano-nikel halen California Institute of Technology'de test edilmektedir.

22.4--Hidrojenin kimyevi maddelerin bünyesinde depolanmasında anlamında Azot ve havadan hareketle amonyak sentezi olarak, kömür ve hidrojenden hareketle elde edilen metanol sentezleri sayılabilir.Bunlar elektrikli otomobillerde kullanılan Hidrojen esasli yakıt pillerinde kullanılabilir.

24--Hidrojenin depolama problemleri çözülmeden ve daha ucuz hidrojen elde etme yolları bulunmadan hidrojenin kullanımı ekonomik değildir.Ayrıca Hidrojen istasyonlarının yaygınlasması,yeni enerjiye geçişin pratikte en önemli sorunu olarak kabul edilebilir. Bu problemler mevcut çözümlerin kullanılması için engel olmadığı için enerji üretiminde hemen hidrojene geçilmesi küresel ısınmadaki hızlanma dikkate alındığında herhalde acil olarak gereklidir.

24.1--Hidrojenin laminer alevlenme hızı 270 cm/s değeri ile benzinden 9 kat daha hızlı olduğu için emniyet sistemleri(depo yangınları vs) ve güvenlik donanımı-sistemleri oldukça önemlidir.

24.2--Devindirme faktörü benzinde % 76 iken H2 de % 100 civarındadır.Bu değer metanol de % 23-Etanolde % 37-LPG li motorda % 61-Doğalgazlı motorda % 75 dir.

24.3--Kendi kendine tutuşma sıcaklığı benzinde 440 C iken H2 de 585 C olup,bunu sağlamak için yüksek sıkıştırma oranına ihtiyaç duyulmakta.

24.4--Minimum tutuşma enerjisi benzinde 0.25 MJ iken,H2 de 0.02 MJ gibi çok düşük bir değer olup,bu durum buji kıvılcımının herhalde çok güçlü olmasını gerektirmez.

24.5--Diffüzyon katsayısı benzinde 0.08 cm2/s iken 

H2 de bu değer o.63 gibi oldukça yüksek bir değerdir.Bu nedenle hidrojenin depolanmasında en önemli seçenek karbon nanotüp-nano nikel vs oda sıcaklığında malzemenin kristal kafeslerine emdirerek depolamak-emme manifolduna sevk etmek için malzemeyi ısıtmak olabilir.

24.6--Hidrojen depolanmasında sodyum borhidrür düşük basınçla-kontrollü ve karalı üretim yapısıyla kullanılabilir ancak sodyum bor hidrürün kg fiyatının 2.2 dolara düşmesi,sulu sodyum bor hidrür çözeltisinin katalizör ile hidrojen üretimi sırasında açığa çıkan sodyummeta borat çözeltisinin,tekrar sodyum bor hidrüre ancak yüksek sıcaklık ile dönüşmesi gereği işin teknik olarak aşılması gereken yanlarıdır.

24.6.1--Belki bu dönüşüm için gerek oda sıcaklığında uygun bir katalizör bulunabilir ve bir defa depoya sodyum borhidrür konup,sürekli su ekleyerek hidrojen elde edilmesi günleri yakın olabilir.

24.5--Yenilenebilir tüm fazla enerjiler hidrojen olarak depolanabilir.

25--Otto-benzin motoru emme manifoltundan yapilan H2 ilavesi ile yanma sonu sıcaklığı düştüğü için HC,CO,C02 ve NOx emisyonları düşmektedir. Bunun sonucunda yanma verimi artmakta ve vuruntu ile gürültü azalmaktadır. Aynı zamanda Motor sessiz ve sarsıntısız bir şekilde çalışmaktadır.Kısaca benzinli motorlara motor emme manifoldundan % 3-6 yapılan H2 ilavesi motor gürültüsünü azaltmaktadır.

26—Hidrojenli enerji üretiminin hızla günlük kullanıma girmesiyle hidrojenin yanmasıyla oluşan Su buharının atmosferde fazla olması muhtemelen yeşil alanların artmasını neden olacak-bu alanların artması ile karbondioksit emiliminin hızlanması mümkün hale gelebilecektir.

26.1--Daha fazla suyun dolaşıma katılması ile kuraklığın azalması mümkün olacak,buna bağlı olarak iklimin daha soğuk ve yağışlı bir yapıya doğru kaymasını sağlayacaktır.Öte yandan bulutlarda fazla su buharı oluşumu ile gelen güneş ışınımın azalrak kutuplardaki buz dağlarının çözülmesinin hızla azalmasını-yani küresel ısınmada filmin geri sarılmasını mümkün kılacağı için hızla hidrojenli yakıt sistemine geçilmesi uygun olacaktır.

26.2--fosil yakıtlı sistemden hidrojenli sistem hızla geçilerek dünyadaki enerji-ekonomi dengesi de aynı zamanda korunabilir ve küresel ısınmada geriye doğru film sarılabilir.Burada gereken tek şey dünyayı hidrojen teknolojisini hızla –acil olarak sürükleyecek-yaşama geçirecek- kuvvetli siyasi bir iradenin var olması gereğidir.

26.3--Teknik olarak mevcut benzinli motorlara tıpkı lpg ekipmanı ilavesi gibi hidrojen kitleri takılabilmeli ve bunların kit değişimi ile hidrojen yakabilmesi-şehir içi ulaşımda otomobillerde vs yüksek basınçlı depoların kullanılması-binaların ısıtılması ve yerel olarak elektrik üretimi için mevcut doğalgaz borularından hidrojen basılması ve bu suretle binalarda yakıt pilleri ile ısı ve elektrik üretilmesi-nükleer ve yenilenebilir kaynklardan suyun elektrolizi ile hidrojen üretilip,benzin istasyonlarında hidrojen satılması ve elektrikli araçlar için pil değişimi yapılması sözkonusu olabilir.

Kaynakça:

1--Mühendis-Makina • Cilt: 49 Say,: ç82-Hidrojenın Motorlarda Kullanımı Ve Motor Gürültüsüne Etkisi-Kamil DELIKANLI- Mustafa BAYHAN--Süleyman Demirel Universitesi Müh. Mim. Fak.-Antoni JANKOWSKI--Polonya Havacılık Enstitüsü (ILOT) Warsova-Polonya

2—www.EİEİ.gov.tr

2--Hidrojen Arabalarının Kazası Daha Tehlikeli

1--Hidrojene dayalı otomotiv sanayine ağırlık verilecekse önce karayollarındaki tünellerin yeniden elden geçirilmesi gerekiyor.

2--Hidrojen enerjisi ile çalışan otomobiller karbon dioksit emisyonlarının azalmasına yol açtıkları için övgü alıyor.

3--İngiltere'deki Sheffield Üniversitesinden Yajue Wu, hidrojen arabalarının tünelin içinde yol açabileceği kaza ile ilgili bilgisayar simülasyonu yarattı. Yerde havuzlanıp alev alan benzinden farklı olarak, sızıntı yapan hidrojen yüksek ivmeli "jet alevi" yaratır ve bu alevin yüksekliği metrelerle ölçülür.

4--Wu, Trasportation Research isimle dergide yayımlanan makalesinde, 2.000 santigrat dereceye ulaşan alevin tünel tavanına ciddi hasar vereceğini, yangın sensörlerini ve yağmurlama sistemini işe yaramaz hale getireceğini söylüyor.

5--BMW sözcüsü ise çarpışma testlerine tabi tutulan prototip hidrojen arabalarının yakıt  tankında bugüne kadar herhangi bir yırtılmaya tanık olmadıklarını belirtiyor.

6-Hidrojen Otomobilinin Rekoru:İsvçre Fedaral Teknik okulu tarafından geliştirilen hidrojen yakıtlı  otomobil 1 lt benzin e denk gelen 1,07 gr lık hidrojenle 5134 km yol aldı.Otomobilin ağırlığı 30 kg dır.Hidrojenden elektrik üretimi 2 adet yakıt hücresiyle sağlanmakta ve emisyon olarak sadece saf su atmaktadır.

3--Hidrojen Depolamada Yeni Yöntemler:

1--G.Kore Seul Ulusal Üniversitesinde Jisoon Ihm ve meslektaşları tarafından titanyum atomlu poliasetilenin polimer zincirine bağlandığı zaman m3 te 63 kg hidrojen tutabildiği bir malzeme ortaya çıkarıldı.

2--Bu malzeme:düşük maliyetli-yüksek kapasiteli hidrojen depolama araçları için oldukça önemli.

3--Bu amaçla daha önce karbon nano tüplerle  düşük sıcaklıklarda veya yüksek basınçlarda deneyler yapılmıştı.