Sera Gazları Bilgileri:

1—Genel Durum:

1—Sera gazı emisyonlarının yarısı Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’na (OECD), üye yirmi dört ülkeden kaynaklanmaktadır.

2--OECD ülkelerinin daha temiz teknolojileri kullanması sonucu 1970’lerden sonra sülfür dioksit emisyonlarında önemli bir azalma olmasına karşın, Doğu Avrupa, Çin, Eski Sovyetler Birliği ülkeleri ve gelişmekte olan ülkelerde emisyon miktarı halen artmaktadır.

3-- Dünya üzerinde kirlilik düzeyi en yüksek olan ülke, Çin’dir. Hava kirliliği nedeni ile ülkenin üçte birlik kısmı asit yağmurlarına maruz kalmaktadır.

4--İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Tayfun Kındap’ın yapmış olduğu bir araştırmaya göre, ülkemizde özellikle kuzeybatı ve batı bölgelerde yaşanan hava kirliliğinin % 50’sini Avrupa üzerinden rüzgâr yoluyla taşınan partikül maddeler oluşturmaktadır.

4.1--Araştırmaya göre, Avrupa ülkelerindeki emisyon miktarı % 50 arttığı zaman, İstanbul’daki hava kirliliği de %50 oranında artış göstermektedir. Soğuk ya da sıcak hava aracılığıyla havayla birlikte partikül maddelerde taşınmaktadır.

4.2--Örneğin, Bulgaristan’da oluşan kirliliğin, altı saat sonra İstanbul’a ulaştığı tespit edilmiştir.

5--Sülfür dioksit üretiminin 1860 yılındaki küresel üretim düzeyi on milyon ton iken, bu miktar 1970’li yıllarda yüz elli milyon tonun üzerine çıkmıştır.

2—Sera Gazları-Genel Bilgi:

1--CO2-Karbondioksit-

1.1--Küresel.Isınma. Potans-GWP:1    ,   

Atmosferik.Ömür – yıl: 50-200   Sanayi Öncesi Birikim: 280 ppm   Günümüz Birikim-94: 358 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=0,31

1.2--Karbondioksit-CO2-Detay Bilgi::

1--Atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu endüstri devriminden önceki döneme göre %29 daha yüksektir ve son 160,000 yıl içinde bilinen en yüksek oranına ulaşmıştı

2--Yaklaşık olarak, her yıl dünya çapında altı milyar ton karbondioksit fosil yakıtlar tarafından atmosfere salınmaktadır

3--Karbondioksit (CO2), iklim değişikliğine neden olan en etkili gazdır. Bu gaz sera etkisinin %60’ından sorumludur. Yıllık karbondioksit miktarı için her yıl %4’lük bir artış söz konusu.

4--Doğada en büyük CO2 deposu okyanuslardır. Atmosferik CO2’in 50 katından fazlasını okyanusların içermekte olduğu bilimsel çalışmalar sonucu kanıtlanmıştır. 

5--Günümüzde insan kaynaklı oluşan CO2 emisyonu yaklaşık 80 milyon ton/gün civarındadır.

6--Son 20 yıldır, atmosfere verilen insan kaynaklı CO2 gazının

6.1--yaklaşık dörtte üçü (%77’si) fosil yakıtların ısınma,sanayi ve ulaşım alanlarında kullanılmasından,

6.2--geri kalanı (%23’ü) da arazi kullanımı değişikliği ve özellikle ormanların yok edilmesinden kaynaklanmıştır

7--Günümüzde CO2 için ulaşılan toplam değer ise 400ppm seviyesindedir ve bu değer gün geçtikçe artış göstermektedir.

7.1--yıllık fosil yakıt karbondioksit salınımları 1990’larda ortalama 6.4 milyar ton iken, 2000-2005 döneminde bu 7.2 milyar tona yükselmiştir.

7.2--Dünya ekonomisi karbon üzerine kuruludur.Hidrojene bağlı ekonomi üzerine değil.Ve  Şu anki karbondioksit konsantrasyonu son 400 bin yılın en yüksek seviyesindedir.

8-- İnsan kaynaklı sera gazı emisyonlardaki artış nedeniyle küresel karbon döngüsü denk olmamakta ve atmosfere verilen sera gazı emisyonları yutak  alanların tuttuğu miktardan fazla olmaktadır .

8.1--Atmosferdeki insan kaynaklı CO2’i yok etmenin bir diğer yolu ise “karbondioksit yönetimidir.Ayrıştırılan ve/veya yakalanan CO2, ihraç edilecek bölgelere ulaşım taşıtlarıyla taşınır. Son aşamada, ihraç edilen CO2, jeolojik ortamlara enjekte edilerek depolanır. CO2’in depolanabileceği jeolojik ortamlar; üretim yapan petrol sahaları, gaz sahaları, üretimi durmuş kömür yatakları, tuz (soda) mağaraları, derin deniz ortamları, okyanus dipleridir.

9--Karasal ekosistemlerin (ormanları da içeren tüm bitki örtüsü ve topraklar) ve okyanusların tuttuğu karbon miktarı ile atmosfere verilen toplam miktarı arasındaki bu fark, her yıl insan kaynaklı yaklaşık 3.2 milyar ton karbonun atmosferde kaldığını göstermektedir ki bu da sera etkisini arttırmaktadır.

9.1— Yetişkin normal bir ağaç bir saatte ortalama 2.3 kilogram karbondioksiti bünyesine alıp fotosentezle 1.7 kilogram oksijen üretmektedir. Bu da ağaçlandırmanın küresel ısınmayla mücadelede en etkili yöntemlerden biri olduğunu göstermektedir. Düzenli bir kentleşme ve hava kirliliğini önleyen ağaçlandırma çalışmaları konusunda yerel yönetimlere  önemli görevler düşmektedir.

10-- Yıllık karbondioksit üretiminin % 25’inden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) sorumludur.IPCC’nin 2007’deki Raporu’na göre, atmosfere karbon salarak dünyayı kirleten ilk üç ülke, ABD (5.5 milyar ton), Rusya (2.8 milyar ton) ve Japonya (1.3 milyar ton)’dır.

11-- Türkiye ise, 2004’te atmosfere bıraktığı 294 milyon ton ile 13. sırada yer almaktadır. Diğer ülkelerle karşılaştığında Türkiye’nin atmosfere salınan karbon miktarı düşüktür.

11.1--Ancak 1990 ile 2004 yılları arasında % 72.6’lık bir artışla Dünya’da salınım konusunda en hızlı artış kaydeden ülke olarak raporda yer almaktadır.

2-- CH4-Metan :

2.1--Kür.Isın. Potans-GWP:21    ,   Atm.Ömür – yıl: 12  San Önce Birikim: 700 ppm Günümüz Birikim-94: 1720 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=30,5

2.2--Metan-CH4-Detay Bilgi:

1--Az gelişmiş Asya ülkelerinin temel besin kaynağı olan pirinç üretimi amacıyla çeltik ekimi ve çöplükler metan gazının ana kaynağıdır.

2--Kömür, doğalgaz ve petrolün üretim ve taşınması esnasında da bir miktar metan gazı atmosfere ulaşmaktadır. Metanın atmosferdeki miktarı, 1750 yılından beri %151 oranında artmıştır.

3--Araştırmalar, atmosferdeki CH4 artışının karbondioksite göre daha hızlı olduğunu göstermektedir.

4--Metanın, karbondioksite göre kızıl ötesi ışınları tutma gücünün çok daha fazla olması nedeniyle, bir kilo metan gazı, bir kilo karbondioksitten yaklaşık 63 kat daha güçlü sera etkisine sahiptir.

5--Metan kaynaklarının yüzdelik  oranları:

Çiftlik hayvanları…………….% 30                                                                                             

pirinç tarlaları…………………%29                                                                                                      

boru hatl sızıntı—kaya gazı çıkar% 21                                                                                                   

katı atık ………………………%14                                                                                           

kömür ………………………..% 6        oranındadır.

6— Fransız hükümetinin yaptığı bir araştırmaya göre ise, büyükbaş hayvanların, bu ülkedeki sera etkisine yol açan gazların salınımında % 6.5 oranında sorumlu oldukları ve büyükbaş hayvanların havaya bu ülkedeki on dört petrol rafinerisinden daha fazla, ozonun delinmesine yol açan metan gazı saldığı saptanmıştır.

6.1--Araştırmada ayrıca, büyükbaş hayvanların ve diğerlerinin besleyici değeri daha yüksek parçacıklı, soya veya yonca gibi sindirimi daha kolay yemlerle beslenmesin çözüm olacağı belirtilmiştir. 

3-- NO-Azotoksit :

3.1--Kür.Isın. Potans-GWP: 310    ,   Atm.Ömür – yıl: 120  San Önce Birikim: 275 ppm Günümüz Birikim-94: 312 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=58

3.2-- Azotoksit   (NO):

1-- azotoksit   (NO)  gazının   yaklaşık   üçte   biri,   tarımda   gübre kullanımı veya tarım topraklarının işlenmesi gibi tarımsal faaliyetler, kimya endüstrisi ve ormansızlaştırma neticesinde meydana gelmektedir.

2--Atmosferdeki konsantrasyonu yılda %0.8 artan NO, 1750 yılından beri %17 oranında artmıştır. Küresel ısınmaya katkısı ise %6 civarındadır.

3--Azotoksidin %90’ının toprakta oluştuğu kabul edilmekte ve atmosferde parçalanmadan 170 yıl kalabildiği tahmin edilmektedir.

4--Azotoksit, dünyada sera etkisinin oluşumunda karbondioksitten 310 kat etkili olan bir gazdır.

4-- CFC-Soğ.Gazlar :

4.1--Kür.Isın. Potans-GWP:140-12000    ,   Atm.Ömür – yıl:50

San Önce Birikim: 0 ppm Günümüz Birikim-94: 268 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=0,31

4.2-- Hidroflorokarbonlar (HFCs), perflorokarbonlar (PFCs)-Detay Bilgi:

1-- hidroflorokarbonlar (HFCs), perflorokarbonlar (PFCs), dan  hidroflorokarbonlar alüminyumun eritilmesinden perflorlu bileşiklerin oluşması, otomobil koltuğu, mobilya ve yalıtımlarda kullanılan köpükler de dahil olmak üzere birçok maddenin üretimi esnasında meydana gelmektedir.

2--Kimi gelişmekte olan ülkede ise soğutucularda gaz olarak kloroflorokarbonlar kullanılmaktadır.

3--Halokarbonların küresel ısınmaya katkısı %24 civarındadır.

4--Ozon tabakasının incelmesine de neden olan bu gazlar atmosferde 60 ila 100 yıl arası parçalanmadan kalabilmektedir.

5--Kimyasal kararlılıkları fazla olduğu için atmosferde bozulmadan 100 yıldan fazla kalabilmektedirler. Kloroflorokarbon bileşikleri, ısıyı tutma konusunda karbondioksitten 20.000 kere daha etkilidir.

5-- SF6-Kük.Heks.flor :

5.1--Kür.Isın. Potans-GWP:23900    ,   Atm.Ömür – yıl: 3200  

5.2-- Kükürtheksaflorid (SF6)-Detay Bilgi:  yüksek akımda çekilen elektrik enerjisinde kesici gaz olarak ve magnezyum üretiminde kullanılan bir gazdır.

6--Sera Gazları ve Atmosferik Kirlenme:

1—Sera gazı emisyonlarının yarısı Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’na (OECD), üye yirmi dört ülkeden kaynaklanmaktadır.

2--OECD ülkelerinin daha temiz teknolojileri kullanması sonucu 1970’lerden sonra sülfür dioksit emisyonlarında önemli bir azalma olmasına karşın, Doğu Avrupa, Çin, Eski Sovyetler Birliği ülkeleri ve gelişmekte olan ülkelerde emisyon miktarı halen artmaktadır.

3-- Dünya üzerinde kirlilik düzeyi en yüksek olan ülke, Çin’dir. Hava kirliliği nedeni ile ülkenin üçte birlik kısmı asit yağmurlarına maruz kalmaktadır.

4--İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Tayfun Kındap’ın yapmış olduğu bir araştırmaya göre, ülkemizde özellikle kuzeybatı ve batı bölgelerde yaşanan hava kirliliğinin % 50’sini Avrupa üzerinden rüzgâr yoluyla taşınan partikül maddeler oluşturmaktadır.

4.1--Araştırmaya göre, Avrupa ülkelerindeki emisyon miktarı % 50 arttığı zaman, İstanbul’daki hava kirliliği de %50 oranında artış göstermektedir. Soğuk ya da sıcak hava aracılığıyla havayla birlikte partikül maddelerde taşınmaktadır.

4.2--Örneğin, Bulgaristan’da oluşan kirliliğin, altı saat sonra İstanbul’a ulaştığı tespit edilmiştir.

5--Sülfür dioksit üretiminin 1860 yılındaki küresel üretim düzeyi on milyon ton iken, bu miktar 1970’li yıllarda yüz elli milyon tonun üzerine çıkmıştır.

6—Sera Gazları Bilgileri-İklim Protokolleri:

1—Sera Gazları:

1--CO2-Karbondioksit-

Küresel.Isınma. Potans-GWP:1    ,   Atmosferik.Ömür – yıl: 50-200   Sanayi Öncesi Birikim: 280 ppm   Günümüz Birikim-94: 358 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=0,31

2-- CH4-Metan :

Kür.Isın. Potans-GWP:21    ,   Atm.Ömür – yıl: 12   

San Önce Birikim: 700 ppm Günümüz Birikim-94: 1720 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=30,5

3-- NO-Azotoksit :

Kür.Isın. Potans-GWP: 310    ,   Atm.Ömür – yıl: 120                         

San Önce Birikim: 275 ppm Günümüz Birikim-94: 312 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=58

4-- CFC-Soğ.Gazlar :

Kür.Isın. Potans-GWP:140-12000    ,   Atm.Ömür – yıl:50

San Önce Birikim: 0 ppm Günümüz Birikim-94: 268 ppm  , Kür.Isın Potx Yıllık Artış=0,31

5-- SF6-Kük.Heks.flor :