MAKALELER / Karbondioksidi Tutma Teknolojisi





1--Karbondioksidi Toprağa Gömmek Rutine Girecek


1—Küresel ısınmada çözümlerden birisi de topraktan aldığımız-enerji kaynaklarından çıkan karbonu tekrar toprağa gömmek.


2—Temel işlem Fabrikalar vs çıkan karbondioksidi çıkan gazlardan ayrıştırmak ve sıvı hale getirip basınçla bulunulan arazideki kayaların içine yada mağaralara basınçla basmak.


2.1—Baca gazları atmosfere salınmadan önce kalsiyum hidroksit içinden geçirilirse,baca gazından bulunan karbondioksit ile kalsiyumhidroksit birleşerek kalsiyum karbonat oluşur.Bu şekilde baca gazından çekilen karbondioksit,daha sonra ayrı bir ünitede ısıtılarak karbondioksit açığa çıkarılır ve sıvılaştırılarak ya sanayide(karbon siyahı yada kuru buz) kullanılır yada yer altı kayaçları-mağaralarında toprakta depolanır.


3--Alternatif enerji konusunda en umutlu insanlar bile fosil yakıtların kullanımının yakın gelecekte sona ereceğini düşünmüyor.Bu yüzden atmosferden karbon yakalayıp gömmek ulusal enerji politikalarının olmazsa olmaz bir unsuru olacak.


4--Bati Virginia'da Kuzey Amerika'nm ilk büyük ölçekli karbon yakalama projesi Ohio Nehri'nin kıyılarında gerçekleştirildi.Yakın zamanda proje tamamlanacak ve şimdiden bazı umut verici sonuçlar alındı.


4.1—Deneylerde Karbondioksitin test edilen özel bir kaya çeşidinde bulunan küçük boşluklara öngörülenden çok daha kolay bir biçimde sızdığı görüldü.Bu, yakalama işleminin kolaylaştığı anlamına geliyor. Ayrıca Illinois'de süren daha büyük bir proje kapsamında  sıradan kayayı karbon yakalamak için kullanma deneyleri de ilerlemeler sağlandı.


4.2--Karbondioksit Bati Virginia'daki bir termik santralin altındaki emici kaya katmanlarına enjekte ediliyor. Gerekli basıncın azalması da sürecin daha ucuz bir hale gelmesini sağlıyor. Aslında en fazla enerji tüketimi karbondioksit gazını ayrıştırma sürecinde yaşanıyor.


4.3--Tüm kayaların içinde su var. Amaç, karbondioksiti boşluklara yerleştirip suyu dışarı atmak. Illinois'deki proje de, ülkenin birçok yerinde bulunan delikli kumtaşı kullanılıyor.


4.4--Sistem, yaklaşik 197 kg/cm2  basınç uygulayabilecek şekilde tasarlanmış durumda ancak biz o basınç seviyesine çıkmaya ihtiyaç duyulmadı. 105-127 kg/cm2 basınç, karbondioksiti kayaya enjekte etmeye yeterli.


4.5--New Haven'da ayrıca dolomite adlı bir isviçre peyniri gibi boşluklu beyaz mermer türü var. Dolomite karbondioksit verilince dolomitin ilginç reaksiyonlar vermekte.Gaz yerini aldığı tuzlu sudan daha kaygan olduğu için, kayanın içerisine enjekte edilen karbondioksit miktarı arttıkça gazla tuzun arasındaki sınır genişliyor ve gazın ileri akışı kolaylaşıyor.


5--Karbona ilişkin yasal düzenlemeler gerekli kılarsa, şirketin tüm santrallerinde bu büyüklükte karbondioksit yakalama üniteleri inşa edilecek.


6--ABD  Çevre Koruma Ajansi'nm Yöneticisi Lisa P. Jackson, 2010 Kasımında karbondioksit yakalamak için bir standart getiren bir yasayı onayladı. Yasa, elektrik üreticilerinin arazinin altında kalan jeolojik yapı üzerinde detaylı bir inceleme yürütmesini, üniteyi inşa etmelerini, acil durumlara karşı nasıl hareket edeceklerine dair senaryolar oluşturmalarını  ve karbondioksit yakalamak için kullanılan kaya dolu kuyunun nasıl kapatılacağı konusunu önceden belirlemelerini öngörüyor.


Kaynak:Sabah Gazetesi-Newyork Times Eki




2--Karbondioksidi Tutma Teknolojisinde Önemli Gelişme:


1—Harvard Üniversitesi ve ABD Ulusal Lawrence Livermore Laboratuarı araştırmacılarının geliştirdiği geçirgenliği yüksek polimer kapsüller içine karbondioksidi soğurma özelliği bulunan kararlı ve zararlı olmayan-doğada bol bulunan sodyum karbonat ve potasyum karbonat bulunmakta.


2—Santrallerin bacasından çıkan baca gazları içindeki karbondioksidin bu geçirgen kapsüller içindeki sodyum ve potasyum karbonat ile tutulması amaçlanmakta.Bu şekilde tutulan karbondioksit,kapsüllerin özel bir odada tekrar ısıtılması ile açığa çıkar ve oradan sıvılaştırılarak depolanma alanına götürülebilir.Bu kapsüller takrar kullanılarak bu şekilde karbondioksidin tutulması için önemli bir aşamada gerçekleşmiş olabilir.


Kaynak:Bilim ve Teknik Dergisi--Tübitak





Makalenin İzlenme Sayısı : 206

Eklenme Tarihi : 21.08.2021

Whatsapp'ta paylaş
Facebook'ta paylaş
Önceki sayfaya geri dön.