MAKALELER / Karanlık Madde-Karanlık Enerji






1--Karanlık Madde-Karanlık Enerji:



1—Evrenin % 95 ini ne olduğunu bilemediğimiz karanlık enerj-karanlık madde oluşturuyor.



2—Evreni yada uzayı dolduran karanlık madde nin var olduğunu yada uzayın boş olmadığını kanıtlar bazı astronomik gerçekler vardır.Bunlar:



2.1—Dönmekte olan bir yıldızın yörünge üzerindeki çizgisel hızı ve bu hızdan kaynaklanan kinetik enerjisi ile galaksi merkezi arasındaki kütle çekim kuvveti karşılaştırıldığında yıldızın yörüngeyi tek edip galaksiler arası uzayda kaçış doğrultusunda çizgisel hareket yapması gerekir.



2.2--Ancak yıldızların yörünge üzerinde dönme hareketini sürdürdükleri gözlenmiştir.Yıldızların hızları öylesine büyüktür ki onları merkez ile aralarında etkin olan kütle çekim kuvvetinin dengelenmesi mümkün değildir.



2.2.1--Dolayısıyla yıldızları galaksi yörüngesinde tutan ilave kütlenin olması yani bir neden olması gerekir ki bu da herhalde karanlık maddedir.



3—Galaksileri çevreleyen ve hiçbir sinyale cevap vermeyen uzay karanlık madde ile doludur.Karanlık madde maddeyi-baryonik maddeyi çekmez.Spiral galaksilerin merkezlerine göre yüksek hızlarda dönmekte olan yıldızları iterek onları yörüngede tutarlar.



4—Hubble teleskopu ile yapılan gözlemler evrenin tıpkı bir balonun yüzeyi gibi genişlemekte vede galaksilerin birbirinden uzaklaştığını ortaya koymuştur.


5—Karanlık madde birer hayalet gibi tüm gök cisimlerinin etrafını kabuklar halinde saran ve aynı zamanda onların birbirinden uzaklaşmasına neden olan karanlık madde ve karanlık enerjidir.



6—Evrenin % 74 ü Karanlık Enerji--% 22 Karanlık Madde--%4 ü ise madde-baryonik maddeden oluşmaktadır.



7—Karanlık madde görünür ışık veya algılanabilen bir sinyal yayınlanmaz.Işıldamaz.Işıklı kozmik gazların yayınladığı ışınımları soğurarak varlığını belli etmez.



7.1--Sonuç olarak karanlık madde sonuçta evrenin yoğunluğunu, uzayın geometrisini,kozmik uzay evrimini ve evrenin geleceğini belirleyecek başrol oyuncusudur.



8—ABD li astronom Fritz  Zwicky yaptığı çalışma ile  coma kümesinin beklenenden 50 katı daha fazla kütle içerdiğini yani çok donuk hiç ışıma yapmayan kütle içerdiğini ileri sürmüştür.



9—Karanlık Maddenin yapısı konusunda ortaya atılan iddialar şunlardır.



9.1—14 milyar yıl önce evrenin  bing bang-büyük patlama ile oluşumu sırası ve ardında  sırasında varlığı kanıtlanan madde ile etkileşime girmeyen büyük miktarda nötrinolar oluşmuştur.



9.2--Karanlık madde nötrinolardan oluşmuş olabilir.Nötrinolar için yerküre şeffaftır.Vucudumuzdan saniyede 10 trilyon nötrino gelip geçer.Ne bedenimiz nede yerküre nötrinoların farkında değildir.



9.3--Hatta bir X ışını demetini birkaç santimetre kalınlığındaki kurşun tabaka tutarken,nötrino demetini bir ışık yılı kalınlığındaki kurşun tabakası bile tutamaz.Genel kanı güneş kaynaklı nötrinoların ancak üçte birinin yerküreye ulaşbildiği şeklindedir.



9.4--Bu anlamda bir tez olarak belki güneş karanlık madde yada karanlık enerjiyi görünür enerjiye çeviren bir çeşit fırın yada bir çeşit fırın da olabilir.



9.5—Karanlık madde için ortaya atılan ikinci iddia ise evrenin başlangıç dönemini oluşturan yüksek enerjili ışımalarda belirlenen WIMP parçacıklarından oluştuğu iddiasıdır.



9.5.1--Büyük patlama anının ateş topu içinde birçok bilinmeyen sıra dışı(exotic) parçaçık yaratılıp yok olduğu gibi WIMP larda çok hızlı yaratılmış ve yok olmuş olabilir.



9.6--Bu anlamda WIMP ler karanlık maddeyi oluşturduğu düşünülen parçacıklar arasında yarışta en önde gidendir.CERN de LHC deneylerinde WIMPler ve higgs bozunu ki kütlesinin 80-90 proton kütlesinde,spini sıfır olarak tahmin edilmektedir saptanırsa fizikte bir devrim olacağı açıktır.



9.7--10 yıl içinde  yerlatı deneylerinde kullanılan dedektörlerin duyarlığı galaktik WIMP parçacıklarını tespit edecek kadar arttırılmış olacaktır.Buna karşın son on seneyi aşkın sabırlı bejkleyişlere karşın WIMP parçacıklarından bir ses çıkmamıştır.



9.8--Karanlık enerji ve karanlık maddenin varolduğu su götürmez bir biçimde herhalde dururken onlara ulaşamyışımızın nedeni herhalde ölçme aletlerimizin hassasiyetlerinin çok daha hassa hale getirelemeyişi-karanlık madde ve karanlık enerjinin madde ile etkileşime girmeyişi veya teorik alt yapımızın yetersizliği olabilir.



10—Evrenin genişlemesi için gösterilen neden-kütle enerji dengesinde ölçülen yoğunluk ile kritik yoğunluk arasında oluşan % 70 enerji açığı  karanlık enerji olarak ifade edilmekte olup,karanlık enerjinin toplam evrensel enerji yoğunluğunun % 70 ini oluşturmaktadır.



10.1--Karanlık enerjinin yine karanlık madde gibi kendini belli eden delileri ortada bulunmaz iken ,karanlık enerjinin uzaya düzgün bir biçimde dağıldığı ve genişlemeden sorumlu olduğu düşünülmektedir.



11-Bir hayal kurun.ABD Mojave çölünde uzayın sınırına kadar uçuş yapan speysşip on gemisine rezervasyon ücretini yatırıp,uzaya turist olarak gitme şansı yakalamış zengin bir kişisiniz ve Geni iki kademeli olarak sizi uzayın sınırına getiriyor.



11.1--Uzayda yerçekimi olmadığı için havada yüzüp-geminin penceresinden sonsuz karanlık içinde mavi renkli gezegeni seyyerediyorsunuz.Algılarınız alabildiğine genişlemiş olarak uzayı büyülü olarak seyrediyorsunuz.



11.2--Biz daha dünyada uzayın sınırında iken,hayal kuruyorsunuz.Dünyamız güneş sisteminde bir nokta,güneş sistemi,samanyolu galaksisinde bir nokta.Alfa centuri vs diğer galasiler.Ve galaksiler gittikçe genişleyen evrende birbirinden uzaklaşıyor.



11.3--İslam inancına göre yaradanımız bingbang de yarattığı evrenden münezzeh bir varlık. Düşünülen her şeyin dışında eşi ve benzeri olmayan bir varlık.Yaradanımız tanrı kavramı değil.



11.4--Her an yarattığı varlığı sıfatları ile takip ediyor.Şükür etmek,ruhumuzu ona ait varlığımızı rahatlatmak için ,sonsuz karanlık içinde gemimiz yol alırken Uzay gemisinde ona secde etmemiz gerekir ve sadece ondan ondan yardım dilememiz gerekir.



11.5--Sonsuz büyükleri kontrol ederken sonsuz küçüklerde onun emrinde.Onu tespih ediyor.O yarattığı herşeyi güzel,mükemmel,kudret sahibi olarak yaratmıştır.İslam bu güzelliğin ,yaradanın muradı ile tespitidir.



Yararlanılan Kaynakça:Bilim ve Ütopya Dergisi.Sayı:204-Haziran 2011S:5-26



2--Evrenin %74 ünü Oluşturan Karanlık Enerji Yer Çekiminin Zıttı



1--NASA, son 5 yılda 200 bin galaksiyi inceleyerek yaptığı araştırmada 'karanlık enerjinin' yer çekimine baskın olduğunu teyit etti.



2--NASA'nın 200 bin galaksi üzerinde 5 yıl boyunca ve kozmik zamanda 7 milyar ışık yılı geriye gidilerek yapılan gözlemler sonucunda, evrende karanlık enerjinin, yer çekimi gücüne baskın olduğu ve evrenin giderek artan bir hızla genişlemesini sağlayan düzenli ve tek vücut bir güç olduğu teyit edildi.



3--NASA'nın internet sitesinde yer alan habere göre, uzayda bulunan "Galaksi Evrim Kaşifi (Galaxy Evolution Explorer)" aracı ve Avustralya'nın Siding Spring dağlarının zirvesinde bulunan teleskopla yapılan gözlemleri izleyen dikkatli ölçümler, galaksilerin birbirinden uzaklaştığı bilgisini bir kez daha doğrularken, bulgular, karanlık enerjinin varlığının, şimdiye kadar sağlanan en iyi teyidi oldu.


4--Avustralya'daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nden Chris Blake, bu durumu, "bir taşı havaya attığınızda, bir süre sonra hızının azalmayıp, giderek artması ve havada giderek daha hızlı biçimde yol almayı sürdürmesi gibi" ifadeleriyle tanımlıyor.



4.1--Araştırmayla ilgili iki makalenin yazarlarından olan Blake, karanlık enerjinin bir kozmolojik sabit güç olduğunu en iyi şekilde teyit ettiklerini belirterek, baskın olan yer çekimi olsaydı, "karanlık enerjinin zaman içerisindeki bu düzenli, sabit etkilerinin gözlemlenemeyeceğini" belirtti.



5--Gizemli karanlık enerji, evrenin yapı taşlarını birbirinden uzaklaştırıyor. Yapısı bilinmediği, sadece gözlemler sonucu tahmin edilebildiği için, bu gizemli enerjiye karanlık enerji adı veriliyor.



5.1--Karanlık enerjinin, evrenin % 74'ünü oluşturduğu düşünülüyor. Karanlık madde ise karanlık enerjiye göre daha az gizemli, hakkında daha çok şey biliniyor ve evrenin % 22'sini oluşturuyor.


5.2--Geriye kalan, atomların oluşturduğu ve gezegenleri, yıldızları ortaya çıkaran olağan madde ise evrenin sadece, yaklaşık % 4'lük bir kısmı.



6--Karanlık enerji düşüncesi, süpernova patlamalarının yerleri arasındaki değişimler gözlemlenerek, 1990'lı yıllarda ortaya atıldı.



6.1--Bu yeni çalışmayla da, bu düşünce teyit edildi. Astronomlar önce, "Galaksi Evrim Kaşifi" aracının sağladığı verilerle, uzak evrendeki galaksilerin üç boyutlu bir haritasını çıkardı.



6.2--Avustralya'daki teleskop yardımıyla da, galaksiler arasındaki mesafelerle ilgili ölçümler yapıldı. Bu çalışmada, evrenin erken dönemlerinin bıraktığı ses dalgalarından da, galaksiler arasındaki mesafe değişimlerini belirlemek amacıyla yararlanıldı.



6.3--Sonuçlar, galaksilerin giderek artan hızla birbirinden uzaklaştığını gösterdi. Bilimadamları, galaksi kümelerinin kentler gibi giderek büyüdüğünü, binlerce galaksilik kümeler oluştuğunu, bu kümelerin yer çekimi etkisiyle kendisine doğru yeni galaksileri çektiğini, ancak karanlık enerjinin ise bu kümeleri dağıtma yönünde çalıştığını, bu nedenle galaksilerin kümelenme sürecinin yavaşladığını belirledi. Bu da karanlık enerjinin, dağıtıcı gücünün ölçülmesine olanak sağladı.



7--Çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre karanlık enerji ve yer çekimi, birbirine zıt ancak birbirine bağımlı "yin-yang" gibi, iki güç.



7.1.1--Fizikçiler higgs bozonu ile çekimin kökenlerine inmeye çalışırken,yerçekiminin zıttı olan bir enerjinin karanlık enerji olması yapbozun eksik parçası için uygun bir aday.



7.1.2--Kütle çekimi ile evrendeki kütleler topak gibi bir araya gelmeye çalışırken,kütleleri birbirinden iten karanlık enerjinin yıldız ve sistemleri birbirinden iterek hazır yaratılmış mekanda bunların mekanı doldurması ve evrenin balon gibi şişmeye başladığı düşünülebilir.Çekiminin temel parçacığı higs bozonu ise,karanlık enerjinin temel parçacığının anti higss bozonu olabilir mi.



7.1.3--Evren İçin Dinsel Yorum:İçinde bulunduğumuz evren 1. kat sema olabilir.Bunun dışında 7 kat sema daha olabilir.Yaradan,yarattığı bu 7 kat evrenin dışında ve ondan münezzehtir.



7.1--Evrenin erken zamanlarında yer çekimi baskın durumda idi. Evreni ortaya çıkaran “Büyük Patlama”dan 8 milyar yıl sonra ise karanlık enerjinin gücü öne geçmeye başladı ve evren genişledikçe yer çekimi gücünün etkisi zayıflamaya, madde, giderek hızlanan bir süreçle evrende dağılmaya başladı.



7.2--Bundan milyarlarca yıl sonra, karanlık enerjinin daha da baskın hale geleceği düşünülüyor. Milyarlarca yıl sonra galaksiler birbirinden o kadar uzaklaşmış olacak ki, bu galaksilerde yaşayan zeki canlılar bir diğer galaksiyi artık göremeyecek.



8--NASA astrofizik direktörü Jon Morse, elde edilen sonuçlara ilişkin yaptığı açıklamada, "astronomların son 15 yılda yaptıkları gözlemler, fizik bilimi alanında en şaşırtıcı keşiflerden birinin yapılmasını sağladı. 



8.1--Bu da, evrenin, Büyük Patlama ile tetiklenen genişlemesinin hızlanarak sürdüğüdür. Bağımsız yöntemler ve Galaksi Evrim Kaşifi aracının sağladığı verilerin kullanılmasıyla, karanlık enerjinin varlığından daha fazla emin olduk" dedi.



Kaynak:www.radikal.com.tr



3--Evrenin Genişleme Hızı



1--Baryon Osilasyon Spektroskopik Araştırması'nı (BOSS) kullanan bilim adamları, evrenin genişleme hızı ile ilgili olarak maddenin uzaydaki dağılımının ayrıntılı haritalarını çıkararak, evrenin genişlemesini ölçmeye çalışıyor. Ölçümlerle, kozmik genişlemeye neden olan "karanlık enerji"nin gizeminin çözülmesi amaçlanıyor. 



2--İngiltere'nin Portsmouth Üniversitesi'nden Matthew Pieri, "Bu şimdiye kadar yapılan en kesin ölçüm. Araştırma, evrenin 10 milyar yıl öncesine oranla çok daha hızlı genişlediğini kanıtlıyor.



2.1-- Karanlık enerjinin varlığıyla ilgili çalışma, 2011'de Saul Perlmutter, Brian Schmidt ve Adam Riess'a Nobel ödülü getirmişti. Perlmutter, Schmidt ve Riess, ''Süpernova'' adı verilen yıldız patlamalarını izleyerek, evrenin sürekli genişlediğini keşfetmişti.



3--Aslında genişleme hızı, bizim beklediğimizden daha yavaş. Bu da evrenin bizim düşündüğümüzden daha farklı olduğunu, karanlık enerjinin sabit olmadığını, zamana, mekana ya da başka bir fiziksel parametreye göre değiştiğini göstermektedir" dedi.



4--Evren, 13,8 milyar yıl önceki Büyük Patlama'dan bu yana hızla genişliyor. BOSS grubu, genişleme hızının ilk birkaç milyar yıl boyunca yerçekiminin etkisiyle yavaş olduğunu, 6 milyar yıl önce ise evrenin karanlık enerjinin etkisiyle hızla genişlemeye başladığını savunuyor.



5--Grup, evrenin genişleme hızını bulmak için birbirinden bağımsız iki ölçüm yapıyor.



5.1--İlkinde son derece parlak olan yıldızsı gökcisimlerinin dağılımının haritası çıkarılıyor.



5.2--İkinci ölçümde ise bu gökcisimlerinden yayılan ışık, hidrojen gazı bulutlarının konumlarının belirlenmesi için kullanılıyor.



6--New Mexico'da kurulu 2,5 metrelik bir teleskobu kullanan BOSS grubu, 140 bin yıldızsı gökcisminin ışığını kullanarak Büyük Patlama'dan birkaç milyar yıl sonraki evrende hidrojen gazı bulutlarının dağılımının haritasını çıkardı. 



7--Gözle görülmeyen karanlık maddenin varlığı, etrafındaki cisimler üzerindeki çekim gücüyle bilinirken karanlık enerjinin varlığı ise etrafındaki cisimleri üzerindeki itme gücüyle tanınıyor.



8--Evrenin


% 68,3'ünün ………… karanlık enerjiden


% 26,8'inin…………... karanlık maddeden


% 4,9'unun……………maddeden  oluştuğu sanılıyor.


Kaynakça:Dünya Gazetesi







Makalenin İzlenme Sayısı : 192

Eklenme Tarihi : 21.08.2021

Önceki sayfaya geri dön.