Bilimsel Araştırmada ve Arge de Gerilemeye Başladı-Türkiye:
1--Ekonomisinin
büyüklüğü ile ilk 20 devlet arasında giren Türkiye, kaliteli bilimsel yayınlar
konusuna gelince oldukça geride kalmaya başladı.
2--2000’li yıllara girildiğinde
Türkiye’nin Ar-Ge çalışmalarına ayırdığı bütçe (Devlet ve özel sektör birlikte)
gayrı safi milli hasılanın (GSMH) %0.46’sı civarındayken, bugün halen % 0.96
civarındadır (KDV ve Gümrük vergileri bu orana dahil). Yani yıllık artış oranı
20 yılda ortalama %3.5 civarındadır.
2.1--Bunun anlamı, bugünkü
artış hızıyla ayrılan bütçedeki payı ikiye katlamak en az 20 yıl alacaktır.
Eğer 2023 hedefini tutturmak gibi bir amacımız varsa, bunu ancak bütçeden
Ar-Ge’ye ayrılan payı her sene % 25 arttırmamız gerekir. OECD ülkelerinin
2020’de Ar-Ge harcamaları ortalaması GSMH’larının % 2.4 ‘ü civarındadır.
3—Öte yandan Türkiye,
Ürdün’de kurulan SESAME tesisinde böylesine bir düzeneği kurabilecek ve buna
öncülük edebilecek durumdadır. SESAME şu anda bu konuda yatırım ve öncülük
yapacak bir ülke aramaktadır.
3.1--Bu konu, Türkiye’nin
üyelik sürecini başarı ile götüren TAEK yetkililerine sunulmuştur. Bir an önce
bir çalıştay düzenleyerek ve kaynak aktararak birkaç yıl içinde uluslararası
planda protein yapılarının çözülmesi konularında oyuncu olabilmek mümkündür.
4—Arge araştırmalarında
önemli olan aslında Ar-Ge parasını, Türkiye’ye
çekmek. Büyük projeleri alabilmek için bölgede de aktif olabilmeniz gerekiyor.
Ama parayı benim kazanmam değil önemli olan, Ar-Ge yatırımı hangi ülkede
araştırma yapıyorsanız oraya akar
5—Argede Türkiyeyi gelip geçen Rusya, Polonya seviyesine nasıl çıkabilir?
Şule Mene bu noktada araştırma geliştirmeye yönelik son 3-4 yılda önemli bir
pozitif bakış olduğunu söylüyor. Peki tıkanıklık nereden kaynaklanıyor?
5.1--Ortalama bir araştırma
projesi 2-2.5 yıl sürüyor. Araştırma sürecinde önce o araştırmanın Türkiye’de
yapılıp yapılamayacağı inceleniyor. Sonra onay süreci geliyor. İşte tıkanıklık
burada...
5.2--Mene anlatıyor: “Avrupa
Birliği’ne göre 30 gün etik kurul, 30 gün bakanlık onayı ile çalışma başlaması
gerekiyor. Slovenya’nm onay süreci 30 gün. Hollanda’da bu rakam ortalama 10
gün.
5.3--Türkiye’nin Ar-Ge
araştırmalarına onay süreci ortalaması 150-160 gün.
5.4--Biz buradan
kaybediyoruz. Dediğiniz sürede araştırmaya başlayamadığınızda sistemde yer
alamıyorsunuz.
5.5--Türkiye standardize
olmayı başaramazsa bu sıçramayı yapamayacağız. Başarırsak 2023 yılını beklemeye
gerek yok. Türkiye geçen yıl projelere bu onay süreci nedeniyle zamanında
başlayamadığı için yaklaşık 30 proje kaybetti.
5.6--Biz bürokraside takılıp
kalıyoruz. Sadece geçen yıl kaybedilen 70-80 milyon dolardır. Araştırma çok
korkaktır, bir kez tedirgin oldu mu bir daha ülkenize gelmesi bir 5 yıl sürer.”
Kaynak:HBT