Küresel Isınmada Buharlaşmanın Değişimi:

1--iklim modelleri uzun bir süredir evapotranspirasyonun da yani karalardaki ve bitki örtüsündeki suyun buharlaşmasının da etkili olduğunu gösteriyor.

2--2003’ten bu yana küresel evapotranspirasyonun (buharlaşanla ve terleme) ne derecede değiştiğini Jet Propulsiyon Laboratuvarı’ndan Madeleine Pascolini-Campbell ve ekibi uydu verilerinden yararlanarak inceledi.

2.1--Bu misyonlarla dünyamızın yerçekimi alanı düzenli olarak ölçüldüğü gibi yeryüzündeki suyun küresel kütle dağılımı hakkında da bilgi ediniliyor.

2.2--Yerçekimi alanının belli başlı bölgelerde azalması, karanın su kaybettiği anlamına geliyor. Bu kaybın bir kısmı suyun nehirlerden denize akmasıyla ilgili; de geriye kalan su evapotranspirasyon ile atmosferde kayboluyor.

3--Sonuçlar, 2003’ten bu yana evapotranspirasyonun, yılda 405 mililitreden 444 mililitreye (2019) çıktığını gösteriyor:

3.1--Bu ortalama küresel değerin % 10 fazlası. Bu artış gerçekten de şaşırtıcı. Çünkü daha önceki tahminlerin iki katı.

4--Bu gelişmenin tetikleyicisi ise her şeyden önce küresel ısınma. ‘El Nino/La Nino döngüsü gibi iklimsel oynamalar da küresel Evapotranspirasyonu etkiliyor ama buharlaşmadaki artış yine de çok önemli’ diyor araştırmacılar.

4.1--Karadaki hava sıcaklığı artışında da önemli bir korelasyon saptandı. Bu da gezegenimizdeki su dolaşımının değiştiğini gösteren önemli bir sinyal.

4.2--Evapotranspirasyonu- nun % 10’luk artışı karasal alanlardaki su kaybının arttığını gösteriyor ve bu gelişmenin su rezervleri, iklim ve tarım üzerinde önemli etkisi var.

4.3--Çünkü şiddetli buharlaşma yüzünden topraklar daha çabuk kuruyor ve az yağışlı dönemler daha hızlı kuraklık getirebilir. Transpirasyonun artışı bitki örtüsünün de kurumasına yol açabilir.

4.4--Amazon bölgesindeki ölçümler daha şimdiden yağmur ormanlarının üzerindeki havanın son yirmi yıl içinde daha kuru hale geldiğini gösteriyor ki bu yüzden daha az yağmur yağıyor.

4.5--Ve bazı tropikal orman bölgeleri ise büyümedeki azalmaya ve kuraklık stresine bağlı olarak soğurduklarından daha fazla karbondioksit açığa çıkarıyorlar. Bilim insanları eriyen buzullar kadar dünyadaki su dolaşımındaki değişimin de önemli olduğunu vurguluyorlar.

5—Yorum:Küresel ısınma ile birlikte buharlaşma-kuraklık-orman yangınlarıda artmakta.

Kaynak:increase in global land evapotranspiration from 2003 to 2019,Nature, 26.05.2021.