MAKALELER / Deprem-Betonarme Çok Katlı Yapı Hasarı-2010 Şili Depremi







Deprem-Betonarme Çok Katlı Yapı Hasarı-2010 Şili Depremi:


Şili de 2010 da 8.8 büyüklüğündeki depremde çok sayıda çok katlı yapı etkilendi.Ancak az sayıda çok katlı yapı yıkıldı yada onarılmaz boyutta hasar gördü.Bu yazı için ABD de bu depremi inceleyen PEER,SEAOC ve LATBDC sitelerinden yaralanılmıştır.


1—8-10 katın üzerindeki yapılar eğilme davranışı gösterir.Davranış yapının zemine bir ankastre kiriş davranışı gibidir.


2—Katlar arası ötelenme oranları üst katlarda hızla artar.


3—En büyük kat arası ötelenme zemin kattadır. Ve üst katlara doğru kat arası ötelenme miktarı  giderek azalır.


3.1—Çok katlı yapıların bir başka özelliği yatay yükler etkisinde zemin katlarında büyük basınç ve çekme kuvvetleri oluşmasıdır.


4—Yüksek yapıların rezonansa için öz titreşim periyotlarıda uzundur.Çok katlı yapıların uzak depremlerden daha çok etkilenmesinin nedeni deprem kuvvetli yer hareketinin ve yapının periyot özellikleridir.


5—Şili de Perde duvarlı yapı için R=6.0 düşünülürse izin verilen limit ötelenme miktarı %1.2 gibi olup,Türkiye deprem yönetmeliğine göre%2 olan değerden daha azdır.


6—Perde duvarlar düzlemleri doğrultusunda çok rijit olmalarına karşılık dik yönde çok ince ve narindir.Bu durum perdelerin düzlem dışına burkulmalrına neden olabilmektedir.Perde uçlarında büyük çekme vebasınç kuvvet çifti oluşturan eğilme momentlerinin yaratacağı kalıcı hasar daha sonra duvarın kısa yönde burkulmasına neden olmaktadır.


7—Şili Depreminde Perde Duvarlarda Hasar Nedenleri:


7.1—Çok katlı yapıların zemin katlarında genişliği 20 hatta 17.5 cm olan çok ince duvarlar yapılmıştır.


7.2—Perde duvarların uçlarında oluşan büyük çekme ve basınç kuvvetlerini taşıyan donatılar(demir) miktar olarak azdır.


7.3—Perde uç donatıları arasındaki beton aralığı çok azdır.


7.4—Perde uç donatıları ayrı etriyelerle sarılmamış,perde gövde yatay donatıları(demirleri) perde uçlarında 90 derece bükülerek etriye gibi kullanılmak istenmiştir.


7.5—Uçları 90 derece bükülmüş etriyeler hep açılmıştır.


7.6—Projelerde çirozların sık kullanılması belirtilmiş olmasına karşın uygulamada hiç yada çok az çiroz kullanıldığı saptanmıştır.


7.7—Perde uç donatılarının yaklaşık perde kalınlığı kadar aralıkla konulmuş(çok geniş) etriyelerle sarılması yetersiz kalmıştır.Oysa Bu bölümdeki etriyelerin 10 cm den daha az aralıklarla konulması gerekir.


7.8—Zemin katlarda perde duvar kalınlıkları en az 25 hatta 30 cm genişlikte olması gerekir.


7.9—Perde uç elemanı ve gövde donatılarının kat geçişlerinde yeterli bindirme boyutları olmalıdır.


7.10—Zemin yada bütün katlarda hiçbir şekilde perde duvar en kesitleri kısaltılmamalıdır.Taşıyıcı sistemin rijitliğinde büyük değişme olmadan sürekliliği sağlanmalıdır.


7.11—Çok sayıda betonarme perde duvarda çok ileri düzeyde basınç,eğilmeden dolayı basınç ve çekme kırılması ve perdenin kısa yönünde yanal eğilme momenti kırılması olmasına karşın yıkılan perde duvarlı yapı sayısı 4 ve ağır hasar gördüğü için yıkılacak yapı sayısının ön belirlemelere göre 50 kadar olduğu sanılmaktadır.Az sayıda binanın göçmüş olmasının nedeni çok ileri düzeyde hasarla birlikte düşey yük taşıma gücü azalan,perdelerin geriye kalan düşey yük taşıma güçleri yapının kendi ağırlığı ve kullanımdan kaynaklanan düşey yüklerden yinede daha büyük olmasıdır.

 

Kaynakça: İstanbul Bülten-109-2010-S:20-24-27 Şubat 2010 Şili Depreminde Betonarme Perde Duvarlı Çok Katlı Yapı Hasarı-Nejat Bayülke

 




Makalenin İzlenme Sayısı : 862

Eklenme Tarihi : 18.07.2019

Önceki sayfaya geri dön.