Hidrojen Enerjisinin Kullanımında Son Gelişmeler:
1—Hidrojen Yakıtlı Uçak Projesi-Rusya:
1.1--Rusya devlet savunma
sanayi şirketi Rostec bünyesindeki Birleşik Motor Şirketi’nin, hidrojen
yakıtıyla çalışan hava ve kara araçları motorları üzerinde çalışmaları
başlattığı belirtildi.
1.2--Birleşik Motor Şirketi,
MAKS-2021 Uluslararası Havacılık ve Uzay Fuarı’nda, hidrojen yakıtıyla çalışan
hava ve kara araçları motorlarını geliştirme programının başlatıldığını
duyurdu.
1.3--Proje için çalışma
grubunun oluşturulduğunu, tasarım ve deney çalışmalarının başlatıldığı
kaydedildi.
1.4--Birleşik Motor Şirketi
Baş Tasarımcısı Yuriy Şmotin, “İki ana teknolojiyi değerlendiriyoruz, hidrojen
yakıtının modifiye gaz türbinlerinde doğrudan yanması ve yakıtın
elektrokimyasal yolla, yakıt elementleri kullanılarak elektrik enerjisine
dönüşmesi” açıklamasında bulundu.
2--Rusya İle Almanya'dan Ortak Hidrojen Enerjisi
Projeleri Uygulama Kararı:
2.1--Rusya Başbakan
Yardımcısı Aleksandr Novak, Rusya ve Almanya’nın hidrojen enerjisi alanında
ortak projeleri hayata geçirme konusunda anlaşmaya vardığını ifade etti.
2.2--Novak, yaptığı
açıklamada "Hidrojen enerjisi alanında ortak projeleri uygulama konusunda
anlaştık. Kısa bir süre önce Rusya’yı ziyaret eden Saksonya Eyaleti Başbakanı
Michael Kretschmer, hidrojen enerjisi alanında ortak projeler geliştirilmesini
önermişti.
2.3--Novak ile Altmaier
arasında gerçekleşen görüşmede Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanı Denis Manturov,
St.Petersburg Madencilik Üniversitesi Rektörü Vladimir Litvinenko ve eski
Almanya Çevre, Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik Bakanı Klaus Tölfer de hazır
bulundu.
3--Hidrojen ihracatı Rusya'ya yılda 100 milyar dolar
gelir sağlayacak
1--Rusya Enerji Bakanlığı’nın
tahminlerine göre hidrojen ihracatı, 2050 yılına kadar Rusya’ya yılda 100
milyar dolara kadar gelir sağlayabilecek.
1.1--Rusya Enerji
Bakanlığı’nın 2024’e kadar hidrojen enerjisinin geliştirilmesi ile ilgili
hazırladığı konsept taslağındaki tahminlerde hidrojen ihracatının 2050 yılına
kadar Rusya’ya yılda 100 milyar dolara kadar gelir sağlayabileceği belirtildi.
2--Karşılaştırmak üzere
verilen rakamlara göre Rusya, 2019’da gerçekleştirdiği petrol ihracatından 121
milyar dolar, kriz yılı olarak tarihe geçen 2020’de ise 72.3 milyar dolar gelir
elde etmişti. Aynı şekilde gaz ihracatı ülkeye 2019’da 41.6 milyar dolar,
2020’de ise 25.2 milyar dolar gelir sağlamıştı.
3--Rusya Enerji Bakanlığı’ndan
Rossiyskaya Gazeta’ya yapılan açıklamada, 2024’e kadar hidrojen enerjisinin
geliştirilmesi ile ilgili hazırlanan konsept taslağının federal yürütme
makamları ve şirketler tarafından kabul edildiği ve hükümete sunma prosedürünün
başlatıldığı doğrulandı. Bakanlık, belgenin en kısa zamanda yürürlüğe
konulacağını umuyor.
4--Rusya Enerji Bakan
Yardımcısı Pavel Sorokin, pazartesi günü yaptığı açıklamada Rusya’nın 2030’a
kadar küresel hidrojen pazarının yüzde 20'sini ele geçirmeyi hedeflediğine
işaret ederek, “Rusya’dan çevre dostu hidrojen ihracatının 2035’ yılında
‘düşük’ senaryoda 1 milyon ila 2 milyon ton arasında, (dünyadaki hidrojen
talebinin) artması halinde ise 7 milyon ton olabileceğine inanıyoruz”
ifadelerini kullanmıştı.
4—Suudi Arabistan’da yeşil ve mavi hidrojen adımı:
İkinci bir Almanya olmak istiyoruz.
1--Suudi Arabistan’da Enerji
Bakanı Prens Selman bin Abdülaziz, mavi ve yeşil hidrojen üretmek için Avrupalı
bir ortak aradıklarını belirterek, krallığın enerji konusunda ‘ikinci bir
Almanya’ olmak istediğini aktardı.
2--Dünyanın en büyük petrol
ihracatçısı Suudi Arabistan, yüzde 50 oranında yenilenebilir enerji üretme
planlarını sürdürürken, mavi ve yeşil hidrojen geliştirmek amacıyla ortaklık
yapmak için Avrupalı bir firma arıyor.
3--Enerji Bakanı Prens Selman
bin Abdülaziz, yenilenebilir enerji konusunda "ikinci bir Almanya"
olmak istediklerini söyledi.
4--Kovid-19 salgını nedeniyle
başkent Riyad’da sınırlı kapasitede düzenlenen Gelecek Yatırım Girişimi
etkinliğinde konuşan Bakan, "Mavi ve yeşil hidrojen konusunda birçok
ülkeyle çalışıyoruz ve daha çok yeşil ve mavi hidrojene öncülük edeceğimizi
söyleyebilirim" dedi.
Suudi Arabistan Veliaht
Prensi Muhammed bin Selman (MbS), NEOM içindeki 'The Line'ı (Çizgi) 'sıfır
karbon şehri' olarak sundu.
4.1--“Elektrik sektörümüzdeki
yakıtının % 50'sini gaza çevireceğiz ve geri kalanı da yenilenebilir
kaynaklardan elde edeceğiz" diyen Prens Selman bin Abdülaziz,
"Bununla birlikte, israf edilmek yerine ihraç edebileceğimiz binlerce
varil petrolden de tasarruf etmiş olacağız" diye ekledi.
4.2--Yenilenebilir enerji
programı başlatan Suudi Arabistan, ilk güneş enerji ve rüzgarsantrallerini inşa
ederken, aynı zamanda sivil kullanım için nükleer güç geliştirmeyi planlıyor.
4.3--Son yıllarda enerji
kaynaklarını çeşitlendirmeyi amaçlayan Körfez ülkeleri arasında gazdan elde
edilen mavi hidrojen ve yenilenebilir kaynaklardan üretilen yeşil hidrojen
popüler bir alternatif haline gelmeye başladı.
5--Japonya, 2030 ortalarında benzinli araç satışını
durdurmayı ve 'yeşil büyümeyi' artırmayı hedefliyor
1--Japonya'da hükümet 2030
ortalarına kadar sıfır karbon emisyonuna ulaşmak için akaryakıtla çalışan tüm
araçların satışını durduracağını açıkladı.
2--Başbakan Yoşihide Suga
hazırlanan eylem planına göre 15 yıl içinde fosil yakıtla çalışan araçlar
yerine sadece hibrit, hidrojen ve elektrikli araçlar satılacağını açıkladı.
3--Başbakan Yoşihide geçen
ekimde hidrojen ve otomobil endüstrisi için belirledikleri "yeşil büyüme
stratejisi"ni açıklamış ve 2050'ye kadar karbon emisyonlarını net bir
şekilde ortadan kaldırmaya dönük bir eylem planı hazırladıklarını belirtmişti.
4--Elektrikli araçların
yayılmasını hızlandırmak için araç akülerinin maliyetini de 2030'a kadar yarı
yarıya düşürmeyi hedefleyen hükümet, 15 yıllık bir süreçte "yeşil yatırım
ve satışlar" yoluyla yıllık 870 milyar dolar ek ekonomik büyüme sağlamayı
planlıyor.
5--Hükümetin 2030
hedeflerinden bir diğeri de enerji üretimi ve ulaşım gibi sektörlerdeki
hidrojen tüketimini 3 milyon tona çıkarmak. 2017'de sadece 200 ton olan bu
tüketimin 2050'de ulaşması hedeflenen miktar ise 20 milyon ton.
Nükleer enerjiye olan
ihtiyacı da azaltmak amacıyla Tokyo yönetimi, ülkenin enerji ihtiyacının
neredeyse % 60'ını 2050'ye kadar açık denizlere kurulacak rüzgar çiftliklerinden
karşılamayı hedefliyor.
6--Avrupa Komisyonu temiz enerjiye geçiş sürecinde
hidrojen üretimi planını açıkladı
1--Avrupa Birliği temiz enerjiye geçiş süreci
kapsamında fosil veya yenilenebilir enerjiden elde edilebilen hidrojen
stratejisini açıkladı.
2--Komisyon, 2024 yılına
kadar 1 milyon ton yenilenebilir hidrojen üretme önerisinde bulundu. Böylece
2030 yılında 10 milyon ton hidrojen üretimine ulaşılması hedefleniyor. Ancak
hedeflerin tutturulması için yasal çerçeveye ihtiyaç duyuluyor.
3--Avrupa parlamenteri
Claudia Gamon, "Yenilenebilir yeşil hidrojen olarak neyin dikkate alınması
gerektiği ve neyin böyle olmadığı konusunda net bir tanım yapılmalı. Bu çok
önemli zira karbonsuzlaştırma konusuna odaklanmalıyız." dedi.
4--Bazı çevreci sivil toplum
örgütleri konu ile ilgili endişelerini dile getiriyor. Friends of the Earth
adlı STK yetkilisi Tara Connolly, "Davet edilen bazı şirketler fosil yakıt
endüstrisindeki en büyük isimler. Hidrojen üretimi Shell veya Snam gibi
şirketleri ile ilgilenmiyorlar. Avrupa'yı fosil yakıtlara bağlı tutmaya çalışan
şirketler bunlar. Bize hidrojen adı altında fosil yakıt dağıtabilirler."
diyerek tepkisini ifade etti.Avrupa Komisyonu 2050 yılına kadar karbon nötr
hedefini tutturmaya çalışıyor.
7--Hidrojenli mi elektrikli mi? Çevre dostu araçlardan
hangisi daha avantajlı?
1--Son yıllarda çevre dostu elektrikli
araçların satışındaki artış, sektörde fosil yakıt kullanmayan teknolojilere
olan ilgiyi artırdı. Tesla, Nissan, Toyota Renault ve BMW gibi markaların
elektrikli araçları bazı ülkelerde benzinle çalışan araçların satışını şimdiden
geçti bile.
1.1--Tıpkı elektrikli araçlar
gibi doğa dostu olan, hızla yaygınlaşan fakat otomobil sektöründe henüz popüler
olmayan yeni bir teknoloji bulunuyor: Hidrojenli araçlar.
1.2--Hidrojenli araçlar için
"benzinli ve elektrikli araçların karışımı" benzetmesi yapılabilir.
Elbette aralarında büyük farklılıklar var. Hidrojenli araçlar tamamen doğa
dostu. İçerisinde elektrikli araçlar gibi bir batarya bulunuyor. Bu batarya su
ve hidrojen moleküllerini çarpıştırarak elektrik elde ediyor. Bu araçların da
tıpkı benzinli otomobillerdeki egzoz borusuna benzer bir atık sistemi
bulunuyor. Ancak hidrojenle çalışan araçlarda açığa çıkan atık sadece su
damlası.
2--Hidrojenli araçların
depoları tıpkı benzinli araçlar gibi dolduruluyor.
2.1--Depo doldurma işlemi
benzinli araçlarda 2-3 dakika sürerken, hidrojenli araçlarda bu işlem hemen
hemen aynı sürede tamamlanıyor.
2.2--Orta boyutta bir depoya
sahip benzinli araçlar 600 kilometre kadar menzile ulaşırken, bu rakam
hidrojenli araçlarda 400 kilometre civarında.
3--Hidrojenli araçlara kısaca
"yakıt hücreli elektrikli araçlar" da deniyor.(Fuel cell electric
vehicles- FCEVs) FCEv'lerin nüfusa ortalaması göz önünde alındığında dünyada en
yaygın olduğu ülke Danimarka. Ancak İngiltere, Fransa, Norveç ve Almanya gibi
ülkeler bu teknolojiye önemli yatırımlar yaparak sektöre öncülük ediyor.
4--Hidrojenli araçlar bazı
yönleriyle elektriklilerden daha avantajlı
GSF Car Parts İnternet Satış
Müdürü Mark Barclay, hidrojenli araçların gelecekte yaygınlaşacağını ancak son
dönemde elektrikli araçların popüler olmasından dolayı biraz geri planda
kaldığını belirtiyor.
4.1--Barclay's e göre
hidrojenli araçların elektrikli olanlara kıyasla birçok avantajı bulunuyor:
"Hidrojenli araçların bataryaları çok daha hafif. Ayrıca çok kısa sürede
deposunu doldurabiliyorsunuz. Bu durum toplu taşıma araçları ve farklı iş
modelleri için çok büyük bir avantaj."
5--Hidrojenli araçların en
büyük iki dezavantajıysa fiyatı ve dolum istasyonlarının azlığı. Ortalama bir
hidrojenli aracın fiyatı 60 bin euro civarında (yaklaşık 380 bin TL). Ayrıca
dolum istasyonları pek yaygın değil.
5.1--Bir kilo sıkıştırılmış
hidrojen, benzinden 8 kat daha az yer kaplıyor. Bu sebeple hidrojenli araçların
yakıtı daha az ağırlık yapıyor.
5.2--Benzinli bir araç, uzun
yol ya da şehir içi trafiğine göre farklı tüketim oranlarına sahip olsa da
kilometre başına ortalama 0.17 euro (yaklaşık 1 TL) yakıyor. Bu rakam benzinli
araçlarda yaklaşık 0.14 euro civarında. (Değerler Toyota'nın hidrojenli Mirai
modelinin yakıt tüketim oranına göre göre alınmıştır.)
5.3--Ancak gelişen
teknolojiyle birlikte sıkıştırılmış sıvı hidrojen elde etmenin maliyeti hızla
düşüyor. Bu da ileride hidrojenli araçların yakıt maliyetini düşürecek. Ayrıca
gelişen teknolojiyle birlikte yüksek olan hidrojenli otomobil fiyatları da yine
düşüşş eğiliminde gözüküyor.
6--Fiyat bakımından
elektrikli, yakıt dolum hızı açısından hidrojenli araçlar önde.Parkes'a göre
elektirkli ve hidrojenli araçlar bazı yönleriyle diğerinden daha avantajlı:
"Menzil bakımından hidrojenli araçların performansı elektrikli olanlara
göre biraz daha iyi. Ancak elektrikli araçların yakıt istasyonları daha yaygın.
Bu bakımdan da elektrikli araçlar önde gözüküyor.
6.1--Bunun yanında hidrojenli
araçların depoları tıpkı benzinli araçlar gibi çok kısa sürede
doldurulabiliyor. Ancak yakıt istasyonlarının maliyeti de elektrikli araçlar
için tasarlanan dolum tesislerinden daha pahalı.
6.2--Bunun yanında elektrikli
araçları insanlar evlerinde doldurabiliyor. Bu hidrojenli araçlar için mümkün
değil. Elektrikli araçlar için üretilen elektrik daha çevre dostu yöntemlerle
elde edilebiliyor.
6.3--Ancak hidrojen elde
etmek için genelde fosil yakıtla çalışan bir sistem kullanılıyor. Bu sistemler
'metan gazı buharı yapılandırılması' sonucu hidrojen elde ediyor."
6.4--Özelikle Toyota, Honda
ve Hyundai gibi Uzak Doğu firmaları hidrojenli araçlara büyük yatırımlar
yapıyor. Avrupa ve ABD'li şirketlerin de onların gerisinde kaldığı pek söylenemez.
Ancak hidrojenli araçların elektrikli ve hibrit araçlar gibi yaygınlaşması için
pek çok açıdan geliştirilmesi gerektiğinde uzmanlar hemfikir.
6.5--Jeremy Parkes hidrojenli
araçlar konusunda umutlu konuşuyor ve ekliyor: "Hidrojenli araç
endüstrisinin yeni teknolojiler geliştirmesi ve yatırım yapması gerekiyor.
özellikle de maliyetlerin düşürülmesi konusunda. Hidrojenli araçlar 10 sene
içerisinde elektrikli araçları tehdit eder hale gelebilir ya da onların yerini
alabilir. Ancak endüstrinin buna hazırlanması gerek.
7—Yorum:
7.1—Yakıt Pilli Otomobil:İsvçre Federal Teknik okulu tarafından geliştirilen
hidrojen yakıtlı otomobil 1 lt benzin e
denk gelen 1,07 gr lık hidrojenle 5134 km yol aldı.Otomobilin ağırlığı 30 kg
dır.Hidrojenden elektrik üretimi 2 adet yakıt hücresiyle sağlanmakta ve emisyon
olarak sadece saf su atmaktadır.
7.2—Bulutlar:Dünyanın
enerji dengesi üzerinde, farklı bulutların radyasyonlarının farklı etkileri
var.
1--Örneğin alçak bulutlar önemli bir soğutma etkisine sahipler. Çünkü onlar
güneşin güçlü reflektörleridir.Bunun yanında az da olsa sera etkisine katkıda
bulunurlar.
2--Öte yandan çok yüksek bulutlar önemli bir sera etkisine sahiptir ve oldukça zayıf
bir soğutma güçleri var.”
7.3--Gelecekte enerji
taşıyıcısı olarak hidrojen ciddi anlamda yer alabilir.Ülkeler buna yatırım
yapmaya başladı bile.Hidrojenin enerji üreteci olarak yakıt pillerinde
kullanılmasında en temiz çözüm yakıt pilinden atılan suyun yakıt pilinden su
buharı değil-saf su olarak çıkmasıdır.Ayrıca küresel ısınma anlamında su buharı
artışının etkileri araştırılmalıdır.
Kaynak:
1-- Kaynak:
https://tr.sputniknews.com
2-- https://tr.euronews.com