Dünyadaki
Yeraltı Su Kuyuları Kuruma Riskiyle Karşı Karşıya:
1--Dünyanın birçok yerinde yeraltı su kaynakları,
yenilenemeyecek kadar hızlı bir şekilde tüketiliyor.
1.1--Tarımsal ve endüstriyel amaçlı kullanım ve kötü
yönetim bunun başlıca nedenleri.
1.2--Ayrıca iklim değişimi de su rezervlerinin
yenilenmesini riske sokuyor. Yağışlar mevsim değiştiriyor ya da hiç düşmüyor.
Bu da Akdeniz gibi bölgeleri kuraklıkla karşı karşıya bırakabilir.
2--Birçok ülke daha şimdiden, akut su kıtlığının yaşandığı
kuraklık dönemleriyle mücadele etmek zorunda kalıyor. Birçok yeraltı kuyusu
kısmen veya uzun vadeli olarak kuruyor.
3--Kaliforniya Üniversitesi’n- den Scott Jasechko ve
Debra Perrone, ilk kez hangi yeraltı su kaynaklarının gelecekte kuruma riski taşıdığını
küresel ölçekte araştırdı.
3.1--Bunun için de 40 ülkedeki 39 milyon yeraltı su
kuyusunun yapım belgelerini değerlendirirken her şeyden öne kuyuların yeri,
derinliği ve hangi amaçlarda kullanıldıklarına dikkat edildi.
3.2--Sonuçlara göre kuyuların % 6 ila 20’si, yeraltı
su seviyesinin 5 metreden fazla altına ulaşmıyor.
3.3--Bu şu anlama geliyor: Milyonlarca kuyu, yeraltı
su seviyesinin birkaç metre azalması halinde kuruyabilecek.
3.4--Avrupa ve Kuzey Amerika’da olduğu gibi Güneydoğu
Asya’nın bazı bölgelerinde ve Avustralya’daki içme suyu kuyuları da göreceli
olarak çok fazla derine ulaşmıyorlar.
3.4.1--Bu yüzden yağışların ve yeraltı sularının durumuna
göre bu bölgelerde de kuyular kuruyabilir diyor araştırmacılar, içme suyu ihtiyacını
azalan yeraltı su seviyesiyle uyumlu hale getirmenin bir olasılığı daha derin
kuyular açmak olabilir.
3.4.2--Bu tür kuyuların açılıp, açılmadığını
öğrenmek isteyen araştırmacılar eski ve yeni açılan kuyuları karşılaştırınca,
yeni kuyuların birçoğunun eskilerine göre çok daha derin olduklarını görmüşler.
3.4.3--Fakat tam da yeraltı su seviyesinin azaldığı
bölgelerde yeni kuyuların birçoğu yeterince derin değil. Bu da yeraltı sularının
azalması halinde yeni kuyuların da tıpkı eskiler gibi kuruyabileceği anlamına
geliyor.
4--Analizler öte yandan artan su kıtlığı yüzünden
sosyal problemlerin yaşanabileceğini gösteriyor. Derin kuyu açmak daha pahalı
olduğu ve daha fazla enerji gerektirdiği için de yeraltı sularına sadece zenginler
ulaşabilecek. Yoksulların derin olmayan kuyularındaki sular ise zamanla
kuruyacak.
5--Bu tür gelişmeler sadece Hindistan gibi ülkelerde
değil ABD’de bile yaşanmaya başladı. Kaliforniya’daki Central Valley ve diğer
tarım bölgelerindeki kuyular köylerdeki kuyulardan çok daha derin.
5.1--Bu da köylerdeki kuyulardan daha az su
çekilmesine rağmen tarım endüstrisinin derin kuyularından önce kuruması demek.
5.2--Dahası birçok bölgede daha derin kuyu sadece
masraflar yüzünden değil çok derin tabakalardaki suyun acı veya tuzlu olması
nedeniyle de açılmıyor. Bu konuda önlemler alınmadığı taktirde su kıtlığı
yüzünden ağır çatışmalar olabileceği öngörülüyor.
5.3--Yorum:Özellikle dünyada buharlaşmanın yani kuraklığın arttığı-ülkemizin kuraklık riskinin ciddi tehdit olduğu bu ortamda kuyu sularını dikkatli biçimde kullanmak gerekir.Bu anlamda damlama sulama hibeleri-şehir kanalizasyon sularını ileri biyolojik arıtma ile tarımda kullanılmasının araştırılması ve bambu ve paufalvunya gibi çabuk büyüyen ağaçların hızlı ekim-drone ile ekim ile ekilmesi ile yeşil alanların artırılması vede ulusal kuraklık stratejik planının üretilmesi oldukça önemli.
Kaynak:HBT-S:267-Global groundwater wells at risk of
runrıing dry, Science, 23.04.2021