MAKALELER / Dünya Parası-Ortak Para-Mümkün mü








Dünya Parası-Ortak Para-Mümkün mü:


1--1999 Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanan Robert Mundell'in lakabı ‘Euronun Babasıdır.


1.1--Euro başarılı bir proje miydi? Bence öyleydi. An itibariyle birbirlerinden neredeyse tamamen farklı 19 ülke ortak paraya ve ortak bir merkez bankasına sahipler ancak bildiğimiz anlamda ortak bir bütçe ya da mâliyeleri yok.


1.2--Normalde böyle bir sisteme başarılı olacak gözüyle bakmazsınız ama her şeye rağmen sorunlu bir kaç üye dışında gayet güzel bugünlere kadar geldi.


2--Tek para birimi kullanımı, kişilerin, malların, hizmetlerin ve sermayenin AB içinde serbest dolaşımını temin eder, tek pazar anlayışını tamamlar. Tek para kullanımı ile süreç tamamlanır.


2.1--AB vatandaşlarının alım güçleri korunur, sınırlar arasındaki para bozdurma işlemlerinin maliyeti de kalkar. Yani tek para birliği “birlik” yapmıştır.


2.2--Ama Mundelin gönlünde yatan aslan bir dünya parasıdır. Tek dünya, tek para isterdi o. 2008 krizinin ardından Mundell'e sormuşlar “Şimdi ne olacak” diye.


2.3--Euro'nun dolara karşı daha da değerleneceğini öngörmüş. Bu ön-görüyü yapmak için Nobel ödüllü olmaya gerek yok ama Mundell, CNBC ile söyleşisinde “Bir şeyi değiştirme şansı verilseydi neyi değiştirirdiniz” sorusuna “Ortak bir dünya para birimi oluştururdum” demiş. IMF’nin SDRsinden farklı bir para bu. Dolar, Euro, yen, sterlin ve bir de yuan bir araya gelecek ve bir dünya parası ortaya çıkacak.


2.4--Kulağa hoş geliyor ama inanılır değildi. Başarılı olma şansı da yoktu. Bırakın tek parayı birlikler bile korunamadı. Nafta'dan Paris İklim Anlaşmasına kadar neredeyse her şey dağılmıyor muydu? Başta doların mevcut halinden memnun olan ABD istemezdi böyle bir şeyi.


2.5--İngilizlerin ise ulusal paralarından vazgeçip, merkez bankasının anahtarını başkasına vermeyi kabul edebileceklerini düşünemiyorum bile. Öyle de oldu, vermediler. Ve en sonunda parasal birlik bir yana Avrupa Birliğinden ayrıldılar. Mundelfin hayali de tarih sayfalarında kalır ve bir anı olur gider.


3—Yorum:


1—Ortak dünya parası mümkün mü.Euro bir anlamda alman ekonomisi ve birliğinin temsili gibi.İMF nin dijital SDR si ile ortak dünya parası herhalde oluşmaz.


2--Sovyetler Birliğininde kollektif mülkiyet düşüncesi pratikte sahada geçerli olamadı ve verimsiz işletmeler nedeniyle birlik dağıldı.


3--Sonuç olarak ülke egoları ortak dijital bir dünya parasını pek mümkün kılmayabilir.


3.1--Ancak her ülkenin dijital parası ile ekonomi daha akışkan hale gelebilir bu ise ticareti artırabilir ve beraberinde riskleride getirebilir.


Kaynak:Ekonominin Halleri-Servet Yıldırım- dunya.com

 




Makalenin İzlenme Sayısı : 329

Eklenme Tarihi : 21.05.2021

Önceki sayfaya geri dön.