MAKALELER / Mimari Tasarım Bilgisi-Depremde Yapı Kusurları-Öneriler






Depremde Yapı Kusurları-Öneriler:


1--Bazı Bina İmalat Kusurları:


 1--Depremde yükün tersindiği dikkate alınmadığından, kirişin alt donatısının sürekliliği ya hiç sağlanmamış veya yetersizliği


 2--Plaka ankrajları yetersizliği.


 3--Üstte kiriş donatısının kolondan çıkan filizlere bindirmeli olarak eklenmesi yetersizliği.


 4--Bu tür bağlantılar düğüm noktasında yapıldığından, iki zayıflık bir araya gelmesi

 5--Bağlantıların sağlıklı davranmaması, yanal ötelemeleri arttırarak taşıyıcı olmayan dolgu duvarlarında önemli hasar oluşturabilir.

 6--Tek Katlı, Mafsallı Ön Üretimli Çerçevelerden Oluşan Endüstri Yapıları :


Bu tür yapılarda, ön üretimli kolonlar, temellerde yerinde dökme soketlere oturtulduktan sonra, kolon çevresi harçla doldurulmaktadır. Ön üretimli kirişler kolonlardan çıkan konsollara mafsallı olarak bağlanmaktadır.

 

7--Bu tür binalarda mafsallı bağlantı tek veya çift pimlerle sağlanabilir ancak 1998 Yönetmeliğinde, bu tür mafsallı bağlantılara ancak tek katlı yapılarda izin verilmektedir. Tek katlı, mafsallı bağlantılara ancak tek katlı yapılarda izin verilmektedir.Bu anlamda


Tek katlı, mafsal bağlantılı ön üretimli, çerçevelerden oluşan endüstri yapıları 1998 Ceyhan 1999 Kocaeli Depremlerinde büyük hasar görmüştür.

 

8--Sistem Kusurları :

1--Deprem etkisi ile kirişte oluşmaya başlayan dönmeyi önleyecek elemanlar olmadığında, kirişler serbestçe dönebilir ve mesnetteki pimleri zorlayarak onları ya sıyırabilir ya da kırabilir.


 9-- Detay Kusurları :

 

1--Mafsal bağlantıda tek pim kullanılan durumlarda bu pimin, yanal ötelenme veya kiriş dönmesi sonucunda oluşan zorlamaları karşılaması mümkün olmaz.Bu anlamda Çift pimli bağlantılar göreli olarak daha iyi davranabilir.

 

2--Yığma Dolgu Duvarlar :


2.1-- Sandviç dolgu duvarlar :


İki dış yüzün mekanik olarak birbirine bağlı olması deprem davranışlarını olumsuz etkiler. Genellikle dış yüz, depremlerde kolayca dökülmüştür. Bu tür uygulama çok sakıncalıdır ve birlikte çalışmalarının sağlanması gereklidir.


3-- Binaların Deprem Hasarlarınına Karşı Önlemler:


1 - Aynı büyüklükte ve uzaklıktaki depremden ve aynı tür zemin üzerinde bulunan yapıların hasar görme derecesi yapıların biçimine-türüne-uygulama projesine ve yapı salınım periyotlarına göre değişmektedir.

 

2--Yapı türlerine göre en az hasar derecsinden en çok hasar derecesine göre binalar sıealandığında:Hafif Çelik-Betonarme Döşemeli Çelik-betonarme-ahşap-kagir-kerpiç yığma binalar olarak sıralanabilir.

 

3--Hafif çelik yapılarda zemin problemleri olmadığı sürece deprem hasarına daha az rastlanmaktadır.Çelik iskelette deformasyonlara rastlanmasa bile yapnın tümüyle çökmesi beklenmemelidir.

 

4--Betonarme yapılar depreme iyi dayanır ancak yapım hataları,temelin ve zeminin yetersizliği nedeniyle önemli hasarlara uğrayabilmektedirler.

 

5--Ahşap yapılar büyük depremlerde eğilme ve katlar arasında kayma göstermekle birlikte,orta büyüklükteki depremlerde iyi davranır.

 

5.1--Ülkemizdeki geleneksel ahşap yapıların yatay etkilere dirençleri fazla değildir.

 

6--Kagir ve kerpiç yığma yapılar depreme en az direnç gösteren yapılardır.Özellikle kötü işçilik ve malzemeyle yapılmış kerpiç yığma yapılar ortalanın altında sayılabilecek(M<5) büyüklükteki depremlerde dahi yıkılabilmekte ve ölümcül olmaktadırlar.


7-- Depreme Dayanım Açısından Bina İmalatında Yapılması Gerekli Bazı Kurallar:

 

7.1--kolonlar kirişlerden daha güçlü-kalın olmalıdır.


7.2--Kısa kolonlar kullanılmamalıdır.


7.3--Duvarlar yarım bırakılmamamlıdır.


7.4--Kısa duvarlarda duvarla kolon arasında boşluk bırakılmamalıdır.


7.5--Ağır çatı ve toprak çatı kullanılmamamalıdır.

 

7.6--Kolon ve kirişlerin birleşim yerlerine yakın noktalarda etriyeler sıkılaştırılmalıdır.

 

7.7--Binalarda düşey doğrultuda düzensiz şekiller kullanılmamalıdır.


7.8--Kolonlar temelden çatıya kadar aynı doğrultusunu korumalıdır.


 7.9--İçiçe geçmiş binalarda deprem dilatasyonu-derzi-boşluğu bırakılmalıdır.

 

7.10--Yapıların giriş-zemin katında dolgu duvarların-perde duvarların kaldırılması durumunda zayıflamış yumuşak kat ortaya çıkar ve deprem sıarasında bu tür giriş katları yıkılarak tüm binanın yıkılmasına yol açar.Özellikle bina bitiminden sonra galeri açmak macıyla kolonların kesilmesi depremde bu binanın ilk yıkılacak olması anlamına gelir.

 

7.11-Deprem sırasında binalar birbirine çarpar ve hara oluşur.Bu anlamda yeni yapılacak binalarda ,binaların arasına 5-10 cm arasında 24 dansinite EPS straforla doldurulacak biçimde deprem boşluğu bırakılmalıdır.

 

7.12--Binanın kat planında Geometrik merkezine göre X-Y eksenlerine göre simetrinin sağlanamadığı binalarda deprem sırasında burulmalar ortaya çıkar ve hasar oluşur.Bu anlamda L-T-U-Kare vs biçimndeki binalar uygun sayıda dikdörtgen binalara ayrılarak her bina ayrı ayrı tasarlanmalıdır.





Makalenin İzlenme Sayısı : 222

Eklenme Tarihi : 21.05.2021

Önceki sayfaya geri dön.