1--Yeşil Alanlar-Türkiye-Dünya:

 

1--Antalya kentinde kişi başına mevcut aktif yeşil alan miktarının 3,1 m2 olarak belirlerken bu oran İstanbul'da 1,9 m2, Isparta'da 3 m2 ve Kayseri'de 5,44 m2-Kahramanmaraş için 7.1 m2  olarak bulunmuştur.

 

2--1972 tarihli "İmar Kanunu" ile yürürlüğe giren 7 m2 standardına esas alınmakla birlikte günümüz için geçerli olan değer 10 m2 değeridir.

 

2.1--Kentsel yeşil alanlara standart getirilmesi amacıyla ilk olarak 6785 sayılı "Imar Kanunu" nun 20.07.1972 tarih ve 1605 sayılı yasa ile değişik 25.maddesi'nde kişi başına minimum 7 m2 yeşil alan öngörülmüştür.

 

2.2--Bu standardın kapsadığı yeşil alanlar, "Imar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelik" ile "aktif yeşil alan" olarak tanımlanmış ve kapsamı park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak belirlenmiştir.

 

2.2--02.09.1999 tarihli "3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip Imar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile de kişi başına aktif yeşil alan miktarı, büyükşehir belediyeleri haricinde, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde 10 m2,bu sınırların dışında 14 m2 düzeyine yükseltilmiştir.

 

2.3--Avrupa Komisyonu Kentsel Denetim raporunda da (Anonymous 2000) kentsel yeşil alanlar için 15 dakika yürüme mesafesinde olma kriteri getirilmekle birlikte, yeşil alanlara bu mesafede yaşayan nüfusun toplam kent nüfusuna oranı değerlendirmeye alınmakta ve bu oran Avrupa kentleri için %64,8 olarak verilmektedir.

 

3--Avrupa kentleri için  değerlendirildiğinde 1996 yılı için 32 Avrupa kentine ait kişi başına ortalama değer olarak 26 m2 verilmektedir.

 

4-- Avrupa kentleri ortalaması esas alındığında Örneğin İstanbulun oranı 1,9/26=%7 değerine ulaşılmakta yani %93 lük bir boşluk bulunmaktadır.

 

4.1--1980-1990-2000-2010 yılları için İstanbulun uydudan görüntülerine bakıldığında 1980 deki yeşil alanın 2010 da 3 te 2 sinden fazlasını kaybettiği anlaşılmaktadır.

 

4.2--Bu ise İstanbul da yapılan imar faaliyetlerinin etkilerinin incelenmesini ve önlem alınmasını-yeşil alan m2 sinin tekrar 1980 değerlerine getirilmeye çalışılmasını herhalde gerektirmekte.

 

4.1--İstanbulda büyük imar faliyetleri olmadan önce(3. hava alanı ,büyük site yapılanmalı vs) traşlanacak yeşil alanlar proje üzerinde belli olduğu için,bu alan kadar alan öncelikle yeşillendirilmeli ardından imar faaliyeti başlamalıdır.Aynı zamanda ilçe belediyelerinin mevcut ağaç stoğunu açık artırması sağlanmalıdır.

 

5-- Türkiyede,özellikle Marmara Bölgesinde iklim niye bu kadar kurak ,Avrupa kentleri niye bu kadar yağışlı ve küresel ısınma niye onları bizim kadar etkilemiyor diye neden aranıyorsa,herhalde yukarıdaki ölçüt anlamlı olacaktır.

 

6--İstanbul Belediyeleri İlçelere Göre Yeşil Alan Yoğunlukları-kişi başına(m2/kişi)

 

1--Esenler Belediyesi.……….0,2 m2

 

2--Bahçelievler Belediyesi …..0,3 m2

 

3-- Bağcılar Belediyesi………..0,3 m2

 

4--Gaziosmanpaşa Belediyesi..0,4 m2

 

5--Güngören Belediyesi..…….0,5 m2

 

6--Sultanbeyli Belediyesi…….0,5 m2

 

7--Ümraniye Belediyesi..…….0,6 m2

 

8--Sancaktepe Belediyesi…....0,6 m2

 

9--Esenyurt Belediyesi……….0,7 m2

 

10--Çekmeköy Belediyesi…….0,7 m2

 

11--Sultangazi Belediyesi…..0,8 m2

 

12-- Ataşehir Belediyesi…. …..0,8 m2

 

13—K.Çekmece Belediyesi..….0,9 m2

 

14--Beylikdüzü Belediyesi...0,9 m2

 

15--Tuzla Belediyesi..………1,0 m2

 

16--Çatalca Belediyesi……….1,3 m2

 

17--Pendik Belediyesi.…….….1,4 m2

 

18-- Avcılar Belediyesi…….…...1,4 m2

 

19--Kağıthane Belediyesi…….1,3 m2

 

20--Silivri Belediyesi……......1,4 m2

 

21--Büyükçekmece Belediyesi.1,5 m2

 

22--Şişli Belediyesi………….1,6 m2

 

23--Zeytinburnu Belediyesi...1,7 m2

 

24-- Bayrampaşa Belediyesi…..1,7 m2

 

 25-- Arnavutköy Belediyesi…….1,7 m2

 

26--Kartal Belediyesi..……..….1,8 m2

 

27--Sarıyer Belediyesi..……...1,8 m2

 

28--Beyoğlu Belediyesi…….1,9 m2

 

29--Kadıköy Belediyesi……….2,3 m2

 

30--Eyüpsultan Belediyesi..…...2,4 m2

 

31--Üsküdar Belediyesi………..2,5 m2

 

32--Beykoz Belediyesi..……….2,6 m2

 

33-- Başakşehir Belediyesi….2,6 m2

 

34--Maltepe Belediyesi……….3,2 m2

 

35--Fatih Belediyesi….……….3,7 m2

 

36--Beşiktaş Belediyesi……….4,1 m2

 

37--Bakırköy Belediyesi………7,2m2

 

3.1-Avrupada-Türkiyede Kişi başına düşen yeşil alan:

 

Stockholm................ 87.5 m2,

 

Newyork................... 23.1 m2,

 

Roma......................... 45.3 m2,

 

Paris.......................... 14.5 m2,

 

Londra........................ 27 m2,

 

Amsterdam................ 45.5 m2,

 

Berlin.......................... 27.1 m2

 

İstanbul.......................6 m2

 

Bursa..........................10 m2,

 

İzmir ..........................5 m2,

 

Samsun....................... 5.6 m2,

 

Balıkesir...................... 3.1 m2

 

3.2--Şehirlerin halka açık yeşil alan yüzdelerine (Park ve Bahçeler) bakıldığında;

 

Newyork’ta............... %14

 

İstanbul’da.................%1.5,

 

Londra’da ..................%38.4,

 

Hong Kong’da........... %41 dir.

 

3.3--Yorum:İstanbul ve Türkiyede ki diğer belediyeler yeşil alan konusunda Avrupa ya yaklaşmaya çalışmalı.

 

Kaynak:https://gazetedokuzeylul.com

 

7—Kaynakça tarafından yapılan bir bilimsel çalışma için  Kahramanmaraş kentinde aktif yeşil alanların yeterliliği; kişi başına metrekare oranları, yeşil alan parsel büyüklükleri ve parsellere yürüyerek ulaşma olanağı bakımından imar planında öngörülenler ve mevcut uygulamalar karşılaştırılarak incelenmiştir. Fikir verici çalışma oldukça önemlidir.

 

7.1—Sonuç olarak , Kahramanmaraş kentinde imar planında 386,6 ha alanın aktif yeşil alan olarak planlandığını ve imar planı nüfus projeksiyonuna göre kişi başına 7,1 m2 öngörüldüğünü ortaya koymuştur.

 

7.2--Çalışmanın birinci aşamasında, elektronik formatta Imar Işleri Müdürlüğü'nden alınan paftalar bilgisayara aktarılmış, ekran üzerinden sayısallaştırma yapılarak öngörülen aktif yeşil alanların imar planındaki yerleri belirlenmiştir.

 

7.3—Çalışma için Öngörülen aktif yeşil alanların sayı ve alan ölçüsü bilgileri Belediye Imar Işleri Müdürlüğü'nden alınan 1:1000 ölçekli 170 adet imar planı paftasından sağlanmıştır. Mevcut aktif yeşil alanlara ait bilgiler ise Park Bahçe Fuar Müdürlüğü'nün raporları ve yerinde ölçümler yoluyla elde edilmiştir. Imar planı üzerinde sayısallaştırma ve alan hesaplama işlemlerinde,haritalama ve coğrafi bilgi sistemi çalışmalarında başarılı sonuçlar veren Netcad 4.0 yazılımları kullanılmıştır.

 

7.3.1--Kahramanmaraş kenti imar planı üzerinde yapılan sayısallaştırma işlemi sonucunda 386,6 ha alanın aktif yeşil alan olarak öngörüldüğü belirlenmiştir. Öngörülen aktif yeşil alanların imar planı alanına oranı %4,7'dir.

 

7.3.1--Mevcut aktif yeşil alanların imar planı alanına oranı %0,6'dır.Öngörülenler ve mevcutlar karşılaştırıldığında, imar planındaki aktif yeşil alanların %12 oranında gerçekleştirildiği ortaya çıkmaktadır.

 

7.3.2-- Mevcut aktif yeşil alan miktarı ve güncel kent nüfusu dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda ise, halkın kullanımına açılmış kişi başına yeşil alan oranı 1,4 m2 olarak belirlenmiştir. Bu oran 10 m2 standardının 8,6 m2 aşağısındadır ve 281 ha aktif yeşil alanın daha kullanıma açılmış olmasını gerektirmektedir.

 

7.3.3--Aktif yeşil alana sahip mahallelerin %70'ini oluşturan 37 mahallede ise kişi başına oranlar 2 m2’den azdır.Mevcut parsellerin %54'ü 0,2 ha ve daha az, %31'i de 0,21-0,4 ha arasında büyüklüğe sahiptir.

 

7.3.4--Bu oranlara göre, mevcut aktif yeşil alan parsellerinin de tamamına yakınının (%85) 0,4 ha ve daha az yüz ölçümüne sahip olduğu ortaya çıkmaktadır.

 

7.3.5--İmar planı alanının %41'inin mevcut aktif yeşil alanlara yürüyerek ulaşma mesafesinde olduğunu, %59'unun ise bu alanın dışında kaldığını göstermektedir

 

7.3.6-- Diğer taraftan, mevcut aktif yeşil alanlar 45,2 ha alanı kaplamaktadır ve güncel kent nüfusuna göre kişi başına oran 1,4 m2’dir.

 

6.3.7--Öngörülen ve mevcut aktif yeşil alan parsellerinin tamamına yakınının büyüklükleri ideal ölçülerin altındadır.

 

7.5--Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan Kentsel Denetim raporunda (Anonymous 2000),kentsel yeşil alanlar "kamu kullanımına açık olan kent içerisindeki yeşil alanlar,örneğin parklar"olarak tanımlanmakta ve 1996 yılı için 32 Avrupa kentine ait kişi başına ortalama değer 26 m2 verilmektedir.

 

7.6--Antalya kentinde kişi başına mevcut aktif yeşil alan miktarını 3,1 m2 olarak belirlerken bu oran Istanbul'da 1,9 m2 (Aksoy 2001), Isparta'da 3 m2 (Gül ve Küçük 2001) ve Kayseri'de 5,44 m2 (Öztürk 2004) bulunmuştur.

 

7.7--Artan yapı ve yol gibi yansıma yüzeyleri, endüstri ve motorlu taşıtlar ile konut ısıtma sistemlerinden kaynaklanan gazlar kentsel alanların birer ısı adasına dönüşmesine neden olmakta, kentler yakın çevrelerine göre 1,3-3,4ºC  yüksek değerler sergilemektedirler .

 

7.7.1--Bu anlamda  kentsel yeşil alanlar, kentlerin ısı adası etkilerini azaltıcı etki yaratmak suretiyle kentsel mikroklimayı ciddi olarak iyileştirebilmektedir.

 

7.7.2--Yeşil alanın dokusu bile insan beynini sakinleştirebilmekte-sınav öncesi dikkati artırmakta-zihni boşaltmakta,astımlı çocuklar parklarda toprakla oynayarak bağışıklık sistemlerini iyileştirebilmekte,kentteki suç oranlarını azaltabilmekte.

 

8--Sonuç:

 

8.1--Kısaca yeşil alanları yeniden yeşillendirmeye başlarsak,3-5 yılında yeşil alanlar eski konumuna gelecek,ve yağmur bulutları da, onların su talebine cevap verecektir.

 

8.2--Aynı zamanda DSİ,sivrisinek mücadelesi altında kuruttuğu bataklıklar için yeniden sulak alanlar oluşturmaya başlanmalıdır.Zira sivri sinekler gidince,kurbağalar gitti,kurbağalar gidince yılanlar gitti,yılanlar gidince kuşlar gitti,kısaca yeşil zincirin dişli çarkları yerinden olunca yeşil makine çalışamaz hale geldi.Ağaç olmayınca,bulut niye suyunu oraya bıraksın,ihtiyacı olan başka yerlere bırakır.

 

8.3--Kentleri çatıdan başlayarak-çatıyı ortak alan olmaktan çıkarıp teras yapmak kaydıyla kanunla  geleceğe ve geçmişe dönük olarak da en üst kattaki daireye bırakmalı-tekrar yeşillendirmeye başlamalı,

 

8.4—Kentlerdeki yeşil alan stoğunu sayısal hale getirip belirledikten sonra kişi başına 26 m2 Avrupa alan değerine  ulaşmak için yoğun ağaç dikmeli-yeşil koridorlar üretmeli-yeşil alanlar oluşturmalı.

 

8.5--bir küçük dere üzerinde çok sayıda gölet yaparak ,( derenin oluşturduğu onun beslediği ekosistemi bozmadan)küçük türbin kurulmasına onay verilmemeli-bunun yerine nehir tipi yüzer türbinler kulanılabilmelidir.

 

6.4--Newyork un göbeğinde küçük bir alanda tavuk yetiştiren insanlara kamunun onay vermesi gibi kentlerde tarım alanları(sitelerde seracılık,meyve yetiştirme,çatılarda-teraslarda çatı bahçelerinde arıcılık yapma imkanların) oluşmasına belediyeler onay verebilmelidir.

 

Kaynakça:Kahramanmaraş Kentinde Mevcut ve Öngörülen Aktif Yeşil Alan Yeterliliğinin Incelenmesi-17, 65, 21-27-2007-Ekoloji

2--Yeşil Alanların Korunması Araştırması:

 

Marketing Türkiye tarafından yapılan bir araştırmaya göre:

 

1—Halkın %95.5 yeşil alanların hayatlarında önemli bir yere sahip olduğu görüşünde.

 

2-- Halkın %61 yeşil alanların korunmadığına inanıyor.

 

3—Katılımcıların % 74 ü kamuya ait açık alanların özelleştirilmesini desteklemiyor.

 

 Kaynakça:Dünya Gazetesi