1--1--Türkiyenin Yavaş Şehirleri(Cittaslow) :
1--Yavaş Şehirler Listesi-Türkiye-2017:
1—Gökçeada-Çanakkale
2—Akyaka-Muğla
3—Perşembe-Ordu
4—Halfeti-Ş.Urfa
5—Seferihisar-İzmir
6—Şavşat-Artvin
7—Taraklı-Sakarya
8—Uzundere-Erzurum
9—Yenipazar-Aydın
10—Yalvaç-Isparta
11-Vize-Kırklareli
12—Eğridir-Isparta
13—Göynük-Bolu
14—Gerze-Sinop
2—Yavaş Şehir 30 ülkeden 199 ilçenin dahil olduğu 70 kriterden en az yarısını gerçekleştirerek geçen şehirler.
3—En son Şavşatın Yavaş şehir kabulü Milanoda Cittaslow 2015 genel kurulunda alınan kararla sağlanmış olup,ülke olarak 4. Sıraya yükselindi.
4—Yavaş şehirlerin hepsinin özellikleri,etkinlikleri,doğal ve tarihi yapıları ayrı bir yazı konusu olup,bölgede yaşayan herkesin yavaş her kriterlerini gerçekleştirmede gönüllü olması ve en az kriterlerin yarısının gerçekleştirilmiş olması önemli.
Kaynak.Dünya Gazetesi-Anadoludan
2--Yavaş Şehir Hareketi-İlkeler-Öneriler:
1--Yavaş şehrin uluslararası alanda kullanılan ismi “Citta Slow”dur. Yavaş Şehir Derneği’nin merkezi Orvieto (İtalya) kentindedir. Amacı, kaliteli yaşam kültürünü desteklemek ve yaygınlaştırmaktır.
1.1--Dernek kurallarına göre Citta Slow ismi başka bir dile çevrilemez. Citta Slow olabilmek için şehir / kasabanın nüfusu 50 binden fazla olmamalıdır.
1.2--Başvurusu kabul edilen şehir/kasaba, derneğin kurallarına uymakla yükümlüdür ve derneğin imajını zedeleyecek davranışlardan kaçınmalıdır. Aksi durumda komite üyeleri söz konusu şehir ya da kasabanın üyelikten ihracını isteyebilir.
2—Yavaş Şehir Olabilmek İçin Kriterler:
2.1--Çevre Politikaları
1--Hava, su, toprak kalitesini yasalarla belirlenmiş standart seviyelerde tutmak.
1.1—Öneri:
1--Otomatik hava ölçüm
istasyonlarının anlık bilgisi şehrin değişik noktalarında led panolara bildirilebilir.Bu
ise geri bildirim ile halkı yönlendirebilir.(hava kirliliğine neden olan
kirleticilere karşı önerilerde panoda yer alabilir)
2—Scada ile şehrin atık su
parametreleri yine aynı led panoya girilebilir.Parametre değerlerinin üstünde
olan firmaların isimleri ve limit değeri ne kadar aştığı panoda
görüntülenebilir.
3—Şehrin atık suları ekonomik
gri su arıtma sistemi ile temizlendikten sonar su arıtması yapan bitkilerin
olduğu gölete burdanda tarım alanlarına yönlendirilebilir.(binalara ve sanayiye
kurulacak paket gri su sistemi ile atık suların arıtılması-bu paket üniteleri
belediye kendiside üretebilir)
4—Şehrin değişik noktalarında
ölçülen gürültü seviyeleri yine aynı panoda halka gösterilebilir.Gürültüye
karşı öneriler(çift cam kullanımı,yoğun yapraklı ağaçlandırmanın artırılması,
5—Şehrin gece-gündüz
helikopter-İHA(insansız hava arac)/drone çekilmiş termal fotoğrafı ile ısı
adalarını ve ısı kaybını gösterbilir.Yapılacak önlemler panoda yer alabilir.
6—Şehrin yine aynı termal
fotoğrafında yangın riski alanları belirlenebilir panoda yer alabilir.
7—Şehrin değişik noktalarında
elektromanyetik alanları ölçmek ve panolarda bildirmek.
2--Endüstriyel ve evsel atıklardan kompost gübre elde edilmesini desteklemek ve yaygınlaştırmak
2.1—Öneri:Çöp konteyneri
olarak evsel-gıda atığı ve geri dönüşüm olamak üzer 2 konteyner konulması ve
apartmanlarda her kata kartondan geri dönüşüm atık kutusu verilmesi ve
dairelere atık yağ bidonu verilmesi ve bunların geri dönüşüm firmalarınca
toplanması-evsel gıda atıkların ilgili firmalarca komposta çevrilmek üzere
toplanması
3--Atıkları kaynağında ayırma programları oluşturmak,
4--Kanalizasyon atıklarının arıtılmasını sağlamak,
5--Enerji verimliliğini ve alternatif enerji kullanımlarını yaygınlaştırmak,
5.1—Öneri:
1—Çatılara sıcak su için
güneş kollektörü konulması için finansal desteğin sağlanması
2—Binalara dış cepheye 1.5 cm
perlitli sıva/içten-dıştan yapılması-su bazli boya ile açık renge
boyanması-çatılara alaturka kiremetit şartı ve altına şilte içi taşyünü yada
1.5 cm sikalı perlitli şap atılması üzerine açık renk kaplama yapılması
6--Ticari reklamlar ve trafik işaretlerinde düzenleme yapmak.
6.1—Öneri:Trafik ışıklarını
fotovoltaik panel ile beslemek.
7--Elektromanyetik kirliliği önlemek.
7.1—Öneri:Baz istasyonu olan
çatılara baır levha döşeyip-bunları topraklamaya bağlamak.Baz istasyonlarını
aydınlatma direklerine bağlamak.
8--Gürültü kirliliğini önlemek
8.1—Öneri:Şehirde meyveli bol
yapraklı yeşil alanlar oluşturmak-çatılara yeşil çatı kurma izni verimesi
9--Işık kirliliğini önlemek.
9.1—Park-cadde yolları
sarı-gün ışığı (beyaz ışık-özellikle beya led sağlığa zararlı) lambalarla(led,kompak
floresan) harekete duyarlı sensörlü lambalarla donatmak.
10--ISO 9001 ve ISO 14000 gibi Çevre Yönetim Standartları’nı benimsemek.
2.2--Altyapı Politikaları
1--Tarihi ve kültürel değerleri korumak, geliştirmek ve tarihi mekanları yeniden kullanılabilir hale getirmek,
1.1—Öneri:Traihi vs mekanlar
işletmeciye aslına uygun restorasyon ile café vs halinde yeniden kullanıma
açmak
2--Hareketliliği ve trafiği güvenli kılmak.
2.1—Öneri:Şehrin trafikte
riskli noktaları için lokal çözümler geliştirmek-ana vey an arterlerde yolun
sağında 120 cm kısmı bisiklet yolu olarak yola yazmak ve ayırmak.Kiralık
elektrikli Bisikletl ile ulaşım için belediyenin çözüm üretmesi-hava ray-hava
ulaşım-deniş ulaşım için çözüm üretmek
3--Okul ve kamu binalarına ulaşımda bisikleti yaygınlaştırmak, bunun için yollar yapmak,
4--Toplu ulaşımı ve yaya ulaşımını desteklemek,
5--Mimari uygulamaları, engellileri de dikkate alarak yapmak,
5.1—Öneri:Bütün
cadde-sokak-kamu binaları için engellilerin gidebilmesi için yollarda ve
binalarda restorasyona gitmek-engelliler için üretilen cihazları belediye
vasıtasyla daha ucuza alabilmek(görme engelliler için kopek-ultrasonik baston
temini,navigasyonla kulaklıkla cep tlf uygulaması,engellilerin istihdamının
sağlanması,tedavi için gereken yardımlarda bulunulması
6--Aile yaşamını ve yerel etkinlikleri desteklemek, rekreasyon alanları, spor alanları yapmak, kronik hastalara ve yaşlılara yardım etmek, ailelerle okullar arasında çeşitli etkinlikler düzenlemek,
6.1—Huzurevlerinde etkinlikler,yaşlı bakım evlerinin açılması,yaşlıların yanına yurtlarda kalan öğrenci vs sahipsiz kimsesiz kişlerin verilmesi için koordinasyon sağlamak
7--Tıbbi yardım merkezleri açmak,
7.1—Öneri:Kızılay ile bu iş
oluşturulabilir.
8--Yeşil alanlar ve oyun sahaları oluşturmak,
8.1—Öneri:İnsanların hafta
sonu ekip biçeceği kiralık yeşil alanlar oluşturmak ve bunlaru ucuz olarak
halka kiralamak
9--Doğal ürünlerin satılabileceği ticari merkezler açmak,(öneri belediye işletmesi ve özel işletmeler)
10--Friendly shop (dost mağazalar) oluşturmak (öneri mağaza sahipleri ile anlaşarak halkın mutlu alış-veriş yapmasını sağlamak),(firmaları bu konuda davet etmek)
11--Bozulan kentsel alanları yeniden düzenleyerek kentin kullanımına sunmak,
12--Kenti yeniden şekillendirmek ve geliştirmek,
13--Semt danışma ofisleri açmak(öneri bu işi belediye yapabilir) ve Cittaslow bilgilendirme bölümü oluşturmak.
3--Kent Dokusunun Kalitesini Artırma
1--Biyomimarlığı öğ retmek ve geliştirmek,(
1.1-Öneri:1800 lerin eski
istabul mimarsini ön plana çıkarmak)
2--Kenti fiber optik ve kablosuz sistemle donatmak,
3--Elektromanyetik alanları belirleyecek sistemler oluşturmak,
4--Belirlenmiş bir program dahilinde peyzaj ve çevre atıklarını konteynırlarda toplamak,
5--Açık alanlara (kamu-özel) yöreye uygun, özellikle de yerli bitkiler dikmek,
6--Vatandaşların internet yoluyla bilgilenmesini sağlamak için sistemler geliştirmek,(öneri şehirde tlf kulübelerine newyorkda olduğu gibi wifi bağlamak)
7--Gürültülü alanlarda gürültü kirliliğini önlemek,
8--İnsan davranışlarına yönelik olarak renklerle planlamalar yapmak,
9--Evden çalışmayı desteklemek (telework-homeofice-öneri bunu oluşması bir çalışma grubu oluşturmak).
4--Yerli Üretimi Koruma ve Destekleme
1--Organik çiftçiliği geliştirmek.(yerel koopertifleri desteklemek-ürünlerini aracısız olarak marketlerde satmalarını sağlamak)
2--El sanatlarını ve zanaatkarları desteklemek, yok olmalarını önlemek,(belediye açacağı kurslarla(ismek işkur vs) bunları yaşatmak-belediye tarafından yerel ürünler çarşıları oluşturmak ve bunları kiraya vermek.
3--Yerel üretimi yaygınlaştırmak, okul kantinleri ve restoranlarda kullanılmalarını teşvik etmek,
4--Okullarda “yavaş yemek” akımını yaygınlaştırmak ve lezzet eğitimi vermek-öğle tatailini daha geniş tutmak.,
5--Yöreye özgü ürünlerin ticarileşmesini sağlamak ve yok olmalarını önlemek,
6--Şehirde bulunan yaşlı ve tarihi özellik taşıyan ağaçları koruma altına almak(yaşlı ağaçlar için mimar-çevre-ziraaat,çevre derneği üyelerinden oluşan komisyon oluşturmak)
7--Yerel kültürel etkinlikleri desteklemek.
5--Konukseverlik
1--Turistlere karşı konukseverlik için halkı ve çalışanları eğitmek.(turistlere yanlış davrananları tespit etmek gerekeni yapmak)
2--Tarihi ve turistik mekanlara turistler için uluslararası yönlendirme levhaları yerleştirmek,
3--Mağazalarda ürün etiketlerinin açık, anlaşılır bir şekilde yazılması konusunda mağaza sahiplerini uyarmak(belediyede oluşturulan komsiyontarafından her mağazayı gezip düzenlemeleri yapmak)
4--“Slow” gezi programları için gerekli hazırlıkları yapmak (broşür, web sayfası…)
6--Farkındalık
1--Slow City nedir? Slow City olmak için neler yapıl-malıdır gibi konularda bilgilendirme kampanyaları düzenlemek,
2--Tohum bankası,(tohum şenlikleri,belediyenin tohum bankası oluşturması) eğitim parkları vb. oluşturarak “slow” felsefesini anlatmak,
3--Slow City ve Slow Food’u yaygınlaştırmak için etkinlikler düzenlemek.
2--Türkiye’nin İlk Yavaş Şehri-Seferihisar:
2.1--Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer toplantıda Seferihisar’ı tanıtmış 29.11.2009 tarihinde ise Seferihisar Cittaslow ilan edilmiş ve böylece Türkiye’nin de ilk Cittaslow’u olmuştur.
2.2--Seferihisar Belediyesi çalışmalara Cittaslow’un en önemli kriterlerinden biri olan yerel üreticiyi koruma ve halka doğal, katkısız ürünler sunma konusundan başlamış ve bunun için eski binasını Köy Pazarı’na dönüştürmüştür.
2.3--Bu çalışma ile Köy Pazarı’na halden mal girmesi kesinlikle yasaklanmış ve yerel üretici kendi ürettiklerini halka doğrudan satma olanağı bulmuştur.
2.4--Kaliteli turist ağırlama, gıda güvenliği ve hijyen gibi konularda esnafa eğitimler verilmiştir.
2.5--Güvenli ve düzenli trafik akışı sağlamak ve araç trafiğini azaltmak adına yaz aylarında bazı kısımlara araç girişi yasaklanmıştır. Bu durum turist sayısını artırmış ve esnafa daha fazla iş yapma olanağı sağlamıştır.
2.6--Bu kapsamda yeni yapılacak yol ve düzenlemelerde ise bisiklet ve fayton yolları düzenlemek amaçlanmaktır.
2.7--Ayrıca belli günlerde Köy Pazarı içerisinde seramik, el sanatları, bez bebek ve resim atölyeleri açılmıştır. Bu anlamda Cittaslow’un belki de köy halkına en önemli katkısı ürünlerini satabildiklerini göstermesi ve tekrar üretime teşvik etmesi olmuş,
1--Merkezde bulunan binaları birbiriyle uyumlu renklerde boyamayı,
2--çanak antenleri merkezi sistemle çatılarda toplamayı,
3--dükkan tabelalarını birbiriyle uyumlu ve estetik hale getirmeyi,
4--caddeyi insanların sosyalleşmesine imkan sağlayacak biçimde kent mobilyaları il e donatmayı ve yayaların caddede trafik stresi olmadan dolaşabilmesi için trafiği azaltmayı içeren bir cadde düzenlemesi projesi hazırlanmıştır
2.8--Fosil yakıtların kullanımının azaltılması ve daha çok jeotermal, güneş ve biyokütle enerjisinden yararlanma üzerine çalışmalar yapılmaktadır.
2.9--İlçede kullanılacak bisikletlerin özelliği, üç tekerlekli olma-sı ve ister pedalla ister güneş enerjisi ile kullanılabiliyor olmasıdır.
Kaynak: Çevre ve Enerji Açısından Yavaş Şehir Hareketinin Gelişimi-Sibel Ağı GÜNERHAN Ümit ERDEM Hüseyin GÜNERHAN
2--Yavaş Şehir Hareketi-Seferihisarda Neler Yapıldı:
1--29.11.2009
tarihinde ise Seferihisar Cittaslow-Yavaş Şehir ilan edilmiş ve böylece Türkiye’nin de ilk Cittaslow’u
olmuştur.
2—Seferihisar
Belediyesi çalışmalara Cittaslow’un en önemli kriterlerinden biri olan yerel üreticiyi koruma ve halka
doğal, katkısız ürünler sunma konusundan başlamış ve bunun için eski binasını Köy Pazarı’na
dönüştürmüştür.
2.1--Bu çalışma
ile Köy Pazarı’na halden mal girmesi kesinlikle yasaklanmış ve yerel üretici
kendi ürettiklerini halka doğrudan satma olanağı bulmuştur.
2.2--Ayrıca belli
günlerde Köy Pazarı içerisinde seramik, el sanatları, bez bebek ve resim atölyeleri açılmıştır.
2.2.1--Bu anlamda
Cittaslow’un belki de köy halkına en önemli katkısı ürünlerini satabildiklerini
göstermesi ve tekrar üretime teşvik etmesi olmuş, ekonomik krizin etkisinde
olan yöre halkına da bir gelir kapısı açmış olmuştur.
3--Kaliteli turist
ağırlama,gıda güvenliği ve hijyen gibi konularda esnafa eğitimler verilmiştir.
4--Güvenli ve
düzenli trafik akışı sağlamak ve araç trafiğini azaltmak adına yaz aylarında bazı kısımlara araç girişi
yasaklanmıştır.
4.1--Bu durum
turist sayısını artırmış ve esnafa daha fazla iş yapma olanağı sağlamıştır.
4.2--Bu kapsamda
yeni yapılacak yol ve düzenlemelerde ise bisiklet ve fayton yolları
düzenlemek
amaçlanmaktır.
5--Merkezde
bulunan binaları birbiriyle uyumlu renklerde boyamayı,
5.1—çanak
antenleri merkezi sistemle çatılarda toplamayı,
5.2—dükkan
tabelalarını birbiriyle uyumlu ve estetik hale getirmeyi,
5.3--caddeyi
insanların sosyalleşmesine imkan sağlayacak biçimde kent mobilyaları ile
donatmayı ve
5.4--yayaların
caddede trafik stresi olmadan dolaşabilmesi için trafiği azaltmayı içeren bir
cadde düzenlemesi projesi hazırlanmıştır
6—Yavaş şehir
felsefesi kapasamında
6.1--enerji
tasarrufu planlamasına önem verilmesi,
6.2—bir çevre
politikası oluşturulması,
6.3--kültürel ve
tarihi değeri olan tarihi merkezlerin korunması ve geliştirilmesi için çalışmalar yapılması,
6.4--trafik
güvenliğinin planlanması,
6.5--devlet
binaları ve okullar arasında bisiklet yollarının yapılması,
6.6--kentin yerel
bölgesinin yiyeceklerini ön planda tutması
7--Seferihisar’da
enerji ve çevre üzerine yürütülen çalışmaların başında “güneş enerjili
bisiklet” projesi gelmektedir.
7.1--bu çalışma
kapsamında kurulacak fabrikada üretilecek bisikletler yavaş şehir adayı
kentlere satılabilecektir.
7.2—İlçede
kullanılacak bisikletlerin özelliği, üç tekerlekli olması ve ister pedalla
ister güneş enerjisi ile kullanılabiliyor olmasıdır. Bu kapsamda gürültü ve
kirlilik önlenecektir.
8--Seferihisar’da
temel olarak doğal enerji kaynakları kullanılmasına önem verilmekte ve kent
araç trafiğine kapatılmaktadır.
8.1--Fosil
yakıtların kullanımının azaltılması ve daha çok jeotermal, güneş ve biyokütle enerjisinden yararlanma üzerine
çalışmalar yapılmaktadır.
9--Karbon salımı
dengelenmiş yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmanın dışında yalıtıma
önem verilmesi ve enerji tasarrufu ile verimliliği üzerinde de durulmaktadır.
10—Yavaş Şehir
Kapsamında Yapılabilecek Diğer Uygulamalar:
1--Biyo mimarlığı
öğretmek ve geliştirmek-doğal-yerli malzeme ile doğaya uygun bina vs
yapmak-beton/çelik karkaslı tuğladan-ahşaptan-bims ten-samanlı çamurdan bina
yapmak-ahşap-tuğla geleneksel malzemeleri ön planda tutan geleneksel mimari
standartlarında yörenin kendine has mimari ile ev-bina yapmak.
1.1--Bina
çatılarını yeşil çatı yapmak
1.2--kaldırımları
su geçiren delikli taşlarla kaplamak-bina ön ve arklarına %50 meyve+%50 süs
ağacı dikmek.
2--Açık alanlara
(kamu-özel) yöreye uygun, özellikle de yerli bitkileri dikmek,
3--Gürültülü
alanlarda gürültü kirliliğini önlemek,
3.1--Elektromanyetik
kirliliği önlemek-baz istasyonlarını bina tepelerine değil belli mesafede 25-30
m yüksekliğindeki aydınlatma direklerine dikmeye çalışmak.,
3.2-- Işık
kirliliğini önlemek-bütün sokak lambalarını hareket senrörlü gün ışığı yada
sarı renkli tasarruflu led ile donatmak.
3.3--ISO 9001 ve
ISO 14000 gibi Çevre Yönetim Standartları’nı benimsemek
4--İnsan
davranışlarına yönelik olarak renklerle planlamalar yapmak-renk-desen-estetik
zenginliği oluşturmak,
5--Evden çalışmayı
desteklemek.
6--Organik
çiftçiliği geliştirmek,
7--El sanatlarını
ve zanaatkarları desteklemek, yok olmalarını önlemek,
8--Yerel üretimi
yaygınlaştırmak, okul kantinleri ve restoranlarda kullanılmalarını teşvik etmek,
9--Okullarda
“yavaş yemek” akımını yaygınlaştırmak ve lezzet eğitimi vermek,
10--Yöreye özgü
ürünlerin ticarileşmesini sağlamak ve yok olmalarını önlemek,
11--Şehirde
bulunan yaşlı ve tarihi özellik taşıyan ağaçları koruma altına almak,
12--Yerel kültürel
etkinlikleri desteklemek
12.1--geleneksel
üretim yöntemlerini desteklemek ve geliştirmek
12.2—yerli
tohumlar, tür ve çeşitlilik korumak için takas şenlikleri yapmak.
13—Mimari-bianaları
ve yürüyüş yollarının engellilere uygun hale getirilmesi uygulamaları,
engellileri de dikkate alarak yapmak,
14--Aile yaşamını
ve yerel etkinlikleri desteklemek-geniş aileyi desteklemek.
15--rekreasyon
alanları, spor alanları-genç ve çocuklar için basket
sahası-bilardo-pinpon-satranç salonları açmak yapmak-1.5 m genişliğinde yürüyüş
yolları yapmak,
16—kronik
hastalara ve yaşlılara yardım etmek-ambulans evde destek hizmetleri,
17—ailelerle
okullar arasında çeşitli etkinlikler düzenlemek-okul günleri,
18--Tıbbi yardım
merkezleri açmak-aile sağlık ocakları-iğne-pansuman yapma ofisleri-hayvan bakım
ofisi
19--Yeşil alanlar
ve oyun sahaları oluşturmak-yeni sitelere oyun alanı oluşturmak-ekonomik
parklar yapmak-park ekipmanlarını belediye olarak üretmek-sözleşmeli olarak
ürettirmek
20--Doğal
ürünlerin satılabileceği ticari merkezler açmak-belediye olarak çok daha yüksek
tıbbi ve doğal ürün bilgisine sahip pik ürünlerinde olacağı merkez açmak.
21--Friendly shop
(dost mağazalar) oluşturmak (mağaza sahipleri ile anlaşarak halkın mutlu
alışveriş yapmasını sağlamak),
22--Bozulan
kentsel alanları yeniden düzenleyerek kentin kullanımına sunmak-erozyonla
mücadele için ağaçlandırma yapmak-okullar-askeri birlikler-belediye olarak
meyve vs ağaçları dikmek.,
23--Hava, su,
toprak kalitesini yasalarla belirlenmiş standart seviyelerde tutmak-ücretsiz
toprak analizi ofisi oluşturmak-çiftçilere uygun tarım sigortası yapılmasına
yardım etmek-tarımda otomasyona dayalı damlama sulama için alt yapı oluşturmak.
24--Endüstriyel ve
evsel atıklardan kompost gübre elde edilmesini desteklemek ve
yaygınlaştırmak-bunun için geri dönüşüm ve gıda atığı konteyneri olmak üzere 2
tip konteyner oluşturmak ve evlere 2 tip barkodlu poşet dağıtmak.Atıkları
kaynağında ayırma programları oluşturmak,
25--Kanalizasyon
atıklarının arıtılmasını sağlamak-tarımda kullanılabilirliğini araştırmak.
26--Enerji
verimliliğini-sanayide kullanılan motorları inverterli olmasını sağlamak için
bir teknik ofis kurmak
26.1--Alternatif
enerji kullanımlarını yaygınlaştırmak-belediye olarak rüzgar santralı-jeotermal
santral-güneş enerjili çatı tipi enerji üretimi-sıcak su üretimi konularında
ilçe sakinlerinin ortaklığı ile birlikte firma kurup üretim yapmak.
Kaynak: Çevre ve
Enerji Açısından Yavaş Şehir Hareketinin Gelişimi-Sibel Ağı GÜNERHAN-Ümit
ERDEM-Hüseyin GÜNERHAN