Sürdürülebilir Su
Yönetimi-Yağmur Bulut Tohumlama:
1--Çin, "iklimin kontrolü"
için "bulut tohumlama" denen bir teknoloji kullanıyor. Bu teknoloji
yeni değil ve dünya genelinde de biliniyor.
2--Bulutlara gümüş iyodid
denen bir madde serpiştiriliyor ve bunun yağmuru tetiklemesi umuluyor.
2.1--Kuraklık yaşanan
bölgelerde bulut ekimi yöntemi kullanılıyor
3--Hindistan'daki Manipal
Yüksek Eğitim Akademisi'nden iklim uzmanı Dhanasree Jayaram, "Çin bu
teknolojiyi uzun süredir kullanıyor. Hindistan da kullandı" diyor ve
ekliyor:
3.1--"Bu yöntem
Afrika'nın kuzeydoğusunda ve Sahra Çölü'nün altındaki bölgelerle Avustralya'da
da kullanıldı."
3.2--Fakat Jayaram bugüne
kadarki uygulamaların Çin'in hedeflediğine kıyasla çok küçük kaldığını
söylüyor.
4--Uzmanlara göre binlerce
Çin kenti ve kasabasında ekinlerin zarar görmesini engellemek için bulut ekimi
yapılıyor
4.1--Moore Çin'de bulut
tohumlamanın yalnızca operasyonel bir konu olarak görüldüğünü ekliyor:
4.2--"Bulut tohumlama şu
an kadar kentler ve kasabalar seviyesinde uygulanıyor fakat bu yöntemi bilimsel
açıdan inceleyen kimse yok."
4.3--Moore'a göre 50 bin Çin
kenti ve kasabası, tarlalarının hasar görmemesi için bu yöntemi düzenli olarak
uyguluyor:
4.4--"Dolu
fırtınalarının ekinlere zarar vermemesi için bulutlardaki nemi tehlikeli hale
gelmeden boşaltmaya çalışıyorlar."
4.5--Fakat Moore, Çin'de bu
teknolojinin yalnızca yılda 1-2 ay etkili olduğunu söylüyor.
4.6--Çinli yetkililer 2011'de
Pekin'e kar yağmasında bulut ekiminin etkili olduğunu açıklamıştı
5--Şubat 2020'de New
Scientist dergisi ABD'deki bilim insanlarının orografik (dağ üzerinden geçerken
oluşan) bulutlar ektiğini ve bunun yağmuru %10'dan daha az miktarda
artırabildiğini anlatan bir makale yayımladı.
6--Çin'in iklim kontrolünü
genişletme planları 2 Aralık'ta, ülkedeki yürütmeyi oluşturan Devlet
Konseyi'nin yazılı bir açıklamasıyla duyuruldu.
6.1--Açıklamada pek fazla
detay verilmese de bu uygulamanın doğal felaketler sonrasındaki yardım
işlemlerini kolaylaştıracağı, tarım üretimini artıracağı, yangınlar sırasında
kullanılabileceği ve aşırı sıcaklarla kuraklığın önüne geçmeye yardım
edebileceği aktarıldı.
6.2--Wang buna örnek olarak
kuzeydeki Gansu bölgesinin hemen iddialı hedefler duyurmasını, planların
merkezine ise insansız hava araçlarını oturtmasını gösteriyor.
6.3--2025 planının
açıklanmasının üzerinden bir ay geçmeden Ganlin-1 (Tatlı Yağmur-1) adlı
insansız hava aracı bulut ekimi görevine başladı.
7--Bölgedeki jeopolitik
anlaşmazlıkların arttığı bir dönemde gelen bu hamle komşu ülkeleri de
endişelendirdi.
7.1--Dhanasree Jayaram,
"Bu teknolojiye dair endişelerden biri de, bölge için hayati öneme sahip
muson yağmurlarını etkileyip etkilemeyeceği. Fakat bu konuda pek fazla
araştırma yapılmamış" diyor.
8--Ulusal Tayvan
Üniversitesi'nden araştırmacılar 2017'de yayımladıkları bir makalede, iklim
kontrolü konusunda ülkeler arası yeterli koordinasyon olmazsa, ülkelerin
birbirlerini "yağmur hırsızlığıyla" suçlayabileceği tezi yer
alıyordu.
8.1--Tayvanlı araştırmacılar
2017 yılında, tek taraflı iklim kontrolünün bölgesel anlaşmazlıklara yol
açabileceği uyarısında bulundu
8.2--Moore bu tip suçlamalara
temel oluşturacak bilimsel bir kanıt bulunmadığını fakat muson yağmurlarının
hassas bir konu olduğunu anlatıyor:
8.3--"Muson yağmurlarını
oluşturan şeylerden biri, Tibet platosu ile Hint Okyanusu arasındaki ısı farkıdır.
8.3.1--"Bazılarının
planladığı gibi Tibet platosunda büyük değişiklikler yaparsanız, bunun sert
etkileri olabilir."
8.3.2--Moore'un bahsettiği
plan, Çinli mühendislerin Tibet platosunda il bazında büyük bulut ekimleri
gerçekleştirme planıydı.
8.3.3--Hakkında herhangi bir
bilimsel araştırma yapılmamış ve henüz ulusal seviyede destek almayı
başaramamış bu plan endişelere yol açıyor.
8.3.4--Moore, "Bu plan
bir grup oto sanayi ustasının Elon Musk'ın uzay gemisini kopyalamaya çalışması
gibi bir şey. Birlikte çalıştığım Çinli bilim insanlarının çoğu bu plandan
endişe duyuyor" diyor.
8.3.5--Jayaram, bölgedeki en
büyük endişenin bulut ekiminin de ötesinde olduğunu söylüyor. Çin'in kendi
başına daha da iddialı jeomühendislik faaliyetlerine girişmesi, örneğin
bölgedeki ülkelere danışmadan güneş ışınlarının bir kısmını uzaya geri
yansıtması, bölge ülkeleriyle ilişkilerinin gergin olduğu bir dönemde riskler
barındırıyor.
8.3.6--Jayaram,
"Teknolojinin kendisinin endişe verici olduğunu düşünmüyorum" diyor
ve ekliyor:
8.3.7--"Gayet faydalı
olabilir. Her ülkenin kendi topraklarında egemenlik hakkı vardır.
8.3.8--"Fakat sorun
bunun tek taraflı olarak yapılma ihtimali. Bu tür bir teknoloji kullanılırken
bir şeyler yanlış giderse ne olacak? Kim hesap verecek?"
8.3.9--Jayaram bu tür
uygulamaları düzenlemek ve olası gerilimleri azaltmak için acilen küresel
düzenleme veya anlaşmalara ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.
9—Yorum:
1—Son kar yağışları ile
istanbulda barajlar kısmen doldu.Ancak bu ekstrem kar yağışı dışında gelecek
senelerde yaşanabilecek kuraklıklara karşı çözüm ne olacak.Bu konuda şu
öneriler yapılabilir:
1—Terkosa deniz suyundan içme
suyu üretecek yenilenebilir enerji ile çalışacak deniz suyu dealinasyon tesisi
kurulabilir.
2—Yeşil alanlar yağmuru
çektiği için ilçe ve ibb yeşil alanı ciddi anlamda yeşil alanları artırabilir.Zira
Uydu fotoğraflarına göre İstabulda 1977 yılında yeşil alan miktarı %100 kabul
edilirse 2020 de bu oran %20-25 düştü.
3—Yönetmelikle bina gri
suları ve yağmur suları ciddi anlamda değerlendirilebilir.Binalarda-çıkan gri
su ve yağmur suları binanın bodrum katına konacak paket gri su artıtma
ünitesinden çıkıp binaya 2 m uzağa yapılmış kilitli kapaklı yağmur suyu
kuyularına onlardan taşan su ise yağmur suyu hatlarından barajlara basılabilir.
4—İstanbulda-Ankarada vs
Devlet Meteoroloji İşlerine bağlı Bulut Tohumlama Dairesi kurulup bu daire
kuraklık çeken illerde iha vs ile bulut tohumlama yapabilir.Zira Türkiye iha
konusunda oldukça iyi konumda.Bu daire ayrıca çığ-don a karşıda tohumlama
yapabilir.Tohumlamada gümüş iyodür yanında uygun sahara tozları vs denenebilir.
Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/haberler