Konya Ovasında-KOP-GAP ta Su Tasarrufu:

 

1--Konya Ovası Sulama Projesi'nin en Önemli halkalarından birisi Mavi Tünel Projesi. Mavi Tünel ile Göksu Nehri'nin suyunun borularla Konya Ovasi'na taşınması öngörülüyor.

 

2--Mavi Tünel tamamlanırsa Konya Ovasi 'nin tüm sorunları çözecek gibi yanlış bir anlayış var.Oysa, suyun ovaya getirilmesi kadar, ovadaki üretimin planlanmasi, suyun verimli ve bilinçli kullanılması çok daha önemli.

 

3--Selçuk Universitesi Ziraat Fakültesi Ögretim Uyesi Prof. Dr. Mehmet Babaoglu, tüm umutların Mavi Tünel'e bağlanmasını "hayalcilik" olarak nitelendiriyor. Mavi Tünel Proje-si'nin zaman yitirilmeden tamamlanması gerektiğini söylüyor.

 

4--Konya Ovasi Projesi'nin tümüyle devreye girmesi halinde getirebilecegi su yılda 440 milyon m3 tür. Bu suyun ovaya ulaşması daha 5 yıl alacaktır. Suyun bir kısmı şehirde kullanılacaktır.

 

5--Suyun tamamı ovaya akabilse bile o zamana kadar yağışların eski rejime ulaşmaması durumunda yer altı su rezervlerimiz bitecektir. Kapali Havza'da 100 bin civannda oldugu artik bilinen yasal veya kaçak tüm kuyular devre dışı kalacaktır. Beyşehir Gölü de aynı oranda etkileneceği için regülatör kotunun altına düşülecek belki de Beyşehir Sazlığı haline gelecektir.

 

6--Konya Ovasi'nda gerçek anlamda su kullanımı en az 3-3.5 milyar m3tür Sıcak periyotlarda buharlaşmanın fazla olması nedeniyle bu miktar daha da artacaktır.Bu nedenle suyun getirilmesi kadar suyun tasarruflu kullanılması da çok büyük önem taşımakta.

 

7--En az GAP kadar önemli olan KOP'ta da zaman yitirilmeden eylem planının yaşama geçirilmesi gerekmekte.

 

8--Damlama sulama temelli fide ve fidan, meyve,sebze ve tibbi bitkiler üretimine geçilmeli. Hayvancilik, organik sut ve et üretimine ağırlık verilmeli.Hedef 10 yıl içinde 223 köyde organik tarıma geçmek ve toplam 15 milyon ağaç dikimi olmalı.

 

9--Konya Ovasi'nda arazi toplulaştırması destekli ; sulama tekniklerinde ve sistemlerinde iyilestirmelerle uygun yağmurlama ve damla sulama sistemileriyle% 30 tasarruflu su kullanımı mümkün.Ovada sulu ve kuru tarımın rehabilitasyonu programı çercevesinde; su cekimi ve kuyu ; sayısının fazla olduğu yerlerden öncelikle başlayarak arazi toplulaştırması ve basınçlı kapalı sulama sistemlerine geçilmeli.

 

10—GAP ta olan tuzlanma probleminin KOP un başına gelmemesi için özellikle

 

1--kapalı basınçlı sulama ve damlama sulamaya geçilmesi-mekanizmanın oluşturulması,

 

2--ürün deseninde çok su istiyen bitki deseni yerine kuraklığa dayalı yerel bitki deseni önemli olacaktır.

3--Damlama sulamada verilecek teşvik ve sistemleri inşa etmek için müh. Bürolarının oluşturulması önemli olacaktır.

 

11—Konya nın yeşil örtüsünü-ormanlarını korumak için yapılacak yatırım hava kalitesi-iklim değişimi için en uygun yoldur.Ormanlar,ondan ekonomik getiri sağlayan orman köylüsü ile ancak korunabilir.

 

12—2013 yılı itibarıyla Küresel karbon salımları, Kyoto Protokolü çerçevesinde esas alınan 1990 duzeylerinin %61 oranında üstünde artmış durumda.Sonuç olarak küresel iklim değişikliğinden ciddi zarar görebilecek Türkiye yi zor günler bekliyor.Küresel ısınmayı ülke koşullarında yumuşatabilmek için çözüm yeşil alanı ciddi anlamda artırmak.

 

12.1—Küresel ısınma global gibi gözüken ancak yerel bir olgudur.Bu anlamda eğer bir kıyıyı nasıl temiz tutarsanız,deniz kirli olsa bile kıyıdan denize girbilmeniz mümkün ise karbondioksit atılımını azaltıp-tutulumunu artırırsanız küresel ısınmanın şiddeti ciddi anlamda düşecektir.Bu bağlamda Konya ve Türkiye de ciddi anlamda CO2 tutulumu yüksek ağaçlandırma yapılmalıdır.

 

12.2—CO2 tutulumu yüksek Hint fıstığı türü ağaç veya aynı özelliklere sahip saptanacak yerel tür kullanılabilir.bir hektarlik alana ekilen Jatropha curcas agaçlarının 20 yıl boyunca yılda 25 ton atmosferik karbondioksit yakalayabilmekte.Bu yöntemde 1 tonluk karbondioksitin saklanmasının maliyeti 42 ile 63 € arasında değisiyor, bu da tonluk maliyetin 54 € civarinda oldugu CCS teknolojisiyle benzerlik gösteriyor.

 

12.3--Bu tip ağacların sulanmasi için deniz-kanalizasyon vs suyunun arıtılarak sulama kanalları yoluyla kullanılması gerektigi düşünülebilir.Hint fistığı olarak bilinen Jatropha curcas agaclarının kullanılmasını önerilebilir. Bu bodur ağaçlar özellikle verimsiz arazilerde kolayca yetişir, aynı zamanda sıcak ve kuru hava şartlarına gayet dayanıklıdırlar.Eğer

 

12.3.1--Konyada gri su tesisatı yönetmeliğe girer ve konutlarda üretilen gri su yağmur suyu kanalları ile havzalarda toplanırsa,Hint fıstığı ağaçları bu suyla sulanabilir.

 

12.4—Dünya metropollerinde yeşil alan kişi başına 10 m2 iken,İstanbul da 2 m2.Konya vs şehirlerde  yoğun AVM,Gökdelen kurulması yerine şehrin tarihinin restorasyonu-yeşil alan,bilim merkezi ve sanata yatırımı yapılmalı.

 

12.5—Kentin yeşil alan oranı ilk olarak 1990 ardından 1970 li yıllar değerelerine getirecek politikalar  uygulanmalı.

 

12.6—İstanbulda Su havzalarında konut alanı 1990 da 402 hektar iken,1995 da 3333 hektara,2005 de 18682 hektara çıktı. İstanbulun bu durumu diğer iller için ibret olmalı.Su havzalarında yapılaşma için çok ciddi önlemler düşünülmeli ve uygulanmalı.

 

13—Yağmur Suyu Çözümleri:

 

13.1--Fransiz su sirketi Suez Environment, bu konuda önemli çalışmalara imza atiyor. Şirket özellikle yağmur suyunun dogru yonetimine ve deniz suyunun arıtılmasına yönelik çözümler üretiyor.

 

13.2--Yagmur sularının sadece%  15'i toprağa nufus ediyor. Geri kalan suyun ise, seller ve su baskınlarında  yol açmasını engellemek için doğru bir şekilde yönetilmesi gerekiyor.

 

13.3--Suez Environ-ment tarafmdan gelistirilen Influx çözümü hem yağış tahminleri yapıyor, hem de depolama altyapısının bu duruma uyum saglamasını mümkün kılıyor.

 

13.4--2007 ymndan bu yana Paris bolgesinde uygulanan Influx sayesinde 250 milyon euro tasarruf sağlanmış ve seller yüzde 15 ila 30 arasında azaltılmış. Depolanan yağmur suları, daha sonrasında ise işlemden geçerek, arıtılıyor.

 

14--Ülkemizde bulunan 107 organize sanayi bolgesinden yalmzca 33'ünde, 3 bin 325 belediyeden de yalmzca 322'sinde atik arıtma tesisi var. Turizm tesislerinin% 81 'inde ise atık arıtma tesisi yok.İstanbul-Konya da da ve ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde-OSB ve Turizm tesislerinde arıtma tesisi kurdurulması herhalde şarttır.

        

15--Tarımda sulamada tasarrufu ancak ve ancak

 

1—toprakaltı(damlama sulama borusu 15x15 cm kanal içinde,damlatıcı geotekstil membarn ile kapatılırd-damalama sulama borusu altı-üstü çakıl olacak şekilde kanala konur ve üstü toprakla kapatılır)-toprak üstü damlama sulama ve

 

2--kuraklığa dayanıklı yerel türlerin ekimi-tuzgölü kuraklığa dayanıklı buğday

3--su kullanımı az ürünlerin üretimi ile mümkün olabilir.ki su obezi ürünler 1 kg için sığır eti-16000,çikolata-24000,tavuk 4000 gibi ürünlerin kullanımından aza doğru gitmek gerekir.

 

4--Fıskiye sulamalarınıda zaman ayarlı-pilli solenoid vana ile sabah serininde yapmak gerekir.

 

16—Konya da Kaldırım döşenmesinde,bordür den 80 içeride olacak biçimde suyu geçirmeyen kilitli parke taşı yerine delikli çim taşı(http://www.durantas.com.tr/kilit_parke.html) yapılabilir.Bu imkan ile konya nın tüm sokaklarında ciddi bir yeşil alan m2 sağlanabilir.-insanların bebek arabaları vs yürüdüğü geriye kalan kısım desenli parke taşı ile kaplanabilir.Çim taşı ile kaldırımdaki ağaçların toprağı havayla temas ederken,yağmur suları bu deliklerden içeri girip ağacın kökünü besleyebilir.

17—Peyzaj efsanelerinden biriside ağaçların 3 m de bir dikilme gereği şeklindedir.Oysa doğada böyle bir kural olmayıp ormanda birbirine bitişik yaşamaktalar.Bu anlamda tüm kaldırımlarda örneğin 3 m yerine 1,5 m de bir meyve ağacı dikilebilir.Yok efendim çocuklar ağacların dallarını kırabilir.Kırarsa kıracaktır.Bu korkuyla meyve ağacı yerine süs ağacı dikilme gerekçesi olmamalı.

 

17.1--Şehrin diğer sahipleri kuşlar,meyve ağaçlarının artması halinde yaşama imkanı bulacaktır.Bolivya anayasına ormanı koruma yasaları koymakta.Tibet dünyada hayvan kaçakçılığını önlemede bir numara.Moldova da belediye sokaklardaki ceviz ağaçlarının cevizlerini satarak gelir elde edebilmekte.

 

18--Gri su yönetmelikle mecbur hale getirilir ve firmalar daire sayına göre modüler gri su arıtma sistemini bodrum kat pimaşına bağlar ve gri su buradan yağmur su hattına-yağmur suyu hattlarıda Konya BB tarafından havzalara bağlanırsa şehirde kullanma suyundan ciddi tasarruf yapılabilir.

 

19—Konya da göl ve göletlerde  yüzeyi geniş –yazın buharlaşmanın çok olacağı sığ göllerden bahar aylarında su verilirken derin göllerden yaz aylarında su verilmeli-salınmalı.

 

20—Yazın barajlarda buharlaşmanın etkilerini azalmak için Avustralyada kullanılan kimyasal örtü solüsyonları kullanılabilir. İTÜ den Kasım Koçak, Suyun buharlaşmasını engelleyecek kimyasal yöntemlere başvurabiliriz.

 

20.1--Bu yöntemin esası “Fetil Alkol türevi olan hegzadekanol” ve “oktadekanol” gibi kimyasal maddeler kullanılarak su yüzeyinde bir molekül kalınlığında ince bir film tabaka oluşturulmasına dayanır. Hegzadekanol ,fetil alkol türevi olduğu için dini açıdan buna alkol muamalesi yapılmaması daha uygun olabilir.Zira baraj gölünde konsantrasyonu-miktarı normal su seviyesine yakın olabilir.

 

20.1.1--Ayrıca bu tür tozlar ilaç niyetine düşünülmeli-alkol niyetine değil.Ayrıca Fetil Alkol türevleri yerine kendi üniversitelerimizde başka suni veya doğal kimyasal maddeler araştırılabilir-geliştirilebilir.

 

20.2--Yöntem büyük barajlarda daha etkindir. Bu yöntemlerle bir barajda meydana gelen buharlaşma %40 oranında azaltılabilir.

 

20.3--Kimyasal madde katı formda kullanılırsa doğrudan göl üzerine serpilir, eriyik şeklinde kullanılırsa içine ayrıca bir çözücü katılır. Uygulamadan sonra bu çözücü buharlaşarak tamamen atmosfere karışır.

 

20.4--Yöntem büyük barajlarda daha etkindir.

 

20.5--Bu yöntemlerle bir rezervuarda olan buharlaşma %15-%40 oranında azaltılabilmektedir

Maliyet:  Kimyasal madde 1 km2’ye ortalama 62.5 kg şeklinde uygulanmaktadır. Eğer yıl içerisinde her gün kimyasal madde uygulaması yapıldığını düşünürsek metrekare başına maliyet 0.10$ ile 0.15$ arasında değişmektedir.

 

21—Baraj göllerin etrafının ağaçlandırılması ile % 15 oranında rüzgara bağlı buharlaşma kayıpları en aza indirilebilir.

 

Kaynakça:Dünya Gazatesi

2--Konyada Aşırı Su Kullanımı:

1—WWF-Türkiye tarafından hazırlanan bir proje çerçevesinde, konya da sulak alanların yüzde 65'inin kuruduğu ve gelecek yıllarda yağışların azalacağı tespit edilmiş olup çiftçilere verilecek eğitimle yılda 2.4 milyar metreküp su tasarrufunun sağlanması hedefleniyor.

2--Her yıl yer altı su rezerv miktarları giderek azalıyor.

3--Havzadaki yer altı su kuyularının yüzde 70'i kaçak.

4--Sulak alanların yüzde 65'i kurumuş durumda. 2010-2030 yılları arasında yağışlardaki azalmaya bağlı ciddi su sıkıntıları çekileceği tespit edildi.

5--Tüm bu veriler ışığında bölgede kuraklığa karşı acil önlemlerin alınması ve bunların konunun tarafı olan çiftçi ve vatandaşlara anlatılması gerekmekte.

Kaynakça:www.cumhuriyet.com.tr-yeşil Bilgi Platformu