Karadeniz Derelerine HES Yerine Helikal Türbin:
1--ABD'nin Boston Kentindeki
Northeastern Universitesi'nde mühendislik profesorlüğü yapan Gorlov, barajlara
gerek olmadan-baraj kurulmadan-nehir veya dere üzerinde sudan enerji elde
edilmesine yarayan teknolojiler üzerinde çalışıyor.
2--Düzenekte ucucu bir
hidrokarbon helikal türbin suyun akışı ile , bir jeneratör üzerindeki türbin
kanatlarını çevirerek elektrik üretimini sağlıyor.
3--Gorlov Helical Turbine
adını verdiği sarmal türbini de derelerden ve med-cezir kanallarından kolay
yoldan enerji elde etmek için geliştirilmiş.
4--Sarmal türbin-DNA Sarmalı
gibi –sarmal türbin , derede akan suyun kinetik enerjisini, %35 verimle
elektrik enerjisine çevirebiliyor. Sıradan türbinlerle sağlanabilen verim ise % 20
düzeyinde.
5--Gorlov Türbinleriyle
olusturulan 5 kilowatt'hk bir sistemle 14 odalı bir motelin enerji gereksinimi
karşılanabilmekte.
6--ABD'nin enerji
gereksiniminin %10'unu hidroelektrik santrallerince karşılandığı hidroelektrik
potansiyelin %90'nın ise üzerinde baraj kurulamayacak su yollannda bulunduğunu
vurgulayan Gorlov, bu potansiyelin ancak sarmal türbin ve benzerlerince
karşılanabileceğini söylüyor.
7—Türkiyede TEMSAN ın helikal
türbin üretmesi,bakanlığın lisanslamada helikal türbin şartını belirtmesi ile
karadenizde hes kurulumuna bağlı problemler azalabilir.
7.1—Bakanlığın 10MW daha
küçük HES lerin kurulumuna onay vermemesi oldukça uygun bir çözüm olup bu
sınırı 20MW çıkarıp,helikal türbin ile MW şartına bakılmaksızın elektrik
üretimine izin vermesi çevreci bir seçenek olarak uygun olabilir.
7.2—Türkiye de 16.041,2
MW'lik Hidroelektrik gücün önemli bir kısmı% 35 ini-5833 MW ı 383 adet küçük
santralle de sağlanmakta.Bu anlamda küçük santraller ile üretilen güç önemli
olup,çevreye verilen zararın en az olması akarsu yüzey tipi-HES kurulmaksızın
helikal vs türbinli santraller sağlanması en uygun yol olabilir.
Kaynakça:TÜBİTAK Bilim ve
Teknik Dergisi