Uzaya -Uydu Göndermek- Astronot
Göndermek-Ülkeler-Türkiye:
1—Uzaya Uydu Göndermek:
1—Ülkelerin Uzay Ajanslarına Göre Uzay Bütçeleri:
1—ABD-NASA……………...18 Milyar
Dolar
2—RUSYA- ROSCOSMOS .......7.7
Milyar Doların üzerinde
3—AVRUPA-ESA………….5.5 Milyar
Dolar
4--FRANSA-CNES………...2,5
Milyar Dolar
5—JAPONYA-JAXA……..2,4 Milyar
Dolar)
6—ALMANYA…………….2 Milyar Dolar
7—İTALYA-ASI…………..1.8 Milyar
Dolar
8—ÇİN-CNSA……………...1.3 Milyar
Dolar
9—HİNDİSTAN……………1.1 Milyar
Dolar
10—KANADA………………488 Milyon
Dolar
11--TÜRKİYE-TUA................40 milyon dolar
2—Uzayda Uyduların Kayıtlı Ülke Dağılımları-2019:
1--UCS Satellite verilerine
göre uzaydaki liderliği ABD diğer ülkelere bırakmıyor. ABD, ilk 10 ülkesine
göre dünya dışında bulunan uyduların iki katından daha fazlasına sahiptir.
2018’in verilerine dayanarak
ülkelere göre uzayda bulunan uyduların sayısı aşağıdaki gibi dağıtılmaktadır:
ABD………………..830
Çin…………………280
Rusya………………147
Çok uluslu…………145
Japonya…………….75
Birleşik Krallık Ülkeleri…54
Hindistan…………..54
Kanada…………….37
Lüksemburg………..33
Almanya……………29
İspanya……………..17
Arjantin…………….14
Türkiye……………..6
Diğer ülkeler………236
Toplam…………….1957 uydu
3—Uyduların Amaçlarına Göre Dağılımı:
846’sı…………….. ticarı amaçlar
için
145’i……………… sivil amaçlı,
385 i………………. hükümet amacı
için kullanılan uydu sayısı,
302 i………………. askeri amaçla
kullanılan ise uydu bulunmaktadır.
4-- Aktif Türk uyduları-2019:
1--Türksat 2A - 10 Ocak 2001
2--Türksat 3A - 13 Haziran
2008
3--Rasat - 17 Ağustos 2011
4--GÖKTÜRK 2 - 18 Aralık 2012
5--Türksat 4A - 15 Şubat 2014
6--GÖKTÜRK 1 - 5 Aralık 2016
5—Uzayda Dünyanın Uydu
Yörüngeleri:
Low Earth
Orbit-LEO………..160-2000 km………..casus-meteoroloji-yerbilim
Medium Earth
Orbit-MEO……2000-35786 km
High Earth Orbit-HEO………..>
35786 km
GEO…………………………..35785………………...Tüm
radyo-TV
5.1--Dünya yörüngesindeki
yapay uyduların
1--1918’i yerden……….. 160 ila
2 bin kilometre yükseklikteki Alçak Yer Yörüngesi’nde (LEO),
2--135’i yerden…………….. 2 bin
ila 35 bin 786 kilometre yükseklikteki Orta Yer Yörüngesi’de (MEO),
3--554’ü ekvator ekseninde
nesnelerin dönüş hızının dünyanın dönüş hızına eşit olduğu yerden 35 bin 786
kilometre yükseklikteki Yer Sabit Yörünge’de (GEO),
4--geri kalan 59’u ise…………..
ekvatoru kesen diğer eliptik yörüngelerde konumlanıyor.
5.2--İletişim uyduları,
çoğunlukla yeryüzünde aynı bölgelere sürekli sinyal sağlamak için Dünya’nın
dönüşüne göre konumunu koruyabileceği Yer Sabit Yörünge’de bulunurken,
meteoroloji ve yer gözlem uyduları daha yüksek çözünürlükte görüntü
sağlayabilmeleri için genelde Alçak Yer Yörüngesi’ne yerleştiriliyor.
6—Kendi Uydusunu Uzaya Fırlatma Kapasitesi-Ülkeler:
Sıra….Ülke…………İlk fırlatış
tarihi
1……..SSCB………. 4 Ekim 1957
2……...ABD……….1 Şubat 1958
3………Fransa……...26 Kasım 1965
4…….. Japonya……...11 Şubat
1970
5………Çin…………..24 Nisan 1970
6……..İngiltere………..28 Ekim
1971
7……..Hindistan………18 Temmuz
1980
8……...İsrail……………19 Eylül
1988
9………İran……………..2 Şubat 2009
10……Kuzey Kore……..12 Aralık
2012
7--Dünya Yörüngesindeki Uyduların %25'i Elon Musk'ın Kontrolünde:
1--Son iki yılda 12'den fazla
Starlink görevinin tamamlanmasının ardından Tesla ve SpaceX CEO'su Elon Musk,
dünya yörüngesindeki aktif uyduların 4'te 1'lik kısmının kontrolüne sahip oldu.
2--Independent Türkçe'nin
haberine göre, bu hafta hava koşulları uygun olursa bir Falcon 9 roketi,
Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden, 60 Starlink uydusundan oluşan en yeni
grubu da yörüngeye gönderecek ve böylece yörüngedeki toplam Starlink uydu
sayısı toplamda binin üzerine çıkaracak. Bu, Musk'ın dünya yörüngesindeki
uyduların çeyreğine sahip olacağı anlamına geliyor.
3--Starlink 17 diye
adlandırılan görev, SpaceX'in Dünya'ya yüksek hızlı internet sağlamak için 40
bin kadar uydudan oluşan bir takım uydu kurma planından oluşuyor.
4--Celestrak'tan gelen
verilerin analizi, şu anda yörüngede bulunan 946 Starlink uydusunun 1 Şubat
2021 itibarıyla yörüngedeki tüm aktif uyduların %27.3'ünü oluşturduğunu ortaya
koyuyor.
4.1--Yeni nesil iletişim
uyduları, yakın gelecekte uzaydan yeryüzündeki mobil cihazlara aktarılan sinyallerle
karasal 5G altyapılarını desteklemeye başlayacak. Böylece karasal altyapının
ulaşamadığı uzak bölgelere, şehirler arasında seyahat eden otomobillere ve
taşıtlara, denizlerdeki ve okyanuslardaki gemilere, havadaki uçaklara
kesintisiz kablosuz iletişim hizmeti sağlanabilecek.
4.1—Yeni nesil 5G Uyduları ve
dünyada 100 m arayla kurulacak yeni nesil 5G baz isasyonları ile dünyada
küresel ısınma-küresel hava kirlenmesine küresel elektromanyetik smog-kirlenme
eklenecek.
4.1.1--Bu etkilenmeye bağlı
insan vücutlarında mutasyon vs-böcek popülasyonunda azalma-ağaçlarda reçine
artışına bağlı yangın riskinin artması gibi küresel tehditler insan
uygarlauğının karşısına dikilecek.
5--Şu anki fırlatma
sıklığıyla yörüngedeki Starlink uydusu oranı önümüzdeki yıl % 50'ye ulaşabilir.
Fizikçi ve eski gökbilimci Alastair Isaacs, SpaceX'in gerçekleştirdiği
fırlatmaların dünya genelinde fırlatılan roketlerin tamamının 5'te birinden
fazlasını oluşturduğunu belirtti.
5.1--Bahsi geçen
fırlatmaların büyük bölümünü Starlink görevleri oluştururken, küçük bir kısmı
da Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) kargo ve mürettebat ulaştırma ve başka
müşteriler için uydu fırlatma görevlerinden oluşuyor.
6—Yorum:
6.1--Bu kadar çok uydunun atılmasına bağlı Dünya yörüngesinde bir uydu çöplüğüne doğru bir gidiş sözkonusu .Bu uydular dünyadan uzaya fırlatılacak yeni roketlerin vs uçuş güvenliğini riske sokabilir.
6.2--Yörüngede bulunan
yerlerin tahsisatı nasıl olmalı kim bunu nasıl tahsis etmeli.Bir uluslar arası
kurum olması herhalde gerekir.Zira Uydu tahsisi-uydu sahipliği işinde ülke yada firmalar anlamında bir tekelleşmeye doğru gidiş olduğu düşünülebilir.
6.3--Öte yandan dünya çevresinde bulunan bu yoğun uydu ağına-starlink uyduları ve 5G baz istasyonlu elektromanyetik radyasyon dünyamızı Doğayı-hayvanları-bitkileri ve insanları nasıl etkileyecek.
8—Uzayda Çevreci Ahşap Japon Uyduları:
1--Japonya’da uzun yıllardır
ahşap ve ağaç ürünlerine yönelik çalışmalar yürüten Sumitomo Forestry (SFC)
firması ile Kyoto Üniversitesi, dünyanın ilk ahşap uydusunun üretilmesi için el
ele verdi.
2--SFC, anlaşma çerçevesinde
uzayda ahşap materyallerin kullanılmasına yönelik araştırma yapacak.
2.1--Dünyanın farklı tabiat
ortamlarındaki ahşaplar üzerinde yapılan deneyler sonrası SFC firması ile Kyoto
Üniversitesi, 2023'e kadar ısı değişikliklerine ve güneş ışığına dirençli ahşap
uydu üretecek.
3--Projede görev verilen Mart
2008’de Uluslararası Uzay İstasyonunu (ISS) ziyaret eden Japon Astronot ve
Kyoto Üniversitesi Öğretim Üyesi Doi Takao, BBC'ye konuştu.
4--Doi, "Atmosfere
yeniden giren tüm uyduların yandığı, üst atmosferde yıllarca süzülüp duran
minik alüminyum oksit partikülleri meydana getirdiği gerçeğinden oldukça
endişeliyiz" dedi.
5--Projenin dünyanın doğasını
etkileyeceğini kaydeden Doi, "Sonraki safha, uydunun mühendislik modelini
geliştirmek. Daha sonra ise uçuş modelini yapacağız" ifadesini kullandı.
6--İletişim, televizyon,
navigasyon ve hava tahmini gibi amaçlarla atmosfere fırlatılan uydu sayısı
gittikçe artarken, kullanım süresi bitmiş uydu parçaları dünyaya düşme riski
taşıyor.
7--Dünya Ekonomik Forumuna
dayandırılan verilere göre, dünyanın çevresinde yaklaşık 6 bin uydunun %
60’ının artık kullanılmaması sebebiyle atmosferde uzay çöpü oluşturuyor.
7.4--Uydu Ağı Kurmak İsteyen Firmalar-Kurumlar:
7.4.1--ABD’li roket ve uzay
mekiği üreticisi SpaceX, “Starlink” adını verdiği takımuydu projesi kapsamında,
bugüne dek 300 uyduyu yörüngeye yolladı. Şirket, Alçak Yörünge’de 30 bin
uydudan oluşan bir ağ kurmayı planlıyor.
7.4.2--Öte yandan Amazon,
“Kuiper Sistemi” adını verdiği, 3 bin 236 iletişim uydusundan oluşacak bir ağ
kurmak için ABD Federal İletişim Komisyonundan (FCC) destek istedi. Şirket, bu
ağ aracılığıyla milyonlarca müşteriye geniş bant internet hizmeti sağlamayı
amaçlıyor.
7.4.3--Hint Baharti Global ile
İngiliz hükümetinin yatırımcısı olduğu, Amerikalı girişimci Greg Wyler
tarafından kurulan “OneWeb” şirketi de 1200 kilometredeki Alçak Yörünge
konumunda 650 uydudan oluşan bir takımuydu ağı kurmayı planlıyor.
7.5--SpaceX'in uyduları şimdiden geceleri gökyüzünde parlak bir çizgi gibi görünüyor ve yıldızları gölgede bırakıyor.
7.6--Londra'daki Imperial College'dan astrofizik uzmanı Dr. Dave Clements BBC'ye yaptığı açıklamada, "Gece gökyüzü tüm topluma aittir ve şimdi toplumsal bir trajediyle karşı karşıyayız" dedi.
8—Yorum:
8.1--Dünya çevresine uydu atılması devam ederken,yörüngede
dolaşan kullanım dışı uydularında biran öce temizlenmesi gerekir.Bu işi ancak
uluslararası bir kuruluş yapabilir.
8.2--BM ye bağlı Uzay Ofisini aşan yetkinlikte G20 ye bağlı ülkelerin asil üye olduğu bir uluslararası uzay kurumunun kurulması ve uzayla ilgili uluslar arası işlerin bu kurum tarafından çözümlenmesi uygun olabilir.
8.2.1--Benzer şekilde Bu kurumda Küresel İklim Değişimi Dairesinin de
kurulması uygun olacaktır.
8.3—Uzayda kullanılacak
araçlar için uzay-dünya çevre koruması anlamında kurallar getirilmesi önemli.
2--Uzaya Astronot Göndermek-Türkiye
1--Ulusal Uzay Ajansı Başkanı
Serdar Hüseyin Yıldırım, insanlı uzay uçuşlarının 10 yıllık programda
olmadığını belirterek "Ama Türk astronotu uzaya göndermek için ABD ve
Rusya ile görüşüyoruz.
1.1--Aday seçimini 4-5 ay
içinde tamamlamak zorundayız. Rus araçları çok dar o yüzden adayların 1.70 ila
1.80 boy arasında olması gerekiyor" dedi.
2--Ulusal Uzay Ajansı Başkanı
Serdar Hüseyin Yıldırım, Türkiye’nin uzay yolculuğu ile ilgili merak edilen
soruları yanıtladı.
2.1--Hürriyet gazetesinden
Erdinç Çelikkan, Aysel Alp ve Meltem Özgenç'in haberine göre asıl hedefin
2028'de Ay'a yumuşak iniş yapmak olduğunu belirten Yıldırım, "Yani uzay
aracımızı Ay’da yürütüp bilimsel veri toplamak. Ama ara bir adım koyduk. 2023’te
bayrağımızı yerli motor ve yerli uzay aracımızla Ay’a ulaştıracağız" diye
konuştu. Yıldırım, şunları söyledi:
2.2--"Aracımız 2023’te
sert iniş yapacak, yani tekerlekleri açılmayan uçak nasıl hasar alıyorsa oradan
bir daha kalkmayacak. Ama motorumuzun ateşlemesi, uzay aracının kontrolü, veri
haberleşmesinin sağlanması tüm bunları devrim niteliğinde denemiş olacağız.
2028 yılında da aracımız uzaya insansız olarak gidecek."
3--Yıldırım, "Para nasıl
bulunacak?" şeklindeki soruyu "Herkes ‘Parayı bulacak mısınız?’
diyor. Devletimizin bütçesi yeterli olmasa bile uluslararası işbirlikleriyle
para bulunabilir çünkü uzay herkesin gündeminde" diye yanıtladı.
3.1--Para sorun değil ama
insan kaynağında sıkıntı var. Nasıl Türkler NASA’da, ESA’da çalışıyorsa biz de
insan eksiğimizi öncelikli Türk olmak üzere başka ülkelerden
tamamlayabiliriz" dedi.
3.2--Altyapı ve kapasite var
mı?Birtakım hazırlıklarımız olmasaydı 2023’te Ay’a ulaşmayı hedefleyemezdik.
3.2.1--Bunun için uzay aracı
imalatı gerekiyor. Uydu yapımında tecrübe kazanmış TÜBİTAK Uzay gibi
kurumlarımız bunu yapabilecek durumda.
3.2.2--Bu tecrübeyi de uydu
yaparak kazandılar RASAT, GÖKTÜRK 2, İMECE ve TÜRKSAT 6A yerli katkıyla
yapılıyor. Elbette ki bazı komponentleri almak durumunda kalabiliriz ama
mühendislik bizde olacak.
3.3--Motor ne zaman hazır
olur?Roket motoru konusunda Türkiye’de 3 kurum çalışma yaptı, ROKETSAN, TÜBİTAK
SAGE ve DeltaV’nin geliştirdiği hibrit motorumuz.
3.3.1--Hem katı hem sıvı
yakıt kullanan bu teknolojide dünyada çok iyi noktadayız. Bu motor bir sene
içinde uzaydaki göreve hazır hale gelecek.
3.3.2--Eğer bu motor elimizde
olmasaydı Ay’a gitmek hayal olmaya devam ederdi. Motorun yerli olması maliyeti
çok düşürecek.
3.4--Ay’da bulunmadık ne
kaldı?Evet belki Ay’ın çok şeyi biliniyor. Ama bizim oraya gitmemiz teknolojik
gelişmemiz anlamına gelir. Bu çalışma bize teknolojik sıçrama yaptıracak,
haberleşme, nano teknoloji, robotik işler gibi alanlarda dünya seviyesini
yakalamamızı sağlayacak.
3.4.1--Benim bir sloganım
var, ‘Uzayda izi olmayanın dünyada sözü olmaz.’ Sanayi devrimini kaçırdık ama
uzay devrimini kaçırmamalıyız.
3.5--Türk insanı uzaya ne
zaman gidecek?İnsanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda yok.
3.5.1--Ama Türk astronotu
uzaya göndermek için ABD ve Rusya ile görüşüyoruz. Aday seçimini 4-5 ay içinde
tamamlamak zorundayız. Rus araçları çok dar o yüzden adayların 1.70 ila 1.80
boy arasında olması gerekiyor.
3.5.2--Bu işin en kritik
kısmı aracın kontrolü, haberleşmesi, yer sistemleriyle ulaşılması. Operasyon
merkezinin İTÜ kampüsünde olması planlanıyor.
3.6--Prof. Mecitoğlu: Uzaya
gidecek kişi 100 metreyi 13 saniyede koşabilmeli
Öte yandan Milli Uzay
Programı’nın son maddesinde ‘10 yıl içerisinde bir Türk vatandaşını uzaya
göndermek’ ifadesi yer alıyor.
3.6.1--Peki uzaya
gönderilecek kişi gönüllüler arasından nasıl seçilecek, hangi özelliklere sahip
olacak? İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zahit
Mecitoğlu, bu sorunun yanıtını şöyle sıraladı:
1--Mühendislik ya da temel
bilimler üzerine en az lisans diploması olması bekleniyor.
2--Fiziksel şartları çok iyi
olmalı. Örneğin 1 kilometreyi 3.5 dakikada, 100 metreyi 13 saniyede koşmak gibi
özelliklere bakılır.
3--Sağlık probleminin olmaması
gerekiyor. Uzayda yerçekimi olmaması, radyasyon gibi çevresel şartlar insan
sağlığını zorluyor.
2--BAE nin Uzay Çalışmaları:
1--Birleşik Arap Emirlikleri
tarafından Mars'a gönderilen insansız uzay aracı kızıl gezegenin yörüngesine
girdi.
1.1--Arap dünyasının ilk
gezegenler arası görevinde bulunan Emel isimli uzay aracı 7 ay içerisinde 482
milyon kilometre yol katederek Mars'a ulaştı. Yörüngedeki görevi kapsamında
Mars'ın atmosferi mevsimsel değişimlerle birlikte haritalandırılacak.
2--Çin'in Mars'a gönderdiği
aracın ise çarşamba günü ulaşması bekleniyor. Yörüngede kalacak bir uzay aracı
ile mayıs ayında Mars yüzeyine inecek bir yer aracından oluşan görevde
gezegende eskiden bir yaşam formu olup olmadığı araştırılacak.
3--Amerika Birleşik
Devletleri'nin gönderdiği Perseverance isimli aracın ise 18 Şubat'ta kızıl
gezegene ineceği hesaplanıyor. ABD ile Avrupa'nın ortaklaşa yürüttüğü 10 yıllık
görevin bu ilk ayağında gezegenden kaya örnekleri dünyaya getirilerek
mikroskopik canlı kalıntılarının varlığı araştırılacak.
4--Şu ana kadar Mars
görevlerinin yaklaşık % 60'ı başarısızlıkla sonuçlandı. Bundaki ana etkenler
Mars'ın ince atmosferi nedeniyle iniş sırasında çarpma, patlama ve yanmadan
kaynaklandı.
5--Birleşik Arap Emirlikleri
bu görevle ilk defa bir aracı dünyanın yörüngesi dışına göndermiş oldu ve bu
nedenle Mars görevine bir ulusal gurur meselesi olarak bakıyor.
5.1--Emirliğin kuruluşunun
ellinci yılına denk gelen görevin yörüngeye erişmesinin geri sayımı dünyanın en
yüksek binası olan Burj Khalifa kırmızı ışıkla aydınlatıldı.
5.2--Emel yörünge aracı hali
hazırda Mars'ın etrafında dönen 3 Amerikan, 2 Avrupalı ve bir Hindistanlı uzay
araçlarına katılacak.
5.3--Emirlik uzay aracını
geliştirirken tek başına hareket etmek yerine Colorado Üniversitesi, California
Berkeley Üniversitesi ve Arizona Üniversitesi gibi bu alanda tecrübeli
kurumlarla birlikte çalıştı. Colorado'da üretilen uzay aracı fırlatma için
Japonya'ya gönderildi.
Kaynak:
1--tr.sputniknews.com
2-- https://tr.euronews.com/
3—zraporu.com
4-- https://forbes.ge/
5—key.com.tr
6--https://www.ocakmedya.com/
3--İngiltere AB Ayrıldıktan Sonra Uzay Üssü Kuruyor:
1--İngiltere Uzay Ajansı (UK Space Agency), İskoçya’da bir uzay üssü kurulması için Lockheed Martin şirketi ile anlaştı. İngiltere hükümeti fırlatma üssü için Lockheed Martin'e 23,5 milyon sterlin ödeyecek.
1.1--İngiltere Uzay Ajansının resmi internet sitesinden yapılan açıklamaya göre, Sutherland'daki The A'Mhoine yarımadasında bir uzay üssü kurulacak.
1.2--Uzay, havacılık ve savunma alanlarında uzman olan Amerikalı şirket Lockheed Martin’in, belirlenen alana dikey fırlatma operasyonları için bir tesis kuracağı belirtildi.
2--Amerikalı şirketin anlaşma kapsamında, İngiltere’nin Berkshire bölgesindeki Reading kasabasında bir inovatif teknoloji merkezi kuracağı da açıklandı.
2.1--Ayrıca İngiliz hükümetinin modern endüstriyel stratejisi kapsamında Orbex isimli şirketten, Sutherland’de kurulacak yeni uzay üssünden fırlatılmak üzere yeni bir roket geliştirmesi istendi. Geliştirilecek yeni roket için Orbex’e 5,5 milyon sterlin ödeme yapılacağı belirtildi.
3--Uzay üssünün hizmete girmesinin hemen ardından, “Prime” adı verilen fırlatma araçları yardımıyla küçük çaplı uyduların Dünya’nın yörüngesine yerleştirilmesi planlanıyor.
3.1--Tüm bu çalışmalar sırasında yenilenebilir bir yakıt olan bio-propanın kullanılması ve bu sayede hidrokarbon yakıtlara kıyasla karbon salınımının %90 oranında azaltılması amaçlanıyor.
3.2--The A'Mhoine'daki uzay üssünün 2020 yılında tamamlanması ve aynı yıl içerisinde ilk roketini fırlatması hedefleniyor.
Kaynak:www.tamindir.com/