Küresel Isınma-Tam Rapor 8-Enerji
Üretimi-Tüketimi-Çözümleri:
8.1— Küresel Isınmada Enerji
Çözümleri-Bilgi-Tablolar:
1--Kişisel Karbon Ayak
İzi-oran-çözümler:
1—Doğalgaz-Petrol-Kömür(Isınma-Pişirme)…....%15….....ç:çözüm
ısı yalıtımı-enerji tasarrufu
2—Elektrik……%12.....ç:led
lambalar-sensörlü lambalar A++ sınıfı beyaz eşya-enerji tasarrufu
3—Özel
araç….%10…...........................ç:toplu taşıma-verimli-doğalgazlı-elektrikli
araçlar
4—Tatil
uçuşları…%6.............................ç:tren-vapur yolculuğu tercih etmek
5—Yiyecek-içecek…%5.........................…ç:ambalajlı
yiyecek alma- enerji-su tasarruflu gıda tüketmek-yakın market tercih etmek
6—Giyecek-kişisel
etki…%4........................ç:pamuklu giysi tercih etmek-enerji-su
tasarruflu ürün tüketmek
7—Evsel
mobilya….%9.................................ç:2.el temiz mobilya-geri dönüşümlü
mobilya tercih et-
8—Eğlence-tatil….%14................................…ç:yakın
yerleri-doğa tatilleri
9—Finansal hizmetler…%3..............................ç:interneti
kullanmak
10—Kamu
hizmetleri…%12…..........................ç:kamu hizmetlerinin
dijitalleştirilmesi
2—Karbondioksit Emisyonu Azaltan
Uygulamalar:
1-- enerji tasarruflu bir dizüstü
bilgisayarı kullanmak……0,2 ton/yıl-adet
2-- küçük, dizel ya da lpg’li araç
kullanımı……………….0,4 ton/yıl-araç
3-- Aracın klimasını çalıştırmamak………………………
0,1 ton/yıl-adet
4—Aracı
verimli-uygun-hız-devirde çalıştırmak…………0,2 ton/yıl-adet
5--işe gidip gelirken bile
toplu taşıma araçlarından yararlanmak..0,5 ton/yıl-kişi
6--kıtalararası uçuşlardan
vazgeçmek…………………….2,5 ton/yıl-kişi
7--vejeteryan olmak………………………………………..1
ton/yıl-kişi
8--yerel, işlenmemiş ve
paketlenmemiş gıdalar tüketmek…0,7 ton/yıl-kişi
9—teneke kutuda kola
tüketmemek/(120 kutu/yıl)……..0,2 ton/kişi-yıl
3--Enerji Üretiminde Enerji
Kaynağına Göre Emisyon Faktörleri(kg CO2/kwh) ve Türkiye de Kullanım
Oranları(%)--Politika Tespiti:
1—Kömür………………0,34 kg/kwh………….%13
1.1—Öneri:CO2 yi tutan teknoljilerin hayata geçirilmesi.
2—Petrol-LPG…………0,23 kg/kwh………….%6
3—Doğalgaz……………0,20 kg/kwh………….%46
3.1—Doğalgazın kullanımın
aşağı çekilmesi.
4—Yenilenebilir Enerjiler(Hidrolik-Rüzgar
vs)0,005 kg/kwh………%35
4.1—Öneri:Rüzgar,biyokütle,biyogaz,jeotermal
kaynaklı enerji üretiminin arttırılması.
5—Ortam Isıtma-yakıt…0,15
kg/kwh…………%100
5.1—Odun vs biyokütle ile
ısıtmanın desteklenmesi
6—Elektrik-soğutma…….0,55
kg/kwh…………%13
6.1—Öneri:Elektrikli soğutma
yerine doğalgazlı soğutmanın tercihi.
6.3.2--Termik
santralde yakılacak kömürden elde edilecek
1 kWh elektrik üretimi
için…………. 0,915 kg. CO2 havaya
salındığı öngörülmüştür.
1.3.2.1--
Yakıt kaynağına bağlı olarak
1 kWh enerji üretimi
için……………. 0,50-0,44 kg arasında CO2 salındığı kabul edilebilir.
4--1Ton CO2 Salınımı Engellemenin Maliyeti:
Hidrojen Üretimi-yakıt
hücresi……………254 dolar
Nükleer enerji……………………………..146
dolar
Biyolojik Yakıt……………………………133
dolar
Güneş enerjisi……………………………...49
dolar
Doğal gaz/co2 depolayan kömür
santrali…...39 dolar
Ağaçlandırma……………………………....20
dolar
Orman kıyımının
engellenmesi…………….3 dolar
Tropik bataklıkların
korunması…………….0,1 dolar
5--Enerji Üretim Türlerine Göre Karbondioksit Emisyonu Oranları:
Odun…………………………30 g/kw
Rüzgar……………………….9 g/kw
Güneş Isı…………………….40 g/kw
Güneş Pili……………………170
g/kw
Hidrolik Enerji-küçük………..9
g/kw
Hidrolik Enerji-büyük………12
g/kw
Nükleer Enerji………………..25 g/kw
Jeotermal Enerji……………...79
gr/kw
Doğalgaz……………………..232-380 g/kw
LPG…………………………...319 g/kw
Petrol…………………………818 g/kw
Motorin……………………….772 g/kw
Kömür…………………………987 g/kw
Elektrik………………………...598 g/kw
Taşkömrü……………………..790
g/kw
Linyit…………………………..910 g/kw
6—Ülkelerin Enerji Üretim Türlerine Göre Birim Karbondioksit Emisyonu Oranları-2015:
1—Çin:
Petrol……………%18x780=141
Doğalgaz………..%6x300=18
Kömür………….%64x800=512
Nükleer…………%2x25=0.5
Hidrolik………...%8x10=0.8
D.Yenilenebilir…%2x50=1
Topl…..673 gr/kwh…yıllık 10642 milyon ton CO2
salınımı-%30
2—ABD:
Petrol……………%37x780=289
Doğalgaz………..%31x300=93
Kömür………….%17x800=136
Nükleer…………%8x25=2
Hidrolik………...%2x10=0.2
D.Yenilenebilir…%3x50=1.5
Topl…..522 gr/kwh……yıllık
5172 milyon ton CO2 salınımı-%14
3—AB.. ………..yıllık 3470 milyon ton
CO2 salınımı-%10
4—Hindistan:
Petrol……………%28x780=219
Doğalgaz………..%6x300=18
Kömür………….%58x800=464
Nükleer…………%1x25=0.2
Hidrolik………...%4x10=0.4
D.Yenilenebilir…%2x50=1
Topl…703
gr/kwh…..yıllık 2455 milyon ton CO2 salınımı-%7
5—Rusya:
Petrol……………%21x780=164
Doğalgaz………..%53x300=159
Kömür………….%13x800=104
Nükleer…………%7x25=2
Hidrolik………...%6x10=0.3
D.Yenilenebilir…%0
Topl…430 gr/kwh……yıllık
1761 milyon ton CO2 salınımı-%5
6—Japonya:
Petrol……………%42x780=328
Doğalgaz………..%23x300=69
Kömür………….%27x800=216
Nükleer…………%0.2x25=0
Hidrolik………...%5x10=0.5
D.Yenilenebilir…%4x50=2
Topl…616
gr/kwh…yıllık 1253 milyon ton CO2 salınımı-%4
7--Almanya
Doğalgaz................%12x300=36
Kömür.......................%20x800=160
Nükleer...................%12x25=3
Yenilenebilir............%56x150=84
Topl..283 gr/kwh…yıllık
778 milyon ton CO2 salınımı-%2
8--Uluslararası Deniz
Taşımacılığı…yıllık
642 milyon ton CO2 salınımı-%1.7
9--İran……yıllık 634 milyon ton CO2
salınımı-%1.7
10--G.Kore
Petrol……………%41x780=320
Doğalgaz………..%14x300=42
Kömür………….%31x800=248
Nükleer…………%14x25=3.5
Hidrolik………...%0x10=0
D.Yenilenebilir…%0x50=0
Topl…614
gr/kwh………..yıllık 617 milyon ton CO2 salınımı
11--Kanada:
Petrol……………%31x780=242
Doğalgaz………..%28x300=84
Kömür………….%6x800=48
Nükleer…………%8x25=2
Hidrolik………...%27x10=3
D.Yenilenebilir…%2x50=1
Topl…380
gr/kwh…….yıllık 555 milyon ton CO2 salınımı
12--S.Arabistan:
Petrol……………%64x780=500
Doğalgaz………..%37x300=111
Kömür………….%0x800=
Nükleer…………%0x25=
Hidrolik………...%0x10=
D.Yenilenebilir…%0x50=
Topl…611
gr/kwh…….yıllık 506 milyon ton CO2 salınımı
13—Endonezya….……yıllık 502 milyon ton CO2 salınımı
14--Uluslararası Hava Taşımacılığı….……yıllık 502 milyon ton CO2 salınımı
15--Brezilya:
Petrol……………%46x780=359
Doğalgaz………..%13x300=39
Kömür………….%6x800=48
Nükleer…………%1x25=0.3
Hidrolik………...%28x10=2.8
D.Yenilenebilir…%6x50=3
Topl…452
gr/kwh……yıllık 486 milyon ton CO2 salınımı
16--Meksika….……yıllık 472 milyon ton CO2
salınımı
17--Avustralya….……yıllık 446 milyon ton CO2
salınımı
18—G.Afrika….……yıllık 417 milyon ton CO2
salınımı
19--İngiltere….……yıllık 399 milyon ton CO2
salınımı
20—Türkiye:
Petrol……………%30x780=234
Doğalgaz………..%30x300=90
Kömür………….%26x800=208
Nükleer…………%0
Hidrolik………...%11x10=1.1
D.Yenilenebilir…%3x50=1.5
Topl…535
gr/kwh……yıllık 357 milyon ton CO2 salınımı
21—Fransa:
Petrol……………%32x780=250
Doğalgaz………..%15x300=45
Kömür………….%4x800=32
Nükleer…………%42x25=11
Hidrolik………...%5x10=0.5
D.Yenilenebilir…%4x50=2
Topl…341
gr/kw……yıllık 327 milyon ton CO2 salınımı
22—İtalya:
Petrol……………%39x780=305
Doğalgaz………..%36x300=108
Kömür………….%8x800=64
Nükleer…………%0x25=0
Hidrolik………...%7x10=0.7
D.Yenilenebilir…%10x50=5
Topl…483
gr/kw……yıllık 352 milyon ton CO2 salınımı
23—Dünya:
Petrol……………%33x780=258
Doğalgaz………..%24x300=72
Kömür………….%29x800=232
Nükleer…………%4x25=1
Hidrolik………...%7x10=0.7
D.Yenilenebilir…%3x50=1.5
Topl…565
gr/kwh……yıllık 36000 milyon ton CO2 salınımı
24—Yorum:Ülkelerin toplam
emisyonu kadar en önemlisi birim emisyonlarının düşük olmasıdır.Hükümetler
bunun için çalışmalıdır.
Kaynak: https://tr.euronews.com/
7--Türkiye Sera Gazı Emisyonu-2008:
Enerji…………………………….258 MilyonTon-%63
Sanayi Prosesleri…………………27
MilyonTon-%7
Arazi Kullanımı ve
Ormancılık…..76 MilyonTon-%18
Atık……………………………….30 MilyonTon-%7
Tarım……………………………..16 MilyonTon-%4
Toplam……………………………407 MilyonTon
8—2015 Dünya Ortalama Enerji Dağılımının Ülkelere Göre Dağılımı:
Çin………….%22
ABD………..%17
Rusya………%5
Hindistan…..%5
Japonya……%4
Türkiye…….%1
Diğer……….%46
9--Enerji Santrallerinin Birim Enerji Maliyeti(Cent/kwh)-Kurulum Maliyeti(dolar/kwh)-Ömrü(yıl):
1—Dalga Elektrik……2.7-3.6 Cent/kwh…..1200-2000
dolar/kwh
2—Jeotermal…………3-4 Cent/kwh………..1500-200
dolar/kwh
3—Termik Santraller-Kömür…4.8-5.5 Cent/kwh….1200-1369 dolar/kwh…….240/250 sene
4—Doğalgaz Santralleri……3.9-4.4 cent/kwh….500-600 dolar/kwh…...60/67 sene
5—Hidroelektrik………5.1-11.3 cent/kwh
……1000-1100 dolar/kwh
6—Rüzgar Santralleri…4—6
cent/kwh…..1000-1100 dolar/kwh
7—Petrol………………6-10 cent/kwh……1500-2000 dolar/kwh……40/45 sene
8—Biyokütle-Atık……5.8-11.6 cent/kwh
9—Nükleer…………11.1-14.5 cent/kwh
…..3500-4000 dolar/kwh
10—Güneş……….…25-100 cent/kwh
……3000-6000 dolar/kwh
10—Enerji Üretiminde Birim fiyatlar:Dengelenmiş Birim Enerji Maliyet Aralığı ($ cent/kWh)
Doğal Gaz………………3,9 -4,4
Rüzgar …………………..4,0 - 6,0
Kömür…………………..4,8 -5,5
Hidroelektrik…………...5,1 -11,3
Biyokütle……………….5,8 -11,6
Nükleer…………………11,1 - 14,5
11--Dünya Primer Enerji Tüketimi-Kaynakların Oransal Dağılımı-2004:
*1—Kömür…………..%26…..250 yıl
*2—D.Gaz……………%22….70 yıl
*3—Petrol……………%39….250 yıl
4—Nükleer…………% 7
5—Hidrolik………..% 3
6—Yenilenebilir….% 2
12--Dünya Elektrik Üretimi-Kaynakların Oransal Dağılımı:
*1—Kömür…………..%38.1
*2—D.Gaz……………%17.1
*3—Petrol……………%8.5
4—Nükleer…………%17.5
5—Hidrolik………..%17.5
13--Türkiye Elektrik Üretimi-2008:
Doğalgaz…………….%48,64 (%46
Kamu/ %54 Özel)
Yerli Kömür……….. %21.51
İthal Kömür …………%6,60
Sıvı Yakıt………….. %3.40
Hidrolik…………… %18.49
RES ve Diğer……… % 1,36
1.4.1--kaçak-kayıplar:
OECD ülkelerinde……% 6-8 iken,
Turkiye………………%14,2 civarında.
14--Ülkelerin Kömürden Elektrik Üretimi Oranları-2002:
1—Polonya……………%96
2—G.Afrika…………..%88
*3—Avustralya………..%86
*4—Çin………………..%81
*5—Hindistan..………..%75
6—Çek Cumh………..%73
7—Yunanistan………..%70
*8—ABD…….………..%56
*9—Almanya...………..%51
10—Hollanda………..%42
15—Türkiye Elektrik Üretimi-Kaynakların Oransal Dağılımı:
1—Kömür…………..% 20.5(%12
yerli+%8.5 ithal kömür)
2—D.Gaz……………% 35
3—Hidrolik…………..% 35
4—Rüzgar……………% 6.5
16--Almanyada Elektrik Üretiminin Dağılımı:
Linyit.......................%25
Taşkömürü….........%19
Doğalgaz................%14
Fueloil......................%5
Yenilenebilir............%20
Nükleer...................%18
Yenilenebilir…%7Rüzgar+%5Biokütle+%3Su+%3Fotovoltaik+%1kentçöpü
5.1--Almanyanın yaşlandıkça
kaza riski artan-yaşlı nükleer tesisleri bir kaza riskine karşı 2022 yılına
kadar kapatarak aradaki açığı yenilenebilir enerjilere kaydırcağı
düşünülebilir.
17--Elektrik Enerjisinda Kurulu Gücün Dağlımı-Türkiye-2014:
Doğalgaz………….%31
Kömür………........%21
Hidrolik-Barajlı…..%24
Hidrolik-Akarsu….%10
Termik…………...%8
Jeotermal………...%1
GES………………%0
Rüzgar……………%5
18--Elektrik Enerjisinda Kurulu Gücün Dağlımı-Türkiye-2011:
Doğal Gaz……………%32,2
Linyit…………………%16,1
İthal Kömür…………...%6,5
Fuel-Oil…………….…%2,6
Petrol Türev…………..%2,7
Sıvı+D.Gaz……………%4,2
Çok Yakıtlılar Toplamı.. %5,2
Jeotermal…………….…%0,2
Barajlar………………..%26,6
Akarsu………………....%6,5
Rüzgar…………………%2,9
8.2—Fosil Yakıtlar-Enerji Üretimi-Tüketimi-Tedariği:
8.2.1—Doğalgaz-Tüketimi-Tedariği:
1--Avrupa Ülkelerinde Elektrik
Üretiminde Doğalgazın Payı(a)-İthalat
Oranları(b)-2012-Bağmlılık Oranları(axb)
Ülke………….( a )………..( b)………….(axb)
1—İtalya………..%46…………%
90………..0.45
2—Türkiye.……..%44…………%
99………..0.44
3—Ukrayna……..%44…………%
63………..0.30
4—Belçika.……...%27…………%
93………..0.27
4—İspanya.……..%25…………%
99………..0.25
5—Macaristan…..%27…………%
72………..0.21
6—Romanya..…..% 23…………%
74……….0.15
7—İngiltere……...%28…………%
48………..0.15
8—Avusturya...…..%15…………%
86………0.13
9—Almanya.……..%11…………%
80……….0.09
1--2014 yılı Türkiye doğal gaz enerji tüketiminin sektör bazında dağılımı,
elektrik üretimi……….. %48
sanayi…………………. %25
konut/hizmet…………... %19 ve
diğer
alanlarda.................... %7
1.2--Türkiye 2006 yılı
itibariyle Rusya,Cezayir, Nijerya ve Iran olmak üzere dört ülkeden doğalgaz
ithal etmektedir.Bu ülkelerden Rusya ve Iran'dan boru hatları vasıtası ile
doğalgaz alınırken Cezayir ve Nijerya'dan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG)
alınmaktadır. Ayrıca ihtiyaç duyuldukça spot piyasadan LNG temin
edilebilmektedir.
1.3—Türkiye , 2016 yılında
38,9 milyar m3………… boru gazı
ve
7,3 milyar m3…………… LNG olmak
üzere
toplam...............................
46,2 milyar m3 doğal gaz ithalatı gerçekleştirilmiştir.
1.4--Doğal gaz ithalatının
ülke olarak dağılımına baktığımızda ise
%53,5’inin………….. Rusya’dan
%16,7’sinin………… İran’dan,
%14,0’ünün………….Azerbaycan’dan
yapılmaktadır.
2—Doğalgaz Hatları:
1--Batı Hattı-Rusya-Ukrayna..Tekirdağ
2—Mavi Akım:Rusya-Karadeniz
taban..Samsun
3—İran Doğalgaz Hattı:Tebriz..Dooğubeyazıt..Ankara
4—LNG:Cezayir-Nijerya…Akdeniz
tanker…Marmara Ereğlisi
5—Güney Kafkasya Doğalgaz
Boru Hattı:Baku-BTC paralel Erzurum
6—Tasarlanacak Diğer hatlar:
6.1—Türkiye-Yunanistan-İtalya
6.2—Nabucco Boru hattı
6.3—Mısır-Irak-İsrail
Doğalgazı(en ekonomik yol Türkiyeden geçmekte)
6.4—Depolama Sahaları:Trakya
Değirmenköy-İçanadolu Tuz gölü yeraltı depolama sahası
3—Doğalgaz Satış Fiyatı:
1000 m3 gazın Türkiye'ye
maliyeti 250-260 $’ı bulmaktadır.Rekabetçi bir anlayışla yapılmayan Iran gaz
alım anlaşmasındaki fiyatlar da buna yakındır. Dolayısı ile bu yüksek gaz
fiyatları ile rekabet konusunda Azerbaycan gazı iyi bir alternatif olabilir.
4—Doğalgaz Tedariğinde AB de
Durum:
2.1--2005 yılında 471,2 milyar m3 doğalgaz tüketen AB bunun
199,7 milyar m3……………. kendi topraklarından üretmiş ve
271,5 milyar m3 ünü…………ithal
etmiştir.
2.2--AB doğalgaz ihtiyacının
çok büyük bir bölümünü Rusya Federasyonu, Cezayir ve Norveç'ten temin
etmektedir.
2.3--Ileriye dönük olarak
yapılan tahminlerde Avrupa Birliği'nin 2020 yılı gaz tüketiminin % 60 artması
öngörülmektedir.
2.4--Son dönemlerde AB'de
gelişen enerji arz güvenliği kavramı kapsamında AB doğalgaz konusunda bu üç
ülkeye (Rusya Federasyonu, Norveç ve Cezayir) bağlı kalmak istememiş ve
doğalgaz alımlarında yeni kaynak arayışlarına girmiştir.
2.4.1--AB nin yeni doğalgaz
kaynağı olarak ilk dikkatini çevirdiği bölge türkiye üzerinden Hazar
Denizi kaynağı olmuştur.
2.4.2--Bu arada Mısır-İsrail
doğalgazı için ilgili ülklere Avrupaya hat için arayış içinde.En ekonomik yol
Türkiye üzerinden geçmekte diye dip notlar düşülmekte.
8.2.2—Fosil Yakıtlar-Sübvansiyonlar-Ömür
vs:
1-- Enerjide Liberalleşme GSYİH’da
% 2,6 Artış Yaratır:
1--Elektrik sektöründe tam bir
serbestlikten söz edebilmek için öncelikle doğal gaz piyasasının liberalleşmesi
gerektiğini belirten Enerji Ticareti Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa
Karahan, piyasasının tümüyle liberal bir
yapıya dönüşmesinin 2019 itibariyle GSYİH’da ek %2,6 artmasını
sağlayacağını söyledi.
2—Doğalgaz Tüketimi Yenilenebilir Enerjilere Geçişi Önlüyor:
1--Araştırmacılar, ucuz ve bol
olan doğalgazın kömür kullanımına duyulan ihtiyacı azalttığını ama diğer
taraftan rüzgar ve güneş gibi yeşil ve sürdürülebilir enerjilere geçişi
önlediğini söylüyor.
3—Fosil Yakıt Sübvansiyonları:
1--Uludağ Üniversitesi Tıp
Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi Pala, Türkiye’de fosil
yakıtlara yılda yaklaşık 2 milyar dolar doğrudan teşvik sağlanıyor ve başta
kömür olmak üzere fosil yakıtların sağlık maliyeti yaklaşık 20 milyar doları
buluyor.
4—250 Yıllık Petrol Var:
1--Dünyanın 50 yıl değil 250
yıllık Petrolü Var.Royal Dutch Shell Perakende Satışlardan sorumlu başkan
yardımcısı İstvan Kapitany tüketim bugünkü haliyle devam ederse dünyanın 250
yıllık petrolü olduğunu kaydetti.
2—Öte yandan Fosil yakıtlar
yerine yenilenebilir enerjilere geçmek küresel ısınmayı yavaşlatacaktır.
3--Fosil yakıtlardan çıkan
gazların yarıya indirilmesi 2019 tarihi itibarıyla en az 12 yıl tamamen
sıfırlanması ise 32 yıl alacaktır.Bu anlamda küresel ısınmayı yavaşlatacak
diğer tedbirlerin uygulamaya katılması oldukça önemli.
5—Yeni Fosil Yakıt Projeleri:
1--Yapılan bir bilimsel
çalışmaya göre 12 fosil yakıt projesi için finans(%50) kuruluşlarının ocak-2016
dan bu yana 1.6 trilyon dolar tutarında kredi ve sigorta sağladığını ortaya
koymakta.
2--Bu projeleri gerçekleştiren
şirketlerin-Büyük kısmı ABD li yatırımcı ve finans kurumları en az 1.1 trilyon dolar tutarında tahvil ve hisse
senedi bulunmakta.
3--Bu 12 projenin şirketlerin
hedeflediği şekilde ilerlemesi halinde en az 175 Gton ek CO2 eşdeğeri emisyona
neden olacağı ve küresel ısınmasyı %50 ihtimalle 1.5 C sınırlandırmak için
kalan 395 Gton luk bütçenin nerdeyse yarısına denk gelmekte.
6--Karbon Vergisi Fosil Yakıt Kullanımını Azaltıyor:
4.1—Yapılan araştırmalara göre
1 ton fosil yakıtın fiyatı 10 dolar arttırıldığında,kullanılan enerji 10 yıl
içinde %20,20 yıl içinde %50 azalıyor.
4.2—Türkiye fosil yakıtlara
bağımlı ve bundan dolayı cari açık veren bir ülke.Devletler fosil yakıt
kullanan firmalara karbon vergisi uygulaması ile hem fosil yakıt kullanımını
azaltabilir,hemde verimsiz tüm santrallerden kaynaklanan pahalı enerji
kullanımını düşürebilir.
7--Belçika Kömürlü Santrallarını Kapattı:
1.1—Belçika Langerlo Termik
Santralini 30 Mart 2016 da kapatmasıyla ,Güney Kıbrıs,Lüksemburg,Malta, Baltık
Ülkelerinden sonra kömürsüz enerjiye geçen 7.AB üyesi ülke oldu.
1.2—Langerlo Termik Santralini
kapatmak tek başına 2 milyon tonluk emisyon azaltmak demek.
8--Kömür Santralları Zarar
Ediyor-AB de:
6.1—Carbon Tracker tarafından yayımlanan
rapora göre Avrupa da kömürlü termik santrallerin % 54 ü zarar ediyor ve 2030
yılında bu oran % 97 ye ulaşacak.
6.2—Şimdiden
Danimarka,Finlandiya,Fransa,İtalya, Hollanda,Portekiz ve Birleşik Krallık
kömürlü termik santrallerin kapatılması için tarih olarak 2030 yılını vermekte.
6.3--Dünya Bankası ve birçok
finans kurumu artık Kömür Santrali Yatırımlarına Kredi Vermiyor.Bu anlamda
kömürlü santralların CO2 tutma tesisi kurmaları halinde krediye ulaşmaları daha
kolay olabilir.
8.2.3—Küresel Isınma-Fosil Yakıtlar:
1--Kömür Santrallerini-Doğalgaz
Santraline Çevirmek-
2.1--Karbondioksit Emisyonu
kömür santrallarının % 50 si olan kömür santralleri yerine bu
santralleri doğalgaz santraline çevirmek ve bacadan çıkan karbondioksidi
tutmak kısa vadeli çözüm olabilir.
2.2--Siemens ile E.ON enerji
şirketi arsında kurulan ortaklıkla konvansiyonel enerji santralarında egzoz
gazını yıkayarak içindeki CO2 %90 oranında
çekip çıkartan yeni bir CO2 ayırma tekniği geliştirildi.
2—İthal Kömür Enerjisi:
1—Türkiye de İthal kömürden enerji üretimi toplam arzın
1990 da…………………….%10 u
2003 de…………………….%20 si
2013 de…………………….%32 ye ulaştı.
2—Türkiye ,İthal kömürü
G.Afrika,Kanada,Rusyadan temin edilmekte.
3--Türkiye de: arz-talep-ithal edilen kömür-milyon ton:
Taşkömürü……arz:2.6……..talep:31……ithalat:28.4
Linyit…………arz:70………….talep:115…..ithalat:45
İthal kömüre her yıl 2-3 milyar dolar döviz
ödüyoruz.
1—Türkiyede kömürde arz açığı
bulunmakta.Kömür ocaklarının kapatılması yerine bu ocakların avrupadaki gibi
rehabilite edilip Avrupa akredite denetim firmalarınca denetlenmesi vede
kömürden elektrik üreten santrallerde çıkan CO2 nin baca gazlarından
tutulması-depolanması ve CO2 kullanan sanayiye aktarılmasının sağlanması için
gereken teşvik-kanun vs kamu düzenlenmelerinin yapılması oldukça önemli.
2—Küresel ısınmada 400 ppm
değerine ulaşıldı. Dünya karbondioksit salınımı konusunda çok daha ciddi
adımlar atmaya doğru çok hızlı ilerliyor.Almanya yenilenebilir enerjide çok
ciddi değerlere ulaştı.Türkiye doğalgazdan sonra ciddi emisyon kaynağı olan
ithal kömüre kaymakta ve bağımlı hale gelmekte.
3—Türkiye firmalar için karlı
olan bu alanda,ülkeyi zora sokacak büyük yaptırımlara ileride uğrayabilir.
Batıda fosil yakıt santrallerin ürettiği CO2 yeraltına gömülmeye başlandı.
3.1--Bu anlamda ülke olarak bu
santralleri kuranlar ürettiği CO2 yi baca gazından alarak yeraltına gömecek
teknolojileride kurmak zorunda olursa ciddi kazanım sağlanabilir.Ayrıca
yenilenebilir enerjiler için çok daha güçlü programlara ve oranlara ihtiyaç
var.
4--Eldeki verilerin ışığında
1970'ten beri azalmakta olan petrolün fosil yakıtları içindeki yerini doğalgaz
ve kömüre bıraktığı görülmektedir.
4.1—Kaya gazı yatırımlarıyla
ABD doğalgaz üretiminde Rusya nın önüne çıkabilir.yada ABD ve Rusya ciddi
anlamda işbirliğine gidebilir.
5—Türkiye de kamunun elinde
bulunan Özelleştirilecek kömür yakan santaralları alacak firmalara:
1--akışkan yataklı kazan
kullanma şartı
2--çevre ağaçlandırma bandı
kurma-
3--havadaki toz emisyon değerlerinin GPS ile il çevre kontrol koruma Md. Bağlanmasının sağlanması.
4—Santralden çıkan CO2 nin
yerlatına depolanmasını sağlayan sistemin kurulması.
5—Mevcut ve yeni termik
santrallerde kömürün akışkan yataklı kazanlarda yakılması-elektrostatik
filtrelerin ciddi olarak çalıştırılması vede bir sonraki adım olan yanma sonucu
çıkan CO2 yi tutacak tekniklerin devreye girmesi ile tutulan CO2 nin yeraltı
depolarına gömülebilmesi olacaktır.
4—Türkiye nin:
1--Rüzgar gücü potansiyeli 85
GW, Jeotermal potansiyel 32 GW,Konya ovasının % 3 kadar bir alanla toplam
elektrik ihtiyacı karşılanabilir.1GW Konya Karapınar-rüzgarda 1GW RES ihalesi
2017 yazında yapılacak.
2—Günlük 15000 tonluk çöp
enerjisi,10 yıllık kaya gazı,karadeniz de gelgit enerjisi potansiyeli var.10
GW-16 milyar ton kömür potansiyeli var.
3--Kömür Santrallerini yarın
termik santral çöplüğüne dönmemek için dönüşümlü akışkan yatak teknoloji
olmayacak-pulverize yakıt yakan
teknoloji üzerinden Çinli firmalar değil yerli mühendis ve firmalarla
Seyit Ömer 4,Afşin B,Kangal 1-2-3,Soma B 5-6 gibi başarılı örneklerle yapmak
uygun olabilir.ve aynı zamanda karbon tutma ve depolama-kullanma tesisleri ile.
4—Hedef olarak 2023 e kadar 5
GW rüzgar-güneş potansiyeli harekete geçirilecek
8.4—Karbondioksit-CO2 Tutma-Depolama-Azaltma-Kullanma Teknolojileri:
1--Yeni Teknolojiler-CO2 Tutma:
1—Ohio State Üniversitesi
Kimya ve Biyo moleküler Müh. Bölümü Temiz Kömür Araştırmaları Laboratuvarı
yöneticisi Prof. Liang.-Shih Fan ve ekibi
tarafından geliştirilen teknolojide ,Temiz kömür teknolojisinde kimyasal reaktör içinde1,5-2 mm lik metal
küçük demir oksit tanecikleri ile 100 mikrometre büyüklüğünde kömür tanecikleri
tepkime sıcaklığına kadar ısıtılır,kömür ile demir oksit birleşir ve açığa
çıkan CO2 kapalı çevrimde tutularak depolanır.Geriye kalan sıcak demir ve kül
içinden,sıcak demir ayrılarak,enerji üretmek için buhar üreterek elektrik
üreten bölüme geçer.Bu şekilde hem CO2 yi tutan kömür santralı hemde ham demir
üretimi için ideal.
2—Bu sistemle kömür santraları
ile demir üretimi tesisleri dönüşerek,hem enerji hem demir üretmesi hemde CO2
yi tutması sağlanmış olacaktır.
3—Bu sistem ABD Enerji
Bakanlığının açığa çıkan CO2 yi %90 tutması ve üretim maliyetini % 35 den fazla
artırmaması koşullarını karşılamakta.
4—Teknolojinin 25 kwh pilot
uygulaması yapılmış olup,250 kwh bir pilot tesisin yapımının planlandığı ve
ticari uygulamalara yönelik testleri devam etmekte.
5—Türkiye de Ereğlı-İskenderun
vs Demir Çelik işletmeleri teknik ekibi
ile Afşin-Elbistan vs bazı Kömür
Santralları teknik ekibi yeterli bilgi birikimine sahip olup, ortak proje
yaparak,ilk pilot tesisi kurabilir ve söz konusu deneyimden yola çıkarak demir
çelik tesislerini ve kömür santrallarını bu doğrultuda dönüştürebilir.
2--CO2 Depolayan Termik
Santral:
1—İzlanda da bir termik santralde
kullanılan carbfix sistemi bacadan çıkan sera gazlarını suda çözüp sonra bu
suyu bazaltlı volkanik kayalara pompalıyor.Bu kayalar birkaç yıl içinde
kireçtaşına dönüşüyor.Okyanus zemini bazalt bakımından zengin.Bu yüzden bu
yöntemi tüm dünyaya yaymak mümkün.
2--Doğalgazın kömüre oranla
%50 daha az karbondioksit ürettiği bilinir. Gerçekten de ürettiği karbondioksit
oranı, kömürle kıyaslandığında yarıya-%50 düşüyor.
3—Daha Az CO2 Emisyonu İçin:
1--Benzin ve Diesel Motorların
Doğal Gaz Motoruna Dönüştürülmesi
1--Petrol ve kömürün yerini
doğalgazın almasıyla:
1—fueloil de…232/387….%40 daha
az CO2 çıkışı.
2—LPG de ….232/319….%28 daha
az CO2 çıkışı
3—Kömür de ….232/501….%54 daha az CO2 çıkışı sağlanabilir
8.2.5--Küresel Isınmaya Karşı Enerji Anlamında Önlemler:
Yıllık 7 milyar tonu bulan
karbondioksit salınımını 560 ppm altında tutabilmek için Scientific American ın
Eyül Özel Sayısında ifade edilen önemler:
1—2056 da dünyada 2 milyar
otomobil olacağı kabul edilerek yakıt ekonomisinin 2 katına çıkarılması
2—Elektrik Enerjisinde % 25
verimliliğin sağlanması(aydınlatma,motorlar vs)
3—Kömür yakan 1600 santralin
verimliliğinin % 40 dan % 60 çıkarılması.
4—Kömür yakan 1400 santralin
gaz santraline dönüştürülmesi.Çıkan karbondioksidin depolanması.
5—Kömür yakan 800 santralden
çıkan karbondioksidi tutan sistemlerin ve depolama tesislerinin kurulması.
6—Kömürden sentetik gaz
üretecek tesislerin karbon tutma- depolama sistemleriyle donatılması.
6—Ayrıca Mevcut Termik
Santraller ile:
1—Bölge ısıtması yapmak(Ambarlı Termik vs).
1—Yapılan bir çalışmada termik
santral atık ısıları ile ısıtılması durumunda konutların birim ısı maliyetinin,
ısıtma için kullanılan kömür ve doğalgaza göre %20 -50 oranında daha ekonomik
olacağı belirlenmiştir.
2--Yapılan çalışmalar
sonucunda, bölge ısıtma için enerji sağlanacak en uygun nokta alçak basınç
türbin girişinden buhar çekmek olduğu tespit edilmiştir.Böylece, termik
santrale yakın yerleşim merkezlerinin enerji talepleri bu dönüşüm ile
karşılamak mümkün olacaktır
3--Bu şekilden açıkça
görülmektedir ki belirtilen noktadan çekilen buhar, kondenserden çevreye
atılacak enerjiyi önemli derecede azaltmaktadır.
4-- Proje kapsamında
Termik santrallerin atık
ısılarının çevrelerindeki yerleşim yerlerinde kullanılması ile yılda
35 milyon MWht’lik ısı tasarrufu sağlayacak
potansiyeldedir. Bunun ülke
ekonomisine yıllık katkısı 1,1
milyar TL kadardır.
5—Mevcut termik santrallere karbon
tutma ve depolama teknolojisini zorunlu tutma.
6--Termik Santral Isısı ile Çevre Binaları Isıtmak:
6.1—Danfos firması tarafından
Soma da 10.000 konut bölgede buluna termik santral ile ısıtılacak.
6.2—Termik Santral atık ısısı
ile yapılan ısıtma harcamasında % 40 daha ucuza ısınma mümkün.
6.3—Soma da ilk etapta 500.000
adet bina altı istasyon kullanıldı.
7--Yatağanda Hava Daha Temiz-Artan Üretime Rağmen:
1—Bereket Enerji Grubu
tarafından işletilen Yatağan Termik Santralında
bir önceki 2016 ya göre kullanılan kömür miktarı % 243 artmasına rağmen
ilçenin hava kalitesi daha iyi duruma geldi.
2—2016 yılında
SO2-kükürtdioksit oranı bir önceki yıla oranla % 41 düştü.
3—2014 yılında santrali devr
alan Bereket Enerji Grubu tarafından,devirle beraber sürekli emisyon izleme
ölçüm sistemi kuruldu.
3.1--Baca gazı arıtma
tesislerinde büyük çapta teknolojik bakımlar gerçekleştirildi.Toprak
elektro-filtre tesislerinin yenilendi ve toz tutma kapasiteleri artırıldı.
3.2—Yapılan bakımlar ile MW
başına karbon emisyonları ciddi oranda düşürüldü.
3.3—Önümüzdeki yıl yapılacak
modernizasyonlarla 2019 sonrası yürürlüğe girecek yeni emisyon sınır
değerlerini sağlayacak şekilde çalışacak.
3.4—3 yıllık süre içinde
toplam 1.550.000 adet akasya,zeytin,fıstık çamı ve diğer ağaç türleri dikildi.
4—Yorum:Yenilenme yapılan
santrallerde yapılan elektro filtre ve diğer bakım modernizasyonları
yanında,gelecekte kömürden enerji üretimine devam edebilmek adına çıkan baca
gazlarından CO2 tutma tesisleri ile CO2 tutulabilir ve oraya yakın uygun yer
altı mağaralarına depolanabilir.Yada karbon tutma kapasitesi diğer ağaç
türlerinden 10 kat fazla olan paulownia ağaçları dikilebilir.Valilik Çevre ve
Tarım Md bağlı Online Sürekli izleme sistemi kurulması öncelikle gerekli.
8—Kömürün yerine geçmek üzere politikalar:
1—Nükleer enerji kapasitesinin
2 katına çıkarılması
2—Rüzgar enerjisi
kapasitesinin 40 katına çıkarılması
3—Otomobillerde hidrojen
kullanabilmek için rüzgar enerji kapasitesinin 80 katına çıkarılması.
4—Dünyanın ekilebilir
alanlarının 1/6 sını kullanarak 2 milyar otomobilin etanol ile çalıştırılması.
5—Orman kaybının tamamen
durdurulması-karbonu depoladığı için.
5.1—Endüstri ormanları
oluşturmak-odun atıkları ile enerji üretmek-odun un co2 emisyonu oldukça düşük
olup sadece 29 gr/kw dır.Oysa doğalgazın 232 gr/kw-kömürün 500 gr/kw-elektriğin
597 gr/kw dır.
6--Uluslar arası Enerji Ajansı
Baş ekonomisti Fatih Birola göre ,küresel ısınmadaki artışın
yavaşlatılmasındaki fosil yakıt kullanımındaki düşüş önemli olmakla
birlikte,enerji verimliliğini artırmanın kısa vadede daha etkili bir yöntem.
6.1--Birola göre yenilenebilir
enerjilerin maliyeti düşerken,fosil yakıtların maliyetleri artmaya devam
edecek.
6.2—Birol a göre çoğu ülkenin
fazla değişiklik yapmadan elektriğin % 25 i yenilenebilir kaynaklardan
sağlanabilecek.
8.2.6—Kojenerasyon-Trijenerasyon
Uygulamaları:
1—Kojenerasyon Santrallari
büyük sanayi kuruluşlarının-işyerlerinin ihtiyacı olan güçlerde çoğunlukla
doğalgazdan yüksek verimle işletmenin elektrik ihtiyacı ve ısıtma-soğutma için
su buharı ihtiyacının yerel karşılanmasını sağlayan buhar üreteci-türbin ve
ekipmanlardan oluşan paket sitemlerdir. Üretilen fazla elektrik şebekeye
satılabilmektedir.
2--Kojenerasyon teknolojisi
tekstil,kağıt,kimya,gıda, seramik, ağaç gibi hem elekriğe hemde su buharına
ihtiyaç duyulan büyük işletmelerde yada otel, hastane,Üniversite kampüslar
vs gibi hem elektrik hemde üretilen su
buharını kullanarak hem ısıtma hemde soğutma ihtiyaçlarının karşılanmasında
kullanılan en ekonomik çözümlerden birisidir.
3—Kombine çevrim termik
santrallerde verim % 50-55 iken,kojenerasyon santralları-otoprodüktör lerde
verim % 80-95 verime ulaşılabilmekte.Bu anlamda gerek avrupa gerek ABD de
kombine çevrim santralı yerine kojenerasyon santrallarının desteklenmesi ön
plana çıkmaktadır..
4--Kojenerasyon santralleri
ile 2011 yılında Türkiye de 8000 MW lık güç üretiminde 3 milyar m3 doğal gaz
tasarrufu sağlanırken, 10 milyon ton karbondioksit salınımı azaltılması
sağlanmıştır.
5--Türkiye’de kojenerasyon sistemlerinin hastaneler başta olmak üzere alışveriş merkezi, otel gibi hizmet tesislerinde geniş yelpazede uygulama potansiyeli mevcuttur.
2—Bir Hastanenin kendi
elektrik ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere seçilen kojenerasyon ünitesi ile;
1--yıllık elektrik
ihtiyacının…… % 87’si,
2--ısı ihtiyacının……………….. %
90’ı karşılanabilir.
3----Ankara’da bulunan 22.000
m² büyüklüğünde A sınıfı bir hastanenin yaz ve kış dönemine ait günlük elektrik
tüketim trendini ve ısı ihtiyacını karşılamak için kojenerasyon sistemi
kurulmuş olup souçta toplam tasarruf
oranı % 49 olarak gerçekleşmiştir. Toplam yatırım tutarının finansman
maliyetleri dahil yaklaşık 650.000 Euro olduğu dikkate alındığında, yapılan
yatırımın geri ödeme süresi 14-15 ay civarındadır.
4--Özellikle Ege ve Akdeniz
bölgesi gibi ılıman iklime sahip illerde trijenerasyon uygulaması kojenerasyona
göre daha avantajlı olabilmektedir.
5-- Türkiye’de kojenerasyon
sistemlerinin hastaneler başta olmak üzere alışveriş merkezi, otel gibi hizmet
tesislerinde geniş yelpazede uygulama potansiyeli mevcuttur.
6—Yerel yönetimlerin
kojenerasyon uygulanması için belli oranda harçlarda indirim yapması halinde bu
uygulamaların daha çok kabul görmesi mümkün olabilir.
7—Kojenerasyon sistemlerinde Sistemin
ilk yatırım bedeli 1 kW’lık güç için yaklaşık olarak 600 $ alınabilir.
7.1--Gaz türbinli kojenerasyon
sistemlerinde birim tesis bedeli 400–600 $ arasında değişmektedir.
7.2-- Sistemin yıllık toplam
işletme gideri,yaklaşık olarak 1100 dolar/kw alınabilir.
7.3—Çevresel açıdan
bakıldığında Gaz türbinlerinin emisyon değerleri fosil yakıtlı santrallerine
göre oldukça düşüktür.
7.4—Kojenerasyon tesisleri kendisini en az 15 ayda amorti edebilir.
8—Örnek Bina-Çırağan Palace Kempinski ,İki bina ve toplam 313 oda ile süitten oluşmakta.
8.1--Çırağan Palace
Kempinski’nin elektrik, ısıtma ve soğutma ihtiyacını 1360 kVA’lık
tri-jenerasyon sisteminden sağlamakta. bu sayede yılda ortalama 360 bin TL
tasarruf ederken, karbon salınımlarını da 500 ton azalttıklarına dikkat
çekiyor.
8.2--Şehrin sayılı ‘Yeşil Otel’ sertifikalı
işletmesi olan Çırağan Palacede , tri-jenerasyon sistemi sayesinde bir yandan
ihtiyacımız olan elektrik enerjisini üretirken, diğer taraftan sistemin atık
ısısı ile eş zamanlı ısıtma ve soğutma ihtiyacımızı görüyoruz.
8.3—Yenilenebilir Enerji Kaynakları-Enerji Üretimi:
8.3.1—Tablolar-Bilgi:
1--Türkiye-Oransal
Dağılım-2005:
1—Büyük Hidroelektrik…………….%82
2—Küçük Hidroelektrik…………….% 7
3—Rüzgar Türbinleri……………….% 5
4—Biyokütle
Santralleri…………….%4
5—Jeotermal Enerji Sant…………….%
1
6—
Güneş-Fotovoltaik-Termik..…….%0.5
2--Türkiye’de 2014 yılında toplam 93 lisanslı yenilenebilir enerji kaynak işletmesi bulunmaktadır.
1.1--Bu işletmelerin
40 tanesi………………. Hidrolik
21 tanesi………………. Rüzgâr
9 tanesi………………….jeotermal
23 tanesi……………….. biyokütle
işletmesidir.
3--Yenilenebilir enerji kaynakları
arasında en yüksek elektrik enerjisi üretim miktarına sahip enerji türü-Türkiye-2014
%44 ile………………..rüzgâr
%26 ile………………. Hidrolik
%17 ile ………………..jeotermal
%13 ile……………….. biyokütle
enerjisi takip etmektedir.
4--Biyokütle enerjisini oluşturan kaynaklar ve lisanslı işletme sayıları-Türkiye-2014
çöp gazı işletme sayısı………….. 14 tanedir.
biyogaz tesisleri………………….5
adet
hayvansal atık işletmesi………….3
adet
bitkisel ve hayvansal atık
işletmeleri…1 adet bulunmaktadır
5--Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi Uygulanacak Fiyatlar: ($cent/kWh) 1cent=1/100$
1--Hidroelektrik üretim
tesisi……….. ………...7,3
2--Rüzgar enerjisine dayalı
üretim tesis…….….7,3
3--Jeotermal enerjisine dayalı
üretim tesisi……10,5
4--Biyokütleye day üretim
tesisi (çöp gazı dah). 13,3
5--Güneş enerjisine dayalı
üretim tesisi………...13,3
6--Dünya Yenilenebilir Enerji
Potansiyel Tablosu-(1012
MJ/gün)
1-- Günlük gel-git enerjisi
potansiyeli…………0.26
2--Yeriçi ısısı doğal
potansiyeli-jeotermal……0.026
3--Işıklabirleşim (fotosentez)-fotovoltaik……..3.5
4--Yağış-buharlaşma…………………………..35.000
5--Rüzgar ve
dalga……………………………..32
6--Güneşin kara ve denizleri
ısıtması………….7.000
8.3.2--Enerji Üretiminde En Uygun Çözüm HES-Rüzgar-Jeotermal-Türkiye:
7.1--İzmir Ekonomi
Üniversitesinde (İEÜ) Türkiye için en uygun enerji kaynağını belirlemeyi
hedefleyen bir çalışma yapıldı. İEÜ Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.
Dr. Görkem Uçtuğ çalışmada Türkiye'nin enerji kaynaklarını çevresel, sosyal ve
ekonomik faktörleri baz alarak kıyasladıklarını, enerji kaynağının
kurulmasından bertaraf edilmesine kadarki süreçte çok farklı kriterleri dikkate
aldıklarını söyledi.
7.2—Yapılan çalışmaya göre Türkiye
için en uygun enerji kaynağı hidroelektrik çıktı, daha sonra ise rüzgar,
jeotermal, güneş, nükleer, doğalgaz ve kömür olarak sıralandı.”
8--Eğer fosil yakıtları 20-30
yıl daha kullanacaksak ve dünyanın sıcaklık artışı çok hızlı artıyorsa-acil
olarak bir an önce bu yakıtlardan çıkan karbondioksiti ister havadan ister
santrallardan çekip yer altına gömmeli yada bu
gazdan ticari ürünler üretmeliyiz.
8.3.3--Ülke Durumları:
1—Portekiz:2016 da enerji ihtiyacının %
100 ünü yenilebilir-rüzgar-su-güneş enerjiden karşıladı.
2--İskoçya:2016 verilerine göre sadece
rüzgar gücü kullanarak ülkede ev kullanımına yönelik enerji ihtiyacının % 97
sini karşıladı.Ayrıca gelgit enerjisi üzerinde çalışılıyor.
3--Danimarka:Mevcut kurulu rüzgar gücü
ile ülke ihtiyacının % 42 yaklaşan
elektrik üretildi.Fazla elektrik komşularına ihraç edildi.Ayrıca rüzgar
enerjisinde küresel türbin firmasına sahip.
4--Kosta Rika:2014 den bu yana ülkede
elektrik üretmek için hiç fosil yakıt
kullanılmadı.
5--Uruguay:Ülke enerji ihtiyacının %95
ini yenilenebilir rüzgar-biyokütle,güneş kaynaklardan sağlıyor.
6--Nikaragua:2012 den beri GSMH en fazla yenilenebilir enerjiye ayıran ülke
olup halen üretilen elektriğin %50 güneş-rüzgar yenilebilir kaynaklardan
sağlıyor.
7--Hindistan:Ülkede üretilen elektriğin
%5.6 yenilenebilir kaynaklardan,%3.2 Nükleer den geliyor.2022 hedefi
yenilebilir kaynakları ülkenin ikinci büyük kaynağı haline getirmek.
8—ABD:Ülke genelinde toplam
enerjinin % 13 ü yenilenebilir enerjilerden karşılanmakta.Son 15 yılda karbon
emisyonlarını % 80 düşürdü.
9--Çin:Dünya rüzgar enerjisi toplam
kurulu kapasitesinin % 40 Çin kontrolünde.Kömüre bağlı elektrik üretimini adım adım terk etmeye çalışıyor.
10--Suudi Arabistan:Ülke 2030 kadar enerji ihtiyacının % 70 ini
doğalgaz dan,%30 unu yenilenebilir ve diğer kaynaklardan üretmeyi planlıyor.
11--Fas:2020 ye kadar enerji
ihtiyacının % 50 sini güneşten sağlayacak
12--Kenya:Enerji ihtiyacının %51 ni
jeotermal den,% 20 si rüzgar enerjisinden karşılıyor.
13--Türkiye:79 GW olan Kurulu gücün %7 si
rüzgar enerjisinden ,% 1 güneş enerjisinden sağlanıyor. Yenilenebilir
kaynaklardan elde edilen enerjinin toplam tüketime oranı 2018'de %13 oldu.
14—AB-Avrupa Birliği'nde (AB)
yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjinin toplam tüketime oranı 2018'de
bir önceki yıla göre ortalama % 18'e ulaştı. Avrupa Birliği, 2020 yılına kadar ortalama % 20
yenilebilir kaynaklı enerji kullanmayı hedeflemişti. 2018 verileri, birliğin
hedeften 2 puan geride olunduğunu gösterdi.
8.3.4--Güneş Enerjisi Kaynaklı Enerji Üretimi:
1—Güneş Enerjisi-Genel Bilgi:
1--Verimleri yükseltilmiş
fotovoltaik güneş enerji şilte üretiminin desteklenmesi
2--Bir İtalyan enstitünün
ürettiği Fotovoltaik enerji üreten boyaların hızla ticari uygulmaya
girmesi. Bu iki kaynak ile fotovoltaik
enerji üretimi yaygın hale getirilebilir.
3--Güneş enerjili su
ısıtıcıları yaygınlaştırılabilir.Bu imkan ile küresel ısınmada,ısınma kaynaklı
emisyonun azalmasına katkıda bulunulacağı açıktır.
4-- Araştırmacılar çift taraflı
güneş panelleri tek eksenli takipçilerle birleştirildiğinde %35, çift eksenli
takipçilerle birleştirildiğinde ise %40 daha fazla enerji elde edilebileceğini
ortaya koydu
5--Ayda 50.000 TL elektrik
faturası ödeyen bir tavuk çiftliğnin elektriğini karşılaması için 1300 Kw
kurulum gerekiyor.Maliyeti 1.2 milyon dolar.Geri dönüşü 6.2 yıl.Bu yıldan sonra
30 yıl ücretsiz elektrik elde ediliyor.
6—Ortalama bir ev için 3.5 kw
yeterli.10 kw kurulum yapılabilir.Bu durumda fazlasını bağlı oldukları dağıtıcı
firmaya satabilirler.
7—Çatı pazarı yaklaşık 10
milyar dolarlık bir Pazar.Çatıların çoğu boş duruyor.Öngörülen 2020 li yılların
ortalarında güneş enerjisi potansiyelinin 10 GW ı çatılarda olmak üzere toplam
20GW a ulaşması.
2--Güneş Enerjisi Santralları:
1—Güneş Enerjisi Santral
Kurulumunda 500 KWh kadar Lisanssız üretim mümkün olabilmektedir.Buna karşın bu
tür uygulamalarda kapasite ortalama 2 MW ,ortalama yakın olarak 3-4 MW i
bulmakta.
2—Türkiyenin geçen yılki
elektrik tüketimi 229 milyar Kwh olup,Tuz gölünün üzeri tamamen güneş
panelleriyle kaplanması halinde başka hiçbir yatırıma ihtiyaç duymadan Türkiye
nin elektrik ihtiyacı karşılanabilir.Bunu sağlamanın yolu Devletin Tuz gölünde
bu imkanı oluşturacak hertürlü teşviği ve alt yapıyı kurması gerekir.
2.1—Güneş Enerjisi Santralı
Kurulum Şartları:
1--Güneş Enerjisi kaynaklı
elektrik üretiminde kamu alım garantisi 13.3 sent,yerli ekipman kullanılması
halinde alım garantisi 19.5 sent olup,
2--Alım garanti süresi 10 yıl
olarak belirlenmiştir.
3--Yatırımın geri dönüş süresi
10 yıl,
4--1 MW GES
yatırım maliyeti 1.5-2 milyon dolar civarında.
5--Yatırım yapılabilcek
bölgeler Güneydoğu Anadolu, ve Akdeniz bölgesi.Özellikle
Mersin-Antalya-Denizli-Burdur-Konya-Niğde-Kahramanmaraş-Osmaniye-G.Antep-Diyabakır-Malatya
illeri güneşlenme süreleri açısından oldukça uygun.
5.1--Hat olarak
bakıldığında Manisa-Kütahya-Yozgat-Sivas-Erzincan-Erzurum-Iğdır
hattının altında güneyde kalan alan bu işe elverişli.
3--Güneş Panellerinde Ömür ve Maliyet:
1--Güneş panellerinde ömür
kaliteli paneller için 25 yıl,normal panellerde 15 yıl kabul edilir ve 5.5-7 yılda kendini amorti ettiği
düşünülürse,amorti süresi sonunda 8-18
yıl bu elektrik bedavaya gelmektedir.
2—1kw lik bir güneş enerjisi
sistem maliyeti 1200-1500 Euro arasında.Ayda 50 kwh elektrik üretimi için
3x0.75 kw lik sistem yeterli.
4--Güneş Enerjisi Uygulamaları:
1--Güneş Enerjisinin Kapalı Olimpik
Yüzme Havuzlarında Kullanımı ile Havuz Isıtma yükünün
Antalya-Adana
için.............................. %42
İstanbul
için........................................... % 30
Ankara
İçin........................................... % 32 si güneş enerjisi desteği
karşılanabilir.
2—Yapılan bir bilimsel
çalışmada İzmir'de 120 m2 net kullanım alanına sahip bir işye-rinde güneş
enerjisi destekli ısı pompası kullanarak ısınma ve sıcak su üretimi amaçlanmış çalışma sonunda Tasarruf edilen miktar ise
toplam ısınma ihtiyacının %70 olarak saptanmıştır.Sistem kendini 5-6 yılda
amorti etmektedir.
3--Kayseri’daki 50 kişilik bir
otelin sıcak su ve ısıtma ihtiyacı için gerekli olan enerjinin %30 luk bölümü
güneş enerjisinden karşılandığı çalışmada amorti-geri ödeme süresi doğalgazlı
yakıta göre 10 yıl olarak saptanmıştır.
5—Yapılan bir bilimsel
çalışmaya göre Çalışmanın konusu olan iller için En düşük ışınım değerleri ve
dış hava sıcaklığının olduğu Ocak ayında güneş enerjisinden aylık faydalanma
oranı ve optimum kollektör alanları ve Yıllık güneş enerjisinden faydalanma
oranı;
İzmir için…….% 39……4.1 m2………%67
Trabzon için…% 21 ……5.5
m2………%49
Hakkâri için…% 16……..4.2
m2………%56 olarak belirlenmiştir.
6-- Sıcak iklimlerde Soğutma
uygulamalarının payı %40 lara ulaşabilmektedir. Bu anlamda Güneşin bol olduğu
yörelerimizde güneş enerjili soğutma uygulamalarının yapılması enerji tasarrufu
açısından herhalde uygun olacaktır.
5—Çölde Fotovoltaik Elektrik Üretimi:
1— 1960'lı yıllarda Almanya'da
başlatılmış olan Adem ile Havva projesi, Almanya'nın ihtiyacı olan elektrik
enerjisinin Sahra çölünden karşılanması ve Sabatier reaksiyonuna bağlı olarak
yenilenebilir metan üretimi ile gaz ihtiyacının da karşılanması temeline
dayanmaktadır. Günümüzde bu sürecin hayata geçirilmesi ve planlamanın yapılması
adına çalışmalar gün yüzüne çıkmaya başlamıştıre.
2--Sahra çölüne güneşten gelen
ışınlar dik olarak düşmektedir. Çölde sera etkisi yaratan gazlar (GHG) çok
düşük düzeylerde bulunmaktadır. Teknolojik yatırımın AB tarafından
karşılanabileceği düşünülürse ve Arap Baharı ile toprak maliyetinin de çok
düşük olacağı göz önünde bulundurulursa AB ülkelerinin enerji sorununu
çözebilmeleri adına çok büyük bir potansiyel ortaya çıkmaktadır.
5.8.3--Sahra Çölü, güneş
enerjisi sistemleri için en uygun bölge olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu
hesaplamalarda PV verimi %17 ve kolektörler arası boşluk faktörü %50 olarak
alınmıştır
4--Sahra çölünün dışında
yüksek güneş ışınımına sahip kara parçası Avustralya'dadır. Geri kalan yüksek
ışınımlı alanlar büyük miktarda okyanus alanlarıdır.
5--Dünya üzerindeki çöl
alanlarının yaklaşık %4’ü 2010 yılı enerji talebinin karşılanmasında yeterli
olmaktadır
6—Türkiyede özellikle tuz gölü
ve çevresinde AB nin Adem ile Havva projesine benzer bir proje yap-işlet-devret
modeliyle yapılabilir.Türkiye nin büyük inşa projelerinden (inşaat,baraj,ulaşım
vs) büyük imalat ve yenilenebilir vs enerji üretim projelerine geçmesi daha
uygun olabilir.
6—Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde Güneşten Faydalanma Oranı:
1--Yedi il içinde Hem yaz hem
de kış aylarında Van ilinin güneşten yıllık olarak faydalanma oranı bakımında
en verimli il olduğu tespit edilmiştir.Bu ilden
Yıl boyunca güneş enerjisinden faydalanmak daha uygun olacaktır.
2--En az güneş ışınımı
değerlerinin ise, kış aylarında Elazığ ilinde, yaz aylarında ise Erzurum ilinde
elde edilmiştir.
7--Güneş Enerjili Yol:
1—Fransa Normandiya da bir
kasaba dünyanın ilk güneş panelli yoluna sahip oldu.
1.1—1 km uzunluğundaki yol 30.000
adet güneş paneline sahip.Önümüzdeki 2 yıl boyunca test edilecek yol 3400
kişilik kasabadaki sokak aydınlatmalarını besleyecek.
2—Fransa bu yolu test ettikten
sonra 1000 km lik güneş panelli yol ağı kurmayı planlıyor.Bunun için panel
maliyetlerinin düşmesini bekliyor.
3—Gelecekte binalarda sadece
çatıya değil,bina cephelerini,yolların
ucuz güneş panelleri ile kaplanması söz konusu olabilecek.
8—Güneş Enerjisi-Yabancı Yatırım Haberleri
1--Hindistanda Çatılara Güneş
Paneli Zorunluğu
1—Hindistanda Gurgaon
kentinde yerel yönetimin aldığı karar
doğrultusunda yeni yapılan evlerin ve ticari binaların çatılarına güneş paneli
yerleştirilmesi zorunlu olacak.
2--Hindistan 2022 yılına kadar
60 milyon eve temiz enerji götürmeyi hedefliyor.
3--Hindistan'tn Tamil Nadu
eyaletinde 648 MW gücünde dünyanın en büyük
güneş enerjisi tesisi kuruldu.
4—Daha önce en büyük tesis
ünvanınakaliforniyada 550 MW güce sahip güneş enerjisi tesisi idi.
5—8 ayda 679 milyon dolar
yatırımla kurulan tesiste 2.5 milyon solar modül kullanıldı.
6—Sistemde güneş panelleri
düzenli aralıklarla çalışan otonom robotlarla temizlenecek.
2--Japonya Okul Binalarını Güneş Panelleriyle Donatıyor:
1—Japonya 2020 yılına kadar
32.000 okul binasına(200.000 evin ihtiyacı kadar) güneş enerjisi panelleri
yerleştirmeyi planlıyor.
2—Hali hazırda 1200 okul
binasında kullanılan güneş enerjisi panellerinin her biri 20kw elektrik
üretebilmekte ve bu miktar enerjide yaklaşık 8-10 sınıfın elektrik ihtiyacını
karşılamakta.
3--İş Merkezi Cephelerini Güneş Paneli İle Kaplamak:
3.1—İngiltere nin Manchester
kentindeki CIS servis kulesinin üç tarafına 7244 güneş paneli yerleştirilmesi
aralık ayında tamamlandı.
3.1--Güneş Enerjisi Paneli-Yazıcı Çıkışlı:
9.3.1.1--Güneş enerjisi paneli üretiminde
çığır açan Polonya şirketi--Saule Technologies, sınırsız uygulama olanağı sunan
yeni bir tür, yazıcıdan çıkarılabilen güneş enerjisi paneli geliştirdi.
4--Shell Şarj İstasyonları Açıyor:
1—Shell Turcas CEO su Felix
Faber Avrupada Motion adlı bir şirket satın aldıklarını hatırlatarak:
2—Almanya ve Hollanda da
30.000 şarj istasyonu var.İngiltere de şarj istasyonları açtık. Tüketicinin
ihtiyacı neyse onu vereceğiz.Elektriğe ihtiyaç duyuyorsa sunacak durumda
olacağız.Bu Türkiye içinde geçerli.
5--Güneş Elektriğini Satmak-Hilvan-Denizli GES ler:
1—Hilvan Ges:Şanlıurfa’nın Hilvan ilçesi
yakınlarındaki arazilerde parlayan güneş panelleri hemen dikkat çekiyor. 630
dönüm arazi üzerinde 128 bin adet güneş enerji paneli kurulmuş.
2--Kuruluş amacı elektrik elde
etmek. Özel bir firma, 37 milyon dolar harcayarak, Türkiye’nin en büyük güneş
enerjisi santrallerinden birini kurdu.
3-- Türkiye, 2006 yılında ilk
adımı attı. Çıkarılan yönetmelikle, güneşten elektrik üretilmesine izin
verildi. Üstelik üretilecek elektrik 10 yıl boyunca devlet tarafından
alınacaktı.
4--Santralin İşletme
Yöneticisi Ömer Duyar, Urfa’da birinci. Elektriği, DEDAŞ’a satıyoruz. Biz
Hilvan’da ana şebekeye veriyoruz, Hilvan’da ihtiyaç varsa Hilvan’da
tüketiliyor, yoksa ana hatta veriyoruz, Atatürk Barajı’na da gidebilir,
Karakaya Barajı’na da gidebilir.
5--Santral kendisini 5-6
senede amorti ediyor. 10 yıl alım garantisi var, sonrasında piyasaya da
satabiliyorsunuz” dedi.
6—Denizli GES:Türkiye'nin en büyük güneş tarlası DENİZLİ Serinhisar’a bağlı Ayaz Köyü’ne Türkiye’nin en büyük güneş enerji santralı kuruldu.
1--Yönetim Kurulu
Başkanlığı’nı Hüseyin Erikoğlu’nun yaptığı Renoe Enerji’ye ait Renoe Ayaz
Santralı, 500 kWp güçle güneş enerjisinden elektrik üretecek.
2--1 milyon euro yatırımla
tarıma elverişsiz 10 bin metrekarelik alanda bin 818 güneş paneli kullanılarak
oluşturuldu.
9—Güneş Enerjisinin Önemi:
1--Her 5 MW üretim 1515 hanenin
yıllık tüketimine yetmekte.70 GW lık bir kurulum ile 21 milyon 210 bin Avrupalı
hanenin elektrik ihtiyacı karşılanabilir. Türkiye de 19 milyon 842 bin 850 hane
olduğuna göre Türkiye 65 GW ila kendi ihtiyacını karşılşayabilir.
1.1—Geçmişe göre güneş
enerjisi maliyetlerine bakıldığında 20 sene önce Almanya da 1kwh güneş enerjisi
maliyeti 1 Euro iken,bugun 10 cent in altında.
2--İran yenilenebilir enerji
sektöründe dev bir adım attı. 27
milyon Dolar’a mal olan proje sayesinde yılda 20 megawatt enerji üretilmesi
planlanıyor. Batı eyaletlerinden Kerman’da ülkenin en büyük güneş enerji
santrali açıldı.Projenin Alman ortaklarından Energy Watch Group ise sektördeki
büyük potansiyele dikkat çekiyor:Hans Josef Fell, Energy Watch Group Başkanı:
2.1--Şu anda rüzgar ve güneş
enerji teknolojileri çok çok ucuz durumda. Gaz, petrol, kömür ve nükleer gibi
enerjilerden de daha ucuz. Bu da gelecekte konvansiyonel enerji sistemlerinin
tamamının yerini yenilenebilir enerjiyle değiştirmemize imkan tanıyor.”
10--2012 yılında fotovoltaik güneş modülü üretiminde
Çin…………… % 30,6
ABD …………..%7,9
Japonya……….. % 5,1
Kanada………….%4,6
Norveç…………..%2
sıralanmakta.
10.1--Dünya
Güneş Enerjisi panel kurulum kapasitesinde
Almanya........................................%32
İtalya…..........................................%16
ABD...............................................%7,2
Çin..................................................%7
Japonya........................................%6,6
İspanya..........................................%5,1
Fransa…........................................%4,0
Belçika...........................................%2,6
Avustralya.................................…%2,4,
Çek.Cum…....................................%2,1
4—Türkiyede Yenilenebilir
elektrik üretimde başvuruların % 64 ünü güneşten elektrik üretme oluşturmakta.
11—Güneş
Enerjisi Sistemi Kurulumu:
1—Yapılan
analizlerde yatırımların geri dönüş süresi 6-8 yılda gerçekeşebilecğini
göstermekte.
2—Yapılan bir
çalışmada 15 dairelik bir apartmanın elektrik ihtiyacının tümü 65.000 TL ile
karşılanabilmekte yatırım 5 yılda kendini amorti edebilmekte.
3--Her ev için 4
kw bir sistem kurulursa 10.000 TL ye kurulabilir ve şebeke ile mahsuplaşam ile
sistem kendini 7-8 yılda amorti edebilir.Böyle bir ev her ay 100 TL yıllık 1200
TL ödeme yapıldığı düşünülürse,sistem 7-8 yılda kendini amorti edecektir.
5—PV Panellerde en
büyük sorun zaman içinde sıcaklığa bağlı ömür kısalması ve kavrulmadır.PV
Panellerde gelen güneş enerjisinin %10-16 elektrik enerjisine dönüşürken,kalan
%64/70 ısı enerjisine dönüşmekte.
5.1--Bu nedenle PV
Panellerin soğutulması en önemli konudur.Teks Tar Güneş Enerjileri Ltd sahibi
Prof.Işık Tarakçıoğlu nun esnek su ısıtıcılı PV panelleri yani solarpol hibrit
paneller bu yöntemle-PV panellerin su ile soğutulması amacıyla ürteilmektedir.
5.2—Teks Tar Ltd
NİN ürettiği Solarpol hibrit pv-t paneller basit ve ucuz olup 2x195W
monokristalin kolektör ve 2x150 A jel aküden oluşmakta,3 kwh elektrik
üretebildiği gibi panelin soğutulmasında kullanılan suyun ısısı-300 Lt/40-45 C
sıcak su- çeşitli amaçlarla kullanılabilir.
5.3--Yazın bu su
ile bitkilere şok etkisi yaratacak soğuk artezyen suyun
ısıtılmasını-meyve/sebze kurutma işini sağladığı gibi kışında sera ısıtmasında
kullanılabilir.4 tane solarpol hibrit-pv-t panel ve 4x150 A jel akü ile 6 kwh
enerji üretilebilir ve bu enerji ile evin temel elektrik ihtiyaçları+derin kuyu
su pompası enerjisi+süt sağma makinesi çalıştırabilmek mümkün.Ayrıca 500
Lt-40/45 C sıcak su sağlanabilir.
5.4--Gelecekte
paneller hem sıcak su üreten,hem de elektrik üreten tipe PV-T paneller olarak
ağırlık kazanacaktır.ve mekan soğutmasında % 80 güneş enerjisi ile soğutmaya
doğru kazanabilecektir.
12—Lisansız-Lisanslı Elektrik Üretimi:
1—EPDK Lisansı
almadan-Lisansız elektrik üretimi için 500kw lık sınır şimdilik
30.03.2013-28603 saylı Elektrik Piyasası kanunu ile 1MW çıkarıldı.2,5 MW kadar
çıkaerılabilecektir.Hedef 5 MW DIR. 500 kw lık türbin ile 1 MW lık türbin
arasındaki fiyat farkı sadece % 20 dir.
2—Şebekeye satmamak suretiyle
bir fabrika istiyorsa direkt 3MW bir rüzgar türbini bile kurabilir.
3--2015 yılına kadar lisansız
üretimde 5000 MW kurulu güç hedefi ,Türkiye kurulu gücünün %7-8 olup ,60 milyar
dolarlık enerji faturasının 4-5 milyar dolarının Türkiye de kalması anlamına
gelmektedir.
4—Yapılması gerekenlerden
birisi de Almanya nın yaptığı gibi Konutların çatısına güneş paneli
koyup,apartamanın tükettiği elektriğin büyük bölümünü bununla üretmek,kalanını
şebekeye satmak.Yada o bölgede 3-5 MW
elektrik üretimi yapmak isteyenlerin önünü açmak uygun olacaktır.Bu ise
lisansızda sınırı 5 MW çekmek ile olabilir.
5—Lisansız üretimde önemli bir
problemde yerel yönetimlerden izin almak olup,normal çatıya sıcak su üretimi
için güneş kolektörü konulururken izin alınmasına gerek duyulmazken, çatıya 3
kw lık elektrik üretimi için, 1.5 m2 20
kg ağırlığında 4 panel ile 1 kw üretebildiği için ,3 kw güç için 4.5 m2 alan 60
kg ağırlık anlamına gelmektedir.Bunun için çatı projesine gerek olmaz herhalde.
5.1--Aynı zamanda çatı tahta
çatı olsa dahi,bu panellerin çelik konstrüksiyon ile beton zemine oturtulması
her zaman mümkündür.Bu anlamda yerel yönetimlerin belli kw a kadar çatı projesi
istememesi,yasayla sağlanmalıdır.Zira yapılacak çatı projesi 3 kw lık PV panel
maliyetini aşmış olacaktır.
5.2--Yerel yönetim için
Onaylamada ,çatı projesi istenmeden elektrik tesisat projesine standart PV
Panel projesi ilave edilebilir.Türkiye sıcak su ısıtmada dünya ikincisi
olup,aynı durumun PV paneller içinde sağlanması uygun olacaktır.Lisansız
elektrik üretimi ,üretim yerel olarak yapıldığı-hat olmadığı için kayıp-kaçak oranları da oldukça azalacaktır.
6--Lisanslı üretimde ÇED
Raporu gerekmekte ve bu rapora göre yapılaşma yasağı getirilen,sulak
alanlar,orman alanları,tarım alanları,meralara GES kurulması yasak olup,bunun
dışındaki alanlara kurulabilir.Kamu kurumlarının GES kurması izni başbakanlık
iznine tabidir.Almanya vs GES,Rüzgar Türbini kurulumunu büyük ölçüde
belediyeler ve onun ortak olduğu kuruluşlar yapmaktadır.Bu anlamda aynı
mekanizmanın Türkiye de önün açılması uygun olabilir.
7—Güneş enerjisi sektöründe
kurulan her 1 MW lık sistem yaklaşık 30-5 kişiye iş imkanı yaratır.
8—Güneş enerjisine dayalı PV
panel-GES kurulumu 1-2 kw dan 40-50 MW kadar kurulum aralığına sahiptir.Çok
noktada bağlantı olması elektrikte kararlığı ve güvenirliği sağlar.Şebeke
kayıplarını minimize eder.
9—Türkiye de 2023 yılına kadar
hedef olarak ilan edilen güneş-elektrik kapasitesinin 2 katını Almanya ve
İtalya 1 yıl içinde kurabilmekte.
10--Lisansız elektrik
üretiminde sınırı hızla 5 MW çıkarmak ve yerel yönetimlerin çatı vs projesi
istemeden,PV panel kurulumuna destek ve teşvik vermeleri aynı zamanda yerel
yönetimlerinde yenilenebilir enerji şirketi kurmalarının başbakanlık izninden
çıkarılması ve kuracakları tesislerde özelde olduğu gibi belli mw altında izin
istenmemesi,üstünde Maliye Bakanlığından finansman onayı alınması olabilir.
12.1--Lisansız Elektrik Üretimi en çok kimlere uygun:
1—Sulu tarım yapan ve elektrik
motorlarıyla su basan çiftçiler
2—Benzin istasyonları-Çünkü
hepsinde genellikle büyük çatı var ve bu çatı güneş panelleri için uygun bir
alan oluşturmakta.
3—OSB ler deki küçük ve orta
boy işletmelerin çatıları bazı yerlerde güneşe uygun bazı yerlerde rüzgara
uygun.
4—Tavuk ve balık
çiftliklerinin çatıları güneş paneli kurmaya müsait.
5—Büyük çatıya sahip
fabrikalar.
6—Trakya da bir fabrika
üreteceği elektriğin tamamına yakınını kendisi kullanacak ise lisansız elektrik üretimi yatırımını ortalama
elektrik faturası ödermiş gibi bir finansman formülüyle yapabilir.
6.1--Rüzgarda yatırımın geri
dönüş süresi 5-5.5 yıl olurken,güneş panellerinde 8-9 yılı bulabilir.
6.2--Aynı tesisi Konya da
yapacaksanız güneşi tercih etmenizde fayda var.
7—Güneş tesislerinde bakımlar
haftalık ve aylık,rüzgar enerjisi tesislerinde 3- 6 aylık olarak yapılmalı
özellikle bakım servisi verecek firmalar tercih edilmeli.
13—Yenilenebilir Enerji Oranları-Destekler-AB-Dünya-Türkiye:
13.1-- 2010 yılı hedeflerine
yakın görülen Avrupa Birliği, enerji sektöründeki yenilenebilir enerji payını
2020 yılında…………. %20’ye,
2040yılında………….. %50’ye
çıkarmayı da hedeflemektedir
13.2--2008 yılı itibariyle, Almanya’da kurulu
olan güneş panellerinin
%40’ı (1-10 kW)…………….
konutlarda,
%50’ (10-100 kW)…………. ticari
çatı sistemlerinde
%10’a yakın bir oranı………..çok
büyük güneş paneli güç santrallerinde kullanılmaktadır
13.3--Almanya’da yürürlükte olan bazı teşvikler:
1--Güneş enerjisinden üretilen
elektriğin fiyatı 40 €c/kWh.
2--Toplam yatırım tutarının
%25’ini geçmeyecek şekilde devlet sübvasyonu.
2.2--1998 yılında hiç
fotovoltaik paneli olmayan İspanya, 10 yıl içinde kurduğu 2511 MW’hk güçle dünya
lideri konumuna gelmiştir. Onu 1500 MWTa Almanya ve 342 MW ile ABD.
izlemektedir. Bu durumun meydana gelmesinden en büyük etkenlerden biri
tüketicilere önemli destekler ve teşviklerin verilmesidir.
13.4--Türkiye de YEK kaynaklı
elektrik enerjisi üretimi yapan kurumlara 7 yıl süreyle enerjiyi kWh’i 5 çent
USD az olmamak, 6 çent USD geçmemek üzere %20 fazlasıyla alım garantisi
veriliyor
13.5--Enerji AR-GE
çalışmasının, toplam AR-GE çalışmasına oranı
ABD de…………..% 2.28
İtalya’da………… % 4.14,
Türkiye’de……… % 0.27’dir.Bu
oran ciddi anlamda artırılmalıdır.
14--Gölet ve Barajların Yüzeyine Güneş Panelleri Kurmak:
1--SPG Solar, 2007'de ozel bir
proje kapsammda Far Niente'nin su tizerinde yüzen 400 kw güneş panellerini inşa
etti ve son 4 yılı panellerin "Floatovoltaics" adı verilen ticari bir
modelini geliştirmekle geçirdi. Yöneticilerin yere monte edilmis konvansiyonel
bir sisteme sahip bu modelin fiyat açısından toprağa veya çatıya monte
edilenlerle rekabet edebilir düzeyde olduğunu söylüyor.
1.1--Faaliyete geçmemiş olan
güneş paneli tarlası, gölet tabanına döşenmiş bir iletim kablosuna bağlanacak.
Proje tamamlandığında 2016 panelin gölet yüzeyinin büyük bir kısmını
kaplayacağını ve en yüksek verimle çalışırken dakikada 1 MW elektrik üretecek.
2--Baraj Göl-gölet yüzeyine
döşenmiş paneller varsa kuraklık durumunda, barajın elektrik üretimi dursa bile
elektrik üretimi devam edecektir.
2.1-Türkiye benzer yolu
izleyerek Enerji Bakanlığı baraj göllerinin yüzeylerini yap-işlet-devret
modeliyle ihale ederek yenilenebilir enerji yatırımlarında önemli bir sıçrama
yaratabil
8.2.5—Hidro Elektrik Santraller- Enerji Üretimi::
1—Barajların Eko sisteme
Etkileri:
1-- Hidroelektrik Santrallerde
büyük miktarlarda enerjinin depolanıp, saklanabilmesi yöntemler bilinmemektedir.
1.1--Bu sorunu biriktirmeli
veya pompajlı hidroelektrik santralara su (fotovoltaik güneş panelli DC su
pompaları ile) pompalanması ve depolanmış su ile puant-pik enerji üretmek
suretiyle çözüm getirilmeye çalışılmaktadır.
1.2--Ülkemizdeki HES ların
%95,7 sinin biriktirmeli olduğu gözü önünde tutulduğunda, bu çözümün ülkemiz
koşuları bakımından çok uygun olduğu da görülmektedir.
1.1--Doğa Derneği'nin yaptığı
bilimsel çalışmaya göre Türkiye'de üreyen dört kuş türünden biri barajlar
nedeniyle yok oluyor.
2--Türkiye'de üreyen toplam
309 kuş türünün 83'ü barajlar nedeniyle yok oluyor.
2.1--Türkiye'de üreyen her
dört su kuşu türünden üçü son 10 yılda barajlar nedeniyle ciddi oranda azaldı.
2.2--Sanılanın aksine
Türkiye'de kuşları yok eden ana sebepler avcılık ve tarım ilaçları değil,
barajlar ve su rejimine yapılan diğer müdahaleler.Bu anlamda.
2.3--Akarsu kenarlarında
yaşayan kuşlar için sazlıklar, kum adacıkları, nehir kenarındaki ağaçlar ve dik
kayalık alanlar hayati öneme sahip
2.4--Barajların büyük miktarda
su tutulmasıyla kuşlar için gerekli bu oluşumlar su altında kalıyor.
3--Barajların eko sistemi
bozduğu-küresel ısınmaya katkı yapması olasılığı düşünülürse doğal dengeye en
az müdahale etmek için,hidrolik santrallerin çok sayıda ve küçük örneğin max.50
kw lık gruplar halinde yapılması uygun olabilir.
3.1--Hatta akarsu yatağına
müdahale etmeden nehir tipi yüzer türbinlerin akarsular üzerinde kurulması
uygun olabilir- Ayrıca çok sayıda küçük santraller ile yerinde üretim
yapılacağı için enerji kayıbı ve malzeme israfıda en az olacaktır.
4--Eski Hidroelektrik
Santrallerde türbin-elektrik donanımın yenilenmesi-otomasyon ile ciddi anlamda
enerji artışı sağlanabilmekte.Bu anlamda Keban HES için 2008- 2009 yıllarında
yapılan bir çalışmada, ünitelerden birinin jeneratör ve türbininin sargıbaşı
kaynakları yenilendi.Bu çalışmayla, söz konusu ünitedeki gücün % 15 oranında
artırılması başarıldı.
2--Karadeniz Derelerine HES Yerine Helikal Türbin:
1--ABD'nin Boston Kentindeki
Northeastern Universitesi'nde mühendislik profesorlüğü yapan Gorlov, barajlara
gerek olmadan-baraj kurulmadan-nehir veya derede suyun üzerinde sudan enerji
elde edilmesine yarayan teknolojiler üzerinde çalışıyor.
2—Suyun üstünde yüzen türbin-Düzenekte
ucucu bir hidrokarbon helikal türbin suyun akışı ile , bir jenerator uzerindeki
türbin kanatlarını çevirerek elektrik üretimini saglıyor.
3--Gorlov Türbinleriyle
olusturulan 5 kilowatt'hk bir sistemle 14 odali bir motelin enerji gereksinimi
karşılanabilmekte.
4--ABD'nin enerji gereksiniminin
%10'unu hidroelektrik santrallerince karşılandığı hidroelektrik potansiyelin
%90'nın ise üzerinde baraj kurulamayacak su yollannda bulunduğunu vurgulayan
Gorlov, bu potansiyelin ancak sarmal türbin ve benzerlerince
karşılanabileceğini söylüyor.
5—Türkiyede TEMSAN ın nehir
tipi-yüzer helikal türbin üretmesi,bakanlığın lisanlamada helikal türbin
şartını belirtmesi ile karadenizde hes kurulumuna bağlı problemler azalabilir.
6--Türkiye de 16.041,2 MW'lik
Hidroelektrik gücün önemli bir kısmı% 35 ini-5833 MW ı 383 adet küçük santralle
de sağlanmakta.Bu anlamda küçük santraller ile üretilen güç önemli olup,çevreye
verilen zararın en az olması akarsu yüzey tipi-HES kurulmaksızın helikal vs
türbinli santraller sağlanması en uygun yol olabilir.
3--Hidroelektrik Santral Yapımında Çevre Sağlığı
1-- Türkiye’de 2000’e yakın
hidroelektrik santralinin değerlendirilmesi gündemdedir.Planlanan 2000 projenin
419 adedi Doğu Karadeniz’de yer almaktadır.
1.1--Karadeniz Bölgesi’nde yapılan ve yapılacak
hidroelektrik santraller (HES) ile ilgili olarak Derelerin doğal hayatının devamını sağlayacak
can suyu (derelere bırakılması gereken minimum su miktarı) mevcut uygulamalarda
kurak ve ıslak yılların yüzdesi olarak uygulanmaktadır.
1.2--Can suyu miktarına
özellikle küçük derelerde, dere ve mansap koşulları incelenerek karar
verilmelidir
2--Doğal hayatın korunmasına
yönelik olarak can suyu miktarlarının belirlenmesi ve can suyunun kontrol
edilmesi ile ilgili bir mevzuata acil ihtiyaç bulunmaktadır.
3--Bölgedeki su kaynaklarının
değerlendirilmesinde havza yönetimi esas alınması uygun olacaktir.
4--HES’ler için dere suyunun
alındığı iletim kanalları yerine doğanın tahribatını engelleyecek/en aza
indirecek tünelli sistemler tercih edilmelidir.
5--Tesislerde estetik kaygısı
da olmalı ve doğal güzelliği bozacak yapılardan kaçınılmalıdır.
6--İhalelerde
Belli güçten küçük türbin seçiminde nehir tipi yüzer helikal türbinlerde şartı
koşulabilir.Nehir tipi helikal türbin kullanımı ile çevresel etkiler en aza
inebilir.
4--Mini Hidroelektrik Jeneratörü- Cappa İle Yerel Elektrik Üretimi:
1-- Japon şirketi
ibasei'nin CEO'su Norio Kikuchi'nin yarattığı Cappa adlı bir mini hidroelektrik
jeneratörü sayesinde Nepal Himalayalarındaki bir okula aydınlatma
götürülebiliyor.
2--Bu küçük hidroelektrik
jeneratörü ile ülke kırsalında yer alan Kalika köyünde yaşayan çocuklar,
eğitimlerine ara vermeden devam etmenin mutluluğunu yaşıyor.
3—Yorum:Mini
hidroelektrik türbinler ile yerelde daha fazla haneye elektrik götürülebilir.Heryere
elektrik hattı çekilmek zorunda değil.Her konuda Teknoloji
araştırılmalı-Kullanılmalı.
8.2.6--Jeotermal Enerji ile Enerji Üretimi:
1—Jeotermal enerjinin
kullanılan kısmının sektörlere göre dağılımı;
1--%37’si……….mekan ısıtma
uygulamaları,
2--%22’si……… banyo ve yüzme
havuzu ısıtma sı,
3--%14’ü……….ısı pompası
uygulamaları,
4--%12’si ………sera ısıtması,
5--%7’si……….. aquakültür
uygulamaları
6-- %6’sı ……….endüstriyel
amaçlı ısıl işlemler ve
1.1—Türkiye jeotermal ısı
potansiyeli açısından dünyada 7. Ve Avrupa da ise 1. Sırada.
1.1.1--Bir çalışmada Türkiye
de 5,5 milyon konutu 1 milyon konutun jeotermal enerji ile merkezi olarak
ısıtılabileceği hesaplanmıştır.
1.1.2--Türkiyede 100.000 konut
ve 1200 dönüm sera jeotermal kaynaklarla ısıtılıyor-2015 yılı.
1.2-- 2001 yılı itibariyle jeotermal
potansiyelimizin sadece % 3 ünü kullanmakta olduğumuzu halen 52 bin konutun
jeotermal enerji ile ısıtıldığı bilinmektedir.
1.2.1—Başka bir çalışmada ise Türkiye’deki
konutların %30’unun jeotermal enerji ile ısıtılması mümkündür. 31500
megawattlık enerjinin günümüzde sadece %2’ si kullanılmaktadır.
1.2.1--Jeotermal enerji ile
ısınma için doğal gaz ile karşılaştırıldığında 3 yılda kendisini ödediği ve doğal gaza göre 4 – 5 misli daha ucuza ısıtma
yaptığı saptanmıştır.
1.2.2--Maden Tetkik Arama
(MTA) yetkilileri Türkiye'nin şu anda 100 metrekarelik 4 milyon evi
ısıtabilecek jeotermal kaynağa sahip olduğunu söyledi.Türkiye'de jeotermal-
enerjiden halen elektrik üretimi, ısitma (sera ve konut),karbondioksit (C02)
gazı üretimi, endüstriyel mineral eldesi ve kurutmacılık ile termal ve sağlık
turizmi gibi alanlarda yararlanılıyor.
1.3—Türkiyede Düşük entalpili
kaynaklar sera ısıtımacılığında kullanılmakta
1.3.1--Batı anadoludaki
sahalar yüksek sıcaklıklı ; kuzey, orta ve doğu anadoluda bulunan sahalar ise orta ve düşük sıcaklıklı
jeotermal akışkan içeren sahalardır.
2--1969 yılında Fransa’da
büyük şehirlerin jeotermal enerjiyle ısıtılmasına başlanmıştır.
3--Jeotermal enerjiden
konutlarda ısıtma, kaplıcalarda, sera ısıtmacılığı ve elektrik üretiminde
faydalanılmaktadır.
4--Jeotermal enerji için
yeraltından dışarı alınan sıcak su ,işlem gördükten sonra dış ortama
verildikleri takdirde olumsuz etkileri gözlenmektedir.Reenjeksiyon yöntemi
(enerjisi alınarak nisbeten soğumuş olan akışkanın tekrar alındığı tabakaya
pompalanması) kullanıldığından bu sakınca ortadan kalkmakta ise de ;
4.1--Atık akışkanın sulama
kaynağı olarak yararlanılan nehirlere veya yer altı sularına karışması halinde,
bitki örtüsüne ve diğer canlı hayata zararlı etkileri olmaktadır.
5--100 m2 lik bir konutun
jeotermalli ısıtma bedeli 36-60 TL arasında.Konut başına maliyeti 500 dolar
civarında.
5.1--Jeotermal ısıtmalı
seraların maliyeti kömürle ısıtmaya göre % 50 avantaj sağlıyor.Kömürle
ısıtmanın maliyeti yıllık 8 TL/m2 iken, Jeotermal ile ısıtmada 4-5 TL/m2
geliyor.
8.2.7—Biyogaz-Biyokütle kaynaklı Enerji Üretimi:
1—Biyogaz:
1.1—Biyogaz;Ucuz ve çevre
dostu bir enerji ve gübre kaynağıdır.Özellikle bitki ve büyükbaş hayvan
atıklarından üretilmesi ve çiftlikler için enerji kaynağı olarak kullanılması
oldukça önemli.
1.2--Biyogaz gaz motorlarmda
kullanılarak enerji elde edilmesi için, biyogaz içerisinde bulunan ve korozyona
neden olan H2S'in büyük oranda biyogazdan ayrıştırılarak doğrudan gaz
motorlarında kullanmak suretiyle elektrik ve ısı enerjisi elde edilebilmektedir.
1.2.1--Saflaştırılarak metan
oranı yükseltilen ve H2S'i ayrıştırılan biyogaz, 200-250 bar basınç
altında sıkıştırılarak, benzin-biyogaz
veya benzin-sıkıştırılmış dogal gazla (CNG) çalışabilen çift yakıtlı motorlu
taşıtlarda hiçbir degişikliğe gerek duyulmadan kullamlabilmektedir.
1.3--Taşıtlarda biyogaz kullanılması durumunda
NOx ve HC emisyonu ve partikül miktarı azalmaktadır. Bu özelliginden dolayı
biyogaz çevre dostu bir yakıt olarak da nitelendirilmektedir.
1.4--Biyogaz üretimi sonrası
geriye kalan katı atıklar gübre olarak tarımsal alanda kullanılabilir.
1.5--Benzer şekilde ince
kıyılmış sap, saman, mısır artıkları, şeker pancarı yaprakları gibi bitkilerin
işlenmeyen kısımları ile bitkisel ürünlerin işlenmesi sırasında ortaya çıkan
bitkisel atıklar da biyogaz potansiyeline sahiptir.
1.5.1--Türkiye'nin sahip
olduğu bitkisel ve hayvansal atıklarının oluşturduğu biyogaz potasiyelinin
ekonomiye kazandırılması; yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi
ve fosil yakıtların açığa çıkardıkları karbondioksit salınımlarının azaltılması
açısından önemlidir.
1.6--Süt üretimi ile iştigal
eden bir özel firma Elektriğin %80'ini Çiftliklerinin Gübrelerinden Karşılıyor
1.7—Ülke olarak Biyogaz ile
ilgili çalışmalara 1957 yılında başlanmış olmasına karşın, 1987 yılında biyogaz
üretimine verilen destek kesilmiştir. Ayrıca çöp termik santralleri kurularak
biokütle enerjisi elde edilmektedir. Bursa, İzmit, Mersin ve Tarsus’ta çöp gazı
santralleri bulunmaktadır.Adana ve Ankara’da da santrallerin yapımı için sözleşmeler imzalanmıştır.
1.7.1--Düzenli çöp depolama
sahalarında, metanca zengin “Çöp Gazı-Deponi Gazı” eldesi yapılmaktadır. Çöp
gazı üretiminde, düzenli depolama alanında, adeta büyük bir doğal fermantörde,
biyogaza dönüşüm gerçekleşmektedir
1.8--AB 27
Ülkelerinde yapılan yenilenebilir elektrik üretimin yaklaşık yarısı çöp
gazıdır.
1.8.1--Büyük
üretici Almanya’da 2007 sonunda, toplam 1270 MW kapasitede, 3700 tarımsal
biyogaz tesisi işletmededir
1.9--Küçük ve orta
ölçekteki biyogaz üretimi ve biyokütle yakılması ile küçük endüstrilerde ve
tarımsal üretimlerde (kurutma, sıcak su hazırlama, tarımsal işleme gibi)
ısıtma, soğutma ve elektrik sağlanması mümkündür.
1.10--Dünyada 25
milyon, ev pişirme ve aydınlatmada biyogaz kullanmaktadır. Bu evlerin 20
milyonu Çin’de, 3.9 milyonu Hindistan’da, 150 bini Nepal’dedir. Küçük tip
biyokütle gazlaştırıcıları, Çin, Hindistan, Endonezya, Sri Lanka ve Tayland’da
kullanılmaktadır
1.1-Çöp
Gazı:
1.11.1--Çöplük
gazından elektrik üretilmesinin diğer teknolojilere göre üstünlüğü Çöplükten
gaz yayılmasını-atmosfere çok kuvvetli bir sera gazı olan metanı azalttığı-yaktığı
için çevreye net etkisi pozitiftir.Aynı zamanda gaz akımı stabil olup maliyeti
çok ucuzdur.
1.11.2—Belediyenin
çöp sahasında kurulu olan 200 MW lık kurulu güce sahip bir çöp gazı tesisi ile
500.000 yakın evin elektrik ihtiyacı karşılanabilir.
1.11.3—ITC Firması
tarafından Ankara,Konya,Bursa,Antalya kentlerinde çöp berteraf hizmeti
verilmekte.Aynı hizmetlerin tüm illere yayılması öncelikle gerekir.
2—Enerji Ormancılığı ve Biyokütle:
1—Küresel ısınma açısından
bakıldığında:Karbondioksit salımları açısından:
1--1 ton taş-kömürü
yandığında……………… 2.8 ton
2--1 ton orman artığı
yandığında……………… 0.73 ton oluşmaktadır.
3--3 milyon ton kömür yerine 5
milyon ton odun biyokütlesi yandığı zaman yaklaşık 5 milyon ton daha az
karbondioksit salnmaktadir.
4--150 MW’lik bir enerji üretimi
tesisinin işletilebilmesi için on yılda bir kesilecek biçimde işletilen ve 340
ton/dönüm/yıl frn kurusu gövde ve dal verimi olan 170 bin dönümlük bir
kızılağaç orman yeterli olabilmektedir.
5--Türkiye’de enerji
ormancılığı ve enerji tarımının hızla geliştirilmesi gerekmektedir. Enerji
ormancılığı için uygun alanın yaklaşık olarak %15 kadarı değerlendirilmiş
durumdadır, %85’lik kısım ise beklemektedir.
5.1--Son yıllarda Fransa,
Kore, Meksika, Avusturya ve İsveç gibi ülkelerde etanol yakıt olarak kullanılmaya
başlanmıştır.
6--İsveç, enerjisinin %16’sı
gibi önemli bir kısmını biokütleden elde etmektedir.
7--Avusturya’da enerjisinin
%13’ünü biokütleden sağlamaktadır.
8—Biyokütle enerjisi ABD’de
hidroelektrik enerjisinden sonra ikinci sırayı alan, yenilenebilir enerji
kaynağıdır. Enerji ihtiyacının %3’ü biokütle enerjisinden sağlanmaktadır.
9--Dünyada biokütle
enerjisinin kullanım oranının %14 civarlarında olduğu tahmin edilmektedir.
2.1--Tarımsal Ürünler ve
Atıkları:
Buğday-Arpa-Çavdar-yulafın..Samanı,
Mısır…Sap,
Pirinç…Saman+Kabuk,
Tütün..Sap
Pamuk..Sap+Çırçır atığı,
Ayçiçeği…Sap,
Yerfıstığı…Saman+Kabuk,
Soya ..Saman
Kayısı-Vişne…Çekirdek,
Zeytin…Pirina+Budama,
Antepfıstığ-Ceviz-Badem-Fındık..Kabuk+Budama,
Limon-Portakal-Mandarin-Greyfurt….Budama
3--Biyo Kütle Kullanımı:
1--Biyokütle ile pişirmede,
odun, tarımsal atıklar, orman atıkları, tezek ve odun kömürü geleneksel olarak
kullanılmaktadır.570 milyon evde biyokütle yakılmaktadır.
2--Ev içinde yakmada
kullanılan ocak-fırın tipi çok önemlidir. Çünkü yanma ile ev havası olumsuz
etkilenmemelidir.
2.1--Bu nedenle geliştirilmiş
ocak-fırın tiplerinin uygulamaya alınması konusunda pek çok ülke program
uygulamaktadır.
2.2--Halen, Çin, Kenya,
Hindistan gibi ülkelerde, 220 milyon geliştirilmiş ocak kullanılmaktadır.
4—Biyoyakıtlar-Biyoetanol:
1—ABD'de biyo yakıtların
otomobillerde % 10 kullanıma oranına erişildi.
1.1----Almanya ise bir tohum
çeşidini gen mühendisliği ile değistirerek biyodizel üretmek için yağ oranını %
48'e çıkardı.
1.2--Biyodizelde dünya
birincisi Kanada uretimini altı yılda
400 bin tondan 7milyon tona çıkardı.
1.3--Brezilya’da şeker
kamışından üretilen etil alkolse motorlu araçlarda kullanılan yakıtın %50’sini
karşılamaktadır.
4--Brezilya, biyo etanol
konusunda dünyadaki en cesur ülkedir. 1993 yılında yapılan bir düzenlemeyle tüm
benzin istasyonlarında satılan benzine % 22 gibi çok yüksek oranda biyoetanol
karıştırılması zorunluluğu getiren Brezilya, zorunlu harmanlama oranı
belirleyen ilk ülke olmuştur
5—Biyoetanol , Hammaddesi
şeker pancari, misir, buğday ve odunsular gibi şeker, nişasta veya selüloz özlü
tarimsal ürünlerin fermantasyonuyla elde edilen ve benzinle belirli oranlarda
kariştirilarak kullanilan alternatif bir yakittir.
5.1--Ülkeler biyoyakıt
tüketimlerini dolaylı olarak da desteklemektedirler. Motorun hem fosil
yakıtlarla hem de biyoyakıtlarla çalışmasını sağlayan Esnek Yakıtlı Araç
(FFV-Flexible Fuel Vehicle) sistemine sahip otomobiller için sağlanan vergi
indirimi de tüketime yönelik dolaylı desteklemelerden biridi
5.2--Brezilya’da ise, 2003
yılında FFV otomobillerin piyasaya sürülmeye başlanması biyoetanol piyasası
açısından adeta bir devrim olmuştur. 2007 yılı sonu itibarıyla, yaklaşık 4
milyon FFV teknolojisine sahip otomobil yollarda yerini almıştır.
5.3--Ülkede yaklaşık olarak
beş milyon taşıt, 1989 yılından beri yakıt olarak benzin yerine şeker kamışı
veya benzer ürünlerden elde edilen saf biyo-etanolu, yine birçok araçta
benzin-etanol karışımını kullanmaktadır.
5.4--Endonezya Hükümeti’nin
biyoyakıt yatırımcılarına sağlamış olduğu yatırım vergisi muafiyeti güzel bir
örnektir.
5.5-- Malezya’da Biyodizel
üretim tesislerine yatırım vergisi indirimi ve gelir vergisi muafiyetinin
sağlandığı Malezya’da, özel sektörün biyoyakıtlara ilgisi her geçen gün artmaktadır.
4.1--Ülkelerin Uyguladıkları Harmanlama Oranları:
1—Brezilya….Biyoetanol….%20-25
2—Kanada…..Biyoetanol….%5—Biyodizel..%2
3—Hindistan…Biyoetanol…%20—Biyodizel..%20
4—Endonezya..Biyoetanol-Biyodizel….%1
5—Malezya….%5 biyodizel
2.5--ABD, biyoyakıtlar
içerisinde biyoetanolden yana tercih koymakta ve biyoetanolü ağırlıklı olarak
mısır ürününden elde etmektedir.
2.6--Uzun yıllar boyunca
biyoetanol üreten Brezilya, hammadde olarak şeker kamışı kullanmaktadır.
Endonezya ve Malezya gibi ülkelerde ise, biyoyakıtların neredeyse tümünü palm
yağından üretilen biyodizel oluşturmaktadır.
5--Biyoyakıtların Kullanımı:
1--Geleneksel yöntem-lerle
ısınma-ısıtma amaçlı kullanım (odun, artık-atık, tezek yakılması gibi) dışında,
2--Biyoelektrik üretimi ve motor
biyoyakıtı olmak üzere iki temel alanda değerlendirilmektedir.
3—Binalar İçin kullanılan
Isıtma sistemlerinde ve biyoelektrik üretiminde:
1--Bitkisel Yağlar , 2--Biyogaz
, 3--Çöp Gazı , 4--Katı
Biyoyakıtlar kullanılmaktadır.
4—Biyoalkoller (metanol ve
etanol gibi) yakıt hücrelerinin gelişimi ile evsel kullanımda yer bulacaktır
5--Bitkisel yağlar doğrudan,
yakıtbiyodizel olarak ve fosil yakıtlarla harmanlanarak ısıtma sistemlerinde
uygulanmaktadır.
6--Bitkisel yağların doğrudan
kullanımında Almanya önde gitmekte olup,standard ile kolza yağı yakılmaktadır
ABD’de ise soya ve atık yağlar öne çıkmaktadır.
6—Biyodizel:
1—Biyodizelin
büyük bölümü taşıtlarda tüketilmektedir.
2--Yakıt olarak
biyodizel alternatif motorin olarak:
1--Motorin ve fuel
oil katkı maddesi (B1, B2, B5) olarak ,
2--Motorin veya
fuel oil ile harmanlanarak (B20, B50,B80, vb)
,
3--Doğrudan (B100)
şeklinde ısıtma sistemleri ile türbin ve jeneratörlerde güç üretiminde
kullanılabilir.
3--Biyodizel,
dizel yakıtına alternatif olarak, bitkisel ve hayvansal yağlar gibi
yenilenebilir biyolojik kaynaklardan elde edilir.
3.1--Biyolojik
olarak ayrışabilmesi, zehirli olmaması ve düşük emisyon üretimi nedeni ile
çevreye fosil yakıtlardan daha az zarar verir.
3--Biyodizel,
petrol kökenli madde içermez, ancak dizel motoru üzerinde her hangi bir
değisiklik yapmadan saf biyodizel veya dizel biyodizel karışımları olarak
kullanılabilir.
4—Biyodizel
kullanımı ile Co2 emisyonu seviyesinde ortalama %7 oraninda azalma olmaktadır.BU
ise biyodizel kullanuninin daha az sera gazi üretilmesi anlamina gelmektedir.
Bu durum biyodizel kullanımına geçişi destekleyen en onemli parametrelerden
birisidir.
5--Biyodizel
kaynağı olarak ya atık yağlar yada yağ bitkileri(aspir-kanola) kullanılabilir.Türkiye
de 300-350.000 ton bitkisel atık yağ geri kazanılabilir niteliktedir.
5.1—Evsel sıvı
atıkların % 25 bitkisel atık yağ kaynaklı olup,bu yağlar atık su arıtma
tesislerinin çalışmasını bozmakta,atık yağlar,suyun üstünde katman
tutarak,oksijenin suya katılımını engelleyerek su yaşayan balıkların yaşamını
tehlikeye atmakta.
6—Özel firmalar
tarafından geliştirilen Dizelmatik adlı makine atık veya normal yağdan
biyodizel üretebilmekte.
6.1--Normalde
dizel yakıtın litresi 2,14 YTL ikenbu makine ile sadece 35 kuruşa geliyor.
7—Yapılan bir
bilimsel çalışmada , gerek deneysel gerekse teorik sonuçlar, kanola yağı
biyodizel ve etanolün,kısa süreli testlerde dizel yakıtla hemen hemen aynı
motor performansını gösterdiklerinden önemli alternatif yakıtlar olduklarını
ortaya koymuştur.
8—Ayrıca Hollanda
KLM Hava Yollarının % 50 jet yakıtı ve %
50 atık yemek yağından yapılan biyodizel kullanan bir Boeing 747 nin ilk ticari
uçuşunu gerçekleştirdi.Ayrıca Boeing de 2030 dan itibaren uçaklarını biyoyakıt
ile çalıştıracak.
6--Atıksu
Arıtma Tesisinin Enerjisi Güneş Santralinden:
1--YASKİ Başkanı
Ahmet Özsümer kurulacak güneş santrali tesisinin 1 megawatt gücünde elektrik
üreteceğini söyledi
1.1--Bizim
projemiz 1 megawatt gücünde dünyada da proses havuzları üzerine kurulmuş en büyük
güneş enerjisi santrali olacak. Türkiye de ise ilk olacak.
2-- Projenin toplam tutarının 4.5 milyon lira
olduğunu anlatan Özsümer İller bankasının kendilerine 15 yıllık ödeme süresi
verdiğini bildirdi.Bu proje için harcanan maliyet 6 yıl sonra kendisini amorti
edecek.
4--Özsümer, “Türkiye’de bakanlığın belirlemiş
olduğu 1200 atık su arıtma tesis var. Bu tesislerin her birinin proses
havuzunun üzerine l MW lık bir güneş santrali kurulursa 1200 MW bir kurulu güç
elde edersiniz.
5--Arıtma suyunun
sulama suyu olarak kullanılmasına yönelik projeyi başarılı bir şekilde
sonuçlandırdıklarını belirten Özsümer, “Proje tesisimizde uygulanıyor.Bu proje
ile baraj ve göllerden ciddi anlamda su tasarrufu elde edilecek.
6-- Özsümer,
Suyumuza sanayi suyu karışmadığı için arıtma verimimiz birçok tesisin üzerinde.
Bundan dolayı çıkış suyu konusunda da iddialıyız. Ayrıca Çevre ve Şehircilik
Bakanlığımızın onayladığı Sürekli Atıksu İzleme Sistemi kurulumunu da
tamamladık.
7—Yorum:OSB lere kurulacak bu
sistem ile OSB lerin atık suyu güneş enerjisi ile arıtılıp aynı anda OSB
çevresinde kümelenmiş çiftliklere sulam suyu olarak verilebilir
7.1--Baraj gölleri üzerinde
kurulan yüzer GES ler ile enerji üretildiği gibi aynı zamanda yazın barajlarda
oluşan aşırı buharlaşmaya karşıda bir çözüm olarak katkı yapabilir.
8.3—Küresel Isınma- Nükleer Enerji Çözümleri:
1—Nükleer enerji üretiminde en
iyi çözüm modüler nükleer santraller olabilir.
2--Enerjiyle ilgili çalışan
bilim adamlarının %95’nin nükleer enerjiden yana olduğunu belirtmektedir.
3--Elektrik üretmek için
kullanılabilecek diğer yöntemlerle ya da elektrik dışındaki diğer risklerle
karşılaştırma yapıldığında, nükleer gücün tehlikeleri çok azdır. Nükleer
atıkların yok edilmesi konusunda ise, atıkları kaya kütlelerine dönüştürüp,
toprağın altına gömülmesinin oldukça güvenli olduğunu belirtmektedir.
4--Dünya genelinde yaklaşık
olarak 440 nükleer enerji santrali ile elektrik enerjisi ihtiyacının %16’sı,
nükleer enerjiyle karşılanmaktadır.
5--Dünya genelinde, nükleer
enerji üretiminin yaklaşık %87’si OECD ülkeleri tarafından yapılmaktadır.
6—Modüler Nükleer reaktör
Çözümleri:
1--Öte yandan ABD Oregon State
Üniversitesinde geliştirilen NuScale adındaki nükleer reaktör küçük ve modüler
yapısıyla nükleerden enerji üretiminde önemli bir sıçrama sağlayabilir.
2—Bu reaktörler 20 metre
yüksekliğe, 3 metre çapa sahip bir silindir şeklindeki olup NuScale olarak
adlandırılmakta ve kapasiteleri 60 MW civarında.
2.1--Merkezi bir yerde seri
olarak üretilip, dünyanın çeşitli bölgelerine taşınabilen reaktörün bir başka
avantajı da ihtiyaca göre birden fazla reaktörün birleştirilebilmesi.
2.2--Henüz
denetleyici kurumların incelemesi bitmediği için seri üretime geçilmemiş olsa
da bu tür tasarımlar, nükleer enerjinin geleceği açısından umut verici.
2.3--Örneğin bir bölgede 240
MW enerjiye ihtiyaç varsa bu modüler rekatörlerden 4 ad reaktör seri yada
paralel bağlanarak enterkonnekte sisteme verilebilir.
3--Rolls-Royce, İngiltere'de
2029'a kadar elektrik üretimi için modüler mini nükleer-SMR santraller üretip
işletmeyi planladığını açıkladı.Santraller şirketin fabrikasında üretilip
tasfiye edilen nükleer santrallerin kurulacağı yere kamyonlarla taşınacak.
4--Rolls-Royce'un teknolojiden
sorumlu başkanı Paul Stein, BBC'ye 2029'a kadar 10-15 nükleer santral
üretebileceklerini söyledi.10 dönümlük alanlarda kurulacak santrallerin kendisi
1,4 dönümlük bir yer kaplıyor. Bu, İngiltere'nin Somerset bölgesinde inşaatı
süren Hinkley Point'in kaplayacağı alanın 16'da birine denk geliyor.
5—Küresel ısınmada Modüler
nükleer ve yenilenebilir enerji santrallerin üretimdeki payını artırmak.
7—Nükleer Enerjinin Geleceği:
7.1--‘Sıfır Karbon Taahhüdü’
stratejisiyle 2025’e kadar emisyonu sıfıra indirmeyi amaçlayan Avrupa
Birliği’nin bu stratejiyi hayata geçirmesinde nükleer enerjinin çok büyük bir
rolü var.
7.2--Örneğin Fransa’nın güçlü
bir nükleer stratejisi söz konusu. Keza Birleşik Krallık en fazla 20 yıl
içerisinde nükleer kapasitelerini 19 GWe seviyesine çıkarma konusunda
kararlılar.
7.3--Onun dışında İsveç’in
karbon emilimini sıfıra indirme hedefi için bu alana yöneldiğini
söyleyebiliriz. Polonya ve Belarus da, nükleer santrallerin faaliyete geçmesi
için çalışmalarını sürdürüyor.
7.4--Nükleere karşı ülkeler
yalnızca Almanya, Avusturya ve Lüksemburg diye sıralanabilir. Kısacası AB değil
nükleerden çekilmek, tersine bu alana daha fazla yönelmiş durumda” dedi.
7.5--‘Japonya halen yeni santraller açıyor,
ABD ve Çin nükleer enerjiyi artırıyor.Japonya ise Fukuşima felaketinden sonra,
nükleer enerji üretimini azaltmak zorunda kalsa da, halen yeni nükleer
santraller açma yönünde planları mevcut ve uzun vadede de nükleer enerjiden
faydalanmaya devam edecek.
7.5.1--Nükleer enerji
gelecekte de Japonya’nın toplam enerjisinin en az %20’sini karşılayacak
seviyede olacak.
7.6--ABD’deyse nükleer enerji,
üretim maliyeti bakımından daha düşük olan kaya gazıyla zorlu bir rekabet
içinde olmasına rağmen, pek çok eyalet nükleer enerji üretimine yönelmiş
durumda. Yakın gelecekte ABD daha gelişmiş ve modüler reaktörlere yönelecek”
ifadelerini kullandı.
7.7--‘20 yıl içerisinde dünya,
bugünkünün 3-4 katı nükleer enerjiye ihtiyaç duyacak.
7.8—Güneşteki lekelerin
değişimi üzerine İngilterede bir üniversitenin matematik bölümünce yapılan bir
bilimsel çalışmada 2021 den itibaren 2030 a doğru dünyanın mini buzul devrine
gireceği analizi yapıldı.Eğer bu analiz gerçekleşirse birçok ülke mini buz
devrinde en sağlam enerji kaynağı olarak nükleer enerjiye yönelebilir.
8—Gemi Enerji Santralleri-Yüzen
Nükleer Santral:
6.1--Dünyanın ilk yüzen nükleer santrali yola
çıktı. Rusya’nın yaptığı “Akademik Lomonosov” adını taşıyan dev reaktör, 21.500
ton ağırlığında ve 70 megavat elektrik üretebiliyor.
6.2--Rusya’nın yaklaşık 11 seneden bu yana
üzerinde çalıştığı 144 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğindeki dünyanın
ilk yüzen nükleer santrali, Baltık denizi boyunca ilerledikten sonra Rusya'nın
kuzeybatısındaki 300 bin nüfusluk bir şehir olan Murmansk’a ulaşacak.
6.3--Toplamda 69 mürettebatıyla St. Petersburg
limanından varacağı istikamete doğru yola çıkan Akademik Lomonosov, 70 MW
elektrik ve 300 MW ısı sağlama kapasitesine sahip.
6.4--Rus hükümeti, Akademik
Lomonosov gibi en az yedi tane daha yüzen nükleer santral üretmek istiyor.
Bunun yanı sıra Çin, Cezayir, Endonezya, Malezya ve Arjantin de benzer projeler
üzerinde çalışıyor.
6.5--Yüzen nükleer santraller, uzak bölgelerde
elektrik ve ısı üretmek için oldukça etkili bir yöntem olarak görülüyor; ancak
doğaya olan etkileri bakımından ele alındıklarında bir hayli tartışmalı
olduklarını söyleyebiliriz.
6.6--Yüzen Nükleer santraller
deniz kıyısında bulunan bir çok yerleşimin elektrik ihtiyacını karşılayabilir.
Petrol yakıtlı enerji üreten gemiler yanında,bu tür nükleer yakıtlı gemilerinde
enerji üretiminde kullanılması söz konusu olabilecektir.
6.7-Ayrıca uzay ortamında
emniyet sistemleri daha gelişkin kılınacak bu santraller ile uzun mesafe uzay
yolculuklarında gemi için gerekli enerjiyi sağlamak mümkün olabilir.
9--Nükleer Güvenlik:
1—Yeni tasarımlarda ,nükleer
santral bileşenleri için %50 daha az vana-%35 daha az pompa-%80 daha az
boru-%45 daha az bina bileşeni-%85 daha az kablo kullanılması esas alınmakta.
2—Yüksek etkinliğe sahip
atıklar reaktörden çıktıktan sonra uzun süre soğutulmaları gerektiğinden
santralin soğutma havuzlarında bekletiliyor.Çoğu reaktörün atık havuzu nerdeyse
tamamen dolmuş durumda.
3—Nükleer santralin yapımı
süresince yurtdışında benzeri santrallarda ve simülatörlerde kaliteli personel
yetiştirilmeli.Santralda simülatör bulunmalı.
4—İlgili sigortalar sadece santralı
değil yakın çevreyide kapsamalı
5—Santral çevresinde işletme
öncesi ve sonrası radyoaktivite ölçüm programı hazılanmalı ve uygulanmalı.
6—Santrala elektrik getiren
şebeke sıfır 2 hat çekilerek iki santraldan akım getirilmeli.
7—Santral standarlara uygun en
kaliteli malzeme ve otomasyonlarla donatılmalı.
8--Çin Nükleer Atıklardan
Enerji Üretme Teknolojisi Geliştirdi:
8.1—Çin kullanılmış nükleer
yakıttan uranyum ve plütonyum elde edilmesini sağlayan yeni bir teknoloji
geliştirdi.
8.2—Geliştirilen bu yeni
teknoloji ile mevcut uranyum kaynaklarıyla nükleer reaktörlerin ihtiyacı olan
yakıtı 3000 yıl boyunca sağlanabileceği ileri sürülmekte.
8.2.1—Mevcut teknolojilerle
kullanılmış nükleer yakıtın yalnızca %4-5 yeniden üretmek için kullanılmakta
8.4--Rüzgar Enerjisi:
1— Rüzgar türbinleri Çiftçilik
veya hayvancılık yapılan arazilere rahatlıkla kurulabilmektedir. Tarım
alanlarında hemen altında çiftçilik yapılabilmektedir. Kırsal bölgelerdeki
enerji gereksinimlerinin , tasarımı ve bakımı oldukça kolay olan bir rüzgar
türbinleri ile karşılanması uygundur .
1.1--Dağıtım şebekesine
bağlantısız uygulama : genellikle küçük
güçlü türbinlerin kullandığı ve akümülatör boyutunda depolamanın yetirli olduğu
hallerdir.
1.2—Rüzgar Enerjisi
Maliyetleri:
1.2.1--Türbin maliyeti kW güç
başına halen ….600-900 EU/kW
1.2.2--Projenin hazırlanması
ve tesis etme maliyetleri…200-250 EU/kW
1.2.3--İşletme maliyetleri
0.01-0.02 EU/Kw-(arazi kirası, bakım ve sigorta primleri)
1.2.4--Toplam maliyeti 1,000
EU/kW
1.2.5--Rüzgar güçlü elektrik
maliyetleri…..4.7 sent/kWh
1.2.6--RES ler 3 – 6 senede
kendilerini amorti edebilmektedirler.
1.2.7— Kurulu gücü 1,5 MW, kanat çapı
77 m olan ve 20 yıllık ekonomik ömürlü bir santral için maliyetin 2.000.000 ABD
doları mertebesinde olduğu kabul edilirse yapı işinin tutarının 140.000 ABD
dolarından fazla tuttuğu kabul edilebilir
1.2.8--Tipik olarak kapasite
faktörü-
Rüzgar Türbini……%25 ile 40
iken
kömürlü santralede %65-85
arasındadır
2—Rüzgar Enerjisi-Çevre:
2.1--Parazit oluşturması ise 2
– 3 km lik alanda sınırlı kalmaktadır.
2.2—Rüzgar çiftliklerinde
gürültü düzeyi 85 dB düzeyindedir. İçerisindeki gürültü ise 80 – 90 dB kadar
3—Rüzgar Enerjisi Kullanımı:
1.1-- Ülke Rüzgar gücü
(MW)………. Oranı (%)
1—Çin…………… ..91.424……………. 28,7
2—ABD…………… 61.091………….. 19,2
3—Almanya……….. 34.250…………..
10,8
4—İspanya………… 22.959…………… 7,2
5—Hindistan……… 20.150…………… 6,3
6—İngiltere……….. 10.531……………
3,3
7—İtalya…………… 8.552……………. 2,7
8—Fransa………….. 8.254……………. 2,6
9—Canada…………. 7.803……………. 2,5
10—Danimarka…..... 4.772…………….
1,5
10—Türkiye…..…..... 2959…………….
3.1--Türkiye rüzgar atlası
değerlendirildiğinde Marmara ve doğu Akdeniz bölgelerimizin yüksek potansiyele
sahip olduğu bu bölgeler dünya üzerinde rüzgar gücü en yüksek olan ilk %30 alana
girmektedir.
3.1--Avrupa Birliği
ülkelerinde rüzgâr enerjisi toplam enerjideki payları -2018:
Danimarka………….%41
İrlanda……………..%28
Portekiz…………...%24
Almanya………….%21
İspanya………..….%19
İngiltere…………..%18
İsveç……………..%12
Romanya……...…%10
Yunanistan…….....%9
Hollanda…………%9
Belçika…………...%7
Polonya………….%7
Fransa……………%6
Finlandiya………%6
İtalya……………%6
3.2--Rüzgar Enerjisi Kurulum Yerleri:
3.2.1—Türkiye de Bölgelere
Göre Rüzgar Enerjisi Güçleri(MW):
1-- Ege
Bölgesi……………..1210…………..%40
2-- Marmara Bölgesi………..1054…………..%35
3-- Akdeniz
Bölgesi…………435…………..%14
3.2.2-- İnşa halindeki
santrallerin bölgelere göre dağılımı:
1-- Marmara Bölgesi………..%40
2-- Ege Bölgesi……………..%38
3-- Akdeniz Bölgesi…………%15
3.2.3—Yeni rüzgar enerji
santrallerinin kurulu güce göre illere göre dağılımı:
1—İzmir………………139
2—Balıkesir……………88
3—Tekirdağ……………65
4—Afyonkarahisar…..….50
5—İstanbul………….….48
6—Hatay……………….38
7—Çanakkale…………..38
8—Manisa...…………….35
9—Adıyaman..………….27
10—Muğla…..………….21
11—Aydın…..………….19
12—Kırklareli.………….16
12—Mersin….………….12
4--Almanya’da ve Danimarka’da
rüzgâr enerjisi geniş kitleler tarafından desteklenmektedir.
4.1--Danimarka’da, kullanılan
elektriğin yaklaşık %20’si bu türbinler aracılığıyla karşılanmaktadır.
5--ABD, Kanada ve İngiltere
rüzgâr türbinlerini elektrik üretiminde kullanan ülkelerin başında
gelmektedirler.
6--Hindistan ve Çin de son
yıllarda kırsal alanlarını kalkındırmak amacıyla rüzgâr enerjisinden büyük
ölçüde yararlanmaya başlamışlardır.
7-- Birçok kaynaklara göre 2020
yılı sonunda 1.2 milyon MW'a ulasacagi tahmin edilmektedir. Bu kurulu güçle
üretilebilecek elektrik enerjisi dünya elektrik tüketiminin %10'unu
karşılayabilecektir.
7.1--Dünyadaki gelişime paralel olarak 2020 yılında Türkiye'de
tüketilmesi beklenen elektrik enerjisinin %10'unun rüzgardan karşılanması hedeflenmektedir.
8—Dünyada Kurulu rüzgâr
gücünün %81'i Birleşik Devletler ve Avrupa'dadır. En büyük üretici olan beş
ülkenin Birleşik Devletler, Almanya, İspanya, Çin ve Hindistan'dır.
8.1--Danimarka'da üretilen
elektriğin hemen hemen % 20 si rüzgârdan
sağlanıyor
8.1.1--Japonya fukişima
nükleer kazası sonrası bazı nükleer santrallarini kapatmıştı.Bu duruma karşın
Artan elektrik talebine
doğrultusunda LNG talebi de rekor
düzeyde artmıştı.
8.1.2—Yukarıda anlatılan
nedene bağlı olarak Japonya alternatif enerjilere yönelmekte.Bu anlamda
dünyanın en büyük yüzer rüzgar türbinini kurmaya başladı.
8.2—Rüzgar Enerjisinde Üretilen
Enerjinin Şebeke İçindeki Oranları:
Danimarka....……........................%19
İspanya ve
Portekiz…….....……...%11
Almanya ve İrlanda Cumhuriyeti…%6
9--Denizlerde Yenilenebilir Mobil Enerji Kaynağı:
1—Esra Özkan Denizler için
yüzen düşey eksenli rüzgar türbini geliştirdi.
2—Türbin denizler üzerinde her
açıdan gelen rüzgarı alarak enerji üretiyor.
3—Bir temele ihtiyaç kalmadan
yüzen bir platfor üzerinde istenilen her yere çekilebiliyor ve enerjisini
depolayabiliyor.
4—Diğer rüzgar türbinlerine göre
de oldukça ucuz.
9.1--Yüzer Rüzgar Türbinleri:
1—İskoçya da kıyıya 24 km
açıklıkta konumlanan yüzer rüzgar santralı elektrik üretmeye başladı.
2—Tesis yılda 135 GWh elektrik
üretip 20.000 evin elektrik ihtiyacını karşılayacak.
3—Projede Tribünler deniz
yatağına 3 noktadan çelik halatlarla bağlı yüzer bir temel üzerine
yerleştirildi.
4—Yorum:Türkiye de kıyı
bölgelerinde bulunan belediyeler Bakanlıkla işbirliği içinde kooperatif kurarak beldelerinin elektrik ihtiyacını
yüzer rüzgar santrali ile karşılayabilir.
10--Rüzgar Santrali Kurmanın
Faydası-Küçük Ölçekli:
10.1--Küçük ölçekli rüzgar
yatırımını cazip kılan önemli bir unsur da kurulum maliyetinin % 25'inin peşin,
kalanın ise 12 veya 24 ay boyunca elektrik faturası öder gibi ödenebilmesi.
10.2—Rüzgar Santrali kuran Eco Enerji'nin
müşterileri arasında oteller, fabrikalar, hastaneler, karakollar, benzin
istasyonları, okullar, üniversiteler gibi pek çok kurum ve kuruluş yer alıyor.
10.3—Genel Koordinatör
Karapınar'ın verdigi bilgiye göre, 40 daireli bir binada her ay hane başına
ortalama 50 lira elektrik faturasi ödeniyor. Bu da toplamda 2 bin liralık bir
fatura demek.
10.4--Söz konusu binanın
elektrik ihtiyaci 30-40 kWh. Dolayısıyla 50 bin euro'luk bir santral kurmak
gerekiyor.50 bin euro 40 haneye bölündüğünde günde ise hane basma 1.250 euro
düşüyor.
10.5--Bu da 24 ay taksitle ödendiginde ayda
yaklaşık 52 euro'ya denk geliyor.
10.6--En küçük türbinin
kurulumu bir ayda tamamlanabiliyor. 250 kWh'lik türbin 55 günde teslim
edilebiliyor.
11--Rüzgar Türbinlerinden Çıkan Sesi Azaltan Teknoloji:
11.1--İspanya’da Burgos
yakınlarında yer alan rüzgar gülü tarlasında teknisyenler rüzgar güllerinin
sesini azaltmak adına yeni bir sistem üzerine çalışıyorlar.
11.2--Ses kirliliği rüzgar
türbinlerinin ana problemi olarak görülüyor. Ses emici aletlerin yapılması ise
yeşil enerji alanında atılacak en büyük adım olarak nitelendiriliyor.
11.3--Türbin kanadının altına
kanat genişliğinin %20 genişliğinde plastik bir tarak-büyük bir saç tarağı
eklendiğini düşünün bu tarak türbinden gelen sesi ciddi oranda azaltabilmekte.
11.4--Windtrust Teknik
Koordinasyon Sorumlusu Garcia Ayerra ses emici yeni aletin nasıl çalışacağını
anlattı:
11.4.1--“Bu aygıt tırtıklı dişlerden oluşan
özel bir tasarıma sahip. Böylece rüzgarı kırıyor ve türbinden çıkan sesi
azaltıyor. Şu sıralar denenen modeller 78 metre yüksekliğinde ve 90 metrelik
bir rotor çapına sahip.”
11.5--Rüzgar türbinleri genel
olarak bir futbol sahası büyüklüğünde alan kaplıyor.Rüzgar türbinleri her geçen
gün temiz enerji alanında kendine daha önemli bir yer ediniyor.Ayrıca yorum
olarak türbinden gelen sesin yoğunluk haritasını çıkararak yoğunluğun yüksek
olduğu alanlara ses yutucu bariyerler döşenebilir.
8.6—Dalga Enerjisinden Enerji Üretimi:
1—Dalga enerjisi güneş ve
rüzgar enerjisinden çok daha az kurul alanına ihtiyaç duyar.
2—Dalga olduğu sürece
gece-gündüz elektrik üretilebilir.Güç hesabı için
65 MW/mil ortalama değer
olarak alınabilir.
3—Dalga enerjisi ile Elektrik
şebekesinin olmadığı uzak alanlara elektrik götürülebilir.Tıpkı doğalgazdan
elektrik üreten kojenerasyon gemileri gibi. Afrikada,G.Amerika da,Pakistan da
kıyı kentleri için dalga enerjisi sistemleri kurmak ideal olabilir.
4—Dalga enerjisi
Sistemlerinde,sistem elemanları tuzlu suyun korozyon etkilerine açıktır.
5—Kurulan sistem Deniz
trafiğine etki edebilir.
6—Dalga enerjisi sistemlerinde
yanlış teknik seçildiğinde görüntü ve gürültü kirliliği yaratabilir.
7--Bölge-Güç Yoğunluğu-Türkiye:
1—Karadeniz……….1.96-4.22 kwh/m
2—Marmara Denizi...0.31-0.69
kwh/m
3—Ege Denizi...…….2.86-8.75
kwh/m
4—Akdeniz..……….2.59-8.26 kwh/m
İzmir-Antalya
arası..3.91-12.05 kwh/m
7.1--Yapılan araştırmalar göre
Dalga enerjisi için Karadeniz bölgesi uygun olmayıp, Ege ve Akdeniz bölgesi
daha uygun bölgelerdir.
8—Bülent Ecevit Üniversitesi
Rektör Yardımcısı Prof.Dr.Şenol Hakan Kutoğlunun hesaplamalarına göre Türkiye nin yıllık 18-20.000 MW düzeyinde
dalga enerjisi potansiyeli olup bu değer Atatürk Barajının yıllık kapasitesinin
iki katına denk gelmekte
9--Dalga enerjisi sistem
kurmanın yatırım maliyeti gel-git ve rüzgar enerjisinden sonra 3. Sırada.
10—Herhangi bir dalga enerjisi
sisteminin maliyetini karşılama süresi 4-4.5 yıl olup, sistem ömrü ise yaklaşık
25 yıl civarında.
11—Şu anda dalga enerjisinde
teşvik yok.Teşvik YEKA kapsamına(13.3 dolar/cent) alınabilir.
8.7--Hidrojen Enerjisi-Küresel Isınmaya Etkisi:
3.1—Araçlar Hidrojene geçtikçe
atmosfere daha fazla su buharı gönderilecektir. Bu durumda iklim daha yağışlı
hale geldiği düşünülebilir.Bir sera gazı olan su buharı atmosferde daha yoğun
hale gelirse gelen güneş ışınımı daha fazla tutulacak küresel ısınma
artacaktır.Kısaca hidrojen enerjili dünyada iklim sıcak ve yağışlı ve nemli
hale gelebilir.
3.2—Hidrojen Üretimi:
1—Fotovoltaik kaynaklı suyun
elektrolizi ile üretim
2--Doğalgazı üreten Rusya vs
devletler için hidrojen metandan üretilebilir
3--Petrol üreten ülkeler ise
petrolden üretebilir.
4—Kömürden elde edilebilir.
5--Hidrojenin Elektrolizle
Üretilmesi:
5.1--Sanayide sıklıkla kullanılmasına rağmen
ticari olarak bu elktrolizle hidrojen üretimi ekonomik değildir.1 ton suyun
elektrolizi için saatte 4480 kilowatt elektrik harcanır.
5.2--Elektrik fiyatını 3
cent/kWs olarak kabul edersek bunun hidrojen maliyetine etkisi 0.42
lt.b.e.’dir. Elektroliz cihazının fiyatının 800 $/kW olması durumunda bunun
hidrojen maliyetine katkısı diğer işletme giderleri ile beraber 0.26 lt.b.e.
olmaktadır.
5.3-- Elektroliz işleminin
verimi %70 dolayında olmaktadır. Ancak, son yıllarda bu alanda yapılan
çalışmalar ve gelişen teknoloji sayesinde %90 verim elde edilmiştir.
5.4--Hidrojenin genel olarak
sıvı halde taşınıp depolanması uygun olmaktadır. Hidrojenin sıvı hale
getirilmesi ise 0.1$/lt.b.e. bir yük getirmektedir.
5.5--Elektrolizle üretilen sıvı hidrojenin
maliyeti 0.78 $/lt.b.e.’dir.
5.6--Baz olarak kullanılan benzinin maliyeti
ise 0.3$/lt (1.25$/gallon) olarak alınmıştır. Doğalgazdan buharla reaksiyon
yöntemi ile elde edilen gaz haldeki hidrojenin maliyeti 0.53$/lt (litre benzin
eşdeğeri)’dir.
5.7-- Hidrojenin üst ısıl enerji değeri 33,2
kWh/kg’dır.Dolayısıyla 1 kg hidrojen direk olarak yakıldığında bize 33,2
kWh’lık enerji verebilmektedir.Bu değer benzinden 2.8, doğalgazdan ise 2.1 kat
daha fazladır.
5.8--1 kg H2 üretmek için gerekecek enerji
aşağıdaki şekilde hesaplanabilinir. Elektrolizör Tüketimi = ή elektrolizör x H2
(1) 41,5 kWh/kg ή elektrolizör = % 80 ,H2 Enerji Değeri = 33,2 kWh/kg
5.9--1 mol ideal gaz, normal
şartlarda (25 derece sıcaklık 1 atm basıç) 22.4 lt hacim kaplar. Bu durumda
1950 litre/ 22.4 litre mol-1=87 mol eder. 1 mol H2 2 gr ettiğine göre 87*2=174
gr Hidrojenle bu sistem 1 saat boyunca 5 kW enerji sağlar.
5.10-- Suyun elektrolizi için,
25 °C sıcaklık ve 1 atm basınçta gerekli gerilim 1,24 volttur.Fotovoltaik
panellerden elde olunacak elektrik enerjisi ile suyun elektrolizinden hidrojen
üreten bu yöntemde, 1 m3 sudan 108.7 kg hidrojen elde olunabilir ki, bu 422
litre benzine eşdeğerdir
5.11--Güneş pillerinin verimi,
ortalama % 15, elektroliz hücresi verimleri ise % 75’den büyük alınabilir.
Örneğin, Güneş pilleri konusunda son 15 yıl içinde % 4 civarında olan verim 7
kat artarak % 28-30’lara çıkmış, watt başına 18 dolar olan üretim maliyeti ise
3-4 dolar civarına düşmüştür.
6.1--yakıt pilli arabalar için
gereken elektrik tahrik düzenleri ve elektrik bataryasının 2010 yılı fiyat
hedefi 32$/kW’dır.
6.2--Hidrojen motorlu modellerde ise hidrojen
motoru ve hareket iletim sisteminin 2015
yılı hedef maliyeti ise 30$/kW’dır.
6.3--Eğer hidrojen, yakıt pilinde elektrik
üretimi için kullanılacaksa verimlilik daha da artmaktadır, çünkü içten yanmalı
motorun %30 verimliliğine karşı yakıt pilinin verimliliği %60’dır.
6.3.1--Ancak buna karşın yakıt pillerinin
halihazırdaki maliyetleri çok yüksektir. Arabalar için üretilen 5000 saat
ömürlü yakıt pillerinin yaklaşık maliyeti 300$/kW’dır.
6.4-- Günümüzde, imal edilen
yakıt hücrelerinin imalatları, oldukça yüksektir. (5000 $/kw civarındadır.)
Mebran, katalizör, İki kutuplu levhaya bağlı olarak, malzeme fiyatlan
değişir.Taşıtlarda kullanabileceğimiz bir yakıt hücresi 1 2000 $/kw dır.
6.5-- Ticarileşmiş bir 1
kW’lık PEM tipi yakıt hücresi saatte 60-65 gr H2 tüketimi yapmaktadır.
6.5.1--Ortalama bir binek
otomobilin elektrikli motor kullanması durumunda 40-50 kW arası bir elektrik
motoruna sahip olacağı düşünülür ve de aracın tam yükte 200 km/saat hıza sahip
olduğu göze alınırsa 100 km’de H2’li bir elektrikli aracın tüketiminin 1,2 -1,4
kg arasında olacağı hesaplanabilir.
6.6—Öte yandan Hidrojen:
doğalgaz kullanımıyla………..…
%72
petrolle…………….......……….. %76
kömürle……………..........……..
%55-60 verimle elde edilebiliyor.
3.3—Hidrojenin Kullanımı:
1—Yakıt pilleri ile elektrik
üretimi-elektrikli araçlar-binalar vs
2—Ulaşım araçlarında-içten
yanmalı motorlarda fosil yakıt yerine kullanım
3—Kazanlarda vs ısıtma esaslı
kullanım
4—Hidrojen doğalgaz boruları
ile doğalgaza katılarak kullanım yada direk doğalgaz hatlarından kullanıcılara
sevk edilmesi
5--Hidrojen: hem buji ile
ateşlemeli motorlarda hem de enjeksiyonlu motorlarda sistemde büyük bir
değişiklik yapmadan kullanılabilmektedir.
3.4--Yakıt Pillerinin
Avantajları:
1—Yakıt pilli araçlarda hidrojen dolumu çok hızlı olup, Aracın yakıt
pilini neredeyse depoya benzin doldurur gibi hızla dolum yapabiliriz.
2—Hidrojen yakıt hücreleri
lityum-iyon pillerden ve dizel yakıtlı jeneratörlerden daha uzun ömürlü.
2.1—Küresel ısınmaya karşı en
iyi çözümler nükleer enerji/kaza riski bulunmakta ve rüzgar santralleri –hidroelektrik
santraller(son araştırmalar baraj göllerinin küresel ısınmaya ciddi anlamada
katkı sağladığını göstermekte) vede ürettiği CO2 yi depolayan temiz enerji
üreten termik santralleri olabilir.
2.1.1--Bu kaynakların ürettiği
elektrik ile yakıt pilinin hidroliz ile ürettiği hidrojen üretilirken,yakıt
pilinin grafen vs deposunda bu hidrojen depolanırken,enerji-elektrik üretimi
için depodaki hidrojen kullanılacaktır.
2.1.2—Eğer evlere
doğalgaz(büyük oranda içinde metan olup) çekilen doğalgaz ile yakıt pilleri
çalıştırılabilirse yakıt pili atık olarak sadece sıvı su üretecektir.İleri
yıllarda hatlara doğalgaz yerine belki enerji santrallerinde üretilen hidrojen
basılabilecektir.
3—Elektrikli yük treninin
lityum iyon pilini şarj etmek için garda 8 saat beklenemeyeceği-yada
Newyork-Los Angeles arasına elektrik hatları dikmek pratik değil.Yada limanda
şarj olması için bir yük gemisinin 8 saat beklemesi uygun olmayacaktır.
3.1—Bu anlamda yakıt pili
taşıyan gemi yada yük treni inşa etmek akıllıca olabilir. Dizel yerine hidrojen
yakan yakıt pili çevreyi kirletmeden çok daha verimi çalışacaktır.
4—Yakıt pilleri yapısına
emdirilen hidrojeni oksijenle yakarak elektrik enerjisi üretirken atık olarak su
buharı değil sadece sıvı su üretir.Üretilen sıvı su binanın su deposuna
basılarak kullanıma sunulabilir.
4.1--Doğalgaz hatlarına
hidrojen basılabilir ve bu doğalgazı güçlendirebilir. Aynı zamanda hidrojen
güneş enerjili fotovoltaik panellerden elde edilen elektrikle suyun
elektrolizinden de elde edilebilir.Bu enerji evlerde vs yakıt pillerinin enerji
üretiminde kullanılabilir.
5—Temiz enerji kaynağı olarak gösterilen
nükleer füzyon reaktörleri bile karbondioksitten 60 kat daha etkili sere gazı
olan su buharı üretir.
6—Yakıt pilleri için gereken dolum istasyonları AB Ülkelerinde yaygınlaşmakta.Fosil yakıtların enerjide payı azaldıkça petrol şirketleri dolum istasyonlarında benzin-dizel yerine hidrojen-elektrik dolumu yapacak ve hidrojeni ise belki yüksek verimli güneş panelleri ile çöllerden elde edebilecek-belki evlere doğalgaz gerine hidrojen basılacak ve bu hidrojenle yakıt pili çalışacak ve evin ısınma ve elektrik ihtiyacını karşılayacak çıkan sıvı su belki kullanım suyu deposuna gönderilecek.
7—Sonuç olarak
Otomobillerde-Gemilerde-Uçaklarda-Trenler ve binalar için enerji üretimi için
temel çözüm adayı yakıt pili olabilir.Bu gerçeği fark eden İskandinav ülkeleri
şimdiden hidrojen dolum istasyonlarını artırmaya girişmiş durumdalar.
8--Yakıt pillerinin
uygulamadaki enerji verimleri………………. %40-60
Fosil yakıtlı termik elektrik
santrallarının ortalama verimi………. %30 düzeyinde kaldığından, yakıt pili
santrala göre çok küçük boyutu ve yüksek verimi ile önem kazanmaktadır.
9-Yakıt hücrelerinin birkaç
kW’dan başlayıp,
Sanayi kullanımı
için…………………………………………….. 200 kW’lık,
Elektrik üretimi
için………………………………………………. 1-11 MW’lık uygulamaları vardır.
10-Yakıt pilleri için dünya
pazarının otomotiv sanayi ve küçük elektrik santralları sanayi olacağı
düşünülmektedir.
3.5--Hidrojenin İçten Yanmalı Motorlarda Kullanılması:
1--Benzin motorundan hidrojen
motoruna çevrilmiş motorda, stokiyometrik hidrojen-hava karışımnda %20 güç
kaybı meydana gelir. Karbüratörlü motorlarda emme manifoldundaki alev tepmesi
önemli bir problemdir.
2--Hidrojenin sıkıştırma oranı yüksek olan
motorlarda kullanılması ile de sebep olduğu güç kaybı azaltılabilir. Ayrıca
aşırı doldurma uygulanarak ilave güç sağlanabilir. Sıkıştııma oranının
arttırılması ve fakir karışım ile hidrojen motorunun ısıl veriminde, benzinli
motora göre %25'lik bir artış sağlanabilir. Fakir karışımın ile alev tepmesi
önemli miktarda azaltılır.
3—Yapılan bir çalışmada Hidrojen
oranı % 20’ nin üzerine çıkarıldığında motor momentinde aşırı derecede azalma
görülmüştür. Bu nedenle kullanılan hidrojen yüzdesi % 20’ yi geçmemelidir.
4--Her şeye rağmen
karbüratörlü bir sistem kullanılacaksa hidrojen ve hava karbüratöre gelmeden
önce özel bir karıştırıcı ile karıştırılmalıdır. Eğer hidrojen yakıt deposundan
basınçlı geliyorsa bir regülatör aracılığı ile basıncın düşürülmesi gerekir.
5--Egzoz gazı resirkülasyonu
yapılarak karışımdaki fazla oksijenin azalması sağlanabilir. Böylece yanma
yavaşlatılmış olacaktır.
5.1—Hidrojenin motorlarda kullanılması için önerilen
değişiklikler motorun temel boyutlarını ve parçalarını etkilemeyecek olan ve
mevcut teknolojilerle, fazla zorlama olmadan yapılabilecek olan
değişikliklerdir.
6—Hidrojenin Depolanması:
6.1--Hidrojen, günümüzde
genellikle 50 litrelik silindirik depolarda 200-250 barlık basınç altında
depolanmaktadır (bu basınç değeri 600-700 bar’a kadar çıkabilir).
6.2--yüksek basınç sebebiyle
depolama tankları çok ağır olmaktadırlar. hidrojenden alınacak olan verimi
düşürür
6.3--Basınçlı hidrojenin,
çelik tüpler içine yerleştirerek taşınması, bugüne kadar geliştiren bir çok
deneme amaçlı hidrojenle çalışan taşıtta kullanılan yöntem olmuştur.
6.4--Burada görülen en bük
sorun çelik tüplerin kendi ağırlıklarıdır. Benzinli bir otomobil ortalama
olarak 65 litre (47 kg) benzin almakta olup, bu da enerji olarak 17 kg
hidrojene karşılık gelmektedir.
6.6--Hidrojeni sıvı olarak depolamak ağırlık
sorununu çözmekle birlikte, tank hacmini yükseltmektedir. Diğer bir sorun ise,
hidrojenin gaz haline geçmesi ile oluşan kayıplar ve yakıt ikmali zorluğu.
6.7--Bütün bu sorunlara
karşın, hidrojenin özellikle, otobüs, kamyon ve traktör gibi ağır taşıtlarda
kullanımı gittikçe artmakta ve gelişen teknoloji ile birlikte sorunlar giderek
çözülmektedir.
6.8—Hidrojenli Araç Kazaları
Riski:
6.8.1--İngiterede Sheffiled
Üniversitesindan Yajue Wu hidrojen arabalarının tünel içinde yol açabileceği
kaza ile ilgili bir bilgisayar
simülasyonu oluşturdular.
6.8.1.1--Hidrojenli
arabalarda,Sızıntı yapan Hidrojen tankından yüksekliği metrelerle ölçülen yüksek ivmeli jet alevi meydana
getirmektedir.Bu alev ile tünel
tavanında yangın sensörleri-yağmurlama sistemini işe yaramaz hale getirecek
ciddi hasarlar gelebilir.
6.8.2--BMW nin sözcüsü ise
prototip hidrojen araba çarpışma testlerinde
yakıt tankında herhangibir yırtılmaya tanık olmadıklarını söyledi.
7--Yakıt Pilleri:
1—Yakıt pilleri Hidrojen ile
oksijeni-yada metanol ü kullanarak elektrik ve ısı üreten sadece su buharı
çıkaran cihazlardır.Hidrojenin-metanol ün yanması alevle değil,kimyasal işlem
olarak oluşmaktadır.
2—Yakıt pilleri evlerde
elektrik ve ısı üretmek,motorlu taşıtlarda uçaklarda,
otomobillerde,gemilerde,trenlerde sistemi süren elektrik motoru için elektrik
üreten cihazlardır.Eğer bir gün hidrojen petrolün yerini alırsa,evlere doğalgaz
borularından belki hidrojen gelecek,bütün taşıtlar hidrojen veya metanol ile
çalışacak.
3—Anahtar teslimi yakıt pili
güç üretim sisteminin maliyeti 1000-1200 dolar/kw civarında olup 400 dolar/kw
inmesi verimlerinin %80 fazla olması hedeflenmekte.
4—Yakıt pilleri birkaç yüz
kw-küçük-mini güçlere kadar geniş bir aralıkta üretilebilmekte.
4.1—Önümüzdeki yıllarda 5-10kw
güçlerde elektrik ve sıcak su üreten konut tipi yakıt pilleri kullanıma
girebilir.
5—Yakıt piline ve yapısına
bağlı olarak elektrik enerjisi üretimi %40-60 arasında olup,atık ısı
değerlendirildiğinde toplam verim %85 e yaklaşmakta.
6—Yakıt sağlandığı sürece
kesintisiz güç üretimi devam etmektedir.
7.1--Enerji Depolama- Yeni Çözüm- Nanoflowcell Teknolojisi:
1—1976 yılında NASA tarafından
uzay araçlarına enerji sağlamak için gelitirilen bir teknoloji.
2—İlk nesil flowcell
teknolojisi evsel güneş sistemleri ve rüzgar türbinlerinde elektrik depolamakta
kullanılmakta.
3—Flowcell sistemi akü-yakıt
hücresi melezini andıran bir kimyasal hücre
4--—Cihazların enerji
depolayabilme kapasiteleri:
4.1—Kurşun akü…………30 Wh/kg….
max 500 şarj
4.2—Lityum-iyon akü…..120
Wh/kg….max 1000 şarj
4.3—Flowcell hücre…….6000
Wh/kg….max 10.000 şarj
6—Flowcell-modern akım
hücreleri elektrikli otomobiller vs vazgeçilmez parçası olmaya hazırlanıyor