Su Arıtma Teknolojileri ve Yönetimi:
1--Çoğu insan susuz birkaç gün bile yaşayamaz,İnsan vucudunda % 9 su kaybında ölüm süreci gerçekleşiyor. İnsan,açlığa dayanılabilirken susuzluğa dayanım süresi çok daha kısa. o yüzden toksik sulan arıtmanın bir yolunu bulmalıyız. Arıtma, H20"nun tuzdan, kirleticilerden, mikroplardan, virüslerden ve diger kötü seylerden arındırılması anlamına geliyor.
2—Gri Su Uygulamaları:
1—Genel Bilgiler:
1—Binalarda duş-lavabo ve eviyeden gelen sular gri su olarak ,alafranga vs heladan gelen sular ise siyah su olarak adlandırılmakta.Kullanılan suyu çevrim içi olarak kullanmak su tasarrufunda en önemli konudur.
2--Gri suların arıtımı ile bu sular tekrar alafranga hela ve bahçe sulamalarda kullanılabilir.Ayrıca gri suyun arıtılması ile bina dışına atılan atık su oldukça temiz hale gelerek eğer yağmur suları ile birleştirilip havzalara-kuyulara yönlendirilirse şehrin su ihtiyacına ve toprak neminin korunmasına ciddi yardım edebilir.
3--Genel olarak evlerde kullanılan suyun
% 40’ı……………… duş, banyo, lavaboda ;
%13’ü………………. çamaşır yıkanmasında,
%25’i ………………..wc rezervuarlarında,
%5’i…………………. Temizlikte
%5’i…………………. bahçe sulamasında
%12’si……………….. mutfak kullanımlarında harcanmaktadır.
4--Gri su arıtılarak bahçe sulama, tuvalet rezervuarları, temizlik gibi kısımlarda kullanılacağından, tüketilen suyun yaklaşık %50’si gri su sisteminden sağlanacaktır.%75’lik pay ile hacimsel olarak evsel atık suyun en büyük yüzdesini oluşturan gri suda patojen bulunma olasılığı düşük olup, nütrientler açısından da fazlaca zengin değildir.
5--Atık su içerisinde de yer alan azot kirletme etkisi en ciddi ve içme suyundan en zor temizlenen maddedir. Atık suda bulunan Azotun %90'i siyah sudan gelmekte ve gri suda ise, siyah sudan çok daha az miktarda azot bulunmaktadır. Bundan dolayı gri su, siyah sudan daha kolay ayrışır ve daha kısa sürede temizlenir.
5.1--Hijyen şartlarına uygun patojen mikrobunun en yaygın kaynağını fosseptik atıklar oluşturur. Gri su, siyah suya göre çok daha az miktarda patojen mikrobu içermesi arıtımını da kolaylaştırmaktadır
6--Modüler gri su arıtma sistemleri ,küçük, kapalı ve az gürültülü sistemler olup,düşük işletim maliyetlerine sahiptir.
7--Yurt dışında görülen uygulamalarda devletler gri suyun geri kazanılması ile alakal halkları bilinclendirmek icin çesitli teşvik ve destekler sağlanmakta.
7.1--Ispanya'da bu sistem zorunlu. Almanya'da ise teşvik ediliyor.
8—Türkiye de gri su sistemleri kurma konusunda çalışan firmalarından bazıları Aktif Isı.,Özman Taahhüt Ltd Şti. vs dir.Binalarda , İlgili firmalar tarafından taahütü yerine getirilen gri su geri kazanım sistemleri ile % 50 ye varan su tasarrufu saglanabilmekte.
2.2—Teknik Bilgiler:
1--Avrupa’da genelde kabul edilen su tüketim oranlarına baktığımız zaman konutlarda tüketilen suyun %25’i tuvalet rezervuarlarında, %5’i temizlik, %5’i bahçe sulama ve %13 gibi bir kısmı da çamaşır yıkamada kullanılmaktadır. Genellikle evsel atık suyun %50 – %80 ’i gri sudur.
2--Bu nedenle su tüketiminin azaltılmasına yönelik olarak tuvalet rezervuarları, bahçe sulama, çamaşır yıkama ve diğer temizlik işlerinde içme suyu yerine arıtılmış gri su kullanılmasıyla %50’ye yakın bir su tasarrufu sağlanılmış olunur.
3--Gri su, siyah su (tuvalet suyu) haricinde bir evden boşaltılan atık suların genel adıdır, yani duştan, küvetten, lavabodan, mutfaktan, bulaşık ve çamaşır makinesinden gelen sulardır. Gri su sabun, şampuan, diş macunu, yiyecek parçaları, pişirme yağı, deterjan ve saç gibi maddeleri içerir. Gri su evsel atık sular içinde en büyük orana sahiptir. Genellikle evsel atık suyun %50 – %80 ’i gri sudur.
4--Gri su evsel atık suda bulunan toplam asılı katıların dörtte biri ve toplam fosforun üçte ikisinden fazlasını içerir. Bulaşık ve çamaşır deterjanları gri sudaki fosforun ana kaynağıdır. Fosforsuz deterjanların kullanıldığı ülkelerde sudaki fosfor miktarı çok düşüktür. Mutfaktan gelen gri su evden gelen gri sudaki nitrojenin ana kaynağı iken bu oran banyodan ve çamaşırlardan gelen gri suda en alt seviyededir.
5--Gri su özellikle kurak bölgelerde bahçe sulama ve bitki yetiştirmek için değerli bir su kaynağıdır. Gri su, siyah sudan çok daha az miktarda Nitrojen içerir. Atık suda bulunan Nitrojenin %90’ı siyah sudan gelir. Nitrojen ise kirletme etkisi en ciddi ve sudan en ayrışması zor maddedir. Bundan dolayı gri suyun arıtılması siyah suya göre çok daha hızlı ve kolaydır.
6--Gri su sulama suyu olarak kullanıldığında iyi bir gübre kaynağı ve besleyici su olma özelliği de taşır.
7--Deterjanlardaki fosfatlar, sularda gübre görevi görüp, bitki, yosun ve alglerin aşırı çoğalmasına neden olurlar ve arıtılmadan bekletilen gri suyun istenmeyen kokular yaymasına sebep olurlar. Bu yüzden dolayı tekrar kullanılması düşünülen gri su hemen arıtma işlemine tabi tutulması gerekmektedir.
8—Gri su arıtma sistemi ile duştan, lavabodan ve küvetten gelen suyu biyolojik olarak arıttıktan sonra membran filtrelerden süzerek % 99 oranmda virüs ve bakterilerden arındırılmış su elde ediyoruz.
9--Avrupa Birligi yönetmeliklerine gore yıkanma suyu ve sulama suyu hijyen şartlarını karşılayan geri kazandığımız suyu tekrar kullamlmak üzere tuvalet rezervuarlanna, bahçe sulamaya, araba yıkama gibi kaba temizlik işlerine gönderilebilmekte.
10—Sistem Hijyen Parametreleri:
1--E Coli Miktarları:
1--Yeniden işlenen gri suda E. Coli… 0 -10/100 ml
2--doğranmış ette………………….50000/100g
3--pastörize sütten yapılan peynirde.100.000/100 g
3.2—Sistemde Etkin bir temizlik ve koku olmaması için:
1--BOİ7: < 5 mg/l
2--O2-Doygunluğu: > 50 %
3--UV-İletimi 1 cm küvet 254 nm: > 60 %--klorlama yerine UV kullanımı.
4—Arıtılmamış Gri Suyun İçinde:
1--Genel Olarak:
KOI(mg/lt)..kuvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için………..400-700
BOI5(mg/lt)..kuvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için………250-550
P-fosfat-totalkuvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için………..3-8—kaynak deterjan
N-azot-total(mg/lt)..kuvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için..10-17—kaynak insan atıkları
Ph..kuvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için…………………6.9-8
Toplam Koli form--küvet-duş,lavabo,çamaşır yıkama için..102-106
4.1-- Tuvalet Rezervuarı İçin Gerekli Kalite Şartları.
BOİ7 < 5 mg/l , Oksijen doygunluğu > 50% , Toplam koli form bakterisi A) < 100/ml Dışkısal koli form bakterisiA) < 10/ml , Pseudomonas aeruginosa B) < 1/ml
4.2—Sulama Suları İçin:
-100 ml suda Faecel streptococci’nin koloni miktarı…sera çiğ tük<100……tüket önces<400
-100 ml suda E.koli’nin koloni miktarı………….....sera çiğ tük<200……tüket önces<2000
4.3—Pratik Olarak Membran filtrasyon metoduyla çalışan gri su arıtma sistemlerinden çıkan arıtılmış suyun kimyasal değerleri aşağıdaki gibidir:
BSB5 24 saatlik homojenize olmuş numunede………… 15 mg/lt den az
Anlık homojenize olmuş numunede……………20mg/lt den az
CSB 24 saatlik homojenize olmuş numunede…… 75mg/lt den az
Anlık homojenize olmuş numunede……………90mg/lt den az
NH4-N 24 saatlik filtre çıkışından alınan 12oC dan yüksek sıcaklıkta….. ……….10mg/lt den az
N anorganik 24 saatlik filtre çıkışından alınan 12oC dan yüksek sıcaklıkta… ……25mg/lt den az
Kolibasili 1000 ml lik örnekte… tespit edilmeyecek kadar az
AFS Bir numune probunda……… 50mg dan az.
5—Gri su Arıtma sisteminde toplam tüketim olarak düşük enerji tüketimi olmalı=Kriter:1.5-3 kwh/m3
5.1-- 25 m3/gün kapasiteli-750 kişilik-yaklaşık 200 dairelik bir sistemin membran filtrasyon sistemli bir gri su arıtma sisteminin elektrik faturası yaklaşık olarak aylık 150TL civarındadır.
6—Modüler gri su cihazı kapasitesi belirlenirken Otellerde yatak başına kapasite 0,05 m3/gün.yatak alınabilir.
6.1—Kişi sayısına bağlı sistem kapasitesi Q(lt/gün)=33.5xkişi sayısı
6.2—Sistem Fiyatı:
1--üssel ifade:P(EU)=1440/√kişi sayısı
1—tam olmayan doğrusal ifade:P(EU)=-2.5xkişi sayısı+450
5.2—Membran filtrasyon metodunda kullanılan membran filtrenin geçirgenlik büyüklüğü 0,0002 mm--0,00005mm’olabilir. 0,00005mm’filtre ile virüs ve bakterilerin %99,999 u filtrelerde tutulur.
5.3-- Gelen suyun kirlilik oranı ve filtrelerin periyodik bakım kurallarına riayet edilmesi durumunda membran filtrelerin ömürleri minimum yedi senedir.
6-Tasarım ve İşletmede Dikkat Edilecek Kurallar:
6.1--Membran teknolojili gri su arıtma sistemleri, ön arıtma olarak bir biyolojik arıtma periyodunun ardından suyun içindeki katı partiküllerin tutulmasını sağlama amacıyla kullanılır.
6.1.1--Gri su geri kazanım sisteminde kullanılan depolarda oluşabilecek kokuları önlemek için havalandırma hattı olmalıdır, eğer mümkünse havalandırma hattı evin drenaj hattı havalandırmasından ayrı bir şekilde çatıya kadar çıkarılmalıdır.
6.1.2-- Genel kaide olarak metodu ne olursa olsun arıtma sistemlerini yağlı sular çok kısa sürede arızaya sokmaktadır. Bu sebepten dolayı şayet eviye giderleri gri su arıtma sistemine bağlanmak isteniyorsa, gri su sistemi öncesine muhakkak bir yağ ayırıcı monte edilmelidir
6.1.3--Gri su arıtma sistemleri uygulama metodundan bağımsız olarak 3 kademe tanktan oluşurlar. Bunlar:1- Kirli su tankı,2- Reaktör tankı,3- Arıtılmış su tankı
Genel uygulamalar Polietilen tanklarla yapılmakta olup, istendiği taktirde mevcut tankları değerlendirilebilerek de sonuca ulaşılabilmektedir.
6.2-- şebeke suyu hattı ile arasındaki fark kolayca anlaşılabilmesi için kullanım suyunun geçtiği boru hattı farklı bir renkte olmalıdır
6.3--İşlenmemiş gri su ile temas eden boru ve tesisatlarda saçların tutunabileceği keskin köşe veya benzer formlar yerine saçların çökebileceği şekilde dizayn edilmelidir.
6.4--Depolar doğrudan güneş ışığına karşı korunmalı (örneğin penceresiz bodrum) veya yosunlanmaya karşı uygun bir maddeden üretilmelidir.
6.5--Gri su geri kazanım sistemlerinin talimatlarına göre düzenli bakımın, isletme güvenliğinde oldukça önemli payı vardır. Ek olarak kullanılma suresi ve enerji verimliliği de artar. En az yılda bir kere bakim yapılmalı.En uygun çözüm satışı yapan firma ile bakım anlaşması yapmak.
6.5.1—Gri su arıtma sistemi firmadanalınıp-montaj yapıldıktan sonra istenildiği takdirde bakım anlasması da yapılmakta olup Projenin büyüklüğüne göre daire başına 2 Euro civannda aylık bakım maliyeti oluşmakta.Yıllık bakım anlaşması yapıldığı zaman ömür boyu garanti verilmekte.Bakim anlaşması olmasa da 10 yıllık garanti verilmekte.
6.5.2--Tamir, bakım ve onarım masrafları. basitçe yapılandırılmış bir isletme için
genel olarak her yıl ilk yatırım maliyetinin %1 i yeterlidir; makineler/ teknik ekipmanlar için ise her yıl ilk yatırım maliyetinin %4 ü gibi düşünülebilinir.
6.5.3--Gri su arıtma sistemlerinin, oluşabilecek arızalar dışında periyodik bakımları sadece 6 ayda bir filtrelerin özel bir kimyasal temizleyici madde ile uzmanları tarafından temizlenmesidir.
6.6—Tesislerin kontrolü gri su geri kazanım sistemleri talimatlarına göre operatörler veya kullanıcılar tarafından yapılmalı.kullanım suyunun berraklığı (görülebilir bulanıklık) ve kokusu ile alakalı testlerde yapılmalıdır. Bu kontrol kolay,hızlı uygulanabilir ve düşük maliyetli olmalıdır.
6.7--Yatırım maliyetleri isletme büyüklüğüne göre farklılık gösterir. Sistem büyüdükçe daire başına düşen maliyetler azalır ve amortisman süresi düşer. On beş/Yirmi dairelik binalara sistemin kurulması daire başı yaklaşık 600 Euro’dur. Bu rakam 500 dairenin üzerindeki sitelerde 200 Euro’lara kadar düşmektedir.
6.7.1--Özellikle oteller, konudar, yurtlar ve tatil köyleri için uygun olan gri su geri kazanım sisteminin ilk yatırım maliyetinin düşük olmasi nedeniyle amortisman süresinin kısa olup Bir ornek verecek olursak , 1200 dairelik bir projede amortisman süresi 0,79 yıl. Daire başına 120 Euro olurken, Bir villa için bunu düşünecek olursak 6000 Euro civarında bir maliyeti var.
6.7.2--Çeşitli uygulamalardan çıkarılan sonuçlara göre gri su arıtma sistemlerinin yatırımın geri ödenme süresi 4 ile 6 sene arasında değişmektedir. Geri ödenme süresi kısaltmanın en uygun yolu doğru mühendislik çalışması ile sistem kapasitesini depolanmış gri suya göre değil de, ihtiyacımız olan tüketilecek arıtılmış gri suya göre hesaplamaktır.
2.3—Sitelerde-Binalarda Gri Su Uygulamaları:
7.1--Yeşil Bina uygulamaları çerçevesinde Amaç; Kirli suyun duş ve lavabolardan toplanması-filtre edilmesi-sazlıklı havuzda dinlendirilip- özellikle tekrar alafranga hela rezevuar - taharet musluklarında ve bahçe sulama suyu olarak kullanılmasının sağlanmasıdır.
7.1.1—Gri su ünitesi modüler olarak bodrum katta ortak landa tesis edilmiş olup ,binada dairelerin banyo da lavabo-duş teknesi ile mutfakta eviyeden gelen gri sular bu üniteye girmekte,artılmış ve UV ile mikrobik dezenfeksiyonu yapılmış çıkan suların bir kısmı ünitenin deposunda hidrofor ile bina alafranga hattına basılırken,geri kalan su yağmur suyu hattına verilebilir.İlgili belediye bu suları ya derin su kuyularına yada sazlıklı havzalara basabilir.
7.2--Bu anlamda her dairenin alafranga hela rezevuar ve taharet musluğu hattına hem şehir şebeke suyu hemde gri su hattı bağlantısı olmalı bu anlamda her iki bağlantı çek valfli –tek yönlü olarak yapılacaktır. Sisteme yapılan şebeke suyu besleme hattı DIN EN 1717 standardına uygun olacak şekilde belirli bir mesafeden serbest akış olarak yapılmalı ve geri akışa ihtimal vermeyecek şekilde olmalıdır.
7.2.1--Bu suretle şehir şebekesi gri su hattına,gri su da şehir şebekesine karışmadan her ikisi birden hem rezervuarı hemde taharet musluğunu besleyecektir.Yada bodrum katta bina gri su hattı ile beslenen modüler-kazan gibi gri su ünitesi içinde saatten geçmiş şehir şebeke hattı olmalı ve gri su hattı bozulsa bu vana açılarak alafranga tuvalatlere buradan su basılabilir.
7.3--Gri su uygulaması için tüm bina lavabo-duş ve eviyelerin kirli suları-pis su kolon hatları-gri suları(sadece helaların pis su kolonları hariç) gri su pissu havuzunda yada modüler ünitenin deposunda toplanacaktır.Gri sular burada seramik membranlı filtrelerden ve UV lambasından geçirildikten sonra gri su kullanım suyu hidroforu ile alafranga helaların gri su hattına tekrar geri pompalanacaktır.
7.4--Düşey çekilen gri su hattı her dairenin alafranga hela rezervuar ve taharet musluğuna çek valfli olarak bağlanacaktır.
7.5-Gri su havuzunda ayrıca her türlü ağır metali süzen saz türleri de bir köşede-havuzun bir köşesinde bir cepte yetiştirilecektir.Ayrıca Gri su havuzu içine oksidasyon-temizleme için Bir fan ile hava basılacaktır.
7.6--Gri su hattı tasarımında ;
1--lavabo-eviye-duş için pis su düşey hatları ayrı çekilir.
2--Bunlar Bodrum da toplanıp, üç bölümlü gri su toplama havuzuna yada gri su üretme ünitesine girer.
3--Bu havuzda1. ve 2. bölümler-biyolojik reaktör olup-bunların içine bakteriler biyolojik atıkları parçalasın diye içine taymırla bağlantılı bir fan yardımıyla hava basılır.
4--Bu iki bölüm alttan bağlı olup-2.bölüm 24 saatlik süreye ayarlı taymırla 2.tankın dibindeki atık suyu buradan kanala basar.1. ve 2. bölümden üstten taşarak geçen sular da üstten 3. bölüme-depolama bölümüne girer ve 3. bölüm dibinde pis su hidroforu ile kum filtre ile filtrasyon ve UV ile dezenfeksiyon yapılıp alafranga helalara çek valf ile bağlanır.
5--Aynı zamanda bu hatlara vana ile şehir şebekesi de bağlıdır.
7.7--Gri Su tankı çıkışından 24 saatlik taymırlı süre sonunda alınan gri su bahçe sulama su kuyularına girer.Bu kuyuya ayrıca yağmur sularıda toplanır..Kuyuya girmeden önce sular sığ bir dinlenme alanında bir cepte-köşede yetiştirilen her türlü ağır metali süzen saz türleri ile daha da temizlenerek. ayrı bir hidrofor ile bahçe sulama sistemine gönderilir.
7.8--Gri suda bulunan fosfat miktarın yoğun olmasından dolayı arıtılmadan bekletilen gri su ötrofikasyon (eutrophication) problemine yol açar buda oksijene ihtiyaç duymayan canlıların oluşması manasına gelmektedir. Fosfatlar, sularda gübre görevi görüp, bitki, yosun ve alglerin aşırı çoğalmasına neden olurlar ve arıtılmadan bekletilen gri suyun istenmeyen kokular yaymasına sebep olurlar. Bu yüzden dolayı tekrar kullanılması düşünülen gri su hemen arıtma işlemine tabi tutulması gerekmektedir.
8--Muz Kabuğuyla Kirli Su Arıtma:
8.1--Muz kabuğu evlerde gümüşlerin parlatılması-deri ayakkabıların cilalanması ve yeşil yapraklı bitkilerin yaprak temizliğinde kullanılırken,Brezilyalı Araştırmacılar muz kabuğuyla kirli sulardaki zehirli metallerin temizlendiğini buldular. Bu anlamda kıyılmış muz kabuğu özellikle kurşunu ve bakırı hızla filtre edebilmekte.
8.2--Her kabuk(muhtemelen suyu uçurulmuş ve aktif kömür haline getirilmiş olabilir) metalle birleşme özelliğini kaybetmeden onbir kez kullanılabiliyor.Öte yandan Hindistan cevizi lifleri veya yer fıstığı kabuğu gibi bitki atıkları da sudaki zehirli maddeleri temizleyebiliyor.
8.3--Muz
kabuğu ezilip-güneşte kurutulduktan sonra sapları ve yaprakları tıpkı saman
gibi pres edilirse hem yemek pişirmek için briket olarak kullanılabilir hemde
biyokimyasal maddeler ile yangına ve böceklenmeye karşı dayanıklı yapılırsa ısı
yalıtımda tıpkı polistren gibi manto malzemesi olarak kullanılabilir.
Kaynakça:CBT-1253/4-25.03.2011
3--Kirli Su Uygulamaları:
1--Gri su uygulamasından ayrı olarak WC lerin atık suları yüksek değerli organik üreye sahip olup bu sular yine bir havuza toplandıktan sonra,UV ile mikrop dezenfeksiyon yapılıp-gri su ile karıştırıldıktan sonra -koku giderimi yapıldıktan sonra bu sular gece uygun bir saatte bahçe sulamasında kullanılabilir.
2--WC kirli su havuzunun içinde filtrasyon amacıyla uygun bir köşede-cepte sazlar yetiştirilecektir.
3--Yine Kirli su havuzuna oksidasyon-temizleme için bir fan ile hava basılmalıdır.
4—Arıtılmış sanayi dışı gri ve kirli sular ile bitki yetiştirilebilir.Zira bu sular zehirli olsa bitkiler de ölecektir.Bitkileri öldürmeyen ve parametreleri kabul edilebilir sınırlarda olan gri su ile sulanan bitkileri yiyen insan ve hayvanlarda herhalde ölmez.Zira İnsan-bitki ve hayvanın metabolik yapıları birbirine yakındır.Birini depresyondan çıkaran ilaç diğerinide çıkarır.Birini zehirleyen madde diğerini de zehirler.
4--Ters Osmoz-Reverse Osmos Su Arıtma Sistemleri:
1--Dünya nüfusunun hemen hemen %25’i ciddi boyutlarda içme suyu sıkıntısı çekmektedir.
2--Dünya üzerindeki su potansiyelinin yalnızca %0.5’i içilebilecek nitelikte olup, %97’si deniz suyu, %2.5’i ise tuz içermesinden dolayı tuzlu yeraltı suyu olarak sınıflandırılmaktadır
3-- İleri teknoloji ürünü olan Reverse Osmosis sistemlerinin yarı geçirgen-seramik membranları,pompanın sağladığı yüksek basınç altında içerisinden sadece saf suyun geçmesine izin verirken, çözünmüş tuzlar, bakteriler, organik ve inorganik maddeler ile ağır metalleri % 99.5'den fazla verimle sudan ayırırlar.
3.1--Bu ayrım hassasiyeti moleküler bazda olup, suyun klasik filtrelenmesi ile yok edilemeyen eriyik haldeki maddeler dahil, tüm yabancı maddeleri yüksek oranlarda sudan ayırarak drenaja gönderir.
3.2-- Reverse osmos sistemi (ters osmos) en genel tanımıyla, suyun içerisinde bulunan Anyon ve Katyon iyonlarının giderilme işlemidir.
3.3--Reverse osmos sisteminde Osmotik dengeyi tersine çevirmek için osmotik basınçtan daha fazla basınca gerek duyar.
3.4--Bu amaçla reverse osmos sistemlerinde yüksek basınç pompaları kullanılır.
3.5--Yüksek basınç pompasının basınçlandırdığı su, üzerinde 5 angstrom boyutunda gözenekler bulunan membranlara iletilerek suyun saflaştırma işlemi gerçekleştirilmiş olur.
3.6--Atık hattından çıkan ağır konsantre su ise drenaja verilir.
3.7-- Ters osmos sistemine çekilen suyun yaklaşık % 30 kadarı temiz su olarak elde edilir. Geri kalan% 70lik miktar atık olarak sistemden atılır.
3.8--Ters ozmoz tarafından işlenecek suları toplam çözünmüş katı (TDS) miktarlarına bağlı olarak 3 ana kategori altında toplamak mümkündür:
1--TDS < 5,000 mg/lt (ppm) olan tuzluluğu düşük su,
2--5000-15,000 ppm arası tuzluluğu yüksek su ve
3--TDS’i 35,000 ppm civarında olan deniz suyu.
4--Standart şartlar:2000 ppm tuz, besi basıncı 15.5 bar (225 psi), besi sıcaklığı 25C, pH’ı 7
4-- Reverse Osmosis dışında hiçbir proses, tek başına sudaki bütün yabancı maddeleri bu verimle arıtamaz. Şehirler, Kasabalar, Oteller, Üniversiteler, Tatil Köyleri, Kooperatifler, Konutlar ve Restoranlarda içme ve kullanma-sanayinin teknik sularının arıtılmasında kullanılan Reverse Osmosis sistemleri ile acı kuyu suları, göl, dere ve deniz sularından yüksek kalitede içme ve kullanma suyu elde edilebilmektedir.
4.1—Konutlarda evsel kullanım için ters osmos sistemli su arıtma sistemleri mevcuttur.
5--Tümü en üst kalitedeki ekipmanlardan oluşan ve gerekli ön filtrasyon sistemi ile birlikte tasarlanan Reverse Osmosis sistemleri bir şase üzerinde toplanan ve tam otomatik olarak çalışan mükemmel sistemlerdir.
6—Balıkesir in Avşa Adasında 2010 yılında faaliyete geçen deniz suyu arıtma tesisinde deniz suyundan ters ozmoz yöntemi ile içme suyu elde edilmekte olup,tesisin devreye girmesi ile adaya gelen turist sayısı sürekli artmakta.
6.1—Tesisin deşarj hatları,depolar,arıtma binası,trafo merkezi gibi alt yapı üniteleri ile maksimum kapasitesi 10.000 m3/gün olup,tesiste basınç geri kazanım yöntemiyle % 50 ye varan enerji tasarrufu sağlanmakta.
7—Evsel Su Kullanımında bireysel seramik membranlı ters osmos cihazları kullanılabilir yada bina için ters osmos su arıtma sistemi kullanılabilir.
7.1--Evsel içme suyu kullanımında doğal kaynakların aşırı kullanılmasına karşı membranlı su arıtma sistemleri kullanılabilir.
7.2--Bunun için binaların çatı katında 1-1,5 tonluk paslanmaz çelik tank yapılır.
7.3--Bu tanka girecek su , seramik membranlı su arıtma sisteminden geçtikten sonra depoya dolar.
7.4--Akşam 7 de ana su vanası kapatılarak daire sahipleri evlerine paslanmaz çelik depoda arıtılmış suyu evlerindeki muslukları açarak kaplarına doldururlar.
7.5--Evlerdeki kaplara su doldurulması tamamlandıktan sonra,binanın ana su vanası açılır.
7.6--İçme Suyu arıtma sistemlerinde Reçineli su arıtma sistemleri yerine seramik membranlı su arıtma cihazlarının kullanımının sağlık açısından daha uygun olduğu kabul edilmekte olup,reçineli su arıtması öncelikle sanayide kireçsiz-saf su elde etmek için kullanılabilmektedir.
8—Ters Osmos Sisteminde Pompa gücü-Membran Sayıları:
1—Pompa gücü: Pm(kw)=0,8xPompa debisi(m3/h)+2,5
2—Ünite Seramik Membran sayısı: n=Q(m3/h) yani debi 20 m3/h ise 20 adet membran kullanılacak.
2.3.2.1 Temiz Suyun Depolanması ve Basınçlandırılması:
Şebeke suyu kesilmelerine karşı temiz su tesisatlarında en az 24 saatlik suyun depolanması istenir. Ayrıca yangın suyu rezerve olarak ta bir miktar suyun depolanması gerekir. Depolanacak su miktarını belirleyebilmek için önce temiz su tüketiminin belirlenmesi gerekir. Aşağıdaki çizelgede su tüketimi değerleri verilmiştir.
1--Çizelge: Günlük Ortalama Su Tüketimi:
Cinsi Ortalama Tüketim Lt/kişi
Konutlar Lavabolu……….. 60–80………3,5 lt/
Duşlu ……………………..80–115
Küvetli …………………..120–200
Oteller Duşlu…………….. 100
Küvetli …………………..150–200
Hastaneler………………. 200–500
Okullar…………………….. 5
Çocuk Yuvaları………….. 80–100
Kreşler………………….. 100–150
Kışlalar ……………………60–80
Lokantalar ………………..20–100
Bahçe sulama işlerde…….. 1,5 lt/m2
Binek otosu(temizlik)…….. 100 lt(günlük)
4.1—Evsel Su Kullanımında Membranlı Su Arıtma:
1--Evsel içme suyu kullanımında doğal kaynakların aşırı kullanılmasına karşı membranlı su arıtma sistemleri kullanılabilir.
2--Bunun için binaların çatı katında 1-1,5 tonluk paslanmaz çelik tank yapılır.
3--Bu tanka girecek su , seramik membranlı su arıtma sisteminden geçtikten sonra depoya dolar.
4--Akşam 7 de ana su vanası kapatılarak daire sahipleri evlerine paslanmaz çelik depoda arıtılmış suyu evlerindeki muslukları açarak kaplarına doldururlar.
5--Evlerdeki kaplara su doldurulması tamamlandıktan sonra,binanın ana su vanası açılır.
6—İçme Suyu arıtma sistemlerinde Reçineli su arıtma sistemleri yerine seramik membranlı su arıtma cihazlarının kullanımının sağlık açısından daha uygun olduğu kabul edilmekte olup,reçineli su arıtması öncelikle sanayide kireçsiz-saf su elde etmek için kullanılabilmektedir.
4.2—Sahil Beldelerinde Deniz Suyundan İçme suyu Üretilmesi:
1—Genel Bilgiler:
1--Dünya nüfusunun hemen hemen %25’i ciddi boyutlarda içme suyu sıkıntısı çekmektedir.
2--Dünya üzerindeki su potansiyelinin yalnızca %0.5’i içilebilecek nitelikte olup, %97’si deniz suyu, %2.5’i ise tuz içermesinden dolayı tuzlu yeraltı suyu olarak sınıflandırılmaktadır
3-- Reverse osmos sistemi (ters osmos) en genel tanımıyla, suyun içerisinde bulunan Anyon ve Katyon iyonlarının giderilme işlemidir.
4--ileri teknoloji ürünü olan Reverse Osmosis sistemlerinin yarı geçirgen membranları, yüksek basınç altında içerisinden sadece saf suyun geçmesine izin verirken, çözünmüş tuzlar, bakteriler, organik ve inorganik maddeler ile ağır metalleri % 99.5'den fazla verimle sudan ayırırlar. Bu ayrım hassasiyeti moleküler bazda olup, suyun klasik filtrelenmesi ile yok edilemeyen eriyik haldeki maddeler dahil, tüm yabancı maddeleri yüksek oranlarda sudan ayırarak drenaja gönderir.
4.1--Reverse Osmosis dışında hiçbir proses, tek başına sudaki bütün yabancı maddeleri bu verimle arıtamaz. Şehirler, Kasabalar, Oteller, Üniversiteler, Tatil Köyleri, Kooperatifler, Konutlar ve Restoranlarda içme ve kullanma sularının arıtılmasında kullanılan Reverse Osmosis sistemleri ile acı kuyu suları, göl, dere ve deniz sularından yüksek kalitede içme ve kullanma suyu elde edilebilmektedir.
4.2--Reverse osmos sisteminde Osmotik dengeyi tersine çevirmek için osmotik basınçtan daha fazla basınca gerek duyar.
4.3--Bu amaçla reverse osmos sistemlerinde yüksek basınç pompaları kullanılır.
4.4--Yüksek basınç pompasının basınçlandırdığı su, üzerinde 5 angstrom boyutunda gözenekler bulunan membranlara iletilerek suyun saflaştırma işlemi gerçekleştirilmiş olur.
4.5--Atık hattından çıkan ağır konsantre su ise drenaja verilir.
5--Waterprocess markası altında dizayn edilen Reverse osmos sistemleri için Standart olarak 3 ayrı ürün yelpazesinde dizayn edilen modeller (S – L –XL) tamamı paslanmaz çelik konstrüksiyon, paslanmaz çelik borulama ve paslanmaz çelik membran kılıfları olarak oluşturulmaktadır.
5.1--Tümü en üst kalitedeki ekipmanlardan oluşan ve gerekli ön filtrasyon sistemi ile birlikte tasarlanan Reverse Osmosis sistemleri bir şase üzerinde toplanan ve tam otomatik olarak çalışan mükemmel sistemlerdir.
6--Ters osmos sistemine çekilen suyun yaklaşık % 30 kadarı temiz su olarak elde edilir. Geri kalan % 70lik miktar atık olarak sistemden atılır.
2--Ters Osmoz Uygulamaları
2.1—Genel Olarak:
1--Kuyu suyu ve acısu arıtımı,
2--Deniz suyundan içme suyu eldesinde
3--Su saflaştırmada
4--Katyon, anyon, klorid, nitrat, sülfat, ağır metaller, hörbisit, mikrokirleticiler ve diğer kirletici elementlerin giderilmesi
5--Endüstriler için demineralize su eldesi
6--Kullanılmış suların geri kazanılması
7--Reçineli iyon Değiştirme Sistemleri ile kombineli olarak ultra saf su üretimi
8--Hemodiyaliz makinaları için deiyonize su üretimi
9--Endüstrilerin proses sularının hazırlanması
2.2—Sektörel Bazda:
1--Su arıtma:
1--Deniz suyunun desalinasyonu;
2--ultra saf su üretimi
2--Süt İşleme, Deniz Ürünleri İşleme:
1--Peyniraltı suyundan laktozun geri kazanımı;
2--deniz ürünlerinin işlenmesinde kullanılan suyun geri kazanımı ve konsantre edilmesi;
3--balık etinden aminoasit üretimi
3--Gıda sektörü:
1--Soya suyunun muamelesi;soya işlemedeki atık sular için kapalı sistemler;
2--bitki ve meyve sularının konsantrasyonu;
3--şarap üretiminde üzüm suyunun konsantrasyonu;
4--tatlı sıvıların konsantrasyonu;monosakkarozun saflaştırılması;
5--patates nişastası üretiminde atık suların muamele edilmesi;
6--kahveden ekstrakte edilen sıvının konsantrasyonu;
7--alkol üretiminde destilasyondan kalan maddenin muamele edilmesi; fermentasyon suyunun muamele edilmesi
8--Farmasötik ve ilaç endüstrisi;Bitkisel ilaçların konsantrasyonu; pirojenin uzaklaştırılması; ilaç ve farmasötik endüstrileri için pirojen içermeyen su üretimi
9--Kimya sektörü:Petrokimya endüstrisinde atık sulardan gliserinin geri kazanımı; fotoğraf endüstrisinde atık sulardan kimyasalların geri kazanımı; pulp endüstrisinde atık sulardan lignin ve siklozun geri kazanımı
10--Tekstil ve boya endüstrisi:Boya ve yardımcı maddelerin geri kazanımı ve boya işlerinde kapalı sistemler; tekstil endüstrisinde atık suların işlenmesi ve yağın geri kazanımı
11--Yüzey muamelesi ve işleme;Aluminyumla kaplama işleminde boyaların geri kazanımı; metal kaplama endüstrisinde durulama suyundan değerli metallerin geri kazanımı ve bu suyun tekrar kullanımı
12--Atık su arıtımı; Lağım sularından ve atık sulardan azot ve fosforun uzaklaştırılması; lağım sularının yenilenmesi ve yeniden kullanımı; iyon değiştirme reçinesinin rejenerasyonunda atıkların değerlendirilmesi
13--Nükleer endüstri Radyoaktif durulama suyunun ve nükleer güç santrallerinde drenaj sularının değerlendirilmesi
3--Ters ozmoz tarafından işlenecek suları toplam çözünmüş katı (TDS) miktarlarına bağlı olarak 3 ana kategori altında toplamak mümkündür:
2.1--TDS < 5,000 mg/lt (ppm) olan tuzluluğu düşük su,
2.2--5000-15,000 ppm arası tuzluluğu yüksek su ve
2.3--TDS’i 35,000 ppm civarında olan deniz suyu.
2.3.1--Standart şartlar:
2,000 ppm tuz, besi basıncı 15.5 bar (225 psi), besi sıcaklığı 25oC, pH’ı 7
5--Bitkisel Yağ Rafinasyon Tesislerinde proseste kullanılan sular 720 ton/gün vs kapasiteli Ters Ozmoz Ünitesinde elde edilebilmektedir. Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere iyonların neredeyse tamamının ortalama % 90 oranında uzaklaştırılmasını sağlayan bir sistem olan ters ozmoz, buhar ve ısı santralinde ısı kaybını azaltmakta ve daha da önemlisi yağ ile temas edecek buhar ve su kalitesini ve dolayısıyla yağın kalitesini de artırmaktadır.
6--Öte yandan yeni çıkarılan yönetmelik ters ozmoz ile arıtılan yeraltı sularının “Sofra Suyu” kategorisinde içme suyu olarak satılmasına izin vermektedir.
7—Balıkesir in Avşa Adasında 2010 yılında faaliyete geçen deniz suyu arıtma tesisinde deniz suyundan ters ozmoz yöntemi ile içme suyu elde edilmekte olup,tesisin devreye girmesi ile adaya gelen turist sayısı sürekli artmakta.
7.1—Tesisin deşarj hatları,depolar,arıtma binası,trafo merkezi gibi alt yapı üniteleri ile maksimum kapasitesi 10.000 m3/gün olup,tesiste basınç geri kazanım yöntemiyle % 50 ye varan enerji tasarrufu sağlanmakta.
7.2—Susuzluk nedeni ile bitme noktasına gelen Avşa turizmi tekrar harektlendi.Proje su sıkıntısı çeken kıyı beldeleri için iyi bir örnek teşkil etmekte.
5--Ters Osmoz Uygulama Cihazları için kullanılabilen sistem debisi-Basınç Pompa Gücü-Osmotik Membran Sayısı Tablosu
0,35 m3/h…………………2,2 kw……….1 ad membran
0,70 m3/h…………………2,2 kw……….2 ad membran
1,00 m3/h…………………2,2 kw……….3 ad membran
1,40 m3/h…………………2,2 kw……….4 ad membran
2,10 m3/h…………………3,0 kw……….6 ad membran
3,00 m3/h…………………4,0 kw……….3 ad membran
4,00 m3/h…………………5,5 kw……….4 ad membran
5,00 m3/h…………………5,5 kw……….5 ad membran
6,00 m3/h…………………7,5 kw……….6 ad membran
8,00 m3/h…………………11,0 kw……….8 ad membran
9,00 m3/h…………………11,0 kw……….9 ad membran
12,0 m3/h…………………15,0 kw……….12 ad membran
14,0 m3/h…………………18,5 kw……….16 ad membran
20,0 m3/h…………………18,5 kw……….20 ad membran
24,0 m3/h…………………22,0 kw……….24 ad membran
30,0 m3/h…………………30,0 kw……….30 ad membran
36,0 m3/h…………………30,0 kw……….36 ad membran
48,0 m3/h…………………37,0 kw……….48 ad membran
54,0 m3/h…………………45,0 kw……….54 ad membran
72,0 m3/h…………………55,0 kw……….72 ad membran
84,0 m3/h…………………75,0 kw……….84 ad membran
6--Su tasarrufunda bu ve benzeri önerilerin hayata geçirilmesi ile gereken tasarruf etkinliği sağlanabilir.
5—Temiz Su Üretme Teknolojileri:
1—Su üretme teknolojilerinde atmosferdeki su buharını emip temiz su haline getiren teknolojiler önemli.
1--Bunlardan biri EWA cihazı.İsrailli işadamı Etan Bar, sirketi EWA (Extraction of Water from Air) ile havadaki bu suyu kazanmaya yarayacak bir yontem geliştirdi.
2--Yöntemin esasaı havadan Silisyum temelli jel granuller ile havanın buharının emilmesine dayanıyor.25 m3 su ureten bir sistemin fiyatı yaklasik 93.000 avro.
3--Geliştirdigi aygitlar Kıbrıs ve israil'de kullanilmaya baslandı.Uygulamanin önkosulları Havadaki nem orani %20'nin, sıcaklık da 4 C üstunde olmalı
4--İsrailli işadami bavul büyüklüğündeki aletlerden günluk kapasitesi bir milyon litreyi aşan su fabrikalarina kadar, akla gelebilecek her türlu modeli sunuyor
5--Orta boy bir aygit bir litre su kazanmak icin yaklasik 0,3 kilovat/saat elektrik enerjisi tüketiyor. Bar'in jeneratorleri dogrudan suya ihtiyag duyulan yerlerdeçalıştırılabiliyor. Ustelik su o kadar temiz ki, temizlemek gerektirmiyor.
6--Kalkınmakta olan ülkelerde, halkin en zengin %20'lik kesimi şebeke sistemiyle ulaşan suyun %85'ini, en yoksul %20'lik kesimiyse yalnizca %15'ini kullanabiliyor.Su da adalet için belli m3 kadar düşük fiyat-belli m3 den sonra fiyat logaritmik olarak yükseltilmeli.
6.1--2023 yılı için tanmsal sulama icin 72 km3 (%65), icme suyu icin 18 km3 (%15), sanayi faaliyetleri icinse 22 km3 (%20) olmak üzere toplam 112 km3, toplam su potansiyelimizin tümüyle kullanımı olacagi öngörülmekte.
6.2--Tarımda sulamada tasarrufu ancak ve ancak
1--yeraltı damlama sulama ve
2--kuraklığa dayanıklı yerel türlerin ekimi
3--su kullanımı az ürünlerin üretimi ile mümkün olabilir.ki su obezi ürünler 1 kg için sığır eti-16000,çikolata-24000,tavuk 4000 gibi ürünlerin kullanımından aza doğru gitmek gerekir.
4--Fıskiye sulamalarınıda pilli solenoid vana ile sabah serinde yapmak gerekir.
7—Temiz su üretme teknolojlierinde birisi de BM destekli Siemens Water Technologies'dir. Bir ekip taşınabilir su arıtma sistemi olan SkyHydrant'i geliştirdi
7.1--Bangladeş'teki 20 SkyHydrant günde 200.000 litre temiz içme suyu üretiyor
7.2--SkyHydrant kirli suyu 20.000 adet ultra ince fiberden yapilmis, bir zardan geçirerek temizliyor. Zar, capı 0.1 mik-rometreden büyük olan parcacıklardan gecirmiyor.Sistemin bir diger avantaji da ne elektrik enerjisine ne de kimyasal maddelere ihtiyac' duymamas.Sistemin maliyeti kiş i başma 20 dolan aşmadiğı için kalkmmakta olan ülkelerdeki en yoksul kesime bile ulaşabiliyor.
8--Hollandalı bir şirket, su arıtımı için yenilikçi bir cihaz gelistirdi. Acı veya tuzlu suyu içilebilen temiz suya dönüştüren bu cihazin en buyuk özelligi mobil olmasi.Kurulumu çok basit ve rahatlikla taşınabiliyor.Üstelik çevre dostu bir cihaz.Guneş enerjisi destekli bile bu cihaz igin gerekli enerjiyi sağlayabiliyor. Hollandali şirket, teknik destekli ticari anlaşmalar yapabilecegi firmalarla görüşmek istiyor.Para Dergisi-EBİLTEM-EBİC- Referans numarasi: 09 NL 60AH 3EJX
9—Nanopas ile içme sularından arseniği temizleme:
9.1--Rice Universitesi bilim ekibi, büyük boy pas parçalarını ısıtılmış oleik asit-zeytin yağı içinde eriterek nano parçacıklar elde etmeyi basardi. Oleik asidin zeytin yağı içinde bol miktarda bulunmasindan yararlanan Colvin, demir oksit nano parçaçıklarını suya kattığı zaman arseniğin bunlara yapışarak topak oluşturdugunu ve bu topaklann bir elektromiknatıs ile kolayca sudan ayıklandığını keşfetti.
9.2--Nano pasları olusturmak için gerekli olan sıcaklık tava yardımı ile elde edilir. Simdi yoksul bolgelerdeki insanlar igin ucuz malzeme ve donanımı uretecek bir strateji geliştirmeye galisjyoruz."
9.3--Bir tavaya az miktarda zeytin yağı koyun.İçine pas ilave edip yavas yavas. kaynamaya birakin. Bu, gelişmekte olan ülkelerdeki kirli içme sulannin kolayca temizlenmesini saglaya-cak olan bir yöntem.Bu yöntem ile nano boyutlardaki pas pargacıkları, içme sularının icerdigi arsenik kalıntılarını kolayca temizleyecek.
9.4--Demir oksit parçacıklarının boyutlarının küçültülmesinin yüzeyalanlarını büyüttüğü ve daha fazla arseniği temizleyebildiğini ortaya çıkarttıt..Colvin, "Bir kg nano pasin yüzey alanı alanı bir futbol sahasına eşittir.Ayrıca pas yine özel değirmenlerde öğütülerek nano hale getirilebilir.
1.1.3—İstanbulda Melen projesi gibi pahalı çözümlere karşı ilk yatırım ve işletme maliyetleri toplamı 1dolar/m3 altında kalacak deniz-karadeniz suyundan şehrin kullanım suyu üretecek 200300.000 m3/gün kapasiteli ters osmoz-desalinasyon(tuzdan arıtma) tesisi kurulabilir.Bu tesis İstanbul su temin sisteminin sigortası olacaktır.
1.1—Kente verilen suyun % 24 şebekede kaybolmakta.Bunu gidermek önemli bir çözüm olacaktır.Bu problem için 1-yeni şebeke yapılabilir 2-Borular kademe kademe bakıma alınır içi görüntülenir-robot yada püskürme metotlar ile su sızdıran yerler özel kimyasallar ile tıkılabilir.
2—Su toplama kapasitesinin artması içinbatıda ıstrancalara doğuda melen çayına kadar uzanılmış.Bu sulara İstanbul halkının olduğu kadar orada yaşayan yeşilin ve halkında ihtiyacı var.
2.1--Ayrıca İstabulun iklimi ne ise Melen çayının iklimide ona yakın.İstanbulda kuraklık varsa,Melen de de kuraklık var denilebilir.Taşıma suyla İstanbulun suyu çevrilmek zorunda kalınmaması için sürdürülebilir su yönetimine ihtiyaç var.Bunun4 dayanağı olacaktır.
1-Ciddi anlamda konutlar-işyerleri vs için uygulanabilir su tasarrufu tedbirleri.
2-Depolama kapasitesinin artırılması,
3—İstanbula yağışın çekilmesi tedbirleri.
4—Deniz suyundan kullanım suyu üretme tesisleri kurulması
1.1.3--Ülkemizde bulunan 107 organize sanayi bolgesinden yalmzca 33'ünde, 3 bin 325 belediyedende yalmzca 322'sinde atik antmatesisi var. Turizm tesislerinin% 81 'inde ise atik antma tesisi yok.İstanbul da ve ülkemizde özellikle sanayi bölgelerinde-OSB ve Turizm tesislerinde arıtma tesisi kurdurulması herhalde şarttır.
6—Yağmur Suları Konusu:
1--Fransiz su sirketi Suez Environment, bu konuda önemli çahsmalara imza atiyor. Şirket ozellikle yagmur suyunun dogruyonetimine ve deniz suyunun arıtılmasmayonelik çözümler uretiyor.
2--Yagmur sularmm sadece% 15'i topraga nufus ediyor. Geri kalan suyun ise, seller ve su baskınlarında yol açmasını engellemek için dogru bir sekilde yonetilmesi gerekiyor.
3--Suez Environ-ment tarafmdan gelistirilen Influx çözümü hem yağış tahminleri yapiyor, hem de depolama altyapismm bu duruma uyum saglamasmi saghyor.
4--2007 ymndan bu yana Paris bolgesinde uygulanan Influx sayesinde 250 milyon euro tasarruf saglanmiş ve seller yüzde 15 ila 30 arasmda azaltilmis. Depolanan yagmur sulari, daha sonrasinda ise işlemden geçerek, arıtılıyor.
7--Su tasarrufu için Öneriler:
1—Tasarruflu Musluk Tasarımı:
1—Evsel su bataryalarında batarya musluğu ya çok açılmakta yada çok az açılmakta.Bu durumda sabit debide su akışı sağlanamamakta.Bu nedenle sabit debili-3 kademeli batarya tasarımı su tasarrufunda önemli olabilir.
1—Batarya ağzına 3 kademeli sabit debi aparatı takılması.
2—Aparattaki düğmenin 1. Kademeye getirilmesi ile su az akar.2. kademede daha fazla ,3 kademede çok daha fazla akar.
3—Bulaşık yıkarken batarya musluğu en sona getirilirken , kademeli sabit debi apartaının kademe düğmesi de istenen konuma getirilir.
4—Bu tip kademeli debi apartı ile batarya muslukları ile sağlanamayan istenen sabit debide su akışı sağlanmış olacaktır.
5—Aparatın ucuna ayrıca yine % 50 su tasarrufu sağlayan su perlatörü takılması uygun olacaktır.
6—Ayrıca yeni tasarlanacak bataryalarda su akışı 3 kademeli sabit debi olacak şekilde tasarlanması uygun olacaktır.
7.1—Eski Alafranga Tuvalet Rezervuarlarında Su Tasarrufu:
1—Bu tip tuvalet taşlarının rezervuarlarında rezervuardaki suyu tuvalet taşına bırakan ipli düğmenin çekilmesi ile rezervuardaki bütün su tuvalet taşında sifona boşalmakta.
2—Rezervuardaki suyun tamamen boşalmasına karşı,çekme düğmesinin rezervuar içinde kalan ipine ,rezervuar iç kapağı üzerine gelecek biçimde 1” nipel yada boru parçası takılırsa bu ağırlığın etkisiyle rezervuar suyu çekme ipinin kontrolü ile tuvalet taşına kontrollü olarak su bırakır.Kısaca çektiğiniz kadar su bırakır.
3—Sanayide özellikle tekstilde kullanılan suların sisteme girdikten sonra arıtıldıktan sonra ring olarak çevrime katılarak tekrar kullanımı ile oldukça ciddi su tasarrufu sağlanabilir.4-5 kullanımdan sonra yorulan su fabrikanın bahçesindeki yer altı sularını beslemek için bu kuyulara basılabilir.
8--İleri Su Arıtma Yöntemiyle Yıllık 4 Milyon TL Tasarruf:
1—Ak-kim Genel Müdürü Onur
Kipriye göre İmalat Sanayinde yıllık 2.5 milyar m3 su tüketimin ileri su arıtma
sistemlerinin kullanılması ile yıllık 500 milyon TL tasarruf sağlanabilir.
2—Küresel iklim değişimi senaryolarına göre Türkiye 2040 da en çok su kıtlığı çekecek 27. ülke olacak.Bu bağlamda su tasarrufu oldukça önemli bir konu.
3—Orta ölçekli bir işletmede tüketilen suyun % 40 ileri arıtma yöntemleriyle geri kazanılarak yılda 3-4 milyon TL tasarruf sağlanabilir.
4—Akkim tarafından üretilen delikli elyaf bazlı membran modül ile suyun kimyasal özellikleri değiştirilmeden-kimyasal kullanılmadan yapılan fiziksel arıtma ile kullanılan suyun % 40 geri kazanılabilmekte.
9--Suyu Arıtma-Lifestraw-Deniz suyu-Arıtma Cihazları:
1—Arıtma Cihazları-Kullanmak Sağlıklı mı-Ev Tipi::
1—Kaynak çalışmaya göre Kastamonu şehir merkezinde bir lokanta-9.9.2008:
1.1—Şebeke suyu:
Ph…………………………7.9
Elektrik iletkenliği………432 ms/cm
Topl.çözünmüş madde….216 mg/lt
Tuzluluk(Nacl)…………0.201 mg/lt
1.2—Musluk suyu arıtma cihazından geçirildikten sonra:
Ph………………………..6.8
Elektrik iletkenliği………34 ms/cm
Topl.çözünmüş madde….17 mg/lt
Tuzluluk(Nacl)…………0.015 mg/lt
1.3—Yukarıdaki değerlere göre arıtma sonrası suyun ph ı düşerek su daha asidik hale gelmekte.Oysa içilebilir su için genel olarak ph ın mümkün mertebe yüksek-bazik olması sağlık için daha uygun olarak kabul edilmekte.
1.3.1—Arıtma sonrası suyun içinde bulunan mineraller- kalsiyum-magnezyum-tuz ciddi anlamda düşmekte.Bu ise özellikle çocuk gelişimde olumsuz etki oluşturabilir.
1.3.2—Genel olarak ev tibi su arıtma cihazları mikrobiyolojik arıtma yapmamaktadır.
1.3.3—Arıtma cihazı ile su arıtılacaksa yukardaki bilgiler dikkate alınarak hangi parametre düşürülecekse ona uygun olarak cihaz seçilmeli.
Kaynak:HBT-s:135-26.10.2018-s:18
2--Su Filtresi-Pratik-Lifestraw:
1—Danimarkalı Vestergaard Frandsen tarafından icat edilip tasarlanan Lifestraw Türkiye ye Danimarkalı Mikla Holding tarafından getiriliyor.
2—Oldukça sade ve pratik tasarıma sahip bu ürün her türlü kirli suyu(göl-dere-yağmur-atık vs) içilebilir hale getiriyor.
3—Lifestraw dere,göl veya yağmur suyunu doğrudan içmenize olanak tanıyor.
4—İleri bir teknoloji olan içi boş fiber zar 1000 lt kadar suyu 0.2 mikrona kadar filtre ediyor.
4—Suda asılı duran E.Coli ve Salmonelle gibi bakterileri % 99.9 oranında temizliyor.
5—Sudaki çamuru filtre ediyor.
6—İyot ve iyotlu reçine kimyasalları kullanılmadığı için ağızda kötü bir tat bırakmıyor.
7—Taşınabilir:uzunluğu:22.5 cm çapı 2.5 cm.
8—Elektrik veya pile ihyiyaç duymuyor,perçe değişimi gerekmiyor.
Kaynak:HBT
3—Deniz suyundan İçme Suyu Üretimi:
1—Deniz suyundan içme suyu üretiminde bunca teknolojiye rağmen denizden alınan suyun sadece %9 içilebilir hale getirilirken,geriye kalan tuzluluk oranı artmış bir halde %91 i tekrar denize geri pompalanıyor.
2—Örneğin Basra körfezinde kurulu deniz suyundan içme suyu üreten tesislerin körfeze bastığı sıcak ve tuzlu suyun yerel ekositeme zarar vermediğinden emin olmak için ekolojik sistem deniz canlılarının sağlığı-suyun asitlik düzeyi vs konularda sürekli kontrol edilmek zorunda.
3—Yorum:
1—Deniz suyundan içme suyu üretimininde pompaların enerjisi vs için enerji harcanmakta. Bu ise böyle bir içme suyu üretiminin pahalı olmasına yol açıyor.
2—Tesisin kurulacağı yerde bulunan deniz suyunun tuzluluk oranı oldukça önemli.İstanbulda deniz suyu şehri besleyen kaynaklara su pompalanabilmekte.Bu ise içme suyunun kalitesinde değişime yol açabilir.
2.1—Bu probleme karşı İstanbul da halk musluktan kullanım suyunu ederse,içme suyunu da seramik-fiber(reçine-zeolit değil) membran yada damacana su satan kaynaklarından temin edebilir.
3—Su azlığına karşı, Şehrin yağmur suyu hatları,deniz yerine şehri besleyen havzalara bağlanabilir.Bu ise yeni kaynak anlamına gelebilir.
Kaynak:
1--Popular Science
1.1--Dünya Gazetesi-11.11.2017-s:7
2--//tr.wikipedia.org/
3—www.aktifısı.com
4--Ix. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Seminer Bildirisi-1155- Gri Suyun Değerlendirilmesi-Abdullah KARAHAN
5—Özman Taahhüt ve Ticc.Ltd
6--http://www.permoakdeniz.com/cihaz-secim.html