İklim Değişimi Okyanusları
İstikrarlı-Atmosferi İstikrarsız Yapıyor:
1--İklim
Değişimi Okyanuslardaki tabakalanmayı tetikliyor.
1.1--Denizler,
iklim sistemi için önemli bir tampon oluşturur, çünkü önemli ölçüde sıcaklık ve
karbondioksit soğurarak insan eliyle yapılan sera gazı etkisini dengeler.
1.2--Fakat
bunun denizler için de bir sonucu var: Isınır, denizden yayılan sıcaklık
dalgaları artar ve sudaki oksijen oranı düşerek, asitleşmeye başlar.
1.3--Eriyen
buzul suları denizlerin kimyasını bozar ve Kuzey Atlantik akıntısı gibi deniz
akıntılarını zayıflatır.
1.4--Şimdi
ise iklim değişiminin okyanuslar üzerindeki yeni bir etkisi daha ortaya çıktı:
Deniz suyunun tabakalaşması ölçülebilir oranda arttı.
1.4.1--Normalde
denizlerdeki su her yerde aynı şekilde dağılım göstermek yerine tabakalar üstte
sıcak ve az tuzluluktaki su, altta soğuk ve tuzlu dip suyu bulunur.Bu tabakaların
arasında ise sınırlı bir su alışverişi yer alır.
1.5--Bu
genelde kuvvetli rüzgarda veya yüzey sıcaklığının düştüğü kış aylarında meydana
gelir.
2--Çin
Bilimler Akademisi’nden Guancheng Li ve ekibi şimdi 2000 metreye kadar uzanan
su sıcaklığı ve tuz oranıyla ilgili yeni ölçüm verilerini dahil ettiler.
2.1--Ayrıca
suda çözünen azot ölçümleriyle de tabakalanma hakkında dolaylı bilgi almak için
yararlandılar. Tüm bunların dışında veri boşluklarını fiziksel ilkeler bazında
kapatabilen bir bilgisayar modeli de kullanıldı.
3--Sonuçlara
göre, okyanuslardaki tabakalanma halihazırdaki modellerin gösterdiklerinden çok
daha hızlı şekilde sabit hale geliyor.
4--Tabakalanma
1960 yılından bu yana ortalama olarak % 5,3 oranında arttı, bu aşağı yukarı her
10 ı yılda bir % 0,9 oranında bir artış demek.
5--Bu
değişim özellikle de dört büyük deniz havzasında izlenebiliyor. En yüksek oran
Güney Okyanus’ta, bunu ise Pasifik, Atlantik ve Hint Okyanusu takip ediyor.
6--Bu
değişim Orta ve daha yüksek enlemlerde ise 500 metrenin altındaki suda tespit
edildi.
6.1--Gözlemlenen
değişimlerin % 97’si okyanuslardaki tabakalanmaya uzanıyor.
7--Küresel
ısınma atmosferi istikrarsız hale getirirken, okyanusları daha istikrarlı hale
getiriyor.
7.1--Yüzeye
yakın su daha çabuk ısındığı için de tabakalaşma istikrarlı hale geliyor diyor
araştırmacılar.
8--Bu
gelişme okyanusların daha az sıcaklık ve karbondioksit soğurmasına yol açacak
ve tropikal fırtınaları da etkileyecek.
9--Ayrıca
deniz suyunun yeterli miktarda karışmaması çözünmüş oksijen dağılımını da
engelleyeceği için deniz diplerinde oksijen fakiri “ölü bölgelerin” çoğalmasına
da neden olabilir diyor uzmanlar.
Kaynak:HBT-Increasing
ocean stratification över the past half-century, Nature Climate Change,
28.09.2020.