Yüksek Katlı Binalarda Sıhhi Tesisat Kontrol Kriterleri:
1--Su Depoları:
1.1--Betonarme su depoları:
1--En ucuz su deposu betonarme su deposu olup en uygun yeraltı otopark rampasının altı olabilir.
1.1--Betonarme su depoları, ya Dilatasyonla temelden ayrı olarak dökülmeli yada Temeli döküldükten sonra temel betonarmesi üzerine 2 kat membran kaplandıktan sonra temelden ayrı çalışacak şekilde su yalıtımı yapılmış olarak tabanı-duvarı 10-15 cm donatılı-perde sikalı(su yalıtımlı) betondan olarak yapılabilir.
1.3-- Böyle bir deponun 80x80 cm2 sacdan depo temizleme-müdahale kapağı olmalıdır.Ayrıca depo içine inmek için 40 cm genişliğinde-40 cm basamak aralıklı gemici merdiveni yapılmalıdır.
1.4--Depo su yalıtımı için su deposu betonuna m3 te 6 TL daha fazla ücret ödeyerek betona sika katılarak yani sikalı beton ile depo betonu dökülmeli ayrıca içine içten ve dıştan sürme esaslı su yalıtımlı yapılmalıdır.
1.5--Depo içi fayans kaplanabilir.
1.6--Betonarme su deposu dökülürken , depo temizliği ve tahliye için depo dibinde tahliye vanası konulmalıdır.Bu vana gidere bağlanmalıdır.
1.7--Betonarme su depolarının duvarına ,tabandan 10 cm yukarıda depo emiş borusunu alabilmek için karotla delik açılmalı- açılan delikte duvarın iki tarafına 45 derecelik pah yapılmalı-deliğe geçirilecek plastik boru(en az 1 1/2”) üstü yağa karşı iyice silinip-zımpara çekilmeli ve Ondan sonra deliğe oturtulup-su yalıtımlı(sikalı harç ile) ile iyice sıvanmalı.kurumaya bırakılmalı.
1.7.1-- beton dökülmeden evvel üzerlerine yarıçaptan 3 cm daha geniş -2 mm kalınlığında bilezik kaynatılıp-borular perde demirlerin-donatının arasına konulduktan sonra sikalı beton dökülebilir.
1.2—Betonarme su deposu yerine Galvaniz çelik su depoları : İşyerleri için ,2.5x2.5x1.7 m3=10 m3 lük “galvaniz çelik “ su deposundan x adet kadarı,örneğin 150 ton için 15 adet -zemine sabitlenerek-ve bunlar birbirine paralel bağlanmak suretiyle rezerv su deposu-yangın –bina su deposu amaçlı olarak kullanılabilir.
1.2.1-- Galvaniz çelik su depolarının demiri topralama hattına bağlanarak deponunun çürümeye karşı katodik koruması yapılabilir.Ayrıca depo içine ve dıştan suya dayanıklı yağlı boya ile boyanarak ömrü uzatılabilir.
1.3—Betonarme Su depoları yerinde fiber depo olarak da yapılabilir yapıldıktan sonra kanserojen özellikli fiber ile suyun arasında sürülebilir boya olan depo içten iki kat jol kat yapılmalıdır.
1.4--Betonarme Su depoları yerinde plastik 5-10 tonluk depolarda kullanılabilir.
1.5--Yangın sistemi için kullanılacak depolar ya betonarme yada galvaniz çelik olabilir.
2--Kazan dairelerinde 20x20x100 cm ölçülerinde ızgaralı pis su kanalı yapılacak ve bunun 100 mm pis su borusuyla tesisata sifon düzeneği ile bağlanması uygun olacaktır(sifon kanalizasyondan gelen gazların kazan dairesine girmesini önleyerek patlama riskini ortadan kaldırır).Ayrıca kazana beslenmesi için ½” temiz su hattı çekilmelidir.
3—Yine Otoparklarda rampanın indiği yere 20x20x100 cm ölçülerinde ızgaralı pis su kanalı yapılması ve 100 mm pis su borusuyla tesisata bağlanması halinde,bodrum katın yağmurda su basması tehlikesi minimuma indirilmiş olacaktır.Ayrıca otopark Rampasında teker boyunca derzler oluşturulması,ve bu yol izinin de sarıya boyanması uygun olacaktır.
4—Bina Ana Su Hattı:
1—Ana su hattı kalın et kalınlıklı plastik boru,doğalgaz-demir kelepçeli olarak çekilecek.
2--Temiz Su Ana Kolon Çapı: (Daire Sayısına Bağlı): d(mm)=daire sayısı+22
Formüle göre yukarıdan şağı doğru daire sayısına 22 ilave edilerek ana su kolon çapı bulunacak.
Not:Kat adedi şehir şebekesinin bağlandığı-suyun binaya girdiği kattan itibaren sayılacak.
2.1--kat da 1 daire:
2,3 kat için…………………….DN25
4,5,6,7,8,9 kat için……………DN32
2.2-- kat da 2 daire:
2,3,4,5 kat için…………………DN32
6,7,8,9 kat için………………...DN40
10,11,12,13,14,15 kat için…….DN50
2.3-- kat da 3 daire:
2,3,4 kat için……………………DN32
5,6 kat için……………………...DN40
7,8,9 kat için…………………....DN50
10,11,12,13,14,15 kat için………DN65
16,17,18,19,20 kat için……….…DN80
2.4-- kat da 4 daire:
2,3 kat için...……………………DN32
4,5 kat için……………………...DN40
6,7 kat için……………………...DN50
8,9,10,11 kat için……….………DN65
12,13,14,15 kat için………….…DN80
2.5-- kat da 5 daire:
2 kat için...………………………DN32
3,4 kat için………………………DN40
5,6 kat için……………………....DN50
7,8 kat için……….……………...DN65
9,10,11,12 kat için………….……DN80
2.6—Not:Yukarıdaki ana kolon çapı tek kolona bağlanması hali için geçerli olup,örneğin 15 katlı hat da 4 daire olan bir binada 2 kolon-hat çekilirse kat da 2 daire-15 kat için 2 adet DN50 boru çekilirken,kat da 5 daire-15 kat için,kat da 2+3 dare 15 kat için DN50+DN65 boru çekilmesi uygun olacaktır.
5--Su saati dolapları:
1--Dolaplar ; Çift tarafa Açılabilir ve ahşap-meteşeli olmalı.
1.1--Plastik-Alüminyum-Demir uygun değil.
1.2--Dolap ölçüleri ;
1--kat da tek daire için…….60x40x15 cm
2--kat da Çift daire için……60x60x15 cm ölçülerinde olmalıdır.
3--Dolap iki şekilde yapılabilir.1-Su Saati Kasası,iç duvar havuzuna oturtulur ve onunla bağlantılı,dış duvardan sadece ahşap kalınlığı kadar dışları çıkan menteşeli kapak olarak yapılabilir. 2-Kasa havuzun dışında,dış duvardan
6-- Su deposu ve hidroforun etrafı kapalı olmalı-otopark vs kurulmuşsa etrafı yüksekliği 1.75 m olan 30x30 mm profil üzeri çelik hasır ile kapatılmalı,üzerine siyah yağlı boyandıktan sonra asma kilitli ile kapatılmalıdır.
7--Plastik Borular demir kelepçeli olarak ve hidrofor elektrik kablosu kroşeli olarak terzisinde çekilecektir.
8--Depo beslemesi ve Hidrofor çıkışı bir tek plastik boru ile yapılmamalıdır.Yani depo besleme ve hidrofor hatları ayrı çekilmelidir.
8.1--Bina Ana su girişinden gelinirken ,bina ana su vanasından hemen sonra , önce bir Te ardından çekvalf,ardından yine bir Te atılmalıdır.Çekvelften önceki Te …depo beslemeye, çekvalften sonraki Te de hidrofor basışına-çıkışına bağlanacaktır.
8.2--Depo besleme hattı için; Bina şehir şebekesinden gelen temiz su hattı öncelikle müdahale edilemeyen-yapıldıktan sonra mermeri kırılmak zorunda kalınmaması için zemin katın döşemesinden değil-müdahale edilebilmesi için bodrum katın tavanındançekilmesi daha uygun olacaktır.
8.3—Temiz su hatları
8.4--Temiz su boruları imalat sonrası ,1,5 bar basınçla 24 saat basınç altında patlağa karşı kontrol edilmelidir.Temiz su tesisatında patlak varsa, test cihazı kabına renkli(kırmızı) gıda boyası katılırsa,sızıntının kaynağına ulaşılıp,tamirat yapılabilir.
9--Pis Su Boru çapları:
9.1--Binalarda Bodrum kat tavan yatay toplama pis su boru çapı genel formül:
1-- Boru Çapı d(mm)=6 x daire sayısı+100 veya
0-2 Daire.....................100 mm
3-7 Daire.....................125 mm
8-10 Daire..................150 mm
11-16 Daire.................200 mm
9.2--Bodrum Kat Tavanında:Bodrum Kat tabanında 150 mm lik kalın et kalınlıklı pis su borusu ağzı kapatılarak temel demiri içine döşenir ve temel betonu dökülür.Uygun noktalarda temizleme kapakları olmalıdır.
9.3--Bodrum tavanında toplanırken ;
1--Kat da tek daire için…….125 lik
2--Kat da çift daire için……….150 mm lik
kalın et kalınlıklı PVC pis su boruları ile kelepçeli olarak toplanır ve oradan rögara verilir.
9.4--Bina Pis Su Duvar Tespit Eleman(Kelepçe) Aralığı Tablosu:
DN125...2,2 m-
10--Merdiven kovası havalandırması için;
10.1—Merdiven kovası en üst sahanlıkta yerden 1.75 m yukarıda yarım açılabilir-vasistaslı 60x40 cm ölçülerinde pencere yapılabilir.
10.2--Çatı kapağında, sarı-şeffaf ondulinden kapak yapılmalı ve bu kapak kapağın oturduğu zeminden 3-5 cm daha yukarı kaldırılmak suretiyle içeri hem hava ve hem ışık girmesi sağlanabilir.Yada çatı kapağı çevresine 4 köşeye 15x15x15 cm küp taş konulmalı bununda üstüne daha geniş mermer konulabilir.
10.3—Kapak yoksa çatı betonu 2 adet 200 mm karotla delinerek buraya şapkalı pimaş veya iki dirsek çatı üstünde ters çevrilerek-içeri yağış girmesi önlenerek merdiven kovasının kava alması sağlanabilir.
10.4—İtfaye havalandırması için sabit pencereye açılacak dairesel delik çapı en az 20 cm olmalıdır.
11--Yönetmelik gereği İşbitirme için 5 cm çaplı ağaç dikilmesi ve Fransız balkonlara çiçek konulması.
11.1--Bu nedenle cephe(U,L veya düz cephe) boyunca 1.5 m de bir 40x40 cm derinliği 40 cm çukura dibine kök için bir miktar kum koymak suretiyle 4-5 cm çapında likstrum-meşe-süs eriği,süs elması, ıhlamur,tespih ağacı,manolya, erguvan ağacı ve
11.2--arka bahçe düzenlemesi için de duvar kenarından 80-120 cm genişliğindeki yeşil alanlara çalı türü olarak mavi yemiş,yaban mersini,güz yemişi alıç,porsuk,kelebek çalısı dikilmesi uygun olacaktır.
14.3—Dikilen ağacın korunması için yerden 120 cm yukarıda 4 adet 5x5 cm tahta çıta ağacın etrafında 4 köşeye dikilecek ve bunlar üstte aynı çıtalarla birleştirilerek ağaç korumaya alınacaktır.Ayrıca ağaca daire sahiplerin sabah akşam su vermesi istenecektir.
2--Yüksek Katlı Yapılarda Temiz su ve Pissu Hatları:
1—Temiz su tesisatında Pprc Tesisatı Tüm Daire İçi Ø 25 mm Yapılırsa Ve Sayac Öncesi Basınç Düşürücü destegi İle özellikle yüksek binalarda ilk 6 katta Daire İçindeki Ses Düzeyi Minimize Edilebilir..(Özellikle Geceleri Üst katlardan Musluk Açılınca Alt Kat Gerçekten çok Rahatsız Edici Sesler Oluşabilmekte.)
2—Ana Su Kolunu:
2.1--Yüksek yapılarda temiz su ana kolonu tasarlanırken , katta 3-4 daire olmasına rağmen tek boru olarak çekilmekte.Bu nedenle katta 3-4 daire varsa 2 daire için bir boru olacak şekilde tasarlanmalı.
Ana kolon bina giriş çapı:
1-- kat da 3 daire için:10-15 kat için………DN65
2-- kat da 4 daire için:8-11 kat için……DN65 , 12,13,14,15 kat için……DN80
2.2--(Daire Sayısına Bağlı) ana kolon çapı: d(mm)=daire sayısı+22 formülü kullanılabilir.
2.2.1--Örneğin 10 daire için bina ana kolon çapı: d=10+22=32 mm, 60 daire için=60+22=82 mm seçilebilir.
Ana hat bu şekilde seçildikten sonra bina yükseklğinin 1/3 ünde örneğin ilk 5 kat 65 mm,2/3 ünde 10 kat da 50 mm,ve üstünde 40 mm düşürülür.
2.3—Ana su kolunu hidrofor dışında aynı zamanda şehir şebekesine direk bağlanmalı.Bu şekilde şehir şebekesi ile örneğin 8. Kata kadar destek sağlanırken hidrofor daha az olarak 8. Katın üstü için çalışır.
3—Pissu Hatları:
3.1--Yüksek katlı binalarda wc lerden birinin çekilmesiyle pissu hattına su birden dolmakta hattaki pis havayı önüne katarak ilerlerken bu hava alt katlardaki dairelerde süzgeç vs ile mahal içlerine dolarak pis koku oluşabilmekte.
3.1.1--Bu probleme karşı dikeyde yapılan Pis-Su hattına yanına paralel çekilecek 70 mm lik havalık hattı çatıya kadar çıkacak ve bu hatta her 3-Katta-yapılacak bağlantı ile yüksek katlarda alafranga hela sifonun çekilmesi ile boşalan suya bağlı önüne katılan hava ana hatta parelel havalık hattı ile çatıdan atmosfere çıkarken alt katlarda süzgeçlerden çıkarak daireye yayılabilecek pis kokunun yayılımı en aza iner..
3.2--Ayrıca gerekirse Yüksek Katlarda suyun çok hızlı aşağı inmesine karşı pissu hatlarında , bina ortası olan-Orta Bölgeye Hız Kesici Yapmakta da Çok Fayda Vardı.Bunun için binanın ortasında 45 derece dirsek ile sağa kaçılır.1 m düz inilir ardından tekrar 45 derece dirsek ile sola kaçılır.
3.3—Ayrıca 2-3 gömlekli sesiz pissu boruları ile tesisatı döşenmesi ile su pissu akışına bağlı ses olayı en aza inebilir.
3.3—Pissu An Hat Çapı formülü:
1—Konutlar için formül: d=6xDaire sayısı+100
2—İşyerleri için formül: d=3xbirim wc+100
3.3.1—Örnek:10 daire için d=10x60+100=160 mm…..150 mm seçilir.
3.3.1—Örnek:her katta duşlu 1 erkek+1 kadın WC si 6 kat var.bunun ana kolon çapı d=2x6x3+100=136 mm…..150 mm seçilir.
3.4—Pissu çıkışının rögara bağlanması durumunda,yağmur vs hallerde rögar tepesine karşı pissu ana çıkışına pissu çek valfi konabilir.Tepme durumunda çekvalf kapanarak bodrumun suyla dolmasına engel olur.