Yüksek Katlı Binalarda Kalorifer Tesisatı Uygulama Kuralları
1--Mahal Isı Kaybı Hesabı-Pratik Hesap:
1.1-- Radyatör uzunluğu boyu-L(m)--(İstanbul için)- PKKP-600 panel için
Ara katlar ve ara odalarda , Alan m2 si……7,5 ile çarpılabilir.,
Köşe odalar ve üst katlarda Alan m2 si……8 ile çarpılabilir.
Örnek: 20 m2 lik bir köşe salonda gidecek radyatör uzunluğu L=20x8=160 cm veya 10 m2 ara oda için L=10x7,5=75 cm radyatör gider.
Banyolar için en uygun çözüm havlupan dır.
2--Daire içi borulama da dikkat edilecek hususlar:
2.1--Toplam daire içi Radyatör boyu 6m den küçük ise tüm kalorifer gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.
2.2-- Toplam daire içi Radyatör boyu 6m den büyük ise tüm kalorifer ana gidiş-dönüş hattı 1” dal(branşman) hatlar ise gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.
3--Radyatörlerin Bağlanması:
3.1--Radyatör boyu 80 cm üstündeki radyatörler (PKKP-600 radyatörler) çapraz bağlanmalıdır:
3.2--Radyatör boyu ; 80 cm nin altında ise, radyatör gidiş ve dönüş boruları aynı tarafa bağlanabilir.
3.3--Radyatörler bağlanırken pürjörlü taraf hafif yukarı doğru ğim verilecek şekilde montajı yapılır ise burada birikecek havanın pürjörden atılması sağlanabilir.
3.4--Plastik borular ; plastik boru kaynağı yapılırken,kaynak uzunluğu kesinlikle 15 mm yi aşmamalı-18 mm çıktığında boru çapı daralmakta-20 mm ise tamamen tıkanmaktadır.
3.5--Radyatörler için reglaj-su akışı için dengeleme yapılmalıdır.Bunun için ilk radyatör kısılırken,en son radyatör en sona kadar açılır
3.5.1-- radyatörlere termostatlı vana takılması hem ısı ekonomis hem de reglaja yardım edecektir
3.6--Daire içinde Kullanılacak borular 1-Alüminyo folyolo boru 2-PE kılıflı boru olabilir.PE borular kalorifer tesisatı sıcak suyuna oksijen girmemesi ve buna bağlı korrozyon-delinme olmaması için oksijen bariyerli tipte seçilebilir.
4—Kalorifer Tesisatında Merkezi Sistem:
4.1--Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğine (R.G.S : 27539-01.04.2010 ) göre Net Kullanım Alanı 2000 m2 üzerindeki binalar merkezi kalorifer kazanlı ısıtma veya merkezi klima sistemi kurmak zorunda.
Bilgi:Net kullanım alanı,mimari projede duvar vs çıktıktan sonra mahal adının altında yazılı olan net mahal alanları(oda,mutfak,salon,banyo,wc,antre,dükkan alanı ve ortak merdiven alanı) toplamı olarak hesaplanabilir.
4.2--Kalorifer Boruları:
1--Kazan dairesindeki gidiş-dönüş boruları dikişli siyah çelik boru olarak seçilemelidir.
2--Boru bağlantıları DN40 çapa kadar dişli,DN40 ve üst çaplar için kaynaklı olarak yapılabilir.
3--Uzun hatlarda boru genleşmesine karşı kompansatör kullanılabilir.Özellikle yüksek katlı bloklarda kompansatör kullanılmaması halinde kazan dairesinde oluşan ses daire sahiplerini rahatsız edecek biçimde kalorifer boruları ile katlara taşınabilmektedir.
4--Bina Kalorifer Boruları Duvar Tespit Eleman(Kelepçe) Aralığı Tablosu:
DN15.......................2m DN20-25.................2,5m
DN32.......................2,7 DN40-100………...3 m DN125....................5,5 m DN150....................6 m
Formül: L(m)=(Boru çapı/4)/10+1,5 yani boru çapını 4 e böl sonrada 10 a böl ve 1,5 ekle.
5—Kalorifer tesisatında ,Bodrum kat da bu borular kosva vanaları konularak toplandıktan sonra
1--Kazan dairesinde dönüş hattı genleşme deposu ile kazana
2--gidiş hattı ise pompa grubu kolektörüne bağlanacaktır.
3--pompa olarak 2 adet yani ikiz tip 3 hızlı sirkülasyon pompası kullanılacaktır.
4.3--Kazan Daireleri:
1--Kazan Dairesi Havalandırması:
1--Kazan dairesinde alt ve üs havalandırma yapılmalıdır.
2--Alt havalandırma için yerden min 40 cm yukarıda 50x50 cm sabit menfez-
3--üst havalandırma içinde yaklaşık 2 m kotundan yukarıdan aşağıya doğru yine 50x40 cm kanallı havalandırma yada tavandan 50 c m aşağıda 50x50 cm vasistaslı pencere yapılabilir.
2--Kazan Dairesinin Kaçış Kapıları: Kazan dairesi için biri içe-merdivene ,diğeri dışarıya doğru olmak üzere 2 adet kaçış kapısı olması gerekir.
2.1--Eğer kazan dairesi 2 Bodrum kat da ise dışarı açılan kapıyı,otopark rampasına açmak- suretiyle hem dışarıya hem de ana merdivene ulaşmak mümkün olabilir.
2.2--Eğer Kazan dairesi 1.Bodrum kat da ise ana merdivene bir kapı bırakılır ve dışarı çıkmak için isebahçe tarafında kurangulez tarzında zemine doğru yükselen bir merdiven yapılmak suretiyle çıkış sağlanmalıdır.
3--Kazan ve Kombi Bacası:Kazanın bacaya direk ve 30 derece eğimle bağlanması her kazan için ayrı ayrı çift cidarlı paslanmaz çelik baca kullanmak suretiyle baca çıkışı sağlanabilir ayrıca, baca altında kurum temizleme kapağının bulunmasıda gerekir.
4--Kalorifer Kolon Boruları:Kalorifer Boruları Kolon şemasında her kolonu Bodrum Katta tavan inişinde 45 derece kırmak suretiyle bodrum tavanında ana hata bağlamak ve 45 derece kırılan boruların üstüne de kosva (kolon kalorifer su boşaltma vanası) konulması gerekir.
5--Doğalgaz Kazan Seçimi:Kazanların atmosferik brülörlü(baca gazı emisyonu düşük),yüksek modülasyonlu dilimli(yerinde montaj) kazan olması gerekir.,Yoğuşmalı kazan veya kaskad sistem-kombiler seçilmelidir.
6--Doğalgaz Bağlantıları:
6.1--Kazan dairesi doğal gaz vanasının kazan dairesi dışında
ve de kazana bağlanma noktasında olması
6.2--Doğalgazlı Kazan dairesi için aydınlatmanın tavandan 1 m aşağıda duvarda olması gerekir.
7--Kazan beslemesi için temiz su hattından kazana ½ “ hat bağlanması gerekir.
7--Kazan dairesi pis suyu için 20x20x100 cm ızgara kanal yapılması ve pis su tesisatına patlama riskine karşı sifon ile bağlanması.
8--Kazan dairesinde 1 adet yangın tüpü bulundurulması gerekmektedir.
9--Kazan için 20 cm lik betonarme kaide yapılması gerekir.Kazan lastik takozlarla bu kaideye oturtulması
10--Kazan dairesi için zeminin pürüzlü seramik ile kaplanması gerekir.
11—Kazan dairesine doğalgaz alarm sensörü takılması ve bunun diyafonun kapıcı-güvenlik odasına bağlanması.
7--Kombiler ve Kazanlarda Verimlilik İçin Otomasyon
7.1--Üç Yollu Vana Kullanılması:Üç yollu Vana Kullanımı:-Kalorifer kazanlarında gidiş ile dönüş boruları arasında 3 yollu vana kullanılacaktır.Bu vana ile kalorifer dönüş suyu kazana girmeden , kalorifer gidiş-ısıtma suyu ile karıştırılır.
7.2--Ekonomizer Kullanılması:Kazan çıkışında baca girişine ekonomizer-baca gazı ısı geri kazanım sistemi konularak,kazana dönen suyun ön ısıtması ekonomizerde sağlanması ardından kazana girmesi ve bu suretle yakıt tasarrufu sağlanması amaçlanır.
7.3--Kazan ve Kombi İçin Dış ve İç Ortam Termostadı Kullanılması:
1--Kazan brülörü için kazan panosuna bağlı iç ortam termostadı ve dış ortam termostadı takılır.İç ortam termostadı 18 C ye ,
dış ortam termostadı ise 16 C ye ayarlanır.
2--Kombiye bağlı iç ve dış ortam termostadı kullanmak.
7.4--Radyatörlerde Termostatik Radyatör Vana Kullanılması:
1—Merkezi sistemde her radyatör için kullanılması gerekli olan Termostatik vana İstenilen-ayar edilen oda sıcaklığına göre su debisini ayarlayarak % 15-25 oranında enerji tasarrufu sağlar
7.6--Kalorifer suyu su sıcaklığını ölçen bir sensörle kazan brülörü kumanda ettirilerek gereksiz sıcak su ısıtması yapılmaz ve bu suretle tasarruf sağlanabilir.
7.7-- İnverterli Sirkülasyon Pompası Kullanmak:Kaloriferli kazanların,sirkülasyon pompaları 3 hızlı-inverterli olması gerekir.
7.9--Yakıt Paylaşım Yöntemi:
1--Ön ödemeli-kartlı kalorimetre ile yakıt gideri paylaşımı
2--Ön ödemesiz-kablolu kalorimetre uygulaması ile yakıt gideri paylaşımı.
3--KalorimetrelerinBağlanması:
1--Kat da her daire için,örneğin kat da iki daire varsa her iki daire için her daire kapısı önünde veya şaftta, tıpkı temiz su borusu gibi bir çift boru düşeyde çıkacak aynı düşeyde ki daireler çıkan bu bir çift borulara bağlanacaktır.
4--Dairelerin kartlı kalorimetreleri için site yönetimi kartlı kalorimetre satan firma(techem ,ista vs) ile sözleşmelerini imzalayarak-bakım anlaşmalarını sağlamış olması gerekir ve kalorimetrelerin aylık ücretlendirme dökümü programları firma tarafından site yönetimine devredilmiş olması gerekir.
5—Kartlı kalorimetreler katda her 2-3 daire için oluşturulmuş tesisat şaftından(zemin kat da dükkandan da) çekilen kalorifer borularında dönüş hattına bağlamak.
6--1 adet yönetici bilgisayarı-Daire sayısı kadar kartlı kalorimetre--Yakıt Gideri Paylaşım Kurulum programı
8--İşyerlerinde Boylerli merkezi sıcak su sistemi kurulmalıdır.Bu sistem çift serpantinli güneş kollektörü bağlantılı olması halinde sıcak su üretiminde tasarruf sağlanacaktır.
8--Sıcak su üretimi için ;
1-Doğalgazlı hermetik şohben kullanılabilir.
2-Kazana bağlı merkezi boyler tesisatı yapılabilir.
3—Yönetmeliğe göre Toplam İnşaat Alanı 20.000 m2 üzerinde olan yerlerde çatıda-çatıda güney cepheye 30 derece eğime-çatının üzerine yatırılmış güneş kolektörlü sıcak su sistemi kurmak ve bunu çift serpantinli merkezi boylerden irtibatlandırmak gerekmekte.
4--Güneş kollektörlerinden sağlanan sıcak su plakalı eşanjörler ile , Sıcak kullanma suyu hattına bağlanarak sıcak kullanma suyu ihtiyacı güneş enerjisinden büyük oranda sağlanabilir.
4.1--Güneş kolektörlerinden gelen hat yine ile yine plakalı eşanjör ve pompa ile kapalı devre olarak ısıtma hattına bağlanarak kazan ısıtmasına yardım edebilir.
4.2--Güneş enerjili kapalı devre sistemlerde donmaya karşı ya antifriz kullanılabilir yada sistemdeki su boşaltılabilir
9--Isıtmada Kombi Kullanımı:
9.1--Daire içinde Kombi kullanımı ile hem sıcak su üretimi yapılır hemde kalorifer ısıtması yapılır.Bacalı Kombiler banyoya ve 8 m3 den az hacimli yerlere konulması uygun değildir.
9.2--Hermetik(Penecereden gaz çıkış borusun dışarıya uzatıldığı) kombiler mutlaka dış duvara veya ona yakın bir bir yere monte edilmeli,kombi gaz borusu binadan dışarıya(aydınlığa olmaz) verilmelidir.
9.3--Kombi yerine kat kaloriferi kullanıldığında sıcak su kullanımı talep edilirse kazana ayrıca dışarıdan bir boyler ilave edilmelidir.Kısaca kat kaloriferlerinde kombi gibi sıcak su üretimi yoktur.
9.5--Kombi Seçimi: Kombi seçiminde ON-OFF çalışan kombiler yerine verimleri yüksek modülasyonlu çalışan yoğuşmalı kombiler tercih edilmelidir.
10--Merkezi Isıtmada Kaskad Sistem Kullanımı:
1--Kaskad sistemlerde verim yoğuşmalı kombi kullanımı ile %110 kadar çıkabilmektedir.
2--Tek kontrol panosu ile 12 kazana kadar kaskad yapılabilmektedir.50.000 kcal/h lik kombiler ile 12x50.000=600.000 kcal/h ısıtma sağlanabilir.
3--Kaskad sistemde bütün kazanlar modülasyonlu olarak çalışabilmektedir.Kısaca binanın o anlık ihtiyacı kadar olan ısıyı üretmek için kazanlar sırayla devreye girip-çıkmaktadır. Cihazların birinde arıza olması durumunda diğer kazanlar bu eksikliği tamamlayabilmektedir.
4--Kaskad sistem bütünüyle duvara yerleştirileceği için zeminde yer tasarrufu sağlanabilmektedir.
5--Kazanlar hermetik veya bacalı olarak uygulanabilmektedir.
6--Baca gazı Emisyonu normal yanmaya göre COx % 80--NOx de ise % 90 daha düşüktür.
11--Bacalar:
1--Her kazan için standardına ve çapına uygun ayrı bir baca yapılmalıdır.
2--Kazan bacalarına şofben, kombi, kat kaloriferi ve jeneratör gibi başka cihaz bacalarının bağlantısı yapılamaz.
3--Bacalar mümkünse bina içinde olmalıdır. Zorunlu hallerde, bacanın bina dışında yapılması gerekirse soğumaması için yeterli ısı yalıtımı ve yoğuşmanın korozzif etkilerine karşı -doğalgaz kazanları için çift cidarlı-ses iletimine karşı iki cidar arsında cam yünlü olacak biçimde paslanmaz çelik baca.
3.1--Katı ve sıvı yakıtlı tesis bacaları dolu tuğla (içi sıvalı) veya ateş tuğlası ile yapılabilir.
3.2—Ayrıca çelik bacaaların topraklaması da yapılmalıdır.
4--Bacaların en altında bir temizleme kapağı bulunmalıdır.
5--Gaz yakıtlı kazanlarda temizleme kapağına ek olarak drenaj düzeni-yoğuşma sularının kanalizasyona sifon ile bağlantısı yapılmalıdır.
6--Bacalar, yanlarındaki bina ve engellerden etkilenmeyecek şekilde en üst noktasından veya münferit binalarda mahya kotundan en az 1 m yükseklikte olmalı ve üzerine şapka yapılmalıdır.
7--Yüksek binaların bacalarında, genleşme ve bacanın kendini taşıması için gerekli tedbirler alınmış olmalıdır.
8--Baca kesiti zorunlu olmadıkça dairesel olmalıdır
9--Duman Kanalları, kolayca temizlenecek şekilde düzenlenmeli, gaz analizi için üzerinde ölçüm delikleri bırakılmalıdır.
9.1-- Kanal ana bacaya direkt ve %5 lik yükselen eğimle bağlanmalı 2 adet 45ø lik dirsekten fazla sapma olmamalı ve 90ø lik dirsek kesinlikle kullanılmamalıdır.
10--Çatıda Kazan Dairesi Uygulaması:
1—Çatıda kazan dairesi gerekli ses ve yangın yalıtımı-mimari şartlar sağlandığı sürece baca boyunu kısaltması-bodrum katda yangın-patlama çıkışına göre daha emniyetli olması nedeniyle tercih edilebilir.
2--Sıvı ve gaz yakıt kullanılması durumlarında kazan daireleri, gerekli tedbirleri almak koşuluyla çatıda tesis edilebilir. Bu durumda;
2.1- Statik hesaplarda kazan dairesindeki yüklemenin etkisi dikkate alınmalıdır. (Çatı döşemesine gelecek yük için Yaklaşık 1000-2000 kg/m2 alınabilir.)
2.2- Çatının altında ve yanındaki mahallere rahatsızlık verebilecek etkileri aktarmamak için yeterli akustik yalıtım uygulanmalıdır.
2.2.1--Bunun için Kazan dairesi duvarlar çift tuğla olarak Ytong-Bims ile örülüp araya borlu köpük yada taşyünü yada daha iyisi güçlü ses yalıtımı yapan adepan levha döşenmesi iç sıvanında perlitli sıva ile sıvanması
2.2.2--Döşemenin perlitli şap olarak atılması.Kazan altına 20 cm yüksekliğinde yüksek yoğunluklu xps straforlu betonarme kaide yapmak.
2.2.3--Kazanı ve Pompaları 15 cm kaidesine lastik takoz üstünde koymak.
2.3- Kazan dairesinden çıkış için uygun merdiven(ana merdiven+yangın merdiveni çatıya açılabilmeli) yapılmalıdır.
2.3.1--Kapı ve pencereler kaçış yönünde, kilitsiz ve kolay açılabilecek şekilde basbar kapı olarak düzenlenmelidir.
2.4—Kazan dairesi üst havalandırması için 50x50 baca yapılabilir.Alt havalandırma için tesisat şaftında 40x50 cm ölülerinde yerden 20 cm yukarıda menfez açılabilir.
3- Yakıt boru hattı doğal havalandırmalı(atmosfere açık tesisat şaftından), kolay müdahale edilebilen(katlarda açılabilir kapaklı) bir dikey tesisat kanalı veya merdiven boşluğunda duvara yakın olacak şekilde düzenlenmelidir.
4- Havalandırma ve diğer kriterler bodrum kazan daireleri ile aynı olmalıdır.
13—Isıtmada Merkezi Klima Kullanımı:
1—Yönetmeliğe göre Net kullanım alanı 2000 m2 üstünde olan binalar merkezi kazan daireli olarak ısıtılabildiği gibi merkezi klima-VRF yapılabilir.
1.1—VRF Sisteminde :
1--Çatıya dış üniteler yerleştirilirken
2--daire içine tavan veya duvar iç üniteler yerleştirilir .
3--borulama için tesisat şaftı(60x120 cm2) kullanılabilir
4--dış ünitelerin üzerine üniteleri düşeyde 50 cm aşacak biçimde , ünite üstünden 60 cm yukarıda galvaniz sacdan güneş ışığından koruma yapılması.
2—Yapılan bir hesaplamada klima-ısı pompası ile ısıtma yapmak için ödenecek ücret,doğal gaza göre %30 daha ekonomikdir.Bu anlamda en ucuz ısıtma klima ile ısıtmadır.
2.1--Klima bir ısı pompası olarak elektrikle çalışır.Dışarıdan içeri veya içeriden dışarı ısı pompalar.Isı pompası kışın dışarıdan ısı emip,daire pompalarken(pompalayan gazın-freon 22 in buharlaşması-yoğuşması),yazın içeredeki ısıyı dışarı pompalar.
3—Merkezi Klima için çatı teras yapılırsa yeşil çatı yapılmalı ve dış üneitelerin üzeri üniteden 1 m yukarı olacak biçimde çelik konstrüksiyonlu galvaniz sac levha ile korumaya alınmalıdır.
14-Yaklaşık Maliyetler:
Merkezi sistem-kaskad-7000 TL/daire
Merkezi Sistem-Normal Kazan-6000 TL/daire
Kombili Sistem-2500+1000(Kombi bedeli)=3500 TL