1--Radyatör Bilgileri-Kalorifer Tesisatı:

1--Ömür

1.1--panel radyatör… 15-20 yıl

1.2--döküm radyatör… 50 yıl

2—Estetik radyatör olarak panel ve alurad radyatör tercih edilebilir.

3--Güvenlik: en tehlikelisi dilimli çelik radyotördür.

4--Toz tutma: düz yüzeyli radyatörler avantajdır

5--Basınca dayanıklılık

normal radyatörler………….. 4 bar

 alurad radyatörler……………10 bar a dayanıklıdır.

6--En verimli radyatör ince-uzun panel olup-radyatör 7 cm yerden-- 7cm üstten/parapetten 8cm aşağıdadır. duvar önlerine uzun radyatör konulmalıdır, duvardan 4 cm açıkta olmalı.

7--Yüksek yapılarda statik basınçtan dolayı alt katlarda basınca dayanıklı radyatör tercih edilelidir.

8--Galvanik korozyona karşı kombi ile çelik radyatör  birlikte kullanılmamalıdır.

9--Farklı tip radyatör kullanımında ayrı zon yapılmalıdır.

10--Radyatör dilimlenmesinde pratik sınır 30 dilimdir.

11--Radyatörler pratikte pencere altına konur/pencere döşemeye kadar iniyorsa kısa tip radyatör kullanılır.

12--Radyatörün üstünü kapatmak verimi düşürür ve arkasına ya izolasyon yada yansıtıcı levha konulmalıdır.

2--Radyatör Montaj Kuralları:

1—Radyatörlerde Ömür:

1.1--Radyatör ömrü kullanılan malzeme cinsine bağlıdır.

1.2--Korozyona en dayanıklı radyatörler döküm olanlardır. Bunlarda ömür 50 yıl mertebe-sindedir.

1.3--Panel radyatörlerde 15 ile 20 yıl olup, alüminyumlarda değişkendir.

1.4--Radyatör ömrünü etkileyen bir başka faktör ise kireçlenmedir.Kireçlenmeye karşı Her sene ilgili service radyatörde kireçi söküp almak ve bu suyu attıktan sonra sisteme içinde ısı iletkenliğinde %15-20 verim sağlayan hydromix li yeni su koyulabilir.

2—Radyatörlerde Estetik:

2.1—Estetik açıdan panel radyatörler ve alüminyum radyatörler daha çok tercih edilmektedir

3—Radyatörlerde Güvenlik:

3.1--Keskin kenarlı radyatörler çarpma halinde yaralama tehlikesi taşırlar.

3.2--En tehlikelisi dilimli çelik radyatörlerdir.Bu nedenle çocuk yuvalarında dilimli çelik radiator kullanmak uygun olmayabilir.Aynı zamanda çocuk yuvalarında döşemeden ısıtma yapılıyorsa ve yerler halı ile kaplı ise yerden yükselen tozlar çocuklarda solunum yolları hastalıklarına neden olabilir.Eğer döşemeden ısıtma yapılacaksa yerlerin parke kaplanması ve tüylü kaplama kullanılmamaması uygun olabilir.

3—Radyatörlerde Toz Tutma ve Temizlenebilme: Bu açıdan düz yüzeyli radyatörler avantaj sağlar.

4—Radyatörlerde Basınca Dayanıklılık:

4.1--Normal radyatörler 4 bar,

4.2--özel radyatörler ise 6 bar basınca dayanıklıdır

4.3--Alüminyum radyatörlerde basınç dayanımı daha fazladır

5—Montaj Teknik Bilgileri:

5.1--Yüksek tavanlı yapılarda, merdiven boşluklarında, dublex yapılardaki yüksek rad­yatörler kullanılmalıdır.

5.2--Düz yüzeyli ve ince radyatörlerde radyasyon oranı yüksektir. Bu açıdan derinliği az (ince) ve yüksekliği fazla ridem tipi döküm radyatörler ve panel radyatörler en avantaj lı tiplerdir.

5.2.1--Alüminyum radyatörler ise tam tersine bir konvektör gibi çalışırlar ve radyasyon oranları en düşük tiplerdir

6--Radyatörler genellikle pencere altına yerleştirilir

7--Özellikle iyi yalıtılmış yapılarda ısı kaybı daha az olduğundan panel radyatör kullanılı-yorsa, PKKP tipleri yerine PK tipleri tercih edilebilir.Eğer Dilimli döküm ve çelik radyatörler kullanılıyorsa en ince tipler tercih edilmelidir. Seçilen radyatör pencere altına yayılmalıdır

8—Niş(pencere mermeri-denizlik altı) içerisine yerleştirilecek radyatörlerin yüksekliği, parapet/denizlik  yüksekliğinden en az 15 cm daha aşağıda olmalıdır.

8.1--Radyatör yerden yaklaşık 7 cm kaldırılır. Böylece radyatör üstü ile parapet arasında en az 8 cm mertebesinde bir boşluk kalması sağlanmış olur.

8.2--İşyerleri, okul, hastane gibi yerlerde toz tutmayan ve kolay temizlenebilen tip radyatörler seçilmelidir.

8.3--Pencere altına niş bırakılmamış yapılarda ince tipteki radyatörler seçilmelidir.

8.4--Pencere altları bulunmayan veya radyatör yerleştirmeye uygun olmayan yerlerde, duvar önüne yerleştirilecek radyatörler, yüksekliği fazla olan tiplerden seçilmelidir

9--Yüksek yapılarda, hiç olmazsa statik basıncın fazla olduğu alt katlarda basınca dayanıklı tip radyatör­ler kullanılmalıdır

10--Sistemde elektrokimyasal çift oluşumu-galvanik korrozyon , kombi cihaz kullanılan sistemlerde çelik radyatör kullanımında ortaya çıkabilmektedir.

10.1--Böyle bir durumda ya radyatörlerin veya kombi cihazının değiştirilmesi tavsiye edilmektedir.

10.2-- Aynı zamanda radyatörler ve kombi bina topraklama hattına bağlanırsa katodik koruma ile korrrozyona karşı ömürleri uzatılır.

11--Farklı (su geçiş direncine sahip) radyatörler aynı devrede birlikte kullanılmamalıdır. Bu gibi haller-de su dolaşımında aksamalar ortaya çıkar.Bu durumda farklı radiator tipleri gruplanarak-pompa kollektöründen ayrı bir hat ile beslenmelidir.

12--Radyatörler gruplanırken 30 dilimden fazlasının bir arada gruplanması pratik değildir.

12.1--Yanlış bir alışkanlık uzun radyatörlere ters bağlantı yapmaktır. Radyatör 50 dilimli de olsa ters bağlantıya gerek yoktur.

13--Mimari zorunluluklardan dolayı radyatör cam altına montaj edilemiyorsa mahal iç duvarına değil, ısı kaybının en fazla yaşandığı mahal dış duvarına montaj edilmelidir.

14--Radyatörler mahal içerisinde öyle yerleştirilmelidir ki, ortam havası radyatörün alt kısmına rahatça girsin ve rad­yatör boyunca hareket edip üst kısmına doğru yükselebilsin. 

14.1--Bunun için zorunlu olmadıkça, radyatörün üstünün tamamen açık olması, alt tarafı da minimum 10 cm arka tarafı da minimum 4 cm açıklığın bulunmasıdır. Radyatörün kapatılması öngörülüyorsa pencere tablası ile radyatör üst kısmı arasındaki açıklık, radyatörün genişliğine eşit olmalıdır

15--Panel radyatörlerde montaj aksesuarları radyatör ambalajının içinde verilmektedir. Genellikle 150 cm’ye kadar olan radyatörlerde 4 adet, 160 cm’den büyük olan radyatörlerde 6 adet askı sacı bulunur.

15.1--Askı köşebendi şablon olarak kullanılırken su terazisi ile askı sacların düzgünlüğünü kontrol ediniz

16—Montaj sonrası tesisata zehirli olmayan-kırmızı gıda boyalı su vererek sızdırmazlık testi yapınız. Bağlantılarda sızma yoksa sistemi çalıştırınız.

17—Radyatörler monte edilirken pürjörlü tarafa yukarı doğru hafif eğim veriler monte edilmelidir.Bu suretle tesisata kalan hava radytaörün pürjör tarafına sıkışır ve pürjör açılara bu hava boşaltılmalıdır aksi takdirde radyatörde olan hava su dolaşımını tıkar ve radyatörde su dolaşmadığı için  soğutma yapamaz.

17.1--Purjörden boşalacak hava su karışımını tahliye ederken radyatörden çıkacak hava su karışımının etrafı kirletmemesi için purjörlü tapanın alt tarafına geniş bir kap koyunuz

18--Radyatör giriş bağlantı borusu tesisat borusundan daha küçük seçilerek(boru tesisatı 3/4” radiator vanaları ½” seçilerek -suyun tam dolanımı sağlanmalıdır.

19--Tesisat suyunun devrini sağlamak için radyatör vanaları ile radyatörde debi ayarı yapılmalıdır.Zira kombi pompası su radyatörlere bastığında en uzak radyatöre en az,en yakın radyatöre en fazla su gelir(su en az direnç gösteren yolu seçer).

19.1--Bu nedenle reglaj yapılmalı bunun için en yakın radiator kısılmalı-en uzak radiator en fazla açılmalıdır.

20--Kılıflı boru­lu tesisatlarda ve yerden ısıtmalı sistemlerde kullanılan Kompakt ventilli radyatörler­de,  radyatöre alttan giren su yukarıya doğru yönelir. 

20.1--Su radyatörün içinde üstten bağlantılardaki gibi yayılır ve güç kaybı olmaz. Kompakt ventilli panel radyatörlerle birlikte termostatik vana kullanılarak sıcaklık kontrolü yapılarak ekonomik bir ısınma sağlanır

21--Radyatörler herhangi bir kimyasal vs ile değil üstündeki ısıyı engelleyen tozu almak için nemli bir bez ile silinebilir.

22--Radyatörlerin giriş ve çıkışına vana konulmalıdır. Radyatörde bir sorun olduğunda sistem durdurulmadan vanalar kapatılarak radyatör devreden çıkarılabilir-değiştirilebilir.

23--Kullanıcı, hangi radyatöre ihtiyacı olduğunu iyi bilmeli, beklenen verimin alınabilmesi için ihtiyaca uygun olan radyatör seçilmeli ve doğru montaj yapılmalıdır

24--Radyatörler 10 bar ve üzeri basınçta çalıştırılmamalıdır.

25--Sistem sağlıklı çalışması açısından su miktarı belirli periyotlar ile kontrol edilmelidir.Bunun için kombi altında bulunan basınç göstergesinden-gösterge 1.5 bar civarında olmalı.Gösterge kırmızı çizginin altına düştüğünde mutlaka su ilave edilmelidir. 

25.1--Bunun için Kombi altında bulunan su verme vanası açılarak gösterge yetiş çizginin ortasında 1,5 bara gelene kadar su verilmelidir.

26—Kombilerde verimi artırmak için:

1--yüksek yoğuşmalı kombi kullanmak

1.2—Kombiye 16C ayarlı dış ortam termostadı-21C ayarlı iç ortam termostadı bağlayarak bu şekilde çalıştırmak.

2--Kombi suyuna hydromix adlı maddeyi katarak radyatörlerde iletkenliği artırarak % 15 verim sağlamaka

3--radyatörün her sene sonbaharda kirli suyunu dışarı atmak yeni hydromxli su katmak-

4--radyatörlerde % 20 verim sağlayan termostatik vana kullanmak

5—Sistemde su akışına karşı en az direnç sağlamak için ve radyatörden suyun tam geçmesi için radyatörleri ya alttan ya çaprak bağlamak-düz bağlantıları çapraz hale getirmek(sağ üst-sol alt//sağdaki kalorifer borusunu radyator arkasından uzatıp sol alttan giriş yapmak)

6—Plastik Kalorifer borularında plastik boru kaynağı yaparken kaynak derinliğini 15 mm altında tutmak aksi takdirde boru çapı daralarak su akışı oldukça azalmaktadır.

6--Yılda en az bir defa sistem bakımı sorumlu-sertifikalı tesisatçılar tarafından yapılmalıdır

Kaynak: Tesisat Mühendisliği - Sayı 146 - Mart/Nisan 2015- Ali DAŞDEMİR-Panel Tip Radyatörlerin Montajı ve Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar