Mekanik Tesisat Kontrol Kriterleri-5 Katlı Bina-Genel:
2--Sıhhi Tesisat Uygulama Kuralları:
( ) 2.1-- Binada Ana Su hattı kat da tek daire için DN32 ,çift daire için DN 40 lık kalın et kalınlıklı plastik boru,doğalgaz kelepçeli olarak çekilecek.Su dolapları ahşap menteşeli olacak.
( ) 2.2-- Bina temeline, temel demiri safhasında 150 mm lik kalın et kalınlıklı pis su borusu döşenecekve uygun noktalara temizleme kapağı konacak
( ) 2.3-- Bina için .........ton luk plastik su deposu ve ...........m3/h---...........barlık Hidrofor konulacak.
( ) 2.4-- Su deposu odası asma kilitli 30x30 mm profil üzeri üzeri siyah yağlı boyalı çelik hasır ile kapatılabilir. Borular kelepçeli ve hidrofor elektrik kablosu kroşeli olarak terzisinde çekilecek.
( ) 2.5-- Radyatörlere düz vana yerine termostatik vana takılacak.Kombiye iç ortam(19 Cayarlı) ve dış ortam(15 C ayarlı) termostadı takılması uygun olacaktır.
6--Merdiven kovası havalandırması için;
( ) 2.6-- a)-Çatı kapağında 15 cm açıklık yapmak
( ) 2.7-- b)-Vasistaslı açılabilir pencere takmak uygun olacaktır.
( ) 2.8--Yönetmelik gereği İşbitirme için 25 m2 ye de bir ağaç dikilmek zorunluğu vardır.Bu nedenle cephe(U,L veya düz cephe) boyunca2,5 m de bir 60x60 cm derinliği 60 cm çukura dibine kök için bir miktar kum koymak suretiyle 5 cm çapında meşe-süs eriği,süs elması, ıhlamur,tespih ağacı,manolya, erguvan ağacı ve arka bahçe düzenlemesi için de duvar kenarından 80-120 cm genişliğindeki yeşil alanlara çalı türü olarak mavi yemiş,yaban mersini,güz yemişi,alıç,porsuk,kelebek çalısı dikilmesi uygun olacaktır.
3--Kalorifer Tesisat Uygulama Kuralları:
1-Mahal İçi Tesisat:
1.1--Boru Çapı Seçimi:
Kombi tesisatının sağlıklı çalışması yani pompanın,en uç noktada bulunan radyatör içinde bulunan sıcak suyu çevirebilecek kadar basınç yaratmasının tek yolu,döşenecek kalorifer boru çaplarının belli değerden aşağı çekilmemesi ile mümkündür.Yani bir üst çap uygun iken bir alt veya iki alt çap uygun değildir.
1.2--Mahal Isı Kaybı Hesabı-Pratik Hesap:
1.3-- Radyatör uzunluğu boyu-L(m)--(İstanbul için)- PKKP-600 panel
Ara katlar ve ara odalarda , Alan m2 si……7,5 ile çarpılabilir.,
Köşe odalar ve üst katlarda Alan m2 si……8 ile çarpılabilir.
Örnek: 20 m2 lik bir köşe salonda gidecek radyatör uzunluğu L=20x8=160 cm veya 10 m2 ara oda için L=10x7,5=75 cm radyatör gider.
Banyolar için en uygun çözüm havlupan dır.
1.4--Daire içi borulama da dikkat edilecek hususlar:
1--Toplam daire içi Radyatör boyu 6m den küçük ise tüm kalorifer gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir
2-- Toplam daire içi Radyatör boyu 6m den büyük ise tüm kalorifer ana gidiş-dönüş hattı 1” dal(branşman) hatlar ise gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.
1.5--Radyatörlerin Bağlanması:
1--Radyatör boyu 1,2 m üstündeki radyatörler (PKKP-600 radyatörler) çapraz bağlanmalıdır:
2--Radyatör boyu ; 1,2 m nin altında ise, radyatör gidiş ve dönüş boruları aynı tarafa bağlanabilir.
2.1--Kısaca ; kalorifer gidiş üst soldan giriyorsa dönüş borusunu da çaprazından yani alt sağdan çıkmalıdır.Bunun nedeni; radyatör içinde su dolaşımını daha dirençsiz hale getirmek-su dolaşımını iyileştirme amacıdır.
3--Radyatörler bağlanırken pürjörlü taraf hafif yukarı doğru ğim verilecek şekilde montajı yapılır ise burada birikecek havanın pürjör ile atılması sağlanmış olacaktır.
1.6--Kombiler düşük sıcaklıkta(kazanlar 90-70—kombiler 70-55 C) çalıştığı İçin Isı Kaybı Hesabı,radyatör boyu kazanlı sisteme göre %30 arttırılmalıdır.Yani 1,3 çarpılmalıdır.
1.7--Radyatör Montajı:
Radyatör rekorlarının montajında a)-Doğalgaz macunlu keten kullanılır.
1.8--Plastik borular ; plastik boru kaynağı yapılırken,kaynak uzunluğu kesinlikle 15 mm yi aşmamalı-18 mm çıktığında boru çapı daralmakta-20 mm ise tamamen tıkanmaktadır.Tıkanan boruda ise radyatöre su gitmeyeceği için radyatörün ısıtması söz konusu olmayacaktır.Bu nedenle kaynak uzunluğu kesinlikle 15 mm sınırında tutulmalıdır.
1.9--Radyatörler için reglaj-su akışı için dengeleme yapılmalıdır.Bunun için ilk radyatör kısılırken,en son radyatör en sona kadar açılır.Bu şekilde radyatörler dengeli ısıtma yapar.Gerekirse radyatörlere termostatlı vana da takılabilir.
1.10--Daire içinde Kullanılacak borular 1-Alüminyo folyolo boru 2-PE kılıflı boru olabilir.PE borular kalorifer tesisatı sıcak suyuna oksijen girmemesi ve buna bağlı korrozyon-delinme olmamamsı için oksijen bariyerli tipte seçilebilir.
7--Asansör Uygulama Kuralları:
1--Bina Asansör Kontrol Kriterleri:
1-Kuyu Kontrolları:
( ) 1.1--Kuyuya gemici merdiveni: (40 cm genişlik-40 cm basamak aralıklı-kuyu derinliği+1m uzunluk--40x40 mm profil--duvarlara arasında 1 cm boşluk-4 saplamaya tespit
( ) 1.2--Seperatör:40x40 mm profil çerçeve üzeri ı çelik hasır yada sac+siyah yağlı boya-tampon üst çizgisinden 20 cm yukarıda-2 m boyunda.
( ) 1.3--Kuyu Aydınlatma:Her kata kafesli-etanj lamba+enalt-en üst kota vaviyen anahtar
( ) 1.4--Etek Sacı:Kabin altında-2 adet prof ile ile kabin altına sabitleme-70 cm boyunda-en altında 30 cm kısmı düşeyle 5 derece eğimli-5 cm lik kısmı düşeyle 30 derece eğimli.
2--Kabin İçi Kontrollar:
( ) 2.1--Kabin içi alarm ve kabin içi fan butonlu ve çalışır olacak.
( ) 2.2--Kapı sıkıştırma kontağı ayarının yapılmış olması.
( ) 2.3--Aşırı yük Sistemi:Kabin üstü süspansiyonda sviçli-beyan yükü+60 kg ayarlı.Aşırı yükte hareket etmeyecek.ve alarm verecek.
( ) 2.4--İç Kapısı olmayan asansörlerde,iç kapı yerine 3 adet nokta fotosel yada 1 adet boy fotosel ve kabin içi-kat sahanlık duvarlarına görevliden başkası kullanamaz yazılı madeni etiketin vidalanması.
( ) 2.5--Bekçi odası(Zemin Kat , kat sahanlığında yerden 1.8 m yukarıda)-kabin içinde-makine dairesinde çalışır durumda tlf-diyafon bağlantısı olması.
3--Kabin Üstü Kontrolları:
( ) 3.1--Halatlara en az 2 klemens
( ) 3.2--Kabin üstünde kabin-duvar aralığı 30 cm den fazla ise kabin üstüne 70 cm yüksekliğinde 30x30 mm profilden emniyet-koruma bandı
( ) 3.3--Yük asansörlerinde kabin üstü halat kasnaklarına halatla arasında 1 cm kalacak şekildekasnak koruma sacının yapılması.
( ) 3.4--Yağdanlıkların konulması
4--Makine Dairesi Kontrolları:
( ) 4.1--Kata getirme cihazı çalışır olacak.Asansör elektriği kesilerek-çalıştığı yerinde saptanacak.
( ) 4.2--Makine Dairesi Merdiveni:45 cm genişlik-15 cm basamak genişlikli-40x40 mm profil-ucu -makina dairesi kapsı altında iki adet saplamaya tespit edilmiş—eğimli merdiven
( ) 4.3--Makine Dairesi Havalandırması: 60x40 cm vasistaslı pencere+üstüne 30 cm pervane çaplı fan+sigorta+asansör motor fanı bağlantısı
( ) 4.4--Halat boyası:Her kat için kırmızı renkli çizgi
( ) 4.4.1—Müdahale kapağı kilit olması ve sviç takılması
( ) 4.4.2-Makine Dairesi Kapısında kilit olması ve çift DKP saclı -siyah yağlı boyalı olması.-Makine Dairesi kapısının menfezsiz olması.
( ) 4.5--Duvara-pano üstüne Acil Kurtarma Levhası,kapıya görevliden başkası giremez yazılı levhaların yapıştırılması.
( ) 4.5--Tahrik Kasnağı Sarılma Açısı Kontrolü:Motor kasnağı ile tahrik kasnağı merkezleri arasında düşey mesafenin ,yatay mesafeye oranı 2.2 den büyük olmak zorunda.
( ) 4.6--Regülatörde sac korumanın olması.
( ) 4.7--Yük asansörlerinde halat süspansiyonda vida ayarlı sviçli aşırı yük sistemi kurulması.Beyan yükü+60 kg ayarlı.Aşırı yükte hareket etmeyecek.ve alarm verecek.
( ) 4.8—A3 Yönetmeliğine göre Asansörler
1-Regülatörden Fren Blokajı olması+fren blokajını çözen düğmenin panoda olması
2-Kat seviyelemenin elektronik olarak sağlanması-
3—Makine motorun hız sürücülü olması.Bu iki madde için Ana kart için Arkel ARL300--Mikel ,2--Regülatör olarak Selkas-Aspar Aksöz ,
3—İnverter/Hız Kontrol için LG,Arkel/A Drive,Mikel vs markalar kabul edilebilir.
4—Motorun inverteli-hız kontrollu olması
5—Asansör seçiminde makine daireli asansörlerin kuyuda asansöre göre makine-motora müdahalesi nedeniyle tercih edilmesi kullanıcılar açısından uygun olacaktır.
2--Asansörlerde A3 Standardı:
1--Elektrik ve hidrolik asansörler için yapım ve montaj güvenlik kuralları içeren EN 81-1 ve EN 81-2 standartları, A1 ve A2 standardından sonra son olarak 01.01.2012 tarihinde yürürlük tarihi ile A3 standardı ile değişikliğe gidilmiştir.
1.1-- A3, beyan hızı 0,15m/sn altında olan asansörleri kapsamaz(EN-81-1+A3 madde 1.3,
g bendi).
1.2--Sökülebilir güvenlik ekipmanlarının sabitlenmesi gerekir (EN-81-1+A3 madde
0.3.19).
1.3--Kabin katta durma hassasiyeti ±10mm olmalıdır (EN-81-1+A3 madde 12.12).
1.4-- Kattan kayan kabinin seviyeleme hassasiyeti ±20mm olmalıdır (EN-81-1+A3 madde 12.12)
1.5--Katta kapıları açık bekleyen kabinin istem dışı hareketi engellenmelidir (EN-81-
1+A3 madde 9.11).
2--İnsan ve yük asansörlerinin çalışması, bakımı ve acil durumlarda olası kazalara karşı can ve mal güvenliğini koruma amacını taşıyan standarta göre dört adet yeni tarif eklenmiştir.
2.1--Durdurma Hassasiyeti: Asansör kabininin durdurulduğu ve kapıları açık pozisyonda olduğu durumdaki kabin eşiği ile durak eşiği arasındaki düşey mesafe.Kabin kata 10 cm mesafedemi kalıyor vs. Durdurma için.
2.2-- İstem Dışı Kabin Hareketi:Katta, Kapısı açık kabinin istem dışı hareketi .Kabin kata vardığında,yükleme ve boşaltmada kabinin kata kilitlenmesi-istem dışı hareketin olmaması.
1-- Askı halatları veya zincirleri, çekme kasnağı, tambur veya tahrik makinasının dişli çarkının arızalanması dışında, kapalı pozisyondaki kabin kapısı ve kilitli pozisyondaki durak kapısınının istem dışı kabin hareketinine karşı için gerekli koruma tertibatıyla donatılmalıdır. Kısaca yükleme ve boşaltmada kabin kata kilitlenmelidir.Bunu sağlayan sistem ise regülatör üzerinden paraşüt fren sistemi olur,kabini raylara kilitlenmesidir.
1.1—Kapılar açıkken kattan isten dışı kaçan kabin, kat seviyesinden en fazla 120 cm mesafeyi aşmadan durdurulmalıdır.
2-- Koruma tertibatının kurtarılması kabine veya karşıağırlığa erişmeyi gerektirmemelidir.
3--Kabinin İstem Dışı Hareketini Algılayan ve Durduran Sistem:
3.1--Kumanda Panosu Kartı: istem dışı hareketi algılayıp durdurucuyu uyarma.Bu şuanda ARL 300 kartlarda bulunmakta.
3.2--Regülatör: Dedektörün kabinin istem dışı hareketini algılayarak regülatöre ekstra eklenmiş bir bobin ile kilitlenmesi.
3.3--Halat Freni: Askı halatları içerisinden geçirilen bir yapıda olup istem dışı harekette devreye girerek sistemi durduran bir komponent.
3.4--Paraşüt Freni: Belirtilen ölçülerde kabinin durdurulmasını sağlayan sisteme sahip
paraşüt fren tertibatı.
3.5—Hidrolik asansörlerde Hidrolik Kazan Ekstra Valfi ile bütün valf grubunun önüne konulan ekstra valf ile kazanın tüm yağ akışını engelleyen sistem.
3.6—Dişlisiz asansörlerde kullanılan Dişlisiz Makina Freni:Dişlisiz makinalar üzerinde bulunan fren tertibatı makinayı durdurmak için değil sabit tutmak için kullanılır ve yukarı yönde aşırı hızlanmaya karşı kullanılan bir güvenlik tertibatıdır. Bu nedenden dolayı kabinin istem dışı hareketine karşı bir önlem olarak kullanılabilir.
2.3-- Seviyeleme Hassasiyeti: Yükleme/boşaltma işlemleri sırasındaki kabin eşiği ile durak eşiği arasındaki düşey mesafe.Hassas seviyeleme.
1--Kabin kapısı eşiği ile kat kapısı eşiği arasındaki katta durma hassasiyeti ±10mm ile sınırlandırılmıştır.
2--Buna ek her asansörde ±20mm seviyeleme hassasiyeti korunması gerekmektedir.
3--Yükleme/boşaltma veya hidrolik asansörlerde beklemeden dolayı olan yağ sızmalarında kabin 20mm den fazla kaçma yaparsa sistem bunu algılayarak düzeltmelidir. Bu nedenle her asansörde otomatik seviyeleme tertibatı olmalıdır.
4--Standardın bu maddesi, çift hızlı diye tabir edilen asansör tahrik türünü ortadan kaldırmaktadır. Boş kabin ile beyan yüklü kabin arasında katta durma hassasiyetinin farklı olması ve 20mm gibi bir seviyeleme hassasiyetinin talep edilmesi fren sürtünmesiyle kata yanaşan bu tip asansörlerin tasarımı ve uygulamasını ortadan kaldıracağı
anlaşılmaktadır.
5--Bütün bu değişimler hız kontrol cihazlarının ve hidrolik sistemlerin kullanımını gerekli kılmaktadır.
6--Mıknatıs ve manyetik şalter kullanarak kat sayma ve kata yanaşma sistemlerinden kaynaklı zorluklara karşı elektronik sistemlere geçiş önemli olup, Enkoderli kuyu kopyalama sistemleri gerek basit kuyu yerleşimi, gerekse dijital olarak kat hizalama ve yavaşlama yolları ayarlayabilme imkanı sunarak kullanıcılara standartlara uygun asansör montajı yapma imkanı sağlayacaktır.
Kaynakça: 1—www.mmo.org.tr , 2--www.hausmanasansor.com.tr
3—Yeni Bina Tasarımında:
1—5 kata kadar ve üstü binalarda kanuna göre özürlülerinde kullanabileceği minimum 630 kg insan asansörü kurulması.
Kuyu:160x210 cm—kuyu dip derinliği:140 cm—Makine Dairesi:220x370x200 cm—Kabin:110x140 cm—Kapı:90 cm
2.1--5378 Sayı-1.7.2005 tarihli özürlüler kanunuçerçevesinde-konutlar için kullanılacak asansörlerin en az 1 ad. Özürlü sandalyesi alacak biçimde ve de konutlarda kullanılan 320-450 kg asansörlerin kabin alanın 4 kişi için küçük kalması nedeniyle minimum asansör ölçüsünün TOKİ ninde kullandığı gibi 630 kg olması uygun olacaktır.
2.1.1--Dayanak:Özürlüler Ve Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun-Kanun No : 5378-Kabul Tarihi : 1.7.2005
MADDE 14--Çalışan veya iş başvurusunda bulunan özürlülerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve işyerinde fiziksel düzenlemelerin bu konuda görev, yetki ve sorumluluğu bulunan kurum ve kuruluşlar ile işyerleri tarafından yapılması zorunludur.