1--Kağıtta Geri Dönüşüm ve Atık Kağıtlar:
1--Kağıdın ana kaynağı bitki ve ağaçların yapı taşı olan selüloz'dur. Kağıt yapımında kullanılan selülozun %75-80'i ağaçlardan elde edilir.
2--1 ton kağıt üretmek için 14 yetişmiş ağaç ve 25-30 ton civarında su tüketilir.Selüloz üretiminin yeterli olmadığı ülkeler için bu geri kazanım daha da önemli yer tutmaktadır.
3--Dünyada 1995 yılında kağıt-karton üretiminde kullanılan lifsel hammaddelerin % 50'si ormana, % 6'sı tarım atıklarına ve yıllık bitkilere dayanmaktadır. % 42'si atık kağıttır.
4--Ülkemizde % 35'ler seviyesinde bulunan atık kağıdı geri kazanma oranının arttırılması şarttır.
5--Atık kağıtlar gazete, dergi atıkları yüksek oranlarda mekanik odun hamuru içerdiğinden, kaba sargılık kağıtlara ve gri karton gibi ürünlere oldukça yüksek oranlarda (%50-70) katılabilir
6--Ülkemizde atık kağıtlardan yeniden kağıt-karton yapımında kullanım oranı %45 dolayında olup, geri dönüşümü ise %30' lar düzeyindedir.
7--Çöplerden toplama ile sağlanan atık kağıtların değerlendirilmesi ekonomi, çevre ve yeşil örtünün korunması, çöplerin azalması ve enerji tasarrufu gibi konularda sağlayacağı yararların artırılması anlamına gelmektedir.
8—Kağıtta Geri Dönüşüm:Atık kağıdın toplanması için, sürekli olarak kampanyalar düzenlenmeli ve yerel yönetimlere dayalı etkili bir örgütlenmeyi sağlamak gerekmektedir.Bu anlamda çöpte geri dönüşüm için apartmanların bodrum katlarına 3 adet((atık kağıt+ahşap)+ (metal+plastik)+cam 0,8mx0,8mx1 m ölçülerinde galvaniz küçük çöp konteynırı konulmalı ve bunlara barkod verilmeli.
8.1--Yada her eve barkodlu geri dönüşüm kutusu ücretsiz verilmeli.Gıda atıkları sadece dışarıdaki konteynırlara konulacaktır. Apartmanda ortak alana konulan geri dönüşümlü atıklar konteynırlar belediye geri dönüşüm araçlarınca toplanacaktır.Ayrıca dışarıda bulunan gıda atığı konteynırlarına da barkod yapıştırılacak.
8.2--Bu konteynırlar çöp depolama sahasında içerisine geri dönüşümlü çöp oranı % 15 üstünde ise barkoddan yerinde keşif yapılarak atık sahibine ceza yazılabilir.Öte yandan Gıda atıkları kompost firmalarınca işlenebilir.Belediye bunun için teşvik ve destek ve davet vermelidir.
2--Kağıtta Geri Dönüşüm-Avrupa:
1-- Dünyada kağıt tüketimi gün geçtikçe artıyor. Her gün
daha fazla kullanılmış kağıt geri dönüşümü bekliyor.
2--Bilim insanlarının konuya
nasıl yaklaştıklarını yerinde incelemek üzere Romanya’ya ve Avusturya’ya
gittik.
2.1--Ayrıştırma makineleri
kağıtların yeniden kullanımına imkan tanıyor.
2.2--Romanya’nın Adjud
kentindeki bu okulda öğrenciler, kağıtların geri dönüşüme gönderilmesi
konusunda eğitim alıyorlar. Onlar artık ormanlarımızı korumanın en iyi yolunun
bu olduğunu öğrendiler.
2.3--Kağıdın geri dönüşüme
gönderilmesi aynı zamanda enerji ve su tasarrufu ile tüm çevremizi koruma
anlamına da geliyor.
2.4--Diğer birçok Avrupa
şehrinde olduğu gibi Bükreşte de kullanılmış kağıt toplayan bazı şirketler var.
Zaman zaman onlar da öğretmen gibi çalışıyorlar.
2.5--Ekonomist Mihai
Ciurevici insanlara kullandıkları kağıtları atmamayı öğrenmeleri gerektiğini
söylüyor:
2.6--‘‘Okullardaki öğrenciler
dahil işbirliği içinde olduğumuz herkese kağıdın nasıl toplandığını
öğretiyoruz. Onların bunu öğrenmesine ihtiyacımız var. Çünkü eğer kağıdı bize
ayıklanmış halde verirlerse geri dönüşümü sağlamamız çok daha kolay olur.’‘
2.7--Toplanan kağıt
Bükreşteki toplama merkezine getirildi. Burada ayıklandı ve kamyona yüklendi.
Bir sonraki duraksa Adjud. Romanya’nın kuzey doğusundaki bu kentte ülkenin en
büyük geri dönüşüm fabrikaları bulunuyor.
2.8--Adjud’daki Vrancart atık
kağıt fabrikasına gelen kamyonun içinde başka istenmeyen maddeler de var.
Plastik ve farklı farklı kağıtlar da araya karışmış.
2.9--Makine Mühendisi
Cristian Banarie toplanan kullanılmış kağıtların bölgeden bölgeye ve kültür
seviyesine göre farklılık gösterdiğinin altını çiziyor:
2.10--‘‘Toplanan kağıdın
miktarı bütün Avrupa ülkelerinde aynı değil. Bölgeden bölgeye farkediyor. Hatta
toplanan kağıt bile farklı. Bu, Avrupa’nın neresinde toplandığına ve ülkenin
kültür seviyesine bağlı. Aynı zamanda vatandaşların çevreye ne kadar duyarlı
olduklarıyla doğrudan orantılı.’‘
2.11--Farklılıklar bizi
Avusturya’nın Linz kentine götürdü. Avusturya, Avrupa Birliği ülkeleri içinde
geri dönüşüm konusunda lider. Burada bilim insanları ve mühendisler yeni
geliştirdikleri makine ile kağıtları tasnif ediyor.
2.12--Fabrikada SORT IT yani
ayrıştırma kapsamında geliştirilen makine, kağıtla plastiği ve kağıtla kartonu
birbirinden ayırıyor.
2.13--Sort it projesi
koordinatörü Jean-Ives Escabasse,proje kapsamında herşeyin aslına uygun yeniden
hayata döndürüldüğünü ifade ediyor:
2.14--‘‘Kartonları, karton
kutuları, oluklu kartonları alıyoruz ve aslına uygun olarak geri
dönüştürüyoruz. Mesela kartondan gazete yapamazsınız. Karton en iyi yeniden
karton olur.
2.15--Diğer yandan gazete
yapmak için lifler kullanılıyor. Lif aynı zamanda gazete baskısı sırasında da
kullanılıyor. Beyaz, kısa ve mineralleri var. Bütün bunların hepsi kağıdı
gazete kağıdına dönüştürmek için önemli ama kartona dönmüştürmek için gereksiz.
Gazete kağıdından yapılmış bir karton yeterince dayanıklı değildir.’‘
2.16--Farklılıklar çok
önemli. Çünkü yanlış kağıdın yanlış yerde değerlendirilmesi endüstrinin
üretimini sekteye uğratacak ve geri dönüşümü mali açıdan zayıflatacaktır. İki
temel neden ağaçtan yapılmış kağıt yerine yeniden işlenmiş kağıdı piyasa için
daha çekici hale getiriyor.
3--SORT IT Avrupa Birliği
araştırma projesi tarafından geliştirildi.Bu tesis de yeni teknolojiyi
kullanıyor.
3.1--Elektrik Mühendisi
Daniel Sandu yeni teknolojiyi tanıtıyor:
3.2--‘‘Burada keşif için
kızılötesi spektroskopu teknolojisi kullanıyoruz. Kağıt halojen lamba ile
aydınlatıldığında, tüm organik maddeler titremeye başlar. Bileşimine göre bir
çeşit spektral parmak izi verir.
3.3--Spektral parmak izi, her
maddenin kendi üretimi ve bileşenini ortaya koyar. Bu da bizim mürekkepli ve
mürekkepsiz ürünleri ayırt etmemizi sağlar.
3.4--Buna ilaveten,
laboratuarlarda da kullanılan temel işlemi yapacak bir sensörün geliştirilmesi.
3.5--Aynı zamanda çok da
hızlı bir sistem. Saatte tonlarca kağıdı hatasız bir şekilde ayrıştırır.’‘
3.6--Linz’de SORT IT projesi
kapsamında kurulan fabrikadaki makineler otomatik kollar olarak da
adlandırılıyor.
3.6.1--Makine şu anda
ayarlandı. Sistemi geliştirenlere göre, süreç tamamlandığı zaman tam otomatik
olacak.
3.6.2--Jean-Ives Escabasse
geliştirdikleri projeyi ileride daha da yaygınlaştırmak istiyor:
3.6.3--‘‘Gelecekte ihtiyaca
bağlı olarak buna benzer yerel tesisler kurmayı ümit ediyoruz. Buna ilaveten
kağıdın kalitesi ve nakliyesi de hesaba katılmalı. Bu tesisler geri dönüşüm
fabrikalarına ve halkın geri dönüşümü iyi yaptığı yerlerde olmalı.’‘
3.7--Yeni ayrıştırma planının
bir hedefi var: kullanılan kağıdın yeniden değerlendirilmesini geliştirmek ve
tüm Avrupa’da toplama rakamlarını artırmak. Bu bölgelere özgü
değerlendirilebilir. Çevre için avantajları ise olabildiğince çok.
3.8--Çevre Mühendisi Tatjana
Karpenja, yeniden üretim yerine kullanılmış kağıdın dönüşümünün daha kolay
olduğu görüşünde:
3.8.1--‘‘Hiç kullanılmamış
liften kağıt yapmak istediğinizde, lifleri beyazlatmak için pişirmek ve rengini
açmak durumundasınız. Bunun da ötesinde daha çok işlem yapmak gerekir. Ancak
kullanılmış kağıdı dönüştürmek bazı adımlar atlanarak gerçekleşebilir. Bunu
yaparak hem enerji tasarrufu, hem kaynaklarımızı ve kimyasallarımızı hem de
suyumuzu korumuş oluruz.’‘
3.9--Tekrar Romanya’da
Adjud’dayız.
3.9.1--Yeniden geri dönüşüm
fabrikasında ve dönüşüm işlemindeyiz. Süreç, toplanmış kağıdın ayrıştırılması
sonrası kararlı bir şekilde ve büyük ölçüde işliyor. Romanya bundan dolayı bu
Avrupa projesinde yer aldı.
3.9.2--Makine Mühendisi
Cristian Banarie kullanılmış kağıdın atılmamasının çevreyi korumakla eşdeğer
olduğunu söylüyor:
3.9.3--‘‘Projenin gelecekteki
sonuçları bizim için çok önemli olucak. Çünkü daha bilinçli ayrıştırma ile daha
iyi geri dönüşüm sağlanacaktır. Bu da bizim enerji tüketimimizi ve su
kullanımımızı düşürecektir. Aynı zamanda çevreyi koruma ve sonuç olarak daha
kaliteli bir yaşam sunacaktır.’‘
3.9.4--Bu büyük makara son
ürün. Geri döndürülmüş kağıt, müşterinin talebine göre ileride karton şeklinde
de kullanılabilir.
3.9.5--Şimdi liflerden
yeniden karton yapmak yerine, işlenen karton yarı fiyatına marketlere
gidebilir.
4--Jean-Ives Escabasse’ye
göre insanoğlu son 50 yılda herşeyi tüketti:‘‘50 yıldan bu yana devamlı tüketen
bir toplumda yaşadık yaşadık. İkinci Dünya Savaşı’ndan günümüze kadar
kaynaklarımızın çoğunu tükettik. Bu süre insanlık tarihinde çok kısa bir zaman
dilimi.
4.1--Sürdürülebilir ekonomik
kalkınmanın yegane çözümü geri dönüşümü sağlamkla olur.’‘
4.3--Sanayideki bu gelişmeyi
sağlamak ve teşvik etmek için elimizdeki kullanılmış ve ihtiyacımız olmayan
bütün kağıtları onlara verelim.
5—Yorum:
1—Ülke olarak geri dönüşümde
ciddi anlamda yol almak istiyorsak apartmanlarda her kata bir geri dönüşüm
kutusu koyup geri dönüşüm alışkanlığını yerleştirmeliyiz.Gıda atıklarınıda gıda
atık yazılı konteynerlere atmalı ve bunal kompost gübre olarak
değerelendirilebilmeli.Bu iş Bakanlığın denetiminde belediyelerin işi olmalı.
Kaynak: https://tr.euronews.com