Binalar İçin Kalorifer Tesisat Uygulamaları-4:

1--Mahal Isı Kaybı Hesabı-Pratik Hesap:

1.1-- Radyatör uzunluğu boyu-L(m)--(İstanbul için)- PKKP-600 panel için

Ara katlar ve ara odalarda , Alan m2 si……7,5 ile çarpılabilir.,

Köşe  odalar ve üst katlarda Alan m2 si……8  ile çarpılabilir.

Örnek: 20 m2 lik bir köşe salonda gidecek radyatör uzunluğu  L=20x8=160 cm veya 10 m2 ara oda için L=10x7,5=75 cm radyatör gider.

Banyolar için en uygun çözüm havlupan dır.

2--Daire içi borulama da dikkat edilecek hususlar:

2.1--Toplam daire içi  Radyatör  boyu  6m den küçük ise tüm kalorifer gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.

2.2-- Toplam daire içi Radyatör  boyu  6m den büyük ise  tüm kalorifer ana gidiş-dönüş hattı 1” dal(branşman) hatlar ise gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.

1.2.1.1--Radyatörlerin Seri  veya Paralel Bağlanması:

1--Radyatörlerin sıcak su hattı art arta seri olarak bağlandığı gibi bir kollektörden kılıflı boru ile mobil- tek tek paralel olarak da  bağlanabilir.

2--Toplam radyatör boyu dairenin ısıtma gücünü verirken , pompanın harcayacağı direnç-basınç  ise toplam radyatör boyu ve bağlama şekli ile ilgildir.

3--Kaloriferli sistemde verimi ifadesi için,daireden  çekilen ısıtma kapasitesi/kazan kapasitesi oranı olarak tarif edersek,bir dairede sistem verimi ne kadar  yüksek ise kazandan gelen sıcak su ile ısıtma alanı-daire o kadar yüksek ısıtılır yada aynı sıcaklık için daha düşük yakıt harcanır .

4--Bunun matematik ifadesi olarak Q=n.Qk olarak yazarsak ,sistem verimi (n)arttıkça kazandan gelen sıcak su o kadar verimli kullanılmaktedir.Bu ise bir ölçüde bağlama şeklinde de bağlıdır.

5--Seri bağlamada radyatör dirençleri,paralel bağlamaya göre daha yüksek olduğu için verim daha düşüktür.

6--Öte yandan  paralel-mobil bağlamanın sistem verimi direnç ifadesi düşük olup verim ifadesi direnç ile ters ilişkili olup ,seri bağlamaya göre daha yüksektir.

7--Örnek:1 m lik 5 adet radyatör seri bağlananırsa sistem verimi  ns=1/(1+1+1+1+1)=0,2 iken,paralel bağlamada np=1/Rp  1/Rp=1/1+1/1+1/1+1/1+1/1=5  Rp=0,2 olup np=1/0,2=5 olur. Yani katsayılar 1 kabul edilirse paralel bağlamada verim np=5>ns=0,2 den daha büyüktür.100 m2 daire için radyatörler seri yerine mobil bağlandığında verim ve ona bağlı yakıt gideri % 25-30 daha düşük çıkmaktadır.

8--Mobil-paralel kılıflı boru bağlantısı daha yüksek ısıtma gücü-daha düşük yakıt gideri-daha düşük elektrik(düşük dirence bağlı düşük pompa gücü) gideri anlamına gelmektedir.

9--Elektrik devrelerinde olduğu gibi  Seri bağlamada direç ifadesi  R=R1+R2+... paralel-mobil bağlamada ise 1/R=1/R1+1/R2+.... olur.

10--Sonuç:Mahal içi bütün radyatörler mecbur kalmadıkça kılıflı boru ile paralel bağlanmalıdır.

3--Radyatörlerin Bağlanması:

3.1--Radyatör boyu 80 cm üstündeki radyatörler  (PKKP-600 radyatörler) çapraz bağlanmalıdır:

3.2--Radyatör boyu   ; 80 cm nin altında ise, radyatör gidiş ve dönüş boruları  aynı tarafa bağlanabilir.

3.1.1-Çapraz bağlamada Kalorifer gidiş üst soldan giriyorsa dönüş borusunu da çaprazından yani alt sağdan çıkmalıdır.Bunun nedeni; radyatör içinde su dolaşımını daha dirençsiz hale getirmek-su dolaşımını iyileştirme amacıdır. 

3.3--Radyatörler bağlanırken pürjörlü taraf hafif yukarı doğru ğim verilecek şekilde montajı yapılır ise burada birikecek havanın pürjörden atılması sağlanabilir.

3.4--Kombiler düşük sıcaklıkta-kombiler 70-55 C//kazanlar 90-70 C çalıştığı İçin Isı Kaybı HesabI ve radyatör boyu kazanlı sisteme göre %30 arttırılmalıdır.Yani 1,3 çarpılmalıdır.

3.5--Radyatör Montajı:Radyatör rekorlarının montajında Doğalgaz macunlu keten kullanılır.

3.5.1--Plastik Boru Kaynağında Kaynak Boyunun Dirence Etkisi:

1—Kaynak boyu 15 mm den fazla olması durumunda kesitte daralma başlamakta.

2—Kaynak boyu 17 mm den fazla olduğunda akış kesiti önemli derecede daralmakta.Bu ise su akışında direnci ciddi oranda arttırarak bu dirence bağlı ,pompanın basınç kaybını karşılayamaması nedeniyle kalorifer hattına su gitmemesine-peteklerin-radyatörlerin ısıtmamasına neden olabilmektedir.

3—Kaynak boyu 21 mm olması durumunda boru kesiti tamamen kapanmakta.

4—Bu nedenle özellikle kalorifer borularının plastik boru kaynağında kaynak boyunun 15 mm altında kalması şarttır.

3.5.2--Radyatörler için reglaj-su akışı için dengeleme  yapılmalıdır.Bunun için ilk radyatör kısılırken,en son radyatör  en sona kadar açılır.

Bu şekilde radyatörler sona doğru kademeli olarak açılarak dengeli ısıtma yapar. radyatörlere termostatlı vana takılması hem ısı ekonomis hem de reglaja yardım edecektir

3.6--Daire içinde Kullanılacak borular 1-Alüminyo folyolo boru  2-PE kılıflı boru olabilir.PE borular kalorifer tesisatı sıcak suyuna oksijen girmemesi ve buna bağlı korrozyon-delinme olmaması için oksijen bariyerli tipte seçilebilir.

4—Kalorifer Tesisatında Merkezi Sistem:

4.1--Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde  Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğine (R.G.S : 27539-01.04.2010 )  göre Net Kullanım Alanı 2000 m2 üzerindeki binalar merkezi kalorifer kazanlı ısıtma veya merkezi klima sistemi kurmak zorunda.

Bilgi:Net kullanım alanı,mimari projede duvar vs çıktıktan sonra mahal adının altında yazılı olan net mahal alanları(oda,mutfak,salon,banyo,wc,antre,dükkan alanı ve ortak merdiven alanı) toplamı olarak hesaplanabilir.

4.2--Kalorifer Boruları:

1--Kazan dairesindeki gidiş-dönüş boruları  dikişli siyah çelik boru olarak seçilemelidir.

2--Boru bağlantıları DN40 çapa kadar dişli,DN40 ve üst çaplar için kaynaklı olarak yapılabilir.

3--Uzun hatlarda boru genleşmesine karşı kompansatör kullanılabilir.Özellikle yüksek katlı bloklarda kompansatör kullanılmaması halinde kazan dairesinde oluşan ses daire sahiplerini rahatsız edecek biçimde kalorifer boruları ile katlara taşınabilmektedir.

1.2.2—Daire içi borulama da dikkat edilecek hususlar:

1—Borularda basınç kaybı boru çapının 5. Kuvveti ile ters orantılı olduğu için kalorifer borusunu DN20 yerine DN15 seçilirse basınç kaybı 5. Kuvvetle ters orantılı olarak artacağı için kabul edilebilir sınırda-optimum değerde  tutulamaz.Pompanın basınç kaybı bu devre kayıplarını karşılayamadığı için de en uzak radyatörde ve devrede sıcak su dolaşamadığı için ısıtma sağlanamayacaktır.

2--Kombi sirkülasyon pompasının basıncının en uzak radyatöre yetebilmesi için bu hat üzerindeki kalorifer borularındaki ve radyatörlerdeki basınç kaybının optimum-kabul edilebilir değerde olması için aşağıdaki boru çaplarının kullanılması önerilebilir.

3-Önerilen boru çapları:

a)-Toplam daire içi  Radyatör  boyu  6m den küçük ise tüm kalorifer gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir

b)- Toplam daire içi Radyatör  boyu  6m den büyük ise  tüm kalorifer ana gidiş-dönüş hattı 1” dal(branşman) hatlar ise gidiş-dönüş boruları 3/4” çekilir.

1.3--Radyatörlerin Bağlanması

a)-Radyatör boyu 1,2 m üstündeki radyatörler  (PKKP-600 radyatörler) çapraz bağlanmalıdır:

Kısaca ; kalorifer gidiş üst soldan giriyorsa dönüş borusunu da çaprazından yani alt sağdan çıkmalıdır.Bunun nedeni; radyatör içinde su dolaşımını daha dirençsiz hale getirmek-su dolaşımını iyileştirme amacıdır. 

b)-Radyatör boyu   ; 1,2 m nin altında ise, radyatör gidiş ve dönüş boruları  aynı tarafa bağlanabilir.

c)-Radyatörler bağlanırken pürjörlü taraf hafif yukarı doğru ğim verilecek şekilde montajı yapılır ise burada birikecek havanın pürjör ile atılması sağlanmış olacaktır.

d)-Radyatör Montajı:Radyatör rekorlarının montajında

a)-Doğalgaz macunlu keten kullanılır.Sadece keten kullanılrsa,keten kaloriferin sıcak suyunu yiyince çamura döner ve sızdırır.Bu anlamda anahtar doğalgaz macunudur.Teflon bant ise kalorifer hatlarında bu işi çözmez.

b)-Radyatör rekorları için 11 numara aylan anahtar gerekir ki bu olmadan sıkma işi gerçekleştirilemez.Ve rekorların yada çevirenin  dönüş yönü her zaman onu çeviren alyanın-anahtarın dönüş yönü sağa doğru-saat yönünde sıkılır ters yönde gevşetilir.

Rekorlarda ise çeviren her zaman saat yönünde sıkılr.Diğeri ise sabit kalır.

f)-Plastik borular ; plastik boru  kaynağı  yapılırken,kaynak uzunluğu kesinlikle 15 mm yi aşmamalı-18 mm çıktığında boru çapı daralmakta-20 mm ise tamamen tıkanmaktadır.Tıkanan boruda ise radyatöre su gitmeyeceği için radyatörün ısıtması söz konusu  olmayacaktır.Bu nedenle kaynak uzunluğu kesinlikle 15 mm sınırında tutulmalıdır.

g)-Radyatörler için reglaj-su akışı için dengeleme  yapılmalıdır.Bunun için ilk radyatör kısılırken,en son radyatör  en sona kadar açılır.Bu şekilde radyatörler dengeli ısıtma yapar.Gerekirse radyatörlere termostatlı vana  da takılabilir.

h)-Kombiler düşük sıcaklıkta(kazanlar 90-70—kombiler 70-55 C) çalıştığı İçin Isı Kaybı Hesabı,radyatör boyu kazanlı sisteme göre %30 arttırılmalıdır.Yani 1,3 çarpılmalıdır.

k)--Düşük sıcaklık kalorifer tesisatı(Döşemeden ısıtma+kaloriferli)  45-50 C için uzun radyatör kullanımı.

1.4--Kalorifer Tesisat Borulaması:

1.4.1--Kalorifer Borularının Döşenmesi: 

Binada mahal içi   kalorifer boruları  döşenmesinde iki yol olabilir.Normalde borular döşenir ve üzerine şapı atılır yada kalorifer borusu geçen yerlereiçin kanal oluşturulur.

Bunun için şaptan evvel  5x10 cm kalaslar döşenir ,şapı atılır-şap kuruduktan sonra şapın helikopter ile düzeltmesi yapılıp-5x10 cm ler çıkarılıp,kalorifer boruları döşenir.

Ardından kanal harç ile kapatılır.

1.4.2--Daire içinde Kullanılacak borular 1-

Alüminyo folyolo boru 2-PE kılıflı boru olabilir.PE borular kalorifer tesisatı sıcak suyuna oksijen girmemesi ve buna bağlı korrozyon-delinme olmamamsı için oksijen bariyerli tipte seçilebilir.

Kazan dairesindeki gidiş-dönüş boruları  ise dikişli siyah çelik boru olarak seçilemelidir.Boru bağlantıları DN40 çapa kadar dişli,DN40 ve üst çaplar için kaynaklı olarak yapılabilir.Uzun hatlarda boru genleşmesine karşı kompansatör kullanılabilir. 

1.5--Bazı Bilgiler:

12.4--Radyatörlerde Termostatik Radyatör  Vana Kullanılması:

a)--Ortamda her 1 derece sıcaklık değişimi ortlama % 6 tasarruf sağlayabilmektedir.

b)-- Her radyatör için kullanılması gerekliolan Termostatik vana hassas reglaj ayarı yapılmasına olanak sağlar.

İstenilen-ayar edilen  oda sıcaklığına göre su debisini ayarlayarak % 15-25 oranında enerji tasarrufu sağlar ve termostatik vana ve yoğuşmalı kombi kullanımı ile yıllık yakıt tasarrufu  % 20 lere ulaşabilmektedir.

c)--Termostatik radyatör vanası radyatör sıcak su girişine takılır.(0,*,1,2,3,4,5) olmak üzere 7 kademeli ayar sklası ile 6-28 C aralığında sıcaklık ayarı yapılabilir.

Örneğin Salon radyatörü 4 konumuna getirilirse 24 C sıcaklığı otomatik olarak ayarlamaya çalışır.Oda soğuyunca sıcak su geçişini arttırır-ısındıkça kısamaya başlar.

Algılama elemanı termostatın içinde olup,oda ısındıkça sıcaklıkla genleşir ve  vana gövdesi içindeki salmastra milini iterek vananın kapanmasını sağlar.

d)--Radyatörün arkasına parlak yansıtıcı değil siyah yansıtıcı panel koymak.(araştırmaya göre siyah panel koymak oda verimini artırıyor)

12.5--Doğalgazlı kazan seçiminde Yoğuşmalı kazan veya kombiler seçilmelidir.

12.6--Kalorifer suyu su sıcaklığını ölçen bir sensörle  kazan brülörü  kumanda ettirilerek gereksiz sıcak su ısıtması yapılmaz ve bu suretle tasarruf sağlanabilir. 

12.7-- İnverterli Sirkülasyon Pompası Kullanmak:Kaloriferli kazanların,sirkülasyon pompaları 3 hızlı-inverterli olması gerekir.                                                                                                                                                    

12.8--Yılda iki kez baca gazı analizi yaptırılarak,kombi-kazan brülör ayarları yeniden ayarlanmalıdır.

12.9--Isı kaybı hesapları,kazan hesapları yapılırken fazladan yapılan her hesap verimlilik düşüşü anlamına gelecektir.100 m2 kazan yerine 150 m2 kazan yapılması 10 yıl sonra çürümeye başlayacak kazana 50 m2 de ayrıca ilave etmek anlmına gelecektir.Yani % 50 fazladan yatırım anlamına gelecektir.

12.10--Buhar kazanı sistemlerinde uygun olmayan dönüş kondenstopları ve buhar kaçakları yolu ile üretilen enerjinin % 25 i dışarı atıldığı için uygun olmayan kondenstopların değiştirilmesi uygun olacaktır.

12.11-Endüstriyel tesislerde kullanılan kazan sistemlerinde baca gazı filtrasyonu çevre açısından ve aynı zamanda kazanın doğru yakılması-yakıt tasarrufu açısından önemlidir.

12.12--Binalarda

panel radyatör kullanımı oranı % 80-85--

Alüminyum Radyatör kullanımı % 8-10--

çelik dilimli döküm radyatör kullanımı ise % 1-2 civarında.

Döküm radyatörler genel olarak kömürlü kazan ile ısınan binalarda tercih ediliyor.

Panel radyatör birim fiyatı 0,040 YTL/kcal--

döküm radyatör için 0,09-0,1 YTL/kcal--

alüminyum radyatör için 0,14-0,2 YTL/kcal olup,

panel radyatör döküm radyatöre göre % 55--

alüminyum radyatöre göre % 80 daha ucuz.

Panel radyatörlerde 600 lerin oranı % 72--

500 lüklerin oranı %14

400 lük ler % 7

900 luk lar % 5

300 luklar % 2 civarında

4--Bina Kalorifer  Boruları  Duvar Tespit Eleman(Kelepçe) Aralığı Tablosu:

DN15.......................2m

DN20-25.................2,5m 

DN32.......................2,7 

DN40-100………...3 m

DN125....................5,5 m

DN150....................6 m

Formül:  L(m)=(Boru çapı/4)/10+1,5        yani boru çapını 4 e böl sonrada 10 a böl ve 1,5 ekle.

5—Kalorifer tesisatında ,Bodrum kat da bu borular kosva vanaları konularak toplandıktan sonra Kazan dairesinde dönüş hattı genleşme deposu ile kazana –gidiş hattı ise pompa grubu kolektörüne bağlanacaktır.

Ve pompa olarak 2 adet yani   ikiz tip 3 hızlı sirkülasyon pompası kullanılacaktır.

6--Daire içi radyatör dağıtımı ya kılıflı borular ile paralel dağıtma yapılabilir yada radyatörler plastik-alüminyum folyolu borularla seri olarak bağlanabilir.

4.3--Kazan Daireleri:

1--Kazan Dairesi Havalandırması:

1--Kazan dairesinde alt ve üs havalandırma yapılmalıdır.

2--Alt havalandırma için yerden  min 40 cm yukarıda 50x50 cm sabit menfez-

3--üst havalandırma içinde   yaklaşık 2 m kotundan yukarıdan aşağıya doğru yine 50x40 cm  kanallı havalandırma yada tavandan 50 c m aşağıda 50x50 cm vasistaslı pencere yapılabilir.

2--Kazan Dairesinin Kaçış Kapıları: Kazan dairesi için  biri  içe-merdivene  ,diğeri dışarıya doğru olmak üzere 2 adet kaçış  kapısı olması gerekir.Eğer kazan dairesi 2 Bodrum kat da ise dışarı açılan kapıyı,otopark rampasına açmak- suretiyle hem dışarıya hem de ana merdivene ulaşmak mümkün olabilir.

2.1--Eğer Kazan dairesi  1.Bodrum kat da ise ana merdivene bir kapı bırakılır ve dışarı çıkmak için isebahçe tarafında kurangulez tarzında zemine doğru yükselen bir merdiven yapılmak suretiyle çıkış sağlanmalıdır.                                                                                                                                                                          

3--Kazan ve Kombi Bacası:Kazanın bacaya direk ve 30 derece eğimle bağlanması her kazan için ayrı ayrı çift cidarlı paslanmaz çelik baca kullanmak suretiyle baca çıkışı sağlanabilir ayrıca, baca altında kurum temizleme kapağının bulunmasıda gerekir.

3.1--Kombiler ve şohbenler için  hermetik(pencereden bacalı) baca kullanılabilir.

4--Kalorifer Kolon Boruları:Kalorifer Boruları Kolon şemasında her kolonu Bodrum Katta  tavan inişinde 45 derece kırmak suretiyle bodrum tavanında ana hata bağlamak ve 45 derece kırılan boruların üstüne de kosva (kolon kalorifer su boşaltma vanası) konulması gerekir.

5--Doğalgaz Kazan Seçimi:Kazanların atmosferik brülörlü(baca gazı emisyonu düşük),yüksek modülasyonlu dilimli(yerinde montaj) kazan olması  gerekir.,Yoğuşmalı kazan veya kombiler seçilmelidir.

6--Doğalgaz Bağlantıları:

6.1--Kazan dairesi doğal gaz vanasının kazan dairesi dışında ve de kazana bağlanma noktasında olması.                                                                                                                                                                    

6.2--Doğalgazlı Kazan dairesi için aydınlatmanın  tavandan 1 m aşağıda duvarda olması gerekir.

7--Kazan beslemesi için temiz su hattından kazana ½ “ hat bağlanması gerekir.                                                                  

7--Kazan dairesi pis suyu için 20x20x100 cm ızgara kanal yapılması ve pis su tesisatına patlama riskine karşı sifon ile bağlanması.

8--Kazan dairesinde 1 adet yangın tüpü bulundurulması gerekmektedir.                                                                                 

9--Kazan için 20 cm lik betonarme kaide yapılması gerekir.Kazan lastik takozlarla bu kaideye oturtulmalı.                                                                                                   

10--Kazan dairesi için zeminin pürüzlü seramik ile kaplanması gerekir.

11—Kazan dairesine doğalgaz alarm sensörü takılması ve bunun diyafonun kapıcı-güvenlik odasına bağlanması.                                                                                          

7--Kombilerve Kazanlarda  Verimlilik İçin Otomasyon :                                                                                              

7.1--Üç Yollu Vana Kullanılması:Üç yollu Vana Kullanımı:-Kalorifer kazanlarında gidiş ile dönüş boruları arasında 3 yollu vana kullanılacaktır.Bu vana ile kalorifer dönüş suyu kazana girmeden , kalorifer gidiş-ısıtma suyu ile karıştırılır.

7.2--Ekonomizer Kullanılması:Kazan çıkışında baca girişine  ekonomizer-baca gazı ısı geri kazanım sistemi  konularak,kazana dönen suyun ön ısıtması ekonomizerde sağlanması ardından kazana girmesi ve bu suretle yakıt tasarrufu sağlanması amaçlanır.

7.3--Kazan ve Kombi İçin Dış ve İç Ortam Termostadı  Kullanılması:

1--Kazan brülörü için kazan panosuna bağlı  iç ortam termostadı ve dış ortam termostadı takılır.İç ortam termostadı 18 C ye ,dış ortam termostadı ise 16 C ye ayarlanır.

1.1--Sıcaklık bu değerlerin altına düştüğünde brülör devreye girer. Sıcaklık bu seçilen eşik değerlerin altına düştüğünde brülör devreye girer.                                                                                                         

2--Kombiye bağlı iç ve dış ortam termostadı kullanmak                                                                                                                  

7.4--Radyatörlerde Termostatik Radyatör  Vana Kullanılması:

1—Termostatik radyatör vanası ,ortamda her 1 derece sıcaklık değişimi ortlama % 6 tasarruf sağlayabilmektedir.

2—Merkezi sistemde her radyatör için kullanılması gerekliolan Termostatik vana İstenilen-ayar edilen  oda sıcaklığına göre su debisini ayarlayarak % 15-25 oranında enerji tasarrufu sağlar

7.5—Ayrıca Radyatörün arkasına-Radyatör duvar arasına ısı yansıtma paneli- parlak yansıtıcı değil siyah yansıtıcı panel koymak.(araştırmaya göre siyah panel koymak oda verimini artırıyor)

7.5--Doğalgazlı kazan seçiminde Yoğuşmalı kazan veya kombiler seçilmelidir.

7.6--Kalorifer suyu su sıcaklığını ölçen bir sensörle  kazan brülörü  kumanda ettirilerek gereksiz sıcak su ısıtması yapılmaz ve bu suretle tasarruf sağlanabilir.

7.7-- İnverterli Sirkülasyon Pompası Kullanmak:Kaloriferli kazanların,sirkülasyon pompaları 3 hızlı-inverterli olması gerekir.                                                                                                                                                    

7.8--Yılda iki kez baca gazı analizi yaptırılarak,kombi-kazan brülör ayarları yeniden ayarlanmalıdır.

7.9--Yakıt Paylaşım Yöntemi:

1--Ön ödemeli-kartlı kalorimetre ile yakıt gideri paylaşımı

2--Ön ödemesiz-kablolu kalorimetre uygulaması ile yakıt gideri paylaşımı.

3--KalorimetrelerinBağlanması:1--Kat da her daire için,örneğin kat da iki daire varsa her iki daire için her daire kapısı önünde veya şaftta, tıpkı temiz su borusu gibi bir çift boru düşeyde çıkacak aynı düşeyde ki daireler çıkan bu bir çift borulara bağlanacaktır.

4--Dairelerin kartlı kalorimetreleri için site yönetimi kartlı kalorimetre satan firma(techem ,ista vs) ile sözleşmelerini imzalayarak-bakım anlaşmalarını sağlamış olması gerekir ve kalorimetrelerin aylık ücretlendirme dökümü programları firma tarafından site yönetimine devredilmiş olması gerekir.

5—Kartlı kalorimetreler katda her 2-3 daire için oluşturulmuş tesisat şaftından(zemin kat da dükkandan da) çekilen kalorifer borularında dönüş hattına bağlamak.               

7.10--Merkezi Kalorifer Tesisatı Sistem Elemanları:

a)--1 adet yönetici bilgisayarı

b)--Daire sayısı kadar kartlı kalorimetre 

c)--Yakıt Gideri Paylaşım Kurulum programı

d)--Daire sayısı kadar doğalgazlı hermetik sıcak su şohbeni 

e)-1 adet dilimli-atmosferik brülörlü-yoğuşmalı kalorifer kazanı

f)--1 adet baca bağlantılı ekonomizer

g)-kazana bağlı iç ve dış ortam termostadı

h)--Çift cidarlı paslanmaz çelik baca

k)-alt-üst havalandırma pencereleri

l)-1 adet 3 hızlı ikiz sirkülasyon pompası ve 1 adet kapalı genleşme deposu

k)--kazan dairesi içi fayans kaplı-kazan için 20 cm kaide-duvardan aydınlatma-dışa ve içe açılır 2 adet kapı.

l)--kazan gidiş-dönüş ü arasına 3 yollu vana

m)--Yeni Enerji performans yönetmeliğine göre  Radyatörlerde termostadlı radyatör vanası kullanılması gerekmektedir.

n)--İşyerlerinde Boylerli merkezi sıcak su sistemi kurulmalıdır.Bu sistem çift serpantinli güneş kollektörü bağlantılı olması halinde sıcak su üretiminde tasarruf sağlanacaktır.

8--Sıcak su üretimi için ;

1-Doğalgazlı hermetik şohben kullanılabilir.

2-Kazana bağlı merkezi boyler tesisatı yapılabilir.

3-Kazan beslemeli Merkezi boylerin yada daire için küçük boyler kullanmak sureti ile  üretilecek sıcak su  işyerlerinde veya isteğe göre konutlarda  sıcak su ihtiyacını karşılayabilir.

4—Toplam İnşaat Alanı 20.000 m2 üzerinde olan yerlerde çatıda-çatıda güney cepheye 30 derece eğime-çatının üzerine  yatırılmış  güneş kolektörlü sıcak su sistemi kurmak ve bunu çift serpantinli merkezi boylerden irtibatlandırmak.

4.1--Sıcak Su Üretimi İçin Güneş Enerjisi Kullanımı:

8.4.1--Enerji Performans Yönetmeliğne göreBinalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (5/12/2008 --S: 27075) Göre-Yeni yapılacak olan ve yapı ruhsatına esas-kullanım alanı 20.000 m2 üzerinde olan binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla,

yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı  hava, toprak veya su kaynaklı ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon gibi sistem çözümleri(doğalgaz-rüzgar-jeotermal,su santralleri vs) tasarımcılar tarafından projelendirme aşamasında analiz edilir.

Bu uygulamalardan biri veya birkaçı, Bakanlık tarafından yayımlanan birim fiyatlar esas alınmak suretiyle hesaplanan, binanın toplam maliyetinin en az yüzde onuna karşılık gelecek şekilde yapılır.”  

4.1.2--Güneş kollektörlerinden sağlanan sıcak su  plakalı eşanjörler ile , Sıcak kullanma suyu hattına bağlanarak  sıcak kullanma suyu ihtiyacı güneş enerjisinden büyük oranda sağlanabilir.

Güneş kolektörlerinden gelen hat yine ile yine plakalı eşanjör ve pompa ile kapalı devre olarak ısıtma hattına bağlanarak kazan ısıtmasına yardım edebilir.

1--Güneş enerji destekli plakalı eşanjöre  giren soğuk su hattı plakalı eşanjörden  ısısını alıp sıcak su musluklarına gider.

2--Güneş enerjili kapalı devre sistemlerde donmaya karşı ya antifriz kullanılabilir yada sistemdeki su boşaltılabilir

9--Isıtmada Kombi Kullanımı:

9.1--Daire içinde Kombi kullanımı ile  hem sıcak su üretimi yapılır hemde kalorifer ısıtması yapılır.Bacalı Kombiler banyoya ve 8 m3 den az hacimli yerlere konulması uygun değildir.

9.2--Hermetik(Penecereden gaz çıkış borusun dışarıya uzatıldığı) kombiler mutlaka dış duvara veya ona yakın bir bir yere monte edilmeli,kombi gaz borusu binadan dışarıya(aydınlığa olmaz) verilmelidir.

9.3--Modern kombiler ile 30.000( iyi izolasyonlu binada 300 m2 için) -40.000 kcal/h ısı kaybı karşılanabilir.

9.4--Kombi yerine kat kaloriferi kullanıldığında  sıcak su kullanımı talep edilirse  kazana ayrıca dışarıdan bir boyler ilave edilmelidir.Kısaca kat kaloriferlerinde kombi gibi sıcak su üretimi yoktur.

9.5--Kombi Seçimi: Kombi seçiminde ON-OFF çalışan kombiler yerine verimleri yüksek modülasyonlu çalışan  yoğuşmalı kombiler tercih edilmelidir.

4-Sıcak Su Üretimi İçin Güneş Enerjisi Kullanımı:

4.1--Güneş enerjisi ile sağlanan sıcak su  ile boyler  yani sıcak su sistemini beslenebilir.

4.2--Güneş kollektöründen gelen sıcak su çift serpantinli boylere girere ve oradan tekrar güneş kollektörüne geri döner.

4.3--Güneş enerjili destekli Çift serpantinli boylere  giren sıcak su hattı boylerden ısısını alıp sıcak su musluklarına gider.

4.4--Güneş enerjili sistemlerde donmaya karşı ya antifriz kullanılabilir yada sistemdeki su boşaltılabilir.

4.1--Sıcak Su Üretiminde Pratik Güneş Enerjisi Kullanımı:

Örneğin konutlarda kombi sıcak su hattı güneş enerjisi ile beslenebilir.Bunun  için:

1--Tek dairelik bir apartmanda kat sahanlığından çatıya bir çift boru çıkar.Bu borunun gidiş hattına her dairenin saat çıkışından bir hat bağlanır.

1.1--Dönüş hattı ise kombilerin kullanım sıcak su hattına üç yollu vana ile bağlanır.

2-Gidiş ve dönüş hattı çatıda boylere bağlanır.Ayrıca boyleri ısıtmak için güneş kollektörü kullanılır.

2.1--Yani güneş kollektörü boyleri,boylerde gidiş-dönüş hattıyla dairelerin kombi sıcak su hattını besler.

2.2--Bu anlamda çatıda boylere gidiş-dönüş hattı ile güneş kollektörü giriş-çıkış olmak üzere 4 adet boru bağlantısı yapılır.

3--Dönüş hattından gelen sıcak su kombi sıcak su hattına 3 yollu termostatik vana ile bağlanır(Te yapılır).

3.1--Yani 3 yollu vana sıcaklığı 50 C ye ayarlanır.50 C nin üstünde boylerden(güneş kollektöründen gelen sıcak) gelen su kapatılır 

3.2--altında ise boylerden gelen su kombi sıcak su bağlantısında  şehir şebekesi ile karıştırılıp boylere girer.

4-Kombili-Güneş Kollektörlü Kalorifer Isıtması:

1--Örneğin 3-4 derece sıcak iklim bölgelerinde Güneşle sıcak su üretimi yerine kombide kaloriferleri desteklemek için güneş kollektöründen yararlanılacaksa ,yine kat sahanlığından bir çif boru çıkar.

2--Her kat da bu borulardan kombi kalorifer gidiş ve dönüş hattına bağlı daire boyleri ile bağlantı yapılır.

3--Gidiş ve dönüş hattının sirkülasyonu için  bodrum katta 1 adet sirkülasyon pompası ve kapalı genleşme deposu konulur.

4--Ve hat bodrumda ring yapılır -çatıda ise boylere girer.

5--Boyleri ısıtmak için ise güneş kollektöründen yararlanılır.

4.5--Isıtmada Kombi Kullanımı:

1--Daire içinde Kombi kullanımı ile  hem sıcak su üretimi yapılır hemde kalorifer ısıtması yapılır.

2--Bacalı Kombiler banyoya ve 8 m3 den az hacimli yerlere konulması uygun değildir.

3--Hermetik(Penecereden gaz çıkış borusun dışarıya uzatıldığı) kombiler mutlaka dış duvara veya ona yakın bir bir yere monte edilmeli,kombi gaz borusu binadan dışarıya(aydınlığa olmaz) verilmelidir.

4--Modern kombiler ile 30.000( iyi izolasyonlu binada 300 m2 için) -40.000 kcal/h ısı kaybı karşılanabilir.

5--Kombi yerine kat kaloriferi kullanıldığında  sıcak su kullanımı talep edilirse  kazana ayrıca dışarıdan bir boyler ilave edilmelidir.

5.1--Kısaca kat kaloriferlerinde kombi gibi sıcak su üretimi yoktur.

4.5.1--Sıcak Su Üretiminde Kombi Kullanımı:

Örneğin bir caminin şadırvanlarından kışın sıcak su isteniyorsa bunun için kombi düşünülecekse:

1-Şadırvan boru hattının iki ucu ring yapılır yani birleştirilerek su akımı dengelenir.

2-Ring yapılmış şadırvan boru hattına boylerden sıcak su sağlanır.Boylere şehir şebekesi girer,boylerden ısınmış sıcak su şadırvan hattına gider.

3--Boyleri ısıtmak için kombi kullanılır.Yani boyler ısıtma hattına kombiden gelen sıcak su girer,ve boylerden çıkan soğumuş su tekrar ısınmak için kombiye girer.

3.1--Şadırvan su sıcaklığı kombiden ayarlanır.

4.6--Sıcak Su Üretiminde Şofben Kullanımı:Sıcak su üretimi için hermetik şofben de kullanılabilir.Özellikle merkezi ısıtmada sıcak su üretimi için mufaklarda hermetik şofben kullanılabilir.Alev  sönmesi ve lodoslu havalarda ortaya çıkan baca tepmesine karşı gazı anında kesen emniyet sistemleri hem şofben hem kombi hemde sobalarda mevcut olmalıdır.

5--Sobalı Isıtma:

1--Daire ısıtmasında atmosferik brülörlü bacalı sobalar kullanılabilir.Baca bağlantıları kısa tutulmalı ve

2--bu sobalar  ortam havasını tükettiği için 5 m3 den küçük hacimlere yerleştirilmemelidir.Bu sobalar bacalı olduğu gibi hermetik tiptede olabilir.

3--Hermetik doğalgaz sobalarında yanma havası kendi silindirik sac hermetik bacasıyla yanmış gazları ortadaki borudan verirken,onun etrafındaki borudan ise yanma havasını sobaya verirler.

4--Termostat ayarı ile istenilen sıcaklıkta  otomatik ateşleme ile yanar ve alev söndüğünde gazı kesen sistem vardır.

6--Kombi,Şofben,Kat Kaloriferi,Kazan,Doğalgaz Sobalarının mutlaka TSE,CE,ISO 9001-9002 Belgelerin varlığı aranmalı ve emniyet sistemleri niteliklerine dikkat edilmelidir.

7--Boru İzolasyonu:Tesisatta bulunan sıcak su boruları kendi çapları kadar kalınlıkta  hazır fabrike ısı yalıtım elemanları-mantoları-ceketleri ile yalıtılmalıdır.

7--Kombi Seçimi: Kombi seçiminde ON-OFF çalışan kombiler yerine verimleri yüksek modülasyonlu çalışan  yoğuşmalı kombiler tercih edilmelidir. 

7--Sıcak su üretimi için ;

1-Doğalgazlı hermetik şohben kullanılabilir.

2-Kazana bağlı merkezi boyler tesisatı yapılabilir.

3-Kazan beslemeli Merkezi boylerin yada daire için küçük boyler kullanmak sureti ile  üretilecek sıcak su  işyerlerinde veya isteğe göre konutlarda  sıcak su ihtiyacını karşılayabilir.

3.1--Öte yandan çift serpantinli merkezi boylerden sıcak su sağlanmasında  güneş enerjisi-güneş kolektörlerinden yararlanılabilir.

3.1--Kombili sistemde yada merkezi kazan için diğer  bir yöntem olarak ;

1--güneş kolektörlerine direk bağlantı yapılabilir.

2--Çatıya konan güneş kolektörlerinden  gelen sıcak su hattı ,kombi soğuk su  hattına girebilir.

3--Bu suretle Kombi sıcak suyuna ön ısıtma yapılmış olur.Kısaca şehir şebekesi direk güneş kollektörüne girer ve oradan ısınan sıcak su kombiye giriş yapar.

4--Bu suretle sıcak su üretiminde güneş enerjisinden yaralanılmış olur.Bu sistemde ayrıca güneş kolektörü  için pompa  kullanılmasına gerek yoktur.

5--Bu sistemde kgüneş kollektörüne  gelen su su yumuşatma ünitesinden geçirilip gelirse  kollektörde -kazanlarda-kombilerde kazan taşı oluşması önlenmiş olur.

6--Güneş enerjili sistemlerde donmaya karşı ya antifriz kullanılabilir yada sistemdeki su boşaltılabilir.

8--Radyatörlerde termostadlı radyatör vanası kullanılması uygun olacaktır.

1--Radyatörlerde mutlaka termostadlı radyatör vana kullanılması gerekir.

1.1--Ayrıca  kalorifer tesisatında reglaj yapılması önemlidir..

2--Normal radyatör vanalarında  reglaj yapılmaz ise kombi pompasının bastığı sıcak su ilk iki radyatörle kombi arasında dolanır dururve diğer radyatörlere sıcak su gitmez.                             

3--Kısaca radyatörden uzaklaştıkça radyatör sayısı kadar tur  arttırılır.Bu anlamda normal radyatör vanası 4 tur atıyor ise en son radyatör sonuna kadar açılır. Kombiye yakın ilk radyatör ¼-1 tur , ,2. Radyatör  2/4=%50-2 tur,üçüncü radyatör ise 3 tur,son 4. Radyatör ise tam açılır.                                                                            

4--Öte yandan sıcaklıklarda dikkate alındığında bu çevirme işlemi örneğin mutfak-18 C-yada1 tur eksiltilir veya salon kullanılıyor ise 22 C için ayrıca 1 tur fazla arttırılır. Salon kullanılmıyor ise normal radyatör gibi işlem yapılır.                                                                                                                                   

5--Bu tür ayarlama-radyatörlerde reglaj yapmak yerine 12 TL lik normal vana yerine 20-25 TL varilerek ayarlanabilir termostadlı radyatör vanası da takılabilir.

8.1--Kombiye İç Ortam-Dış Ortam Termostadı Takılması:

1--kombiye bağlı fiyatı yaklaşık 200-250  TL olan bir iç ortam-dış ortam termostadı takılır.ve

2--kombi iç ortam termostadı 18-20 C  ye dış  ortam termostadı 10-16 C ye ayarlanır.

3--İşyerlerinde ise iç ortam termostadı ise yine 18 C ye ayarlanır.

4--Yapılan reglaj ve iç-dış ortam termostadları ile kombi sürekli düzenli aynı ısıda çalışır veciddi anlamda  yakıt tasarrufu da  sağlanmış olur.

10--Merkezi Isıtmada Kaskad Sistem Kullanımı:

1--Kaskad sistemlerde verim yoğuşmalı kombi kullanımı ile %110 kadar çıkabilmektedir.

2--Tek kontrol panosu ile 12 kazana kadar kaskad yapılabilmektedir.50.000 kcal/h lik kombiler ile 12x50.000=600.000 kcal/h ısıtma sağlanabilir.

3--Kaskad sistemde bütün kazanlar modülasyonlu olarak çalışabilmektedir.Kısaca binanın  o anlık ihtiyacı kadar olan ısıyı üretmek için kazanlar sırayla devreye girip-çıkmaktadır.Cihazların birinde arıza olması durumunda diğer kazanlar bu eksikliği tamamlayabilmektedir.

4--Kaskad sistem bütünüyle duvara yerleştirileceği için zeminde yer tasarrufu sağlanabilmektedir.

5--Kazanlar hermetik  veya bacalı olarak uygulanabilmektedir.

6--Baca gazı Emisyonu normal yanmaya göre  COx % 80--NOx de ise % 90 daha düşüktür.

11--Bacalar:

1--Her kazan için standardına ve çapına uygun ayrı bir baca yapılmalıdır.

2--Kazan bacalarına şofben, kombi, kat kaloriferi ve jeneratör gibi başka cihaz bacalarının bağlantısı yapılamaz.

3--Bacalar mümkünse bina içinde olmalıdır. Zorunlu hallerde, bacanın bina dışında yapılması gerekirse soğumaması için yeterli ısı yalıtımı ve yoğuşmanın korozzif etkilerine karşı -doğalgaz kazanları için çift cidarlı-ses iletimine karşı iki cidar arsında cam yünlü olacak biçimde  paslanmaz çelik baca.

Katı ve sıvı yakıtlı tesis bacaları dolu tuğla (içi sıvalı) veya ateş tuğlası ile yapılabilir.Ayrıca baca topraklaması da yapılmalıdır.

4--Bacaların en altında bir temizleme kapağı bulunmalıdır.

5--Gaz yakıtlı kazanlarda temizleme kapağına ek olarak drenaj düzeni-yoğuşma sularının kanalizasyona sifon ile bağlantısı yapılmalıdır.

6--Bacalar, yanlarındaki bina ve engellerden etkilenmeyecek şekilde en üst noktasından veya münferit binalarda mahya kotundan en az 1 m yükseklikte olmalı ve üzerine şapka yapılmalıdır.

9--Yüksek binaların bacalarında, genleşme ve bacanın kendini taşıması için gerekli tedbirler alınmış olmalıdır.

10--Baca kesiti zorunlu olmadıkça dairesel olmalıdır

8--Duman Kanalları, kolayca temizlenecek şekilde düzenlenmeli, gaz analizi için üzerinde ölçüm delikleri bırakılmalıdır. Kanal ana bacaya direkt ve %5 lik yükselen eğimle bağlanmalı  2 adet 45ø lik dirsekten fazla sapma olmamalı ve 90ø lik dirsek kesinlikle kullanılmamalıdır.

12--Çatıda Kazan Dairesi Uygulaması:

1—Çatıda kazan dairesi gerekli ses ve yangın yalıtımı-mimari şartlar sağlandığı sürece baca boyunu kısaltması-bodrum katda yangın-patlama çıkışına göre daha emniyetli olması nedeniyle tercih edilebilir.

2--Sıvı ve gaz yakıt kullanılması durumlarında kazan daireleri, gerekli tedbirleri almak koşuluyla çatıda tesis edilebilir. Bu durumda;

2.1- Statik hesaplarda kazan dairesindeki yüklemenin etkisi dikkate alınmalıdır. (Çatı döşemesine gelecek yük için Yaklaşık 1000-2000 kg/m2 alınabilir.)

2.2- Çatının altında ve yanındaki mahallere rahatsızlık verebilecek etkileri aktarmamak için yeterli akustik yalıtım uygulanmalıdır.

Bunun için Kazan dairesi duvarlar çift tuğla olarak Ytong-Bims ile örülüp araya borlu köpük yada taşyünü döşenmesi iç sıvanında perlitli sıva ile sıvanması –Döşemenin perlitli şap olarak atılması.

Kazan altına 20 cm yüksekliğinde  betonarme kaide yapmak.Kazanı ve Pompaları 15 cm kaidesine lastik takoz üstünde koymak.

2.3- Kazan dairesinden çıkış için uygun merdiven(ana merdiven+yangın merdiveni çatıya açılabilmeli) yapılmalıdır. Kapı ve pencereler kaçış yönünde, kilitsiz ve kolay açılabilecek şekilde düzenlenmelidir.

2.4—Kazan dairesi üst havalandırması için 50x50 baca yapılabilir.Alt havalandırma için tesisat şaftında 40x50 cm ölülerinde yerden 20 cm yukarıda menfez açılabilir.

3- Yakıt boru hattı doğal havalandırmalı(atmosfere açık tesisat şaftı), kolay müdahale edilebilen(katlarda açılabilir kapaklı) bir dikey tesisat kanalı veya merdiven boşluğunda duvara yakın olacak şekilde düzenlenmelidir.

4- Havalandırma ve diğer kriterler bodrum kazan daireleri ile aynı olmalıdır.

13—Isıtmada Merkezi Klima Kullanımı:

1—Yönetmeliğe göre Net kullanım alanı 2000 m2 üstünde olan binalar merkezi kazan daireli olarak ısıtılabildiği gibi merkezi klima-VRF yapılabilir.

1.1--VRF-Çatıda dış üniteler-daire içinde 2-3 iç ünite ve 3-4 daireye bir dış ünite—ve borulama için tesisat şaftı(60x120 cm2)-dış ünitelerin üzerine üniteleri düşeyde 50 cm aşacak biçimde , ünite üstünden 60 cm yukarıda galvaniz sacdan güneş ışığından koruma yapılması.

2—Yapılan bir hesaplamada klima-ısı pompası ile ısıtma yapmak için ödenecek ücret,doğal gazın yaklaşık 3 katına mal olabilmekte.Bu anlamda en ucuz ısıtma klima ile ısıtmadır.

Klima bir ısı pompası olarak gazla çalışır mecaz olarak elektrikle değil.Isı pompası kışın dışarıdan ısı emip, daire pompalarken(pompalayan gazın-freon 22 in  buharlaşması-yoğuşması),yazın içeredeki ısıyı dışarı pompalar.

3—Merkezi Klima için çatı teras yapılırsa yeşil çatı +dış üniteler kullanılabilir.