Saf Su Tesis İşletme Kriterleri:
1--Standartla göre100 ml’de koliform bakteri içermemesi ve pH’nın 6,5-9,5 aralığında olması.
2--Korozyon
etkisinin en aza indirilmesi için AISI 316 L kalitede paslanmaz çelik tanklar
seçilmesi durumunda kimyasal veya ısısal sanitizasyon için de uygun olmaktadır.
3--Depolama tanklarında su seviyesinin
sürekli değişmesi nedeniyle ihtiyaç olan hava hareketinin sağlanması için
havalık (nefeslik) kullanılmalıdır.
4--Tankların üst ve alt kısımlarının ısısal
genleşmelerden dolayı deforme olmaması için bombeli yapılması önerilmektedir.
5--Depolama sırasında klor konsantrasyonu
0,1-0,3 ppm de tutularak suyun mikrobiyel olarak korunması mümkün olmaktadır.
6--İletkenliğin 50 µS/cm den daha az olması
durumunda klor ölçme sensörleri hassas olarak ölçüm yapamamaktadırlar.
7--Dağıtım sistemi:
7.1--Dağıtım sistemi boru donanımı içindeki tüm suyun sürekli dolaşımına ve periyodik olarak boşaltımına olanak verecek biçimde yapılmalıdır. Suyun sürekli türbülanslı dolaşımı sağlandığında sistemler mikrobiyel bakımdan daha problemsiz işletilmektedir.
7.2--Bu nedenle pompalar biofilm tabakası oluşumunu yavaşlatmak üzere tam türbülanslı akış koşullarını sağlamalıdır. Biofilm oluşumunu azaltıcı hız değerine ilişkin olarak 50 mm çapındaki hatlarda en az su sirkülasyon hızının 1,5-2 m/s, en fazla sirkülasyon hızının da 2,5 m/s olması önerilmektedir.
7.3--Ancak su gidiş
hızının 1,5-3 m/s aralığında kalma -sı, dönüş hızının ise 0,9 m/s den küçük
olmamasının yeterli olduğu gözlenmiştir. Su gidiş hızı olarak nominal değer 1,8
m/s alınması uygun olmaktadır.
8--Suyun oda sıcaklığında sürekli dolaşımı
sırasında sürtünmelerin oluşturduğu ısınmaların bertaraf edilmesi için soğutucu
eşanjör kullanılması gerekmektedir. 3 /4” çapında 30 m’lik bir paslanmaz saf su
sirkülasyon hattında 3 m/s hızla 24 saat dolaştırılan suyun sürtünme sonucunda
sıcaklığının 20ºC ‘tan 45ºC çıktığı gözlenmiştir.
10--Yeni bir boru donanımı sonrasında yapılacak sıcak su sanitizasyonundan önce serbest demir kirliliğinin ortadan kaldırması için sistem kimyasal olarak temizlenmesi gerekmektedir.
10.1--Mevcut boru donanımında herhangi bir kesme veya kaynak işlemi yapıldığında ya da herhangi bir yeni kelepçeli boru bağlatısı imal edilecek olduğunda bu yeni kaynak ve boru bağlantılarına pasivasyon işlemi uygulanmalıdır.
10.2--Pasivasyon işlemi ile
paslanmaz yüzeylerdeki demir uzaklaştırılmakta ve ince bir tabaka halinde
paslanmaya dayanıklı yüzey oluşturulmaktadır.
9--Sanitizasyon:
9.1--Mikroorganizmaları kontrol altında tutabilmek için dağıtım sistemi sanitizasyon yapılmasına olanak vermelidir.Bu nedenle su sistemlerinin sürekli dolaşım halindeki dağıtım hattına bağlanan morötesi ışın yayan lambalar yardımcı sanitizasyon elemanı olarak kullanılmaktadır.
9.2--Su sistemlerinde mikrobiyel seviye esas olarak
sanitizasyon işlemleri ile kontrol altında tutulmaktadır. Dalga boyu 254 nm
olan morötesi(UV) ışınların temas etmesi durumunda mikroorganizmaları öldürme
yeteneğine sahip olduğu bilinmektedir.
9.3--Bu lambalar alçak basınçlı cıva buharı
sayesinde dalga boyu 254 nm olan morötesi
ışın
yaymaktadırlar. Ancak bakterilerin ölümü sonucunda karbon dioksit açığa
çıkmaktadır. Bakterilerin ölümü ile ayrıca endotoksinler de ortaya çıktığından
morötesi lamba sistemi bir pirojen kaynağı olabilmektedir.
9.4--Isısal yöntemle sanitizasyonda periyodik veya sürekli, su sıcak olarak dolaştırılmakta ve ısıtma amacıyla genellikle buhar kullanılmaktadır.Isısal yöntem her ne kadar biofilm tabakası oluşumunu kontrol altında tutuyorsa da mevcut biofilm tabakalarının ortadan kaldırılmasında etkili olmamaktadır.
9.5--Sıcaklığı 65-80ºC ’de tutularak dağıtım
sisteminde dolaştırılan suyun, kendi kendini sanitize ettiği kabul edilmektedir.16 adet kullanım noktası olan 300 m’lik bir su dağıtım
hattında iki haftada bir suyun 80 ºC ta iki saat süreyle dolaştırılması ile
sisteminin bakteriyolojik bakımdan standartlarda istenilen koşullarda tutulduğu
gözlenmiştir.
Kaynakça: Tesisat Mühendisliği Dergisi Sayı:
93, s. 29-36, 2006-Erol BAL