1--Bina DoğalgazTesisatı:

1--Doğalgazlı daireler –işyerleri vs özellikle doğalgaz kaçağına karşı mutfakta   ocak veya kombiye yakın fiyatı 30 TL civarında olan fişli hazır ses alarmlı  doğalgaz sensörü koymak oldukça iyi bir çözüm olabilir.

2--Katodik Koruma Detayı:

Doğalgaz boru sisteminde katodik korumanın çalışma kontrolü:Toprağa bağlı bakır elektrot(topraklama barası ile) ile,doğalgaz borusu arasında yüksek istençli Voltmetre ile ölçme yapılıp, Voltmetreden en az 850 mV okunuyorsa  katodik koruma çalışıyor demektir.

3--Havalandırma Detayı olarak : 

a)-150 cm2 daire kesitli havalandırma menfezi   

b)-Kapının ,zeminden 2 cm yükseklikte kapı eşik altı boşluğunun var olması.

4--Kazan Brülör Bağlantı detayı:

Ayar seti..küresel Vana..musluklu manometre..gaz filtresi....test nipeli..gaz basınç regülatörü..relief valf..tahliye hattı..min.gaz basınç presostat..selenoid valf..brülör şeklinde olabilir.

5--Toprakaltı Boru Bağlantı detayı:

Döşemeden aşağı doğru: 30 cm toprak+(ikaz bandı+20 cm sarı kum+boru çapı+10 cm sarı kum)   

3)--Duvar detay geçişi:Duvarı karotla delme+çekomas””tik+kılıf boru+doğalgaz borusu

6--Bilgi: 

6.1--Doğalgazda kükürt olmadığı için yanma sonunda kükürte bağlı hava kirliliği ayaratan kükürtdioksit gibi gazlar  kül,is,kurum,katran gibi artıklar bulunmaz.Bu anlamda hava kirliliği yaratmadığı gibi cihazlarda sık sık temizlik yapılmasını gerektirmez.

6.2--Cihazların yanma yüzeylerinde artık madde oluşmadığı için cihaz ömürleri ve verimlilikleri yüksek tir.Doğalgaz son kokusuz olup,son kullanıcı için kokulandırılmaktadır.

6.3--Gaz kaçağı hissedildiğinde  öncelikle gaz vanasını kapatmak,pencere ve kapıları açarak ortamı havalandırmak, elektrik düğmeleri ile oynamamak ve 187 Doğalgaz acili aramak

7--Formüller:

7.1--Binalar için ana doğalgaz kolonu çapı genel formül-ampirik-yaklaşık: 

Qk(kcal/h):Kazan Kapasitesi

Konut—(Daire sayısına bağlı).

dg(mm)=daire sayısı+33

İşyeri –(kazan kapasitesine bağlı)………

dg(mm)=Qk(kcal/h)*0,00006+29

7.2--Doğalgaz Kazan Baca Çapı……….….

db(cm)=0,00008xQk+16

2--Doğalgaz Bilgileri ve Cihazları-Hesapları:

1—Bileşimi:

1--Doğalgazda % 70-90 metan, % 5-15 etan, 

<% 5 propan vs  

1.1--Doğal gaz sıvılaştırılıp (LPG) olarak kullanılabilir ve bileşiminde % 93 metan, % 5 etan ve % 2 propan vardır.

1—Fiziksel-Kimyasal-Biyolojik Özellikleri

1.1--Saflaştırılmış doğal gaz, renksiz ve kokusuzdur. Sülfür ihtiva eden bileşenler ilave edilerek, doğal gaza koku verilir.

1.1-- Tabii halde kokusuz olan doğalgaza, kullanıcının herhangi bir gaz kaçağını kolaylıkla fark edebilmesi için Dağıtım şebekesine verilen doğalgaza, çürük sarmısak kokusu(kokarca kokusu)  veren THT (Tetra Hidro Teofen) ve TBT(Tetra Butil Merkaptan) maddesi katılmaktadır.

1.2--Bilinenin aksine doğal gaz insan için zehirleyici bir gaz değildir. Solunduğunda kısa süre içinde baş dönmesi ve denge kaybı, bir süre sonra da bayılma ve ölüm gerçekleşir. Bunun nedeni ise zehirlenme değil oksijen alamamadır yani boğulmadır.

1.2.1--Doğal gazın havadan hafif olması sonucu solunduğunda ciğerlerde ince bir film tabakası oluşturup alveol yüzeylerini kaplar ve havayla teması keser. Oksijen ciğerler tarafından emilemez ve beyindeki oksijen miktarının azalması sonucu önce baş dönmesi ve baygınlık, ardından da ölüm gerçekleşir.

1.2.2--Havadan daha hafif bir gaz olduğundan kapalı alanlarda sızma halinde yukarılarda toplanır. Çok miktarda bulunduğu zaman ortamda oksijen azalacağından boğulmaya sebep olabilir. Bu nedenle doğalgaz kullanılan ortamların mutlaka havalandırılması gerekir.

1.2.2--Kişi doğal gaza maruz kalmışsa hemen temiz havaya çıkarılmalı, yere sırtüstü yatırılıp gövde 45 derece yana çevrilerek derin soluma yaptırılarak ciğer içindeki gazın dışarı çıkarılması sağlanmalıdır.

1.3—Öte yandan banyolarda  Şofben veya gazdan zehirlenmenin nedeni gazın yanması sırasında banyoya taze hava girişinin sağlanmaması(kapı altı tam kapalı-pencere olmaması) banyodaki mevcut oksijenin tamamının kullanılmasıdır.

1.3.1—Banyoda şofben kullanıldığı zaman,şofben yanarken oksijenin azalması ve yanmanın devam etmesi sonucu ortamda zehirli CO gazı oluşmaya başlar. Baca bağlantısı yoksa/iyi değilse yanma sonucu oluşan CO gazı ortama yayılarak zehirlenmeye neden olur. Bu anlamda banyolara yakıcı cihaz, asla monte edilmemelidir.

1.4-- 1 m3 doğalgazın yakılabilmesi için yaklaşık 10 m3 taze havaya ihtiyaç bulunmaktadır. Bu değerin anlamı doğalgazlı cihazlarda ,cihazın tükettiği doğalgaz ortamdaki havayı da ciddi anlamda tüketir.Ortamda oksijen kalmayınca yanma sona erer ve bu defa ortama doğalgaz sızmaya başlar.

1.4.1--Sonuç olarak doğalgaz cihazlarının olduğu yerlerde havalandırma menfezleri mutlaka açık olmalı ve ortamda kapı altlarından yada kapılar açık olmak suretiyle ortamda hava akışı sağlanmalıdır.

1.4.2—Doğalgaz cihazlarının  konulduğu   mahallere yerleştirilen ventilasyon  (havalandırma) menfezleri vasıtasıyla ortamda havalandırma yapılır.Bu menfezler atmosfere açık mutfak camına monte edilen plastik ızgaralar biçiminde olabilir.Bu menfezler asla kapatılmamalıdır.

3—Teknik Özellikler-Emniyet Kuralları:

1-- Doğalgazın yanabilmesi için hava ile % 5 -15 arasında karışım yapması gerekir. Karışım oranı bu aralığın altında ya da üstünde olursa doğalgaz yanmaz.

1.1--En iyi yanma karışımı,yaklaşık  % 10 doğalgaz ve % 90 havadır. Doğalgazın tutuşma sıcaklığı 650°C’dir. "Tam yanma“ anında mavi bir alevle yanar. Kötü yanmada kırmızı yıldızlı alev verir.

2--Doğalgaz cihazlarını yerleştirildikleri alanda 100 cm2 lik-13 cm çaplı havalandırma menfezi olmalıdır.

3--Doğalgaz cihazının bağlı olduğu bacaya teknik olarak başka hiçbir cihazın bağlanmaması gerekmektedir. Kıasaca baca müstakil olmalı.

5--Bazı servisler; bacalı cihazların baca çekişinin iyi olmaması veya hiç çekmemesi sebebiyle cihazın sık sık sönmesi şeklinde arıza gösteren cihazlara ait “baca sensörlerini” iptal etmektedirler.”Çok Tehlikeli bir uygulamadır”.

6--Hermetik kombinizi kapalı balkonlarda kutusu içinde kullanılırken havalandırma menfezlerini açık tutulması gerekir.Mutfakta hermetik kombi kullanırken baca uzunluğu 2.5 m geçmemelidir.

7--Şönt (ortak) bacalara, bacalı kombi, şofben veya soba bağlamayınız.Bu tür cihazlar mutlaka müstakil bir bacaya bağlanmalıdır.

8--Mutfaktaki doğalgazlı şofben veya kombi bacasını aspiratör bacasına bağlanmaz.

4—Doğalgaz Tesisatı Hatları::

1-- Doğalgaz tesisatı ana vanası:Binaya verilen gazı tamamen güvenli şekilde kesebilmek veya binada yer alan bir daireye giden gazı kontrol edebilmek maksadıyla hat başına yerleştirilen bir bağlantı aparattıdır.

2-- Dağıtım borusu :Ana emniyet vanası ve regülatörden hemen sonra başlayan ana kolona kadar olan ve  gaz sayaçlarının giriş bağlantılarına kadar düşey veya yatay çekilen hatlar.

3—Ana Kolon

4-- Sayaç bağlantı hattı:Kolonlar ile sayaç girişi arasında bulunan boru bağlantısıdır.

5--Tüketim hattı:Sayaçtan en son ayırım noktasına kadar olan ana borudur.

6--Ayırım hattı:Tüketim hattından çıkıp ve cihaz bağlantı vanasına kadar olan borulardır.

7--Cihaz bağlantı hattı:Cihaz bağlantı vanasından cihaza kadar olan hattır.

5--Doğalgaz Cihazları:

5.1--Doğalgaz Kaçak Dedektörü:Testo-317-2:

Cihaz özellikleri:

1--Gaz konsantrasyonu arttığında artan uyarı sesi

2--Limit değerler aşıldığında devamlı sesli alarm ile uyarı

3--Ölçüm Aralığı:

3.1--Metan-CH4:0...20.000 ppm

3.2--propan-C3H8:0...10.000 ppm

4-1.Alarm Limiti:100 ppm CH4,ç0  ppm C3H8

4.2--2.Alarm Limiti:10.000 ppm CH4, ç000 ppm C3H8

4.3-Batarya Ömrü:Yaklaşık 4 saat.-2x1,ç V-Bel Askısı-bataryası ile birlikte.

4.4--Çalışma Sıcaklığı:-ç/+4ç C

5.2--Doğalgaz Sayaçları:

1--Rotary Tip Doğalgaz Sayaçları,

2--Debimetreler,

3--GPRS Tabanlı uzaktan okuma AMR sistemi

5.3--Gaz Kesme Cihazları:

1--Sismik hareketi algılayan otomatik gaz kesme sistemleri

2--Sismik hareketi algılayan gaz ve enerji kesme cihazı

5.4--Gaz Kontrol ve Alarm Cihazları:

1--Ex-proof gaz dedektörü ve digital gaz dedektör paneli

2--Alarm Cihazları

3--Bieler+LAN 7021/7022 Serisi patlayıcı gaz kontrol/Alarm sistemleri

5.5--Manyetik Ventiller:

1--Manyetik Ventil

2--Yangın Emniyet Ventili

5.6--Solenoid Vanalar:

1--Solenoid Vanalar

2--ESV Serisi Solenoid Vanalar

3--Doğalgaz El Kontrollü Solenoid Valfler

5.7--Küresel Gaz Vanaları:

1--Küresel Vanalar

2--VR400/VR800 Serisi Multibloklar

5.6—Doğalgaz Sayaçları:

G4…………4 m3/h

G6…………10 m3/h

G16………..25 m3/h

G25………..40 m3/h

G40………..65 m3/h

G65……….100 m3/h

5.6.1—Formül: Sayaç çapı:

Formül:  G=Tük.Debisix0.65 

Örneğin 40 m3/h Tük debisi için G=40x0.65=25 çıkar…G25 sayaç kullanılacak.

6—Doğalgaz Tesisatı Hesap Formülleri:

1—Sürekli-Boru Kayıpları: 

Formül:   Pr/L(mbar/m)=0.14x V²/d⁵  

d(cm):boru çapı ,V(m3/h)=debi, 

Pr/L(mbar/m):boru sürekli basınç kaybı

1.1-- W=3.5 m/s şartı altında Pr/L(mbar/m)=0.167/d(cm)

1.2—Tam İfade:  Pr/L(mbar/m)=13920x V^1.82/d^4.82       

d(mm), V(m3/h)

2—Yerel(dirsek,vana vs) Kayıplar:

formül:  Pf(mbar)=0.004xzxW²

W=gaz akış hızı(m/s) , z:kayıp katsayısı

2.1—Tam ifade: Pf(mbar)=0.00396xzxW²

3—Yükselti Kaybı: Formül: Pa(mbar)=0.049xh(m)  

( - ) h.. yukarı,

( + ) h..aşağı işaretli olacak.  

h (m):düşeyde boru yüksekliği

4—Basınç Kaybı Sınırı-Kriter.. 

Pr+Pf+Pa<1.8 olmalı(İGDAŞ)

4.1—Boru içi Hızı:W(m/s)   

Formül:  W(m/s)=354x V/d²      V(m3/h),d(mm)

4.2—Boru çapı hesabında boru içi akış hızı 

300mbar için….10 m/s

21 mbar için….6 m/s  geçmemelidir.

4.3—Tesisat işletme basıncı   

daire içi en çok….....21 mbar olmalı.

Kazan dairesi için….21mbar-1 bar arası olmalıdır.

4.4—Doğalgazda kullanılan borular 1.5-2 mm et kalınlıklı olmalıdır.DN65 küçük borular siyah boru-üstünde doğal borusu olmalı-kaynaklı bağlantı yapılmalı.

4.5—Gaz verdikten sonra doğalgaz boruları boyanacak.Doğalgaz borularını korumak için katodik koruma-topraklama yapılacak ve magnezyum galvanik anot kullanılacak-toprak altı borular önce astar boya ile boyanıp 2-3 kat PE sargı ile sarılacaktır.

4.6—Ana kolon borusu bina girişine yakın-kuru-havanldırılmış-aydın yerde olmalı.Borular sıva üstü-açıktan geçirilip çelik kelepçelerle duvara tutturulacak.Dialatasyon yapılmış binalarda esnek bağlantı-kompansatör kullanılacak.

4.7—Doğalgazlı kazan dairelerinde lamba  kiriş altından 50 cm aşağıda floresan-exproof olmalı-lamba anahtarı-vana-pano kazan dairesi dışında olmalıdır.

4.8—Konutlar için Ocak+Kombi için Tüketim Debileri ve Emniyetli Boru Çapları Tablosu

1—Formüller:

1--Emniyetli Boru Çapı-Daire Sayısı:

1-3 daire arası…DN32, 

4 daireden sonra…formül: DN=Daire sayısı+40   Örneğin:30 daire için DN=30+40=70 mm..DN80

2--Emniyetli Boru Çapı-Tüketim Debisi:

Formül: DN=Tük Debisi+20   Örneğin:12 m3/h için DN=12+20=32 mm..DN32

2.1—Emniyetli Boru Çapı-Kazan-Cihaz Kapasitesi(kcal/h)

Formül: DN=(Kazan Kapsitesi(kcal/h)/7425)+20   

Örnek: 500.000 kcal/h için …

DN=(500.000/7425)+20=67+20=87 mm…DN100

 (ocak(1.6 m3/h)-Kombi(2.5 m3/h)-Soba(1.2 m3/h))

3--Doğalgaz Tesisat Boru Çapı Formülleri-Özet Bilgi:

1--Binalar için ana doğalgaz kolonu çapı genel formül:  

1.1--Konut—(Daire sayısına bağlı….....dg(mm)=daire sayısı+33

1.2--İşyeri –(kazan kapasitesine bağlı)………dg(mm)=Qk(kcal/h)*0,00006+29

2--Doğalgaz Baca Çapı……db(cm)=0,00008xQk+16

3--Doğalgaz Cihazları:

4.1--Doğalgaz Kaçak Dedektörü:Testo-317-2:

Cihaz özellikleri:

1--Gaz konsantrasyonu arttığında artan uyarı sesi

2--Limit değerler aşıldığında devamlı sesli alarm ile uyarı

3--Ölçüm Aralığı:

3.1--Metan-CH4:0...20.000 ppm

3.2--propan-C3H8:0...10.000 ppm

4-1.Alarm Limiti:100 ppm CH4,ç0  ppm C3H8

4.2--2.Alarm Limiti:10.000 ppm CH4, ç000 ppm C3H8

4.3-Batarya Ömrü:Yaklaşık 4 saat.-2x1,ç V-Bel Askısı-bataryası ile birlikte.

4.4--Çalışma Sıcaklığı:-ç/+4ç C

4.2--Doğalgaz Sayaçları:

1--Rotary Tip Doğalgaz Sayaçları,

2--Debimetreler,

3--GPRS Tabanlı uzaktan okuma AMR sistemi

4.3--Gaz Kesme Cihazları:

1--Sismik hareketi algılayan otomatik gaz kesme sistemleri

2--Sismik hareketi algılayan gaz ve enerji kesme cihazı

4.4--Gaz Kontrol ve Alarm Cihazları:

1--Ex-proof gaz dedektörü ve digital gaz dedektör paneli

2--Alarm Cihazları

3--Bieler+LAN 7021/7022 Serisi patlayıcı gaz kontrol/Alarm sistemleri

4.5--Manyetik Ventiller:

1--Manyetik Ventil

2--Yangın Emniyet Ventili

4.6--Solenoid Vanalar:

1--Solenoid Vanalar

2--ESV Serisi Solenoid Vanalar

3--Doğalgaz El Kontrollü Solenoid Valfler

4.7--Küresel Gaz Vanaları:

1--Küresel Vnalar

2--VR400/VR800 Serisi Multibloklar