Güneş Enerjisi ile Soğutma Yapma-Turizm Bölgelerinde:

1--Turistik Oteller, hastaneler ve birçok endüstriyel sanayi tesisi için buhar üretimi ve soğutma önemli bir ihtiyaçtır.

2-- Günümüzde özellikle turizm sektörünün ihtiyacı olan buhar, genelde doğalgazın bulunmadığı yöreler de, yüksek maliyetli sıvı yakıt, LPG veya elektrik enerjisi ile üretilmektedir.

3--Buhar sıkıştırmalı merkezi soğutma uygulamalarında ise elektrik tüketimi yoğun olan kompresörler kullanılmaktadır.

4-- Yeni geliştirilmiş güneş kollektörü destekli sistemler ile buhar üretimi son derece ekonomik bir durum arz etmektedir.

5—Üretilen buharın Kış aylarında ısıtmada ve pişirmede kullanımının yanı sıra, yaz aylarında da alışılmış kompresörlü soğutma sistemlerinin kullanımı yerine, buhar girdili soğurmalı soğutma gruplarının kullanılması ile klima amaçlı soğutma uygulamalarında kullanılabilir.

6--Güneş kollektörleri ile binaların yıl boyunca soğutma, ısıtma, pişirme ve sıcak su ihtiyaçlarının yüksek yük faktörü ile karşılanmasını olanaklı hale gelebilmektedir.

7-- Güneş kollektörlerinde birim enerji yakıt payının olmaması nedeniyle enerji maliyeti doğrudan kollektörün yatırım maliyetine, dolayısıyla amortisman giderine bağlıdır.

7.1-- Amortisman giderini ise en başta yıllık ortalama kollektör yük faktörü belirler.

7.2--Yıllık ortalama yük faktörü yerel koşullara bağlı olarak, düzlemsel kollektörlerde en düşük, güneş takipli çizgisel odaklamalı kollektörlerde ise çok daha yüksektir.

7.3—Yine aynı bağlamda Noktasal odaklı güneş kollektörlerinin özgül yatırım maliyetleri çizgisel odaklamalılara oranla çok daha yüksektir.

8--Bu nedenle gelişmiş güneş kollektör destekli alışılmış enerji sistemleri yıl boyunca proses, ısıtma ve soğutma yükleri bulunan tekstil ve benzeri endüstriyel tesisler için enerji ve çevre ekonomisi yönünden uygun bir çözüm oluşturmaktadır

9--Ekonomik sektörlere yönelik, orta ve yüksek sıcaklıklarda (100-300°C) ve debilerde iş akışkanı üretmek için en uygun güneş kollektörü türü,

9.1--üretim ve işletmedeki basitliği,

9.2--büyük çizgisel odaklama hacmi,

9.3--kollektörlerin yan yana eklenmesi yolu ile ısıl kapasite artırma özelliği,

9.4--tek eksende (doğu-batı) güneş takibinin yeterli olması vb. nedenlerden dolayı parabolik oluk tipi güneş kollektörüdür

9.5--Bu tip kollektörler ile elde edilen ısı, sadece soğurmalı soğutma uygulamalarında değil, proses buhar üretimi ve sıcak su temini için de kullanılabilir.

9.5.1--Böylece kurulan sistemin birçok uygulamada kullanılmasıyla, işletme giderleri azalır ve amortisman süresi kısaltılarak sistemin ekonomik uygulanabilirliği artırılabilir.

10--Düz güneş kollektörleri sadece güneş öğlesinde 3-4 saat , çizgisel odaklamalı güneş kollektörleri güneş doğuşu ile batışı arasında yeterli etkinlikte (yüksek yük faktörlü, dar yamuk), noktasal odaklamalı güneş kollektörleri ise gün boyunca en etkin biçimde (en yüksek yük faktörlü, geniş yamuk) ışın emmekte ve güneşsel ısı üretmektedir.

11--Bu nedenle düşük maliyetli düz güneş kollektör sistemleri, düşük yük faktörleri ile ancak sıcak su üretimi gibi düşük ekserjili uygulamalarda kendilerini uygun sürede amorte edebilmektedir.

12--Yüksek sıcaklık uygulamalarında, yüksek verimli ve pahalı çizgisel odaklamalı kollektörlerin kullanımının ekonomik olabilmesi için sistemin yük faktörünün yükseltilmesi yani daha çok iş için bu kollektörleri kullanmak gerekir.

13--Bu şekilde ilk yatırım maliyeti yüksek, fakat işletme giderleri çok düşük olan güneş enerjisi sistemleri, ilk yatırım maliyeti düşük ancak işletme giderleri yüksek olan alışılmış sistemlere karşı ekonomik ve avantajlı hale getirilebilir.

14-- Isı depolamanın yapılması ile güneş enerjili sistemlerle, güneş enerjisinden faydalanma süresi arttırılabilir

15--Günümüzde yüksek sıcaklık güneş enerjisi uygulamalarının ekonomik olabilmesi için genelde parabolik oluk tipi güneş kollektörlerinin kullanılması gerekmektedir.

16—Turizm bölgelerinde soğutma sistemindeki kompresörlü sıkıştırma işleminin yerine doğrudan güneşsel ısı ekser jisinin kullanıldığı soğurmalı (absorpsiyonlu) soğutma sistemleri kullanılabilir.   16.1—Öte yandan Performans katsayısı daha yüksek olan çift kademeli soğurmalı soğutma sistemlerinde, daha yüksek ekserjili-sıcaklıklı buhar kullanıldığından, kullanılan buhar debisi tek kademeli sistemlere kıyasla daha düşüktür

17--Yakıt ve elektrik tüketiminin hızla arttığı günümüzde, turizm ve tekstil sektöründe olduğu gibi güneş destekli, yükseltilmiş yük faktörlü, tümleşik enerji uygulamalarının (ısıtma, soğutma, proses, pişirme, yıkama vb. ısıl yükler) artan bir hızla yaygınlaşması beklenmektedir.

19—Bu bilgiler doğrultusunda özellikle Turizm bölgelerinde kendisini kısa sürede amorti edecek olan ve işletme masraflarında ciddi düşüşler sağlayabilen kışın mutfak,çamaşırhane ve ısıtma için yazında absorbsiyonlu soğutma sisteminin ihtiyacı olan orta-yüksek sıcaklıkta buhar üreten parabolik güneş kollektörlerinin kurulması ve de sistemin verimini artırmak için toprak depolamalı çözümleri uygulamak en uygun yöntem olabilir.

19.1—Ayrıca parabolik güneş kollektörü üretiminde yerli oyuncuların hızla bu alana girmesi ile bu tip kollektörlerin ucuzlamasını sağladığı gibi,turizm bölgelerindeki konaklama tesislerinin de düşen işletme giderlerine bağlı olarak rekabet şanslarını daha kuvvetli hale getirebilir.

Kaynakça:Tesisat Mühendisliği Dergisi Sayı: 94, s. 17-23, 2006-Güneş Kollektörü Uygulamaları ile İlgili Ekonomik Analizler-Levent ÇOLAK, Ali DURMAZ

2--Güneş Enerjili Sıcak Su Üretimi-İller:

1-- Halen ülkemizde kurulu olan güneş kolektörleri miktarı 12 milyon m2 olup, yıllık üretim hacmi 750 bin m2’dir ve bu üretimin bir miktarı ihraç edilmektedir.

1.1--Güneş enerjisinden ısı enerjisi yıllık üretimi 420 bin TEP civarındadır. Bu hali ile ülkemiz dünyada kayda değer bir güneş kolektörü üreticisi ve kullanıcısı durumundadır.

1.2—Ancak bu kurulu alan ülke nüfusu ile orantılandığında, kişi başına düşen güneş enerjisi miktarı düşük değerdedir.

2—Çalışmanın konusu olan iller için En düşük ışınım değerleri ve dış hava sıcaklığının olduğu Ocak ayında güneş enerjisinden aylık faydalanma oranı ve optimum kollektör alanları ve Yıllık güneş enerjisinden faydalanma oranı;

İzmir için…….% 39……4.1 m2………%67

Trabzon için…% 21 ……5.5 m2………%49

Hakkâri için…% 16……..4.2 m2………%56  olarak belirlenmiştir.

3—Sonuç olarak Ülkemiz enerji tüketiminde %73 gibi yüksek bir dışa bağımlılık yaşamaktadır. Bu noktada yerli ve yenilenebilir enerjilerin kullanım oranların arttırılması gerekmektedir. Dolayısı ile belirlenen yıllık faydalanma oranları, enerji tasarrufu açısından önemlidir