Jeotermal Enerji ile Kültür Balıkçılığı Yapmak:

1--Jeotermal enerjinin kullanılan kısmının sektörlere göre dağılımı;

1--%37’si……….mekan ısıtma uygulamaları, 

2--%22’si……… banyo ve yüzme havuzu ısıtma sı,

3--%14’ü……….ısı pompası uygulamaları,

4--%12’si ………sera ısıtması,

5--%7’si……….. aquakültür uygulamaları

6-- %6’sı ……….endüstriyel amaçlı ısıl işlemler ve

7--kalan kısmı ise………….. tarım ürünlerinin kurutulması, kar eritme, iklimlendirme uygulamaları ve diğer kullanımlardır.

1.1--Türkiyede jeotermal alanların % 95 i çoğunlukla doğrudan kullanım uygulamaları olan düşük ve orta entalpili alanlardır.

1.2—Türkiyede toplam konutların % 30 u jeotermal enerji tarafından ısıtılabilir.

1.3—Toplam jeotermal potansiyelin % 6 sı ancek değerlendirilmiştir.Finansal destek sağlanması halinde 2015 yılı için 99 MW olan kurulu güç 300 MW ,2084 MW olan kurulu ısı kapasitesinin 4000 MW daha artıralabilmesi hefelenmektedir.

1.4—Türkiye de sıcaklığı 20-242 C arasında değişen 1500 dolayında sıcak ve mineralli su kaynağı ile ekonomik ölçekte kullanılabilecek 195 jeotermal alan bulunmakta.800 jeotermal araştırma ve üretim sondajı ve 200 gradyan sondajı yaplımış olup, Türkiyenin jeotermal ısı kapasitesi yaklaşık 31500 MW olarak hesaplanmıştır.

2--Jeotermal enerjinin doğrudan kullanımı ile ilgili önemli alanlardan birisi de aqua kültür uygulamalarıdır. Bu uygulama ile deniz ve göllerde yaşa yan bir çok balık ve diğer su canlıları daha hızlı ve ekonomik yetiştirebilmektedir.

3--Ülkemizin su ürünleri üretimi 594 bin tondur ve bu üretimin 67 bin tonu kültür balıkçılığından sağlanmakta olup,ihracatın %60’ı kültür balıkçılığından yapılmaktadır.

4--Aquakültür uygulamalarında yaygın olarak üretilen su canlıları; sazan, levrek, kefal, somon,kedi balığı, yılan balığı, tilapiadır.

5--Jeotermal enerjili aquakültür uygulamalarında, normal aquakültür uygulamalarına göre, az bir sürede daha çok balık üretilebileceği saptanmıştır.

6--Yapılan araştırmalar, balık üretim havuzlarının güneş ısısıyla ısıtıldığı havuzlarda, su sıcaklığının optimum sıcaklık seviyesinin altına düşmesi durumunda, balıkların metabolizma sının etkilendiğini ve yemek yeme yeteneklerini büyük ölçüde kaybettiklerini ortaya koymaktadır

6.1--Oysa jeotermal enerjili uygulamalarda havuz sıcaklığı daima sabit tu tularak, üretim ve zaman kaybı ortadan kaldırılabilir.

7--Aquakültür için gerekli jeotermal kaynak sı-caklığı 0 °C ile 50 °C arasında değişmektedir

7.1--Aquakültür Akışkanı için Derinlik (m)—75 ,Sıcaklık (°C)—63 , pH--7,8 , Ca(ppm)—132 , Mg(ppm)—33 , SiO2(ppm)--65

7.2--Aquakültür uygulamaları için gereken su kali tesini etkileyen faktörler; sıcaklık, çözünmüş ok sijen, azotlu atıklar, pH, alkalinite, sertlik, karbondioksit, salinite (Tuzluluk), klor, hidrojen sülfit olarak sıralanabilir.

7.3--Sertlik 50 ppm’in üzerinde olmalı-ılık su balıkları için 3 ppm--tekrar sirkülasyon olan sistemler su balıkları için de 5 ppm’in üzerinde olmalıdır.

7.4--Nitrit konsantrasyonu 0,05--sürekli olarak kontrol edilmesi gerekir. ppm’in üzerinde olduğunda büyüme azalabilir ve balıklar olumsuz etkilenir.

7.5--pH Değeri            --Balıklar, en iyi büyümeyi, suyun pH seviyesi na bağlıdır. 6 ile 9 arasında olduğu zaman gösterirler. 4,5’un altında ve 10’un üzerindeki pH seviyelerinde ise ölümler meydana gelebilir.

7.6—Klor--<0,02 ppm, Şehir suyu kullanılıyorsa bu sudaki klor artışı ortadan kaldırılmalıdır. 0,02 ppm kadar yükseklikteki klor bile balıklar için stres kaynağıdır.

7.7--Çözünmüş Oksijen >4-5 ppm (bir çok tür için)

7.8--NH3<0,02 ppm olmalı.Nitrit <1 ppm; yumuşak sularda 0,1 ppm

7.8—Salinite Tipik olarak <0,5-1 ppt

7.9—Kültür Balıkçılığında (Optimum Yetişme Sıcaklıkları)/(Kabul Edilebilir Sıcaklıklar)/(Yetişme Süresi):

Alabalık…....................…(17)/(0-32)/(6-8) 

Sazan…...........................(20-32) /(4-38)/(-)  

Tatlı su levreği…..........(22-289 /(0-30)/(10) 

Çizgili Levrek............….(16-19)/(--30)/(6-8) 

Somon (Pasifik)…...........(15)/(4-25)/(6-12) 

İstiridye…...........................(24-26)/(0-36)/(24) 

Istakoz….............................(22-24)/(0-31)/(24) 

Kedi Balığı….....................(28-31)/(2-35)/(6) 

Yılan Balığı….................(23-30)/(0-36)/(12-24) 

Tilapia…..........................(22-30)/(8-41)/(12-24)                           

Pembe Karides…..............(24-29)/(11-40)/(6-89 

Tatlı Su Karidesi….............(28-31)/(24-32)/(6-12)

8--Isı İhtiyacının Azaltılması:

8.1--Havuz yüzeyi örtüsü:Havuz yüzeyinden kaybolan ısı, rüzgar hızı ve havuz ile çevre arasındaki sıcaklık farkından oldukça etkilenir. Bu değerlerden herhangi birini azaltmak için kullanılan bir yöntem, ısı ihtiyacını önemli ölçüde azaltacaktır.

9--Ülkemizde jeotermal kaynaklı kültür balıkçılığında kullanılabilecek irili ufaklı çok sayıda jeotermal kaynak bulunmaktadır. Düşük sıcaklıklı jeotermal kaynaklarımızı bu şekilde ekonomiye kazandırarak dünya pazarında önemli bir yer elde etmemiz mümkün olabilir.

9.1--Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi gibi düşük sıcaklıklı jeotermal kaynaklara sahip ve kış mevsimi oldukça sert geçen bölgelerde jeotermal kültür balıkçılığı, bölge ve Türkiye ekonomisine önemli katkı sağlayabilir.

Kaynakça:Tesisat Mühendisliği-Jeotermal Enerjiden Aquakültür Uygulamalarında Yararlanmak--Ahmet DAĞDA - Doç. Dr. Recep ÖZTÜRK-Yıldız Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü