MAKALELER / Avrupa nın Borç Krizi ve Akışkanlar Mekaniği Benzeşimi






Avrupa nın Borç  Krizi ve  Akışkanlar Mekaniği Benzeşimi:


1--Temel Yaklaşım: Ekonomide para akışı ile Akışkanlar Mekaniği diğer bir deyişle su akışı arasında analoji kurulacaktır. Su akışının matematiksel anlamda dinamiğinden yararlanarak para akışı gözlemle uyumlu yorumlanacaktır.


2--Temel Formüller Ve Gösterimler: 


Re:Reynolds sayısı          V(tl/sn):para akış hızı         Q=Parasal debi= Q=Vx d²


m:paranın akıcılıgı(vizkozitesi):1/Li   , Li:paranın likiditesi(nakit..Li:1,Çek..Li:0,8 gibi)       


r:paranın yoğunluğu     d:paranın işlendiği alanın çapı   


C:direnc katsayısı      t:paranın işlendigi süre,


R:para akışına karşı oluşan direnç yada paranın değer kaybı(enflasyon),


2.1---H:Rxt:toplam direnc………………  R:CxV/ d² :CxQ²/(d5)     


2.2--Akışkanlar Mekaniğine gore:   


1-Reynolds Sayısı ve akışın durumu:   Re= (V.d.r)/m=(V.d.r.Li                    


Re:0…..2000 arası akış laminar……………… Laminar akışta….  C:64/Re       


Re:2000….4000 arası yarı türb.                                                                     

                                                                                                             -0.25

Re:4000 den büyük türbülanslı……………… Türbülanslı akışta  C:0.316xRe 


2.3--Bilgi:


1--Suyun akış durumları  akışın durumu hakkında en iyi bilgi veren sayı olan reynolds sayısı adı verilen bir sayıya bağlı olarak üçe   ayrılır.


1-Akışın paralel katmanlar halinde aktığı laminar akış ki reynolds sayısı 0….2000 arasındadır.Akış hızı reynolds sayısına bağlı olarak biraz daha artırılırsa akış karışmaya başlar bu durumda akış yarı türbülanslı yani kaotik akar.ki reynolds sayısı 2000…4000 arasındadır.


2--Yine akış hızı biraz daha artarsa yine reynolds sayısına bağlı olarak akışın tam karıştığı yani tam türbülanslı akışa geçilir.Burada kayıplar(akışa karşı direnç) sadece akış hızının karesinin fonksiyonudur.


3--Genellikle karmaşa ile kaos çok karıştırılmaktadır.Sağlıklı akışlar kaotik akıştır.Karmaşada kaostaki gibi düzen yoktur ve olaylarda parametreler arasında hiçbir bağıntı bulunmaz.


4--Sağlıklı akış kaotik olup,kaosunÖngörülmezlik ve başlangıç şartlarına aşırı duyarlık kavramları sözkonusudur.


5--Sağlıklı ekonomik düzen yani ekonomi makinası kaotik olup kaosun kurallarına uygun davranır.Kaotik akışlar kaotik yani non-lineer diferansiyel denklem tarafından idare edilir


6—Parametrik İnceleme:


6.1-- m(Vizkozite) Açısından İncelenirse:


 1--paranın akıcılığı(vizkozitesi) düştükçe yada likiditesi yüksek nakit-çek gibi takas enstrümanlara geçildiği para akışlarında sistemin Reynolds  sayısı artacaktır.


2--Bu durumda akış laminar ise direnç düsecektir yani enflasyon(paranın değer kaybı) azalacaktır.


3--Bunlar normal ekonomilerdir.Ancak akış türbülanslı(hiperenflasyon ekonomilerinde)ise direnç artacak yani enflasyon daha da artacaktır.


4--Kısaca hiperenflasyonist ekonomide likiditesi yüksek nakit yerine likiditesi düşük senet ve çek kullanmak daha uygundur.


5-- likiditesi yüksek enstrümanlara ağırlık vermek sistemin türbülansa kayma eğilimini daha da arttırır. ve bir kere sistem hiperenflasyona kaydımı artık likidite ve piyasa derinliği, paranın yoğunluğu önemini kaybeder sadece para akış hızının karesine bağlı bir tam türbülanslı bir akış oluşur


6--Kısaca  akıcı para (nakit) normal laminara yakın kaotik akışlarda en iyi takas enstrümanıdır.


7--Sınırlarda direnci azaltıp eko  sağlığa katkı sağlar. Akıcılığı düşük  para (çek-senet gibi) likiditesi düşük enstrümanlar sistemin Reynolds  Sayısını asağı çekerek sistemin türbülansa kaymasını engeller.


8--Bu nedenle sağlıklı ekonomide türbülansa karşı likiditesi düşük enstrümanlar önemlidir.Ancak reynolds sayısının  aşağı çekilmesi direnci yani enflasyonu arttırır.


9--Ekonomik direncin artması kendini enflasyonun artması ile ortaya koyar. Enflasyon ekonomik direncin yani kayıpların bir sonucu veya göstergesidir.


6.2--r:Paranın Yoğunlugu:                                                                                                                             


1--Paranın yoğunluğu arttıkça reynolds sayısı artar.Laminar sınırlarda direnci(enflasyonu düşürür) azaltır.


2--Ancak  akış türbülansa kaymıs  ise direnc(enflasyon) daha da artar,bu da ekonomik psikozu(hiperenflasyonu)  derinleştirir.


6.3-d:Paranın İşlendiği Alanın Çapı(Piyasa Derinliği):


1--Paranın işlendigi alanın çapı arttıkça Reynolds sayısı artar.


2--Bu durumda laminar  sağlıklı sınırlarda direnci azaltır(enflasyonu düşürücü etki yapar) ve eko sağlığa katkı sağlar.


3--Ancak Hiperenflasyonun neden oldugu türbülans durumunda alanın çapının artması, reynolds sayısını arttırır bu da direnci daha da arttırarak  psikozu ve türbülansı(hiperenflasyonu) derinleştirir.


4--Bu nedenle piyasa hacmi büyük ölçekli ekonomiler bir kez türbülansa girerlerse ,türbülanstan kurtulma şansları daha zayıftır.


6.4-V:Para Akıs Hızı:(Nakit Akıs Hızı(Tl/H))


1-- Normal laminar sınırlarda  paranın değer kaybı (enflasyon) akış hızı ile doğru,  psikotik-türbülanslı durumlarda Akış hızının karesi ile doğru orantılıdır.


2--Akış hızının artması herhalükarda piyasanın harcadığı eko enerjinin artması demektir.


3--Bu da piyasanın para yıkımı ile doğru orantılıdır.Ekonomi hastalıkları ile ekonomi sağlığı  arasındaki sınırı para akıs hızı belirler.


4--Sağlıklı ekonomide   para hızı  belirli aralıktadır(V:0….1.5 tl/sn) yada piyasada para yıkım hızı(enflasyon) belirli aralıktadır.


5--Bu sınırı aşarsa önce yarı türbülanslı bir bölge ardından tam  türbülansın hakim olduğu  psikotik bölgeye kayılır..Türbülansta direnç sadece akış hızının  karesi ile doğru orantılıdır.


6--Akışın yogunlugu/akıcılıgı/işlem alanı çapından bağımsızdır.


7--Bu nedenle enflasyonist ekonomiler psikoz ekonomisi olarak değerlendirilirse enflasyon mücadelesinde en önemli olan para akış hızı kontrolu yani Para tabanının merkez bankasınca kontroludur.


6.5-Akışın süresi:t:


1--Piyasanın  para yıkımı(enflasyon) yolu ile direnclere harcadıgı enerjı,süre ile doğru orantılıdır


7—Avrupadaki Borç Krizinin Nedeni:


1—Avrupa ve ABD deki borç krizinin nedeni ,2008 deki krize karşı 1929 daki krizdeki aynı şartların oluşmaması için FED ve ECB tarafından piyasaya sürülen yani merkez bankalarınca basılan trilyon dolar ve Euro olabilir.


2--Zira akışkanlar mekaniği yaklaşımına göre kapalı bir sistemde güç değeri sabit ise debiyi artırdığınızda onunla aynı oranda denge gereği devir sayısı düşer.Avrupa ve ABD de görülen durgunluğun nedeni bu bol likidite olabilir.


3—Bu yaklaşıma göre para basılacağı yerde,kriz ,1929 krizi benzeri bir kriz düzeyinde olmayacağı için, dünya ekonomik sistemi krizi hafif hasarla atlatabilirdi.Likiditeyi artırmak,sistemi durgunluğa iterek daha kötü hale getirmiş olabilir.Bu bağlamda Likiditeyi artırmak yerine azaltmak ve kredi kanallarındaki/iş hayatındaki canlılığı/iş dokularındaki ekonomik (dokulardaki kanlanmagibi)/canlanmayı artırmak esas olacaktır.


4—İnternet ekonomisi likiditesi yüksek ekonomi olup,dünya ekonomik sisteminde akışın Re sayısını artıracağı için-sistemi türbülansa kaydıracağı-oluşan direcin daha da artacağı için,internet ekonomisi bu ortamda yavaşlatılabilir.





Makalenin İzlenme Sayısı : 860

Eklenme Tarihi : 30.05.2019

Önceki sayfaya geri dön.