Avrupa nın Borç
Krizi ve Akışkanlar Mekaniği
Benzeşimi:
1--Temel Yaklaşım: Ekonomide
para akışı ile Akışkanlar Mekaniği diğer bir deyişle su akışı arasında analoji
kurulacaktır. Su akışının matematiksel anlamda dinamiğinden yararlanarak para
akışı gözlemle uyumlu yorumlanacaktır.
2--Temel Formüller Ve
Gösterimler:
Re:Reynolds sayısı V(tl/sn):para akış hızı Q=Parasal debi= Q=Vx d²
m:paranın akıcılıgı(vizkozitesi):1/Li , Li:paranın likiditesi(nakit..Li:1,Çek..Li:0,8 gibi)
r:paranın yoğunluğu d:paranın işlendiği alanın çapı
C:direnc katsayısı t:paranın işlendigi süre,
R:para akışına karşı oluşan
direnç yada paranın değer kaybı(enflasyon),
2.1---H:Rxt:toplam
direnc……………… R:CxV/ d² :CxQ²/(d5)
2.2--Akışkanlar Mekaniğine
gore:
1-Reynolds Sayısı ve akışın durumu: Re= (V.d.r)/m=(V.d.r.Li
Re:0…..2000 arası akış
laminar……………… Laminar akışta….
C:64/Re
Re:2000….4000 arası yarı türb.
-0.25
Re:4000 den büyük türbülanslı………………
Türbülanslı akışta C:0.316xRe
2.3--Bilgi:
1--Suyun akış durumları akışın durumu hakkında en iyi bilgi veren
sayı olan reynolds sayısı adı verilen bir sayıya bağlı olarak üçe ayrılır.
1-Akışın paralel katmanlar
halinde aktığı laminar akış ki reynolds sayısı 0….2000 arasındadır.Akış hızı
reynolds sayısına bağlı olarak biraz daha artırılırsa akış karışmaya başlar bu
durumda akış yarı türbülanslı yani kaotik akar.ki reynolds sayısı 2000…4000
arasındadır.
2--Yine akış hızı biraz daha
artarsa yine reynolds sayısına bağlı olarak akışın tam karıştığı yani tam
türbülanslı akışa geçilir.Burada kayıplar(akışa karşı direnç) sadece akış
hızının karesinin fonksiyonudur.
3--Genellikle karmaşa ile
kaos çok karıştırılmaktadır.Sağlıklı akışlar kaotik akıştır.Karmaşada kaostaki
gibi düzen yoktur ve olaylarda parametreler arasında hiçbir bağıntı bulunmaz.
4--Sağlıklı akış kaotik
olup,kaosunÖngörülmezlik ve başlangıç şartlarına aşırı duyarlık kavramları
sözkonusudur.
5--Sağlıklı ekonomik düzen
yani ekonomi makinası kaotik olup kaosun kurallarına uygun davranır.Kaotik
akışlar kaotik yani non-lineer diferansiyel denklem tarafından idare edilir
6—Parametrik İnceleme:
6.1-- m(Vizkozite) Açısından
İncelenirse:
1--paranın akıcılığı(vizkozitesi) düştükçe
yada likiditesi yüksek nakit-çek gibi takas enstrümanlara geçildiği para
akışlarında sistemin Reynolds sayısı
artacaktır.
2--Bu durumda akış laminar
ise direnç düsecektir yani enflasyon(paranın değer kaybı) azalacaktır.
3--Bunlar normal
ekonomilerdir.Ancak akış türbülanslı(hiperenflasyon ekonomilerinde)ise direnç
artacak yani enflasyon daha da artacaktır.
4--Kısaca hiperenflasyonist
ekonomide likiditesi yüksek nakit yerine likiditesi düşük senet ve çek
kullanmak daha uygundur.
5-- likiditesi yüksek
enstrümanlara ağırlık vermek sistemin türbülansa kayma eğilimini daha da
arttırır. ve bir kere sistem hiperenflasyona kaydımı artık likidite ve piyasa
derinliği, paranın yoğunluğu önemini kaybeder sadece para akış hızının karesine
bağlı bir tam türbülanslı bir akış oluşur
6--Kısaca akıcı para (nakit) normal laminara yakın
kaotik akışlarda en iyi takas enstrümanıdır.
7--Sınırlarda direnci azaltıp
eko sağlığa katkı sağlar. Akıcılığı
düşük para (çek-senet gibi) likiditesi
düşük enstrümanlar sistemin Reynolds
Sayısını asağı çekerek sistemin türbülansa kaymasını engeller.
8--Bu nedenle sağlıklı
ekonomide türbülansa karşı likiditesi düşük enstrümanlar önemlidir.Ancak
reynolds sayısının aşağı çekilmesi
direnci yani enflasyonu arttırır.
9--Ekonomik direncin artması
kendini enflasyonun artması ile ortaya koyar. Enflasyon ekonomik direncin yani
kayıpların bir sonucu veya göstergesidir.
6.2--r:Paranın
Yoğunlugu:
1--Paranın yoğunluğu arttıkça
reynolds sayısı artar.Laminar sınırlarda direnci(enflasyonu düşürür) azaltır.
2--Ancak akış türbülansa kaymıs ise direnc(enflasyon) daha da artar,bu da
ekonomik psikozu(hiperenflasyonu)
derinleştirir.
6.3-d:Paranın İşlendiği
Alanın Çapı(Piyasa Derinliği):
1--Paranın işlendigi alanın
çapı arttıkça Reynolds sayısı artar.
2--Bu durumda laminar sağlıklı sınırlarda direnci
azaltır(enflasyonu düşürücü etki yapar) ve eko sağlığa katkı sağlar.
3--Ancak Hiperenflasyonun
neden oldugu türbülans durumunda alanın çapının artması, reynolds sayısını
arttırır bu da direnci daha da arttırarak
psikozu ve türbülansı(hiperenflasyonu) derinleştirir.
4--Bu nedenle piyasa hacmi
büyük ölçekli ekonomiler bir kez türbülansa girerlerse ,türbülanstan kurtulma
şansları daha zayıftır.
6.4-V:Para Akıs Hızı:(Nakit
Akıs Hızı(Tl/H))
1-- Normal laminar
sınırlarda paranın değer kaybı
(enflasyon) akış hızı ile doğru,
psikotik-türbülanslı durumlarda Akış hızının karesi ile doğru
orantılıdır.
2--Akış hızının artması
herhalükarda piyasanın harcadığı eko enerjinin artması demektir.
3--Bu da piyasanın para
yıkımı ile doğru orantılıdır.Ekonomi hastalıkları ile ekonomi sağlığı arasındaki sınırı para akıs hızı belirler.
4--Sağlıklı ekonomide para hızı
belirli aralıktadır(V:0….1.5 tl/sn) yada piyasada para yıkım
hızı(enflasyon) belirli aralıktadır.
5--Bu sınırı aşarsa önce yarı
türbülanslı bir bölge ardından tam
türbülansın hakim olduğu psikotik
bölgeye kayılır..Türbülansta direnç sadece akış hızının karesi ile doğru orantılıdır.
6--Akışın
yogunlugu/akıcılıgı/işlem alanı çapından bağımsızdır.
7--Bu nedenle enflasyonist
ekonomiler psikoz ekonomisi olarak değerlendirilirse enflasyon mücadelesinde en
önemli olan para akış hızı kontrolu yani Para tabanının merkez bankasınca
kontroludur.
6.5-Akışın süresi:t:
1--Piyasanın para yıkımı(enflasyon) yolu ile direnclere
harcadıgı enerjı,süre ile doğru orantılıdır
7—Avrupadaki Borç Krizinin
Nedeni:
1—Avrupa ve ABD deki borç
krizinin nedeni ,2008 deki krize karşı 1929 daki krizdeki aynı şartların
oluşmaması için FED ve ECB tarafından piyasaya sürülen yani merkez bankalarınca
basılan trilyon dolar ve Euro olabilir.
2--Zira akışkanlar mekaniği
yaklaşımına göre kapalı bir sistemde güç değeri sabit ise debiyi artırdığınızda
onunla aynı oranda denge gereği devir sayısı düşer.Avrupa ve ABD de görülen
durgunluğun nedeni bu bol likidite olabilir.
3—Bu yaklaşıma göre para
basılacağı yerde,kriz ,1929 krizi benzeri bir kriz düzeyinde olmayacağı için,
dünya ekonomik sistemi krizi hafif hasarla atlatabilirdi.Likiditeyi
artırmak,sistemi durgunluğa iterek daha kötü hale getirmiş olabilir.Bu bağlamda
Likiditeyi artırmak yerine azaltmak ve kredi kanallarındaki/iş hayatındaki
canlılığı/iş dokularındaki ekonomik (dokulardaki kanlanmagibi)/canlanmayı
artırmak esas olacaktır.
4—İnternet ekonomisi
likiditesi yüksek ekonomi olup,dünya ekonomik sisteminde akışın Re sayısını
artıracağı için-sistemi türbülansa kaydıracağı-oluşan direcin daha da artacağı
için,internet ekonomisi bu ortamda yavaşlatılabilir.