Yol Aydınlatmasında Enerji Tasarrufu-Öneriler:
1--Şu anda mevcut lambalar arasında yol aydınlatması amacıyla kullanılabilecekler üç grupta toplanabilir;
1--Yüksek Basınçlı Civa Buharlı Lambalar
2--Yüksek Basınçlı Sodyum Buharlı Lambalar
3--Alçak Basınçlı Sodyum Buharlı Lambalar
2--Sodyum buharlı lambaların kullanılmalarında da çok dikkatli davranılmalıdır. Bu lambalarla yüksek basınçlı civa buharlı lambalara oranla %15 az enerji tüketilirken, yaklaşık %35 daha fazla ışık elde edilebilmektedir.
2.1--Fakat yeni bir tesisat planlanırken, etkinlik faktörleri 120 lm/W, ömürleri ise 20 000 saatlere varan yeni tip yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar varken, etkinlik faktörleri 80 lm/W, ömürleri ise sadece 7 000 saat olan bu tiplerin düşünülmesi çok büyük bir yanlışlıktır.
3--Yüksek basınçlı civa buharlı lamba yerine, uygun fotometrik değerlere sahip armatürler içinde tüp şeklinde yüksek basınçlı sodyum buharlı veya alçak basınçlı sodyum buharlı lamba kullanılması ile aynı aydınlatma kriterleri yaratılırken %65 enerji tasarrufu sağlanabilmektedir.
3.1-- Fluoresan kaplı elips balonlu yüksek basınçlı sodyum buharlı lamba yerine şeffaf tüp lambaların kullanılmasıyla da %40 civarında enerji tasarrufu elde edilebilmektedir.
1-- Farklı Aydınlatma Tesisatlarının Karsjlaştırılması
Lamba Tipi | Yüksek Basınçlı Civa Buharlı | Y B Sodyum Basınçlı (flu.kaplı) | Yüksek Basınçlı Sodyum Basınçlı (şeffaf tüp)
| Alçak Basınç Sodyum Buharlı |
Lamba gücü (W) | 250 | 150 | 100 | 131 |
Tüketim* (kW/km) | 10,9 | 6,6 | 3,9 | 3,96 |
*balast kayıpları dikkate alınarak hesaplanmıştır.
2-- Armatür Tiplerine Göre Karşılaştırma
Armatür Y B Sodyum B - şeffaf tüp | Yarı-ekranlı | Tam-ekranlı |
Lamba gücü (W) | 100 | 100 |
Tüketim* (kW/km) | 3,9 | 5,1 |
4--Özellikle çok büyük hataların gözlemlendiği şehir içi yol aydınlatmalarında en yeni öneriler ve bilgiler dikkate alınarak,şartnameler ve yönetmelikler yeniden düzenlenmelidir.
4.1--Aydınlatma hesaplarının yapılmasına elverişli fotometrik verileri bulunmayan armatürler kesinlikle kullanılmamalıdır.
4.2--Reklam, dış cephe, park ve bahçe aydınlatmalarında kullanılabilecek armatür tipleri yönetmeliklerce belirlenmelidir.
4.3—Sonuç olarak astronomik gözlem koşulları açısından en iyi lamba grubu alçak basınçlı sodyum buharlı lambalardır.
4.4--Günümüzde birçok ülke ışık kirlili ü ini sınırlandırmak için yasal düzenlemeler yapma yoluna gitmektedir. Bu amaçla byük gözlemevlerinin bulunduğu Kanarya adaları, ABD’deki Arizona, Maine ve Texas eyaletleri özel yasalarla koruma altına alınmıştır.
4.5--ABD’de altmışın üstünde yerel yönetimde, Kanada, Belçika, Almanya, Fransa, ngiltere, Yeni Zelanda ve Japonya gibi ülkelerde de konu ile ilgili yasa ve yönetmelikler hazırlanmaktadır.
Kaynak:Işık Kirliliği ve Enerji Tasarrufu-Zeki ASLAN-Sermin ONAYGİL- Akdeniz Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Dumlupınar Bulvarı 07058, ANTALYA --iTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi, Ayazaİa Kampüsü, 80626, İSTANBUL--18. Enerji Tasarrufu Haftası Ulusal Enerji Verimliliği Kongresi, 3-5 şubat, Ankara, s. 54