MAKALELER / Ulaşımda Enerji Verimliliği-Öneriler






1--Ulaşım Sektöründe Enerji Verimliliği-1:


1--Taşıt ağırlığını azaltan yeni güçlendirilmiş kompoze malzemeleri ve alüminyum vs çelikleri alaşımları kullanıma sokmak.


2--Taşıt trafiğinde en ekonomik ve ucuz yöntemden en pahalıya doğru giden(gemi ile-demiryolu ile-karayolu ile-havayolu ile) yolda,en ekonomik yolların ağırlığını olabildiğince arttırmak.


3-Trafik lambalarının yanıp sönmesini kontrol etmede


3.1--Trafik yoğunluğunu kamera ile ölçüp-yapay zeka ile ışıkları kontrol etme.


3.2--Kavşakların başına fotosel koyup yine buna bağlı bilgisayar programı ile trafik ışıklarını kontrol etme.Sonuçta trafikt karmaşayı ve durmayı minimize etme.


3.3--İşleyen kavşaklarda hiçbir müdahalede bulunmama.


3.4—Kavşaklar için led lamba kullanmak ve enerjisini-şebeke destekli fotovoltaik-güneş enerjisi paneli kullanmak.

 

4--Birim nakliyat başına enerji tüketimleri(kcal/kişi-km//kcal/ton-km) ve oranları:

4.1--Yolcu taşımacılığında

deniz yolu……..20—1…………….en ucuz

demiryolu……..48---2.5…………..ucuz

Havayolu……..100—5.0………….orta

Otobüs………..155—7.7………….pahalı

Otomobil……..567---28.3………..çok pahalı

 

4.2--Yük taşımacılığında

deniz yolu……..25------1……………en ucuz

demiryolu……..61------2.4…………..ucuz

kamyon………..921----36.8…………çok pahalı

 

4.3--AB ve ABD  de ticarette Ulaşım Alternatiflerinin oranları:

AB-Dış ticarette deniz yolunun kullanımı……………..%90

AB-İç Ticarette demir yolunun kullanımı……………..%90

ABD de yük taşımacılığında demiryolu kullanımı…….%40

 

5--Tek yönde 60.000 yolcu/saat için……

5.1--12 şeritli otoyol gerekmekte ve 24 milyon dolar/km   

5.2--Çift hatlı elektrikli-sinyalli  demiryolu gerekmekte- 4 milyon dolar/km

5.3-- karayolları-demiryollarına göre  2.7 kat daha fazla arazi kullanımı gerektirmektedir.

 

6--Güvenlik İçin:Türkiye de 2005 yılı için:

6.1--Demiryollarında Kaza sayısı…..522…ölüm sayısı:   143 kişi-yaralı sayısı:  273 kişi

6.2--Karayollarında Kaza Sayısı……621183…… ölüm sayısı :4525 kişi-yaralı saysı:154094 kişi

 

7--Karbondioksit salınım oranları:

7.1--Demiryolu…..42 km-------1 kat

7.2--Karayolu……12 km-------3.5 kat

7.3--Havayolu…….7 km---------6    kat

 

8--Gürültü Açısından:İnsanlar için sınır: 90 db

8.1--Karayolları…………..72-92-103 db

8.2--150 km/h lik tren…….65-75 db

 

9--Hava ve su yolu iletimde doğal ve bedava yolları(kuşların girdap akımların kullandığı gibi) yeni yollar ve sistemleri kullanmak.


9.1--Araç motorlarında yataklamaya giden sürtünme enerjisini en aza indirmek için Yeni(suni elmas-süper akışkan-sürtünme katsayısı çok düşük karbürler-seramik yatakları)hızla ticari olarak üretip-devreye almak.


10--Tüm araçlarda mutlak surette  aerodinamik profil veya aerodinamik eklenti profillerini kullanmak.


11--Bisiket yolları-park etme yerleri-jetonla alıp-jetonla bırakma yerlerini belediyelerin sağlaması.


12--Kişisel olarak öncelikle işyerlerine yürüyerek gitmek(yada yürüyerek gidilen işyerlerini yakında bulmak-


12.1--bunun için belki evlerine yakın işyeri bulmak için bir kamusal (belediye) program ile evi ile işyerlerini, eşleştirme imkanı bulma.


12.2--kısaca iş çöpçatanı sitesi kurmak ve işyerlerinin ve kişilerin onayı ile aynı nitelikte işlerinde,yer değişimi yapmak.


13--Ulaşımda toplu taşımaya yönelmek ve öncelik vermek.


14--Her cihaz için ,yapılan işlem için karbon ölçer cihazı ile ölçmek. Aracınızda, bilgisayarınızda ütünüzde vs bu tür kontrol kartlı dijital göstergeli karbon ölçerlerin her cihaza takılmasını şart koşmak.

 


2--Ulaşımda Enerji Verimliliği-Öneriler-2:

 

1—Teknik Bilgi:

 

1.1-- Önümüzdeki 20 yıl içinde ise endüstrinin büyük bir dönüşüm geçireceği uzmanlarca kabul edilmektedir. Elektrikli ve hibrid araçların yaygınlaşacağı ve 2050’lerde fosil yakıtlı araçların tamamen pazardan çekileceği düşünülmektedir.

 

1.2--Araç Türüne Göre Motorlu Taşıtlar


Otomobil………………%49,55


Kamyonet……………..%15,4


Motorsiklet…………….%16,08


Traktör……………….. %9,55


Kamyon……………….%5,08


Minibüs………………. %2,68


Otobüs………………... %1,4


Özel Amaçlı Taşıt……..%0,23

 

1.3-- Bir araştırmada 10 yaş fark olan aynı model iki araç karşılaştırılmış ve eski aracın kilometre başına % 20 daha fazla emisyon ürettiği görülmüştür.

 

1.4--Ülkemizdeki motorlu araçların %60’ını otomobiller oluşturmaktadır ve otomobil pazarında yakıt verimliliği yüksek, dizel araçların oranı son yıllarda yükselmiştir.

 

1.5--2003-2004 yıllarında trafikten 20 yaş ve üzeri toplam 320.000 araç çekilmiş ve toplam CO2 emisyonunda yaklaşık % 4,87’lik bir azalma sağladığı çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir.

 

1.5.1-- Eski araçlar yeni araçlara göre %20 daha fazla emisyon üretmektedir.

 

 

1.5.2--Eski araçların vergisindeki azalma yerine 6. yıldan sonra sabit kalması sağlanmalı tüm eski araçların vergileri 6. yılda ödenen vergi seviyesine çıkarılmalıdır. Bu husus caydırıcı bir etki yaratacaktır.

 

1.5.3--Kırsal kesimde çok yaygın olan eski araçlar için bu verginin yüklenmesi ağır olacağından LPG ( ve bio dizel ) kullanımı için özel vergi indirimleri ile bu yükün zaten fakir olan köylü üzerindeki olumsuz etkisi azaltılabilir.

 

1.6--Avrupa Birliği 2012 yılı itibarı ile ortalama taşıt emisyonunu 120 gr CO2/km düşürülmesini desteklemektedir.

 

1.7-- İtalya 2005’te hazırladığı bir teklifte 1996 öncesinde trafiğe çıkmış 15 milyon aracı 2009’a kadar trafikten çekerek 9 milyon ton CO2 tasarrufu sağlamayı planlamıştı. Böylece şehirlerdeki hava kirliliği % 60 azalacaktı.

 

1.7.1--Bunun için 145 gr/km CO2 emisyon sınırı altında olan araçların KDV’sinde % 75 indirim sağlanacaktı. Bu da yaklaşık araç başına 1900 Euro civarında bir kazanç sağlıyordu. Bunun devlete maliyeti yıllık 450 milyar Euro vergi kaybı olacaktı.

 

1.7-- Yapılan hesaplara göre saatte 60.000 yolcu taşımak için


12 şeritli bir otoyola…………………… 20 milyon USD yatırım yapılması


çift hatlı bir demiryolu ile taşımak………..4 milyon USD yatırım gerekmektedir.

 

1.6-- Kabul görmüş hesaplara aynı yükü taşımak

deniz yolunda………….. 1 birim,

demir yolunda…………. 3,5 birim,

kara yolunda…………... 7 birim,

hava yolunda………….. 22 birimlik maliyet oluşturmaktadır.

 

1.7-- Bio dizel Almanya’da %6, Avusturya’da %11 oranlarına ulaşmıştır. Brezilya enerji bitkileri ile petrol bağımlılığını azaltmayı başarmıştır. Biodizel düzenlemelerindeki boşluklar ve vergi yükleri piyasa oluşmadan yok olmasına neden olmuştur.

 

1.8--Diğer yandan LPG’li araçlara dönüşüm büyük bir hız kazanmıştır. Daha az emisyon ve daha uygun maliyet demek olan LPG pazarının gelişimi için yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.

 

1.9-- Otobüs ve kamyon işletmeciliğinin büyük şirketler halinde yürütülmesi yük ve yolcu taşımacılığının veriminin arttırılması ve işletmelerde enerji yönetim sistemi kurulması sağlanmalıdır. Şehir içindeki belediye taşıt filolarında da taşıt başına katedilen yol uzunluğuna göre yakıt tüketimi izlenmeli, düşürülmesi için önlem alınmalıdır.

 

1.10-- Ömrünü tamamlamış araçların dolaşımdan kaldırılması ve araç parkının yenilenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Buna da kamu sektörlerindeki ve çoğu verimsiz olan 50.000 den fazla binek taşıtlarından başlanmalıdır.

 

1.11--Kamu sektörünün çok özel amaçlar dışında binek aracı olarak 1200 cc motor hacminden büyük araç satın alması yasaklanmalı, mevcut parkta olan araçlar da bir plan dahilinde değiştirilmelidir.

 

1.9.1—Ulaşımda  otobüs,servis firmalarının araç takip sistemi kurması zorunlu hale getirilebilir ve kamu izin verirken araç tüketimini belli değerin altında olmasını şart koşabilir.

 

1.10-- filonun gençleşmesi için yakıt verimli genç araçlara ait vergilerin azaltılarak, verimli yeni araçların satın alınması teşvik edilmelidir. Otomobillere uygulanan vergi indirimi kamyon ve otobüslere de uygulanmalıdır.

 

1.11-- LPG ile çalışan araçların yaygınlaşması amacıyla LPG için konulan ve perakende fiyatın önemli bir bölümünü oluşturan ÖTV indirilmelidir.

 

1.11.1--Şehir içi toplu taşıma filoları ile sanayi ve kargo filolarında sıkıştırılmış doğalgaz (CNG) türünden alternatif yakıtların kullanımı teşvik edilmelidir.

 

2—Ulaşımda elektrikli araçlara vergi indirimi sağlanması

 

3—Deniz,Kara,Hava Ulaşımında enerji olarak elektrikli-doğalgaz-solar-lpg-dizel sıralamasına göre vergi teşviği sağlamak

 

4—Yeni sürdürülebilir enerjili gemilerin imalatını teşvik için Gemi imalat sanayinde rüzgar,elektrik ve cng li gemilere teşvik verilmesi.

 

4.1-- Denizyolu ve demiryolu modlar ındaki atıl kapasitelerin değerlendirilmesi için işletme iyileştirmeleri yapılmalıdır. AB’de uygulanmakta olan “hızlı deniz yolları” (sea motorways) yönteminin en kısa zamanda ülkemizde de uygulanması için gereken önlemler alınmaya başlanmalıdır.

 

4.1.1--Bu kapsamda; “

 

1--Orta ve Doğu Avrupa ile olan taşıma hattının Tuna-Sakarya ve Tuna-Marmara Limanları hatlarına alınması”,

 

2--“Güney Avrupa ile olan taşıma hattının Brascia-Aliağa hattına alınması” ve

 

3--“Kuzeyden bağlantının ise, olanaklar çerçevesinde, Ukranya iç su yolu

 

4.2--Denizyolu ulaşımında, başta yaş sebze ve meyve taşımacılığının çok olduğu Antalya, Muğla ve İzmir gibi iller ile Doğu Karadeniz limanlarının İstanbul bağlantılarına Ro-Ro seferlerini özendirici çalışmalar başlatılmalıdır. İskenderun, Antalya ve İzmir deniz bağlantısının etkin kullanılmasını sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.

 

4.3--Yeteri kadar koruması olmayan çok sayıda liman ve/veya barınak yerine, gerekli yerlere ulaşım tekniği yönünden yeterliliği olan limanlar yapılarak “hızlı deniz yolları” için elverişli ortam yaratılmalıdır. Denizlerimize uygun tekne tipleri geliştirilmelidir.

 

4.4--Nehirler ile baraj gölleri ve doğal göller en kısa zamanda etkin ulaşım amacıyla kullanılmaya başlanması amacıyla bir plan üzerinde çalışılabilir.

 

5—Ulaşımda deniz ve demiryolu teknolojisi için yerli sanayi oluşması için yerli malı parça kullanma zorunluluğunun %70 üzerinde olmasının sağlanması

 

6—Şehir içi ulaşımda Bisikletle ulaşımı desteklemek için ana(İstanbulda E5,TEM  dahil) ve yan arterlerde yolun sağında bisiklet yolu olarak örneğin 120 cm şeritle ayrılmış bisiklet yolu yazılı yolun ayrılması.Bütün şehirlerde belediyelerce bu yolun yapılmasının bakanlıkça tebliğ edilmesi.

 

6.1—Elektrikli ve navigasyonlu yerli bisiklet imalatına teşvik getirilmesi.

 

6.2—İlçe bazında bisikleti teşvik etmek için kartlı ücretli bisiklet kiralama firmalarının piyasa çıkmasının sağlanması ve bisiklet otoparklarının oluşturulması.

 

7—Yerli küçük uçak sanayinde elektrikli uçak arge sine-imalatına yönelmesi.

 

8—Elektrikli planör imalatının desteklenmesi

 

9--Uçak alımında biyoyakıtı-biyodizeli belli oranda kullanan uçakların satın alınması

 

10—Nehir teknelerinde elektrikli nehir teknelerine vergi kolaylığı sağlanması

 

11—Biyodizel için yerli kullanımda Avrupa standartlarında üretim ve kullanım için düzenleme yapılması

 

12—İstanbul vs kıyı illerde ulaşımda en az örneğin %30 deniz ulaşımı ile sağlanması için yapılanmaya ve ücret teşviğine gitmek.

 

13--%50 kamu-%50 özel ortaklığı ile elektrikli yerli otomobili –yerli treni-yerli uçağı-yerli helikopteri üretmek ve kamuda bunları kullanmak.

 

14—Belli yaşın üstündeki motorlu araçların hurdaya ayrılması için AB standardında teşvik vermek.

 

15--Deniz-Demir-Karayolu bütünleşik olarak lojistik planlamalar gözden geçirilmeli ve yeniden düzenlenmeli.


Kaynak:


1--Türkiye Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışmaları Raporu-“Yeşil Ekonomiye Geçiş”-Ağustos – 2010-TEVEM - ENVER Enerji Verimliliği Derneği- Haziran 2010


2-- Dünyada Ve Türkiye’de Enerji Verimliliği-Oda Raporu-Tmmob Makina Mühendisleri Odası-Nisan 2008


 




Makalenin İzlenme Sayısı : 251

Eklenme Tarihi : 15.07.2020

Önceki sayfaya geri dön.