Tekstil Atıksuyundan Enerji Tasarrufu-Plakalı Eşanjör-Is Pomp.Karş.

1--Tekstil ürünlerinin yıkanması, boyanması gibi işlemler yoğun bir şekilde yumuşak temiz suyun kullanımını gerektirmekte, bu su bir çok uygulamada da 90°C sıcaklıklara kadar ısıtılmakta ve tahliye edilmektedir.

1.1--Boyalı olması ve diğer maddelerle kirlenmiş olması nedeniyle bu suyun direkt olarak kulla-nılması mümkün değildir. Boyahaneden çıkan boyalı atık suya fabrikanın kendi arıtma sistemine gönderilmekte yada merkezi arıtma sistemine gönderilmektedir. Arıtma sistemine giden atık suyun giriş sıcaklığı etkili bir arıtma için 30°C’nin altında olmalıdır.

2--Tekstilde enerjinin özellikle ısıl enerjinin en çok kullanıldığı yer terbiye bölümü olmaktadır. İşletmenin toplam ısıl enerjisinin %70’ini kullanan terbiye bölümüdr. Tüketilen enerjiyi sınıflandıracak olursak; %45-75 yaş işlemler (boyama), %15-40 kurutma işlemleri, % 8-18 diğer işlemler oluşturmaktadır.

3--Tekstil fabrikalarında enerji geri kazanımında klasik sistem yerine ısı pompası uygulamasında Kirli atık su havuzundan atılan atık su plakalı eşanjör yerine ısı pompası buharlaştırıcısına gönderilir. Atık suyun ısısını alan soğutucu akışkan buharlaşır ve kompresör tarafından emilerek, yoğuşturucuya gönderilir. Yüksek basınç ve sıcaklıkta kızgın buhar fazında yoğuşturucuya giren soğutucu akışkan, ısısını buraya gönderilen temiz kullanma suyuna vererek yoğuşur.

3--Fabrikada, boyahaneden 65°C’de çıkan atık suyun enerjisinden yararlanmak için plakalı ısı eşanjör kullanılmaktadır. Uygulamada plakalı eşanjör yerine ısı pompası kullanılması halinde, her iki sistemin ekonomik analizi yapılmış ve ilk yatırım maliyeti, yıllık enerji tasarrufu ve geri ödeme süreleri karşılaştırılmıştır.

3.1--Bu çalışmada bir tekstil fabrikası boyahanesinde 65°C’de atılan atık suyun ısısından yararlanmak amacıyla plakalı eşanjör ve ısı pompası kullanılması ekonomik yönden araştırılmıştır. Yapılan ekonomik analizin sonucu olarak, plakalı eşanjör kullanımı, ısı pompasına nazaran ilk yatırım maliyeti açısından 20000 Euro, yıllık enerji tasarrufu açısından yaklaşık 130000 Euro, geri ödeme süresi açısından 6 ay daha avantajlı görülmektedir.

3.2--plakalı eşanjörün ilk yatırım maliyeti ile ısı pompasının ilk yatırım maliyet değerleri arasında 20000 Euro’luk bir fark mevcut iken, yıllık enerji tasarrufunu açısından da plakalı eşanjör daha üstün gözükmek-tedir. Plakalı ısı eşanjörün geri ödeme süresi 5 ay iken ısı pompasının ise geri ödeme süresi 11 ay dır.

4--Elde edilen sonuçlara göre, 65°C deki atık ısıdan enerji geri kazanımı her bakımdan plakalı eşanjör yerine ısı pompası kullanılmasının avantajlı olmadığı görülmektedir.

Tablo 5. Enerji geri kazanımında kullanılan sistemlerin ekonomik olarak karşılaştırılması

Kaynak:Tekstil Sanayiinde Atik Isidan Yararlanilarak Enerji Tasarrufunda Klasik Sistem İle Isi Pompasinin Karşilaştirilmasi-Nurettin Yamankaradeniz -Salih Coşkun-Muhiddin Can-- Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 2007