1--Güneş Enerjili Damla Sulama Sistemi Tasarımı:

1—Kaynak çalışma için Kurulum Yeri:Harran Ovası içinde bulunan Şanlıurfa GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü’ne aitolan Koruklu Talat Demirören Araştırmaİstasyonu arazisinde kurulmuştur.

2—Kullanılan Ekipman:PV-DSS sistemi

1-- 4 adet160W Güneş paneli,

2-- 2 adet 230 Ah batarya,

3-- 1 adet maksimum güç noktası izleyicisi (MPPT)

4-- 1 adet dalgıç tipi PVsolar pompa (3–5 m3/h debi ve 22 m basma yüksekliğinde) su sayacı, debimetre gübre tankı, filtre, vanalar, bağlantı boruları,ana boru hattı ve lateral boru hattından oluşmaktadır.

3--güneş panellerinin yerleştirilmesinde,Şanlıurfa ilinin aylıkya da sezonluk bazda eğim açıları içinFıratoğlu ve Yeşilata tarafından her ay için tespit edilen optimum eğima çıları kullanılarak sulama sezonunu oluşturan Mayıs-Eylül ayları için sezonluk ortalama optimum eğim açısı10º değeri belirlenmiş ve paneller bu eğim açısında yerleştirilmiştir.

3.1--280 m2 alana sahip her bir arazi içinmaksimum günlük su ihtiyacı;Temmuzayında 4,1 ton olarak belirlenmiştir.

3.2--Sulama sezonu boyuncatoplam 67 sulama yapılmış olup; heriki araziye de 280 m2’lik alan için aynı miktarda (arazi başı toplam 271,887ton) su verilmiştir.

3.3—Sulama yapılırken DC pompa daha az su pompaladığı için daha uzun süre çalıştırılması gerekmekte.

3.4—Sözkonusu sulama için AC pompa için ortalama debi 5 m3/h, ortalama anlık güç tüketimi ise 1.2 kW olurken; DC pompa için söz konusu değerler sırasıyla, 3.5 m3/h ve 0.3 kW olarak belirlenmiştir.

3.5—Sulamasezonu boyunca; ortalama hasat verimleri, güneş paneli ile sulanan alan için 4485kg/da olurken AC pompa ile sulanan aynı alan için ise 4367 kg/da olarak belirlenmiştir.

4--DC pompa,PV panel ve batarya sistemiyle birliktekullanıldığından, gündüz ve gece kesintisiz çalışabilmektedir. Saatte 2,5–5 ton aralığında su basabilmektedir.

5—Güneşin olmadığı durumlarda batarya ile 16,76saat kesintisiz çalışma mümkündür ve bu süre içerisinde toplam 68,7 ton su pompalanabilmektedir.

5.1--Özellikle sulamadönemimde sık sık ortaya çıkan elektrik kesintilerinde AC pompa ile sulama kesintiye uğrarken, DC pompa ile bekleme gerekmeksizin sorunsuz sulama yapılabilmiştir.

6--Bu çalışmada sunulan güneş enerjili sulama sistemlerin yüksek ilk yatırım masrafına karşılık, herhangi bir işletme masrafı bulunmamaktadır.

6.1--Kırsal bölgelerde,elektrik şebekesinin gitmediği yerlerde kullanımı halinde, elektrik hattı getirmek amacıyla yapılacak yüksek yatırımlara kıyasla çok daha ekonomik bir çözüm olabilecektir.

Kaynak:Güneş Enerjili Damla Sulama Sistemi AraziPerformansının Deneysel Değerlendirilmesi-Ümran Atay-Yusuf Işıker-Bülent Yeşilata-

Mühendis ve Makine- Cilt: 53-Sayı: 634

1.1--Fotovoltaik Pilli Su Pompalama Sistemi:

1—PV-Fotovoltaik  piller gunes enerjisini dogrudan elektrik enerjisine donustiürurler.

2--Bir PV pilin uretmis oldugu elektrik 0.6 volt civanndadir. Guneş pilleri seri olarak baglanir ve PV modulleri olustururlar.

2.1--Tipik bir modul açik gunesli bir havada 12 volt, 10 amper yani 120 watt elektrik uretebilir. Modüller, elde edilen gerilimi artirmak için seri bağlanırken, akimi artirmak için ise paralel olarak bağlanırlar.

2.2--Birden fazla modulun baglanmasi ile PV levhalar meydana gelir. PV modul üreten firmalar pil ozelliklerini verirken 1 kW/m2 'lik gunes enerjisini ve 25 °C pil sicakligını standart  olgu olarak alirlar.

2.3--Günesten mümkün olan maksimum enerjiyi toplayabilmek igin PV modullerin kuzey yanm kuresinde gun boyunca en gok gunes gören güney yönüne  bakmaları ve bulunan enleme gore zamana baglı olarak yatay ile belirli bir açıda olmaları gerekir.

Adana…………..37

Ankara………….40

Antalya…………37

Bursa……………40

Diyarbakır…….38

İstanbul……….41

Gaziantep…….37

İzmir…………….39

Kayseri…………39

Konya…………..38

Trabzon………..41

Kollektörün Yatayla Yaptığı Açı=0,9*Enlem

4.4--Genel olarak kis aylannda moduller bulunan enlemden 15° daha dikey olmahdir. Yaz aylannda ise, gunesin daha dik olusundan dolayi moduller ile yatay arasindaki agi, bulunan enlemden 15° asagida olmalidir.

4.5--Modul egimini degistirmek kolay olmadigmdan ve kisin daha gok gunes enerjisine ihtiyag duyuldugundan, PV moduller genellikle kis aylanna gore ayarlanirlar.

5--Güç Kontrol Cihazi

5.1--Gunesten elde edilen elektrik enerjisi, gunes enerjisinin degisik zamanlardaki siddetine bagh olarak gun boyu degisir.

5.2--Tipik bir PV pilin karakteristik akim-gerilim egrisine gore, maksimum enerji egrisi gunes siddetine gore degismektedir. Guç kontrol cihazi genellikle mikroislemci tabanlı elektronik bir cihazdir.

5.3--Bu cihaz PV moduller ile su pompasi arasına konur ve pompanin her an maksimum enerji noktasinda çalismasini saglar. Boylece,gunesten elde edilebilecek maksimum enerji siirekli alınmış olur.

6--Su Pompasi

6.1--Gunes enerjisi ile çaışan su pompalan genellikle diger pompalara gore daha verimlidirler. Bu pompalar kuçuk uygulamalarda DCakım ile çalisirlar.

6.2--Fotovoltaik piller de DC akım ürettikleri için pompa dogrudan pillere baglanabilir.

6.3--Büyük sistemlerde AC pompasi kullanmak daha ekonomiktir. AC pompalarının çesitleri daha çok olup, fiyatlan daha dusuktur. Fakat dogru akimi alternatif akima donusturmek igin inverter gereklidir. inverter pahali olup, bir güneş enerji sisteminin en sik arızalanan elemanıdır.

7--Gunes enerjisi ile gahsan su pompalama sistemlerinde 3 degisik pompa konfigurasyonu yaygm olarak kullanilir. Dalgiç motor-pompa sistemlerinde, motor ve pompa su igerisine daldinlmistir. Bu sistemler orta derinlikteki (yaklasik 50 metre) su pompalamada yaygm olarak kullanilir.

7.1--Yuzey motor-pompa sistemlerinde pompa su igerisine daldirilir ve su dışına yerlestirilmis olan motora baglanir. Bu sistemler, bakimlan guç oldugundan ve pahalı olduklanndan dolayi kullanim alanları azdir. Yüzen motor-pompa sistemlerinde ise, motor ve pompa seti su uzerinde yiüzer sekilde durur. Bu sistemler daha çok yuzey su (baraj, gol vb.) pompalamasi ve ozellikle tanmsal sulama alanlarmda genis çapta kullanilirlar.

7.2--Su Deposu:

7.2.1--Gunes enerjisi ile çahsan tanmsal sulama sistemlerinde su deposu, genellikle suyu depolamak ve gunes olmadigi zamanlarda kullanmak igin gereklidir. Bu nedenle, enerjiyi saklamak igin batarya yerine su deposu kullanilir. Su pompalama için gerekli olan hidrolik enerji, pompalanacak olan yukseklik ile dogru orantılı oldugundan, su deposunun yerden yuksekligi mumkun oldugu kadar az ve depo çapının yuksekligine orani buyuk olmalidir .Su Deposu yerden 2-3 m yukarıda kurulursa gün boyu kuyudan depoya pompalalan su,akşam depo dolduğunda kendi cazibesi ile damlama sulama hatlarını besleyebilir.

8--1—Fotovolatik panelli su pompalama sisteminde kullanilan donanimlarla toplam sistem verimi %4-7 olmaktadir. Bu deger, gunesten gelen kullanilabilir enerjinin, istenilen miktardaki su kutlesinin, istenilen yukseklige pompalanmasi arasindaki enerji donusum verimidir.

9—Yaklaşık 10.000 TL ike pompası ve depo hatları ile DC pompalı-panelli toprak sulama sistemi kurulabilir.

2--Güneş Enerjisiyle Çalışan Sulama Makinası:

1--Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 8 yıllık bir çalışmanın ardından güneş enerjisiyle çalışan bir sulama makinesi üretti.

2--Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü'nün de onayladığı bir projeyle dünyada bir ilke daha imza attı. Mobil Güneş Pili Sulama Makinası adı verilen bu yeni makineyle, 14 saat kesintisiz çalışabiliyor ve günde yaklaşık 150 dönüm arazi sulayabiliyor.

3--Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından onaylanan “Mobil Güneş Pili Sulama Makinesi”

Bakanlık Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Şanlıurfa GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) tarafından yürütülen TÜBİTAK-1001 110O541 nolu projesi kapsamında üretildi.

3.1--Sulama makinesini dünyada bir ilk yapan özellikleri arasında ise güneşi, hidrolik güç kullanarak otomatik takip edebilmesi, mobil kullanıma olanak vermesi ve panel temizleme ünitesinin bulunması yer alıyor.

4--Güneş enerjisiyle tarımda sulama imkanı sunan mobil pil, sulamada enerji giderlerini azaltırken sulamaların yoğun yapıldığı yaz aylarında güneş enerjisiyle yaklaşık 14 saate kadar kesintisiz çalışabilecek. Ayrıca sisteme gece sulaması için akü ilavesi yapılabilecek.

5--Mobil Güneş Pili Sulama Makinesi, en fazla 170 metreden su çıkarırken, bitkinin su ihtiyacına göre değişmekle birlikte günlük 50-150 dönüm alanı sulayabilecek.

5.1--Sistem, kuru tarım yapılan ve elektrik şebekesinin olmadığı yerlerde, kapalı sulama sistemlerine entegre edilerek kırsal alanda enerji transferi ve sulama ihtiyacı rahatlıkla karşılanabilecek.

Kaynak: http://www.faalenerjidergisi.com/

2--Çifçilere Kredili Güneş Enerjili Sulama Sistemi:

1—CW Enerji çiftçilerin kendi tarlalarını sulayabilmeleri-kırsalda elektrik üretebilmek için kredili güneş enerjisi tesisi kurabilmekte.

2—Çiftçiler CW Enerji ürünleri için satın alma yaparken Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürlüğüde kredi verecek.

3—CW Enerjinin Türkiyenin tamamında 400 den fazla bayi-satış temsilcisiyle hizmet vermekte.

Kaynak:Dünya Gazetesi