Ulaşımda Enerji Tasarrufu-Öneriler: 

Aşağıdaki tedbirler ile Ulaşımda >= %20 tasarruf sağlanabilir.

1--Toplam karbondioksit emisyonunun yüzde 80'i ve azot oksitlerin (NOx) emisyonunun yüzde 60'ı kara yolu ulaşımından kaynaklanmaktadır. 

1.1--sera gazlarının % 14’ü araçlar yüzünden atmosfere salınıyor. Otobüse binerek bu oran yarıya yarıya azaltılabilir

2-Otomobillerde aşırı yük taşımak benzin tüketimini artırır.                                            

3-Otomobil alırken, yakıt tüketimi en az olan modelleri seçin.

4-Aracın egzoz emisyon ölçümünü, lastiklerin rot-balans ve hava ayarını düzenli aralıklarla yaptırılması. havası inik lastiklerle seyahat etmek benzin tüketimini yüzde 10 oranında artırır

5-Uzun duraklamalarda aracın kontağını kapatın.

6-Araç kullanırken bütün camları sonuna kadar açmak aracın aerodinamik yapısını bozarak daha fazla yakıt tüketimine neden olur.

7-Aracınızın hava ve yakıt filtrelerini her zaman temiz tutun.

8-Cipler bir sedan otomobilin 2 katından fazla CO2 atmosfere salar.

9-araştırmalar otomobil kullananların % 38’inin yalnız seyahat ettiğini gösteriyor. 

11-İşe gidip gelirken otomobille topluca seyahat edilmeli.

12-Ailenize kısa mesafelere otomobille gitmek yerine yürüyerek gitmeyi önerin. Ve uzun mesafeler için de treni tercih ve teşvik edilmelidir..

13-Elektrik ve benzin olmak üzere iki motora sahip olan hybrid otomobiller-otobüsler , % 20’ye varan yakıt tasarrufu sağlıyor.Belediyeler-şahıslar bu araçları edinmeli.

14-Araçlarda yakıt ekonomisi lt yakıt başına mevcudun katları olacak şekilde arttırılması özel önem kazanıyor. yanma verimini artıracak(türboşarj,çoklu tutuşturma-enejeksiyon sistemler)

14.1--Normal dizel motorlarda verim %52 iken ,şafttan hareketini alan türboşarj(silindire aşırı hava(oksijen ) basma yanma verimi %64 çıkmaktadır.

14.2--Bu anlamda motorlu araçlara türboşarj cihazları takılması-yada tasarımın(imalatın) türboşarjlı olarak yapılması şartı getirilmeli-desteklenmelidir.

14.3--Ayrıca 1-0,52=48 yani % 48 lik mekanik kayıpları en aza indirecek yöntem herhalde motorlu araçlardaki yataklardaki sürtünmeyi sıfıra indirecek yeni yatak malzemelerini ve yöntemlerinin acil olarak devreye alınması olacaktır.

14.4--Uygulamaya yönelik Sıfır sürtünmeli malzemeler geliştirilmiş olması mümkün olması mümkündür.

14.5--İlgili hükümetlerin ekonomik kaygılar nedeniyle (petrole bağlı ekonomik düzen) bu dosyaları acil olarak raflardan indirip uygulamaya sokmalıdır.

14.5.1--Zira küresel sıcaklık artışı öyle lineer değil expotansiyel bir fonksiyon olarak artabilir.(kartopu-çığ şeklinde katlanarak artan )

14.6--Zira öyle bir durum olabilir ki ,uygulama dosyasını raftan indirecek zamanımız dahi kalmayabilir.

14.7--Kısaca 2020-2050 de sıcaklık. şu olacak şeklindeki  projeksiyonlarının fazla bir anlamı da herhalde yok.

15-Araçlarda yakıt ekonomisini arttıracak bir diğer yöntemde yataklardaki sürtünmeyi en aza indirecek yani sürtünmeyi sıfıra yaklaştıracak yatakların laboratuardan sanayiye inmesidir.Her ülke kendi araştırmasını yaparak,bulduğu çözümleri uygulamaya geçmemelidir.

15-Küresel ısınmaya neden olan,egzostan çıkan CO2+NOx atmosfere karışmadan yok eden lokal teknikler önem arz ediyor.Otomobil fabrikaları bu konularda araştırma ve uygulamalarını arttırmalıdırlar. 

16-Aracı kullanırken aracın hızına uygun vitesin seçilmesi ile yakıt kullanımında minimum değer sağlanarak israftan tasarruf sağlanmış olur.

16.1-Aracın yaşı arttıkça yanma verimi düşeceği için,belli km üstündeki araçların trafiğe çıkması

yasal olarak engellenmelidir.

16.2-Aracın istiap haddinden fazla yüklenmesi,yakıt sarfiyatını arttırır

17-Araçta motor yağı,yağ filitresi, gibi peryodik bakımlar fabrikanın belirttiği süre ve önerdiği

motor yağ,benzin markası seçilmelidir.

18-Egzos gazı ölçümleri düzenli olarak yaptırılmalı ve trafik polisleri olarak kamu sürekli kontrol etmelidir.

19-Araçta hava filitresi kirlendiğinde ve lastik basıncı katalog değerinin altında  ve karbüratör ayarları bozulmuş ve buji-ateşleme sistemi arızalı ise yakıt sarfiyatı artar ve yanma bozulur.Bu anlamda

a)-Hava filitresini muayyen aralarla temizlemek ve değiştirmek

b)-Bujilerin bakımını yapmak ve peryodik olarak değiştirmek.

c)-Lastik basıncını katalog değerinde tutmak için gerektiğinde hava basmak.Lastiği radyal lastik olarak seçmek,peryodik olarak lastiklerin yer değiştirilmesini sağlamak,ömrünü tamamlamış lastikleri değiştirmek.(yenilemek)

20-İnsanların yürümesi için, merdivenleri asansör kullanmadan çıkması için Sağlıklı yaşam için özendirme kampanyaları yapılmalıdır.

21-Yakın yerler için Bisikletle gidip gelmeyi teşvik etmek için

a)-Yollarda bisiklet yolu için çizgilerle çizilip,bisiklet yolu ibaresi yazılmalıdır.Kurumlar     bisikletleri park etmek için gereken düzenlemeleri yapmalıdır.(Bisiklet Park Parkuru) vede ayrıca özel bisiklet yolları yapılmalıdır.

a1--Kısaca 4 tekerden 2 tekere geçiş için ne varsa yapılmalıdır.Trafiğe çıkmayan 4 tekerli araç  her araç ile km de 0,3-0,4 kg CO2 emisyonu tasarrufu yapılabilir.

b)-Amsterdam şehir içi trafiğinin % 35 i bisikletle yapılıyor.Bu anlamda şehir trafiğinde planlamanın merkezinde 4 tekerli araçlar yerine 2 tekerli araçlar ön plana çıkmalıdır.

3-Araç Kullanımı üzerine:

1-Al Gore dan: “Hergün işe gidip gelirken dört saatini pis gazlar çıkaran bir tonluk bir metal yığınının içinde boş boş oturarak ve dünyayı kirleterek geçiriyorsun. Bundan memnun musun.Bırak dünyay yı sen memnun musun?”

2-Yolculuklarınızda ; Karbondioksit salınımını artıran uçak yerine treni tercih edin

3-Çok gerekmediği takdirde araba kullanmayın-toplu taşıma araçlarını kullanın

4-yerel Yönetimler ve Hükümet toplu taşımacılığı sübvanse etmeli.-

5-Ya da evinize yakın iş yeri bulmaya çalışın.

4-Araçlarda CO2 Emisyonunu Azaltma Üzerine Öneriler  ve Ticari Ürünler

a)-Araç Sıfır Egzos  Emisyon Tankı  Projesi :

Taşıtların kullandığı petrolden kaynaklı  karbondiksit emisyonu için halen bir çözüm üretilmemiş olmakla beraber,bu emisyonu araçın egzozundan çıkarken,bagaja konacak ve en basitinden için kireçsuyu(kalsiyumhidroksit ) dolu olan bir depoya basılırsa, karbondiksit sudaki kireç ile reaksiyona girip,kireçtaşı(kalsiyum karbonat)ve su oluşturur.

a2--Depo içine konacak  metal telden yapılacak iskelet ile bu kireçtaşı çökeltisi bu tel iskelet üzerine çökelerek,belli bir süre sonra bu kireçtaşı kütlesi dışarı alınıp blok olarak atık yerlerine -petrol istasyonlarına bırakabilir.

a3--Aynı teknik fabrika bacalarından çıkan tüm COx  ve  NOX  emisyonları içinde uygulanabilir.Ve bu  kirli gaza sahip sular  yer altı mağaralarına yönlendirilebilirve tekrar  kireçsuyu ilavesi yapılarak,daimi surette egzozdan gerek karbondiksiti vede azot oksitleri atmosfere salmadan tutmak mümkün olabilir..

Taşıtlar için böyle bir araştırma çok kısa süre içinde yapılıp,uygun çıkması durumunda uygulanması sonuçta taşıtlara bağlı CO2 emisyonunu büyük ölçüde ortadan kaldırabilir. 

b)-Otomobillerde yakıt tüketiminin %60 ı otomobil ağırlığından kaynaklanmaktadır. Ağırlıktaki % 10 luk bir azalma, % 5 lik  yakıt tasarrufu sağlar.

b1--Otomobillerde yüksek mukavemet/ağırlık oranlarına sahip malzemeleri kullanmak önem taşımaktadır.Bu anlamda Plastikler,Alüminyum alaşımları ve özellikle magnezyum alaşımları önemlidir.

b2--Birim hacim için magnezyum alaşımları, alüminyumdan 1,56 kat,çelikten 4,5 kat daha hafif ve yüksek mukavemet/ağırlık oranına sahip malzemelrdir.

b2.1--Bu anlatıma bağlı olarak otomobil-araç üretecileri önecelikle geridönüşüme sahip magnezyum-alüminyum alaşımları ve plastikleri bir an önce tasarımlarında kullanmaya başlamaları ve mevcut araçlarıda bu tasarımlar çerçevesinde değiştirmeye başlamaları öncelik önem taşımaktadır

c)-Araçta ,aracın hızını kesen büyük ayna,klima,rüzgarlık gibi aksesuarları gerekmedikçe kullanmamak.

d)-Michelin firmasının ürettiği 15-16 inçlik jantlara uygun  energy saver lastiği ile  100 km 0,2 lt yakıt yani km de 4 gr CO2 nin-yada aracın  ömrü boyunca 1 ton CO2 nin atmosefere karışmasını engellemektedir.

2--Ulaşımda Enerji Tasarrufu-Genel Bilgiler:

1--Hava ve su yolu iletimde doğal ve bedava yolları(kuşların girdap akımların kullandığı gibi) Yeni yollar ve sistemleri kullanmak.

2--Araç motorlarında yataklamaya giden sürtünme enerjisini en aza indirmek için Yeni(suni elmas-süper akışkan-sürtünme katsayısı çok düşük karbürler-seramik yatakları)hızla ticari olarak üretip-devreye almak.

3--Tüm araçlarda mutlak surette  aerodinamik profil veya aerodinamik eklenti profillerini kullanmak .Oldukça önemli.özellikle ağır vasıta ve gemilerde.

4--Bisiket yolları-park etme yerleri-jetonla alıp-jetonla bırakma yerlerini belediyelerin sağlaması.

5--Kişisel olarak öncelikle işyerlerine yürüyerek gitmek(yada yürüyerek gidilen işyerlerini yakında bulmak-bunun için belki evlerine yakın işyeri bulmak için bir kamusal (belediye ve bir GSM Operatör firması ) program ile evi ile işyerlerini, eşleştirme imkanı bulma.kısaca iş çöpçatanı sitesi kurmak ve işyerlerinin ve kişilerin onayı ile aynı nitelikte işlerinde,yer değişimi yapmak.

6--Ulaşımda  raylı toplu taşımaya yönelmek ve öncelik vermek.

7--Her cihaz için ,yapılan işlem için karbon ölçer cihazı ile ölçmek. Aracınızda, bilgisayarınızda ütünüzde vs bu tür kontrol kartlı dijital göstergeli karbon ölçerlerin her cihaza takılmasını şart koşmak.

8—Genilerin ve uçakların ve kara taşıtlarının yenilenebilir enerjilerle çalıştırılması(doğalgazlı gemiler,biyogazlı gemiler,biyoyakıtlı uçaklar, elektrikli otolara,fotovoltaik panelli uçak ve gemiler,hibrit nehir tekneleri)

2—Trafikte Enerji Tasarrufu:

1--Taşıt ağırlığını azaltan yeni güçlendirilmiş kompoze malzemeleri ve alüminyum vs çelikleri alaşımları kullanıma sokmak.

2--Taşıt trafiğinde en ekonomik ve ucuz yöntemden en pahalıya doğru giden(gemi ile-demiryolu ile-karayolu ile-havayolu ile) yolda,en ekonomik yolların ağırlığını olabildiğince arttırmak.

3-Trafik lambalarının yanıp sönmesini kontrol etmede

3.1--Trafik yoğunluğunu kamera ile ölçüp-yapay zeka ile ışıkları kontrol etme.

3.2--Kavşakların başına fotosel koyup yine buna bağlı bilgisayar programı ile trafik ışıklarını kontrol etme.Sonuçta trafikte karmaşayı ve durmayı minimize etme.Durmaya ve kuyruk oluşumuna yol açan hız azalmasına karşı trafik akışında akış hızını sabit tutmak.

3.3--İşleyen kavşaklarda hiçbir müdahalede bulunmama.Buraya ışık koymamak.

3--Ulaştırma Sektöründe Enerji Verimliliği:

1--Ulaştırma sektörü, ülkemizde enerji tüketimi açısından % 25  paya sahip büyük bir enerji sektörüdür. 

2-- Yolcu (%95) ve yük (%91) taşımacılığının önemli bölümü karayolu ulaşımıyla sağlanmaktadır.

3--Otobüs ile yolcu taşımacılığında 155 kcal /kişi-km, kamyonla yük taşımacılığında ise 921kcal/ton-km enerji harcanmaktadır.

4-- Ulaştırma sektörünün ülkemizdeki CO2 emisyonlarında payı yaklaşık %16’lar seviyesindedir.                     

5-- Türkiye'de son 25 yıldaki büyüme eğilimlerinin sürmesi durumunda 2020 yılında, yolcu trafiğinin bugünkü düzeyinin yaklaşık 3,3 katına (540 milyar yolcu/km), yük trafiğinin ise 2,5 katına (300 milyar ton/km) çıkacağıtahminedilmektedir.

6--Yolcu taşımacılığının :

% 95 …............ karayolu

%2…................ demiryolu

% 0,5….............Denizyolu 

%2,5…..............Havayolu

7--Yük taşımacılığının :

% 91 …........... karayolu

%6…............... demiryolu

% 2…................Denizyolu 

%1….................Havayolu

8--Yük taşımacılığında Birim Nakliyat Başına Enerji Tüketimi(kcal/ton-km) :

Kamyon…................921 

Demiryolu…..............61  

Denizyolu…..............25

9-- Yük taşımacılığında Birim Nakliyat Başına CO2 Emisyonu gco2/ton-km) :

Kamyon….............129  

Demiryolu…...........79  

Gemi…....................61 

Elektrikli Tren….....6,4

10--Büyümeye   bağlı   olarak   yatırım   ihtiyaçları   göz   önüne alındığında, saatte tek yönde 60.000 yolcu taşımak için 12 şeritli otoyol gerekirken, aynı miktardaki yolcuyu çift hatlı bir demiryolu ile taşımak mümkündür.

10.1—Böyle bir  otoyolun km maliyeti yaklaşık 30 milyon YTL (24 milyon $) iken 

10.2--çift hatlı, elektrikli ve sinyalli demiryolunun maliyeti sadece yaklaşık 5,3 milyon YTL (4 milyon $)dir.

11--Denizyolu ulaşımında, başta yaş sebze ve meyve taşımacılığının çok olduğu Antalya, Muğla ve İzmir gibi iller ile Doğu Karadeniz limanlarının İstanbul bağlantılarına Ro-Ro seferlerini özendirici çalışmalar başlatılmalıdır.

12--İskenderun, Antalya ve İzmir deniz bağlantısının etkin kullanılmasını sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.

13--Motorlu Karayolu Taşitlarinin Motor Teknolojilerinin Geliştirilmesi:

13.1—Biodizel:

1--Tüm Dünyada yaygın olarak kullanılmaya başlanan bio dizel 2005 yılındanitibarenABdirektifleri (Directive 2003/17/CE) kapsamınadagirmiştir.

2--Tarım politikalarından başlayarak bio dizel üretimi çeşitli yasalarla düzenlenir, özendirilir ve teşvik edilirse %10’lara varan maddi tasarruflar elde etmek mümkündür. Bu çalışmaların çevreye de olumlu etkileri olacaktır.

3--Hybrid Motorlar:Öncelikle benzinli motorlara uygulanan yöntem %40’lara yakın yakıt tasarrufunun yanında CO2 emisyonunu da benzer orandaazaltmaktadır.

4—CNG:Özellikle şehiriçi taşımacılıkta yaygınlaştırılma ve teşvik edilmesi gereken uygulama motorların sıkıştırılmış doğal gaz ileçalıştırılmasıdır.

4.1--Dizel motorlu bir otobüs, şehir içi kullanımda 

100 km’de ortalama 45 litre mazot (95 YTL) sarf ederken, 

4.1.1--doğalgaz ile çalışan aynı otobüs ortalama

65 Nm3 doğal gaz (59YTL) sarf eder.

4.2--Bu uygulama ile %40 dolayında maddi tasarruf elde edilebilir. Yine doğal gaz motorlu araçlar 1999/96/EG sayılı AB Konseyi Yönetmeliğinde; Yüksek Çevre Dostu Araç olarak tanımlanmaktadır.

4.3--Dünyadan bazı sayılar verecek olursak; Arjantin'de 1.300.000, İtalya'da 400.000, Mısır'da 55.000, İsveç'te ise 4200 CNG’li araç kayda girmiştir. Türkiye'de ise bu sayı henüz 600 dolaylarındadır.

5—Elektrik Motorlu Araçlar:

5.1—Elektrikli bir araç tam şarj ile 300 km yol kat edebilmektedir. Max hızı 200 km olan böyle bir otomobilin 0-100 km hızlanma zamanı 4 sn’dir. 

5.1.1--Şarj süresi sadece 2 saat olan otomobilin km başına yakıt maliyeti 1,3YKr dolayındadır. 

5.1.2--Bu ise en yakın rakibinden 5 kat daha az bir tüketim anlamına gelir.

Kaynakça: Mühendis w Makina • Cilt : 49 Sayı: 581

4--Yakıt Tasarrufu İçin Uçuş Rotalarının Kısaltılması:

1—Sivil Havacılık Genel Md.nün Türk Hava Sahasının etkin kullanılması amacıyla yürüttüğü hava koridorlarının kısaltılması çalışmaları devam etmekte.

2—Uçuş rotalarının kısaltılması daha az yakıt tüketimi,zaman ve maliyet tasarrufu sağlanması,aynı zamanda karbondioksit salınımın azaltılması anlamına gelmekte.

3—Türkiye de yapılan bu çalışmanın diğer ülke sivil havacılık kurumları tarafından da hem ülke içi hem ülke dışı uçuş rotaları için yapılması gerekmekte.

Kaynakça:Dünya Gazetesi