MAKALELER / Kompresörlerde Enerji Tasarrufu






1---Kompresörlerde Enerji Tasarrufu:


1--Teknik Bilgi:


1--Kompresörlerde İnverter-Hız Kontrol Cihazı Kullanımı:


1--Geleneksel hava kompresörleri yükte (load)/boşta (unload) çalışma periyodu ile çalışırlar.


2--Hava kompresörleri çalışma periyodunun büyük kısmını enerjinin verimli kullanılmadığı kısmi yüklerde geçirebilir.


3--Bu şekilde çalışmanın kompresör ve sistem için şu dezavantajları bulunmaktadır:


3.1--Kompresör ömrü kısalmaktadır.


3.2--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için basılan hava ısınmaktadır.


3.3--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için yağın viskozitesi değişmekte, yağ basılan hava ile işletmeye gitmektedir.


3.4--Kompresör sürekli yükte (load) / boşta (unload) çalıştığı için enerji sarfiyatı artmaktadır .


3.5--Kompresör sürekli yükte (load)/ boşta (unload) çalıştığı için sürekli basınç dalgalanması olmaktadır


4--Hava kompresörlerine takılan değişken hız sürücüleri kullanımıyla çıkış hava miktarı, hava kompresörünü süren motorun hızı değiştirilerek kontrol edilir.


5--Hava kompresöründe hız kontrol cihazı kullanımının şu avantajları bulunmaktadır:


5.1--Rotor hızının değişken olması, mekanik kayıplara neden olan redüktör ya da kayış-kasnak sitemlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktadır.


5.2--Hava kompresörü istenilen değerde sürekli sabit basınç verebilmektedir.


5.3--Değişken hız kontrollü kompresörler sahip olduğu yumuşak kalkış özelliği sayesinde kalkış ve duruşlarda mekanik gerilmeleri azaltmaktadır.


6--Değişken hız sürücülerinin yumuşak kalkış özelliği, kompresörün daha sık olarak tam kapalı çalışmasına izin verir ve boşta çalışma zamanını azaltarak enerji tasarrufu sağlar.


7--Hava kompresörünün motoru değişken devirlerde çalıştığı için enerji tasarrufu sağlanmaktadır.


8—İnverter kullanımı ile sistemin kazandırdığı enerji tasarrufunun yanısıra, dağıtılan hava basıncının 0.2 bar gibi dar bir bant aralığında tutulmasına imkan tanımakta ve bu sayede çok iyi bir basınç kontrolü elde edilmektedir.


9--Çalışma basınç aralığının 0.5 bar olduğu bir kompresörde, tipik yükte ve boşta (unload) çalışma ile kıyaslandığında değişken hız kontrolü daha düşük enerji tüketimini sağlar. Sağlanan enerji tasarrufu oranı % 50'lere kadar çıkabilmektedir.


10--Tekli kompresör kontrolü:                                                                                                                            


10.1--Tek başına çalışan kompresör kullanımında değişken hızlı kompresörler en basit uygulamalardır.Uzun çalışma peryotlarında ihtiyaç duyulan hava miktarı maksimum çıkışın altında ise büyük enerji tasarrufları sağlanabilir.


11--Çoklu kompresör kontrolü:

                                                                                    

11.1--Çoklu kompresörlerde, doğru kontrol sıralaması en iyi enerji verimliliğinin sağlanmasında kritik olan noktasıdır.


12--En verimli ayarlama, değişken hızlı kompresör üst limitte sürekli çalışıyorken,geleneksel metodlar ile (yükte-boşta) çalıştırılan kompresörleri kapalı ve açık konumlarda çalıştırarak ihtiyaç olan hava miktarını doğru bir şekilde belirlemektir.


12.1--Eğer bu ayarlama yapılamıyorsa, değişken hızlı sürücü kısmi yükte en çok çalışan kompresöre uygulanmalıdır.


12.2--Değişken hızlı hava kompresörlerinden elde edilen enerji tasarrufuyla yatırım maliyetinin geri dönüş zamanının 0.5-2 yıl civarındadır.


12.3--Değişken hız sürücülerinin, load - unload çalışan standart kompresörlere uygulanması ile yeni jenerasyon değişken hızlı kompresörlerdekine benzer enerji tasarruf miktarlarının sağlanması mümkündür. Her iki alternatif uygulama da 0.1 bar gibi bir basınç doğruluğu elde edilebilmektedir.


Kaynakça:Bileşim Dergisi- Kompresörlerde AC Sürücü Kullanımı-Serkan Öztürk, Faruk Okan ABB Elektrik

 

2--Kompresörlerde Isı Geri Kazanımı—Kompresör Odası:

 

1—Kompresör gücüne bağlı geri kazanılacak ısı miktarı:

 

komp gücü-kw-P        geri kazan ısı-kw-P1

37…………………..30

45…………………..36

55…………………..44

75…………………..60

90…………………..72

110…………………88

132………………..106

160………………..125

1.1—Formül: P1(kcal/h)=(0,8x P(kw)+1,2)x860

1.2—Örnek:P=90 kw için P1=72*860=61920 kcal/h çıkarki bu ısı ile 3-4 adet 100 m2 daire-mahal ısıtılabilir.

 

2—Vidalı-Pistonlu Kompresörde kullanılan Enerjinin:


1--%10…..kompresör motoru


2--%5……kompresyon-ısıtma


3--%3……radyasyon

 

2.1—Vidalı Kompresör


4--%10….soğutma sonrası kompresyon


5--%72….Vidalı kompresör yağı soğutucusuna-atık enerji

 

2.1.1—Pistonlu Kompresör


5.1--%40…İki kademeli pistonlu kompresörde -kompresyon


5.2--%40…İki kademeli pistonlu kompresörde yağ soğutucusuna

 

2.2—Kompresörlerde Isı Geri kazanımında:

 

1--Egzost havasının kanal sistemi aracılığıyla kullanımı-hava soğutmalı kompreör

 

2--Yağ devresindeki ısının kullanımı-hava-su soğutmalı kompreörlerde.

 

3--Soğutma suyundaki atık ısının kullanımı-su soğutmalı kompreörlerde

 

2.3--Isıtma Sistemi: Vidalı kompresörün çalışırken ısınmış yağı Basit kangal borulu ısı esanjörleri ortam sıcak suyunu ısıtmak için kullanılır.Isınma suyu kapalı bir kovan içerisindeki kangal boru ile beslenir.


2.3.1--Sıcak kompresör yağı kovan ve kangal boru arasında gezdirilir böylece yağda bulunan ısınma enerjisi ısınma suyuna transfer edilir.Düzenek fazla karmasık olmayıp ek aytırım maliyeti düsüktür. 


2.3.2--Isınma enerjisi tasarrufu nedeniyle geri kazanılacak miktar sistem maliyetini 1 yıldan az sürede amorti eder.

 

2.4—Vidalı kompresörün Sıcak egzost havası kısın tamamen yada kısmen ısıtmada kullanılırken ,yazın egzost kanalı aracılığıyla ortamdan uzaklastırılır. 

2.4.1--Doğal havalandırma ile yapılırsa hava kanallarının uzunluğu 4 ila 8 metreyle sınırlıdır. Uzun kanallar için ek fanlar gereklidir.

 

3—Kompresör Odası:

 

1—Kompresör odalarında:

 

1—Kesinlikle Isı Geri kazanım sistemi olması.

 

2--Ek havalandırma fanları-Pencereye 20 C termostata bağlı 35 lik pencere fanı

 

3--basınçlı hava tankları daima kurutucudan önce konulmalıdır.(Bu yolla tank yüzeylerinde ek soğutma sağlanmıs olur)

 

4--Mümkün olduğunca büyük ve güvenli kondensat tutucu sistem kullanılmalıdır (ısı ve bağıl nem nedeniyle daha fazla kondensat yoğusması olur)

 

5—Oda duvarı 19 yatık tuğlalı ve üzeri perlit sıvalı

 

6—Kompresör altına kauçuk takoz

 

7—Çatı katında yada en alt kat bodrum katta tasarlanmış yer.

 

8—Ses yalıtımı için gerekirse duvarlara yanmaz yumurta yuvalı köpük döşenmesi.

 

2—Basınçlı Hava Sistemi Tasarımı:

 

1—Yağ enejekteli vidalı kompresör

 

2—Siklon seperatör(ön filtre0,4 ppm)

 

3—Basınçı hava Tankı

 

4—Kurutucu-dryer(hassas filtre)0,008 ppm

 

5—Filtre kombinasyonu-aktif karbon filtreden çıkmış yağsız basınçlı hava-0,0024 ppm

 

6—Basınçı hava hattı-cihazlar

 

Kaynak:ERA Kompresör




2—Uygulama Bilgileri:

 

1—Emiş Havasının 34C/21 C indirilmesi ile sağlanan tasarruf:

 

Kompresör Havası sıcaklığının 34 C/21 C İndirilmesi İle Sağlanan Tasarruf

Kompresör
Gücü
P(kw)

Toplam 
Tasarruf
TMT(dolar)

Geri Ödeme
Süresi
t(Ay)

37

566

1,14

55

841

0,77

75

1079

0,6

85

1182

0,55

1--Toplam Tasarruf-Kompresör Gücü bağıntısıTMT(dolar)=15*P(kw)+110
2-Geri Ödeme Süresi(Ay)-Kompresör Gücü bağıntısı:    t(Ay)=-0,012*P(kw)+1,5

 

2—Kompresör havasının sıcaklığnı düşürmek enerji tasarrufu sağladığı için kompresörlerin bulunduğu odayı çatıda yapmak ve bodrumdan gelen havalandırma bacasını bu odaya açmak-bodrumdan baca boyunca alltan gelen serin hava bu odadayı serinlettikten sonra bu odanın 40x40 cm pencesinden atmosfere çıkabilmelidir.Ayrıca yazın sıcaklarda bodrumdan gelen hava akımı azalabileceği için bu odanın penceresine 40 cm çaplı 20C sıcaklığa termostat ile idare edilen pencere tipi fan konulabilir.



1.1--Kompresör Havası ile Sağlanan Enerji Tasarrufu


 

Kompresörün Havasının Dış Ortamdan Alınması ile Sağlanan Tasarruf-2015

Komp.
Gücü
kw

İç 
Ortam
Sıcak
C

Komp

Dış
Ortama
Alınması

Sıcak
C

Komp
Güç
Azal

tma
Fak

törü

Yük

len
me
Oran
%

Yüksek
Motor
Verimi
%

Yıllık
Çalış

ma
Saati

Enerji
Tasar

ruf
kwh/

yıl

Elekt.
Birim
Fiyatı
TL/

kwh
2015

Para
Tasar

rufu
TL

5,5

20

6

0,048

0,75

0,90

3500

763

0,24

183

7,5

20

6

0,048

0,75

0,91

3500

1033

0,24

248

11

20

6

0,048

0,75

0,92

3500

1503

0,24

361

15

20

6

0,048

0,75

0,92

3500

2036

0,24

489

18,5

20

6

0,048

0,75

0,93

3500

2499

0,24

600

22

20

6

0,048

0,75

0,93

3500

2961

0,24

711

30

20

6

0,048

0,75

0,94

3500

4011

0,24

963

37

20

6

0,048

0,75

0,94

3500

4925

0,24

1182

45

20

6

0,048

0,75

0,95

3500

5966

0,24

1432

55

20

6

0,048

0,75

0,95

3500

7260

0,24

1743

75

20

6

0,048

0,75

0,96

3500

9836

0,24

2361

90

20

6

0,048

0,75

0,96

3500

11759

0,24

2822

110

20

6

0,048

0,75

0,96

3500

14312

0,24

3435

132

20

6

0,048

0,75

0,97

3500

17110

0,24

4106

160

20

6

0,048

0,75

0,97

3500

20657

0,24

4958

Kullanılan Formüller:
1--Yüksek verimli motorlarda güce bağlı verim ifadesi nyv=0,019*LN(P(kw)+0,87
2--Enerji Tasarrufu=Enerji tasarrufu = Toplam nominal güç x Çalışma Saati(3500) x Yüklenme Oranı(0,75,1 vs) x Güç Azaltma Faktörü)/motor verimi
3--Para Tasarrufu=Tasarruf edilen enerj(kwh)*Br enerj fiyatı(0,24 TL/kwh)
4--Komp.Güç Azaltma Fak=1-T2/T1=1-((4+273)/(20+273))

 

 


1.2--Kompresör Havası İle Ortamın Isıtılması- Sağlanan

 Tasarruf

 

Kompresör Havası İle Ortamın Isıtılması- Sağlanan Tasarruf

Komp.
Eşanjör 
Sıcaklığı
C

İç 
Ortam
Sıcak
C

Kare
Kanal
Genişlik
m

Kanal
Hızı
m/s

Kanal
Hava
Debisi
kg/h

Havadan
Isı Geri
Kazanım
Miktarı
kj/h

Yıllık
Çalışma
Saati

Doğalgaz
Olarak
Enerji
Tasarruf
m3/yıl

Doğalgaz
Birim
Fiyatı
TL/m3
2015

Para
Tasarrufu
TL/yıl

30

20

0,8

3,000

8294

248832

3500

29699

1,01

29996

35

20

0,8

3,000

8294

290304

3500

34648

1,01

34995

40

20

0,8

3,000

8294

331776

3500

39598

1,01

39994

45

20

0,8

3,000

8294

373248

3500

44548

1,01

44993

50

20

0,8

3,000

8294

414720

3500

49498

1,01

49993

55

20

0,8

3,000

8294

456192

3500

54447

1,01

54992

60

20

0,8

3,000

8294

497664

3500

59397

1,01

59991

65

20

0,8

3,000

8294

539136

3500

64347

1,01

64990

70

20

0,8

3,000

8294

580608

3500

69297

1,01

69990



Kullanılan Formüller:
1-İşlem:Kompresör soğutucusunu geri kazanımlı eşanjörlü alınacak ve eşanjörden ısıtılacak mahale kanal döşenecek.
2--Değerler: Hava Yoğunluğu=1,2 kg/m3,hava özgül ısısı=1kj/kg.C,
Doğalgaz ısıl değer=34500 kj/m3,kazan verimi=0,85
3--Hava Debisi(kg/h)=1,2 kg/m3*3 m/s*0,8*0,8 m2*3600
3.1--Isı Geri Kazanımı(kj/h)=Hava debisi(kg/h)*1 kj/kg.C*Sıcaklık(30 C)
4--Doğalgaz olarak Enerji Tasarrufu(m3/yıl)=Isı Geri Kazanımı x Çalışma Saati(3500)/34500*0,85
5--Para Tasarrufu=Tasarruf edilen enerj(m3/yıl)*Br enerj fiyatı(1,01 TL/m3)



 

2—Hava Kaçaklarının Azaltılması ile sağlanan Tasarruf:

 

1--Fabrikalarda üretilen basınçlı havanın % 25’ i sızıntılar nedeniyle kayıp olur. Bu kayıpların tamamen önlenmesi pratik değildir ve ortalama % 10 gibi bir seviyeye indirilmesi kabul edilebilir bir sınırdır.

 

2--Kaçak hava miktarı hat basıncına, basınçlı havanın kaçak noktasındaki sıcaklığına, kompresör emişindeki hava sıcaklığına ve havanın kaçtığı deliğin çapına bağlıdır.

 

2.1--Genelde hava kaçakları boruların bağlantı yerlerinde, flanşlarda, manşon ve dirseklerde, redüksiyonlarda, vana gövdelerinde, filtrelerde, hortumlarda, çek valflerinde, uzatmalarda ve basınçlı havayı kullanan cihazlarda olmaktadır. Hava kaçağının delik çapı büyüdükçe hava kaçağı daha hızlı olarak artar.

 

3--Basınçlı hava kaçaklarının tamiri, contalarn bağlantı yerlerinin değiştirilmesi yada malzemenin daha iyi izolasyonu ile yapılabilir.

4--Toplam kompresör motor gücü 450 kw olan bir fabrikada çapları 0,5-2 mm arasında 42 delik-kaçak varsa kaçakların azaltılması ile yaklaşık 4038 dolar/yıl tasarruf  sağlanırken bu tamiratın geri ödeme süresi yaklaşık 0,62 ay olabilir.

 

3—Sistemde basıcın düşürülmesi ile sağlanan Tasarruf:

 

Mevcut

Kompresör

Basıncı (Bar)

Hedeflenen

Çalışma

Basıncı (Bar)

Kompresör

Motor Gücü

(kW)

Kompresör

Motor

Verimi

Kompresör

tipi

Yıllık

Çalışma

Saati

Kapasite

Kullanma

Oranı

7

5

85

0,88

Pistonlu

4500

0,93

 

Yukarıda özellikleri verilen Kompresörün basıncının düşürülmesi ile sağlanan tasarruf yıllık 3171 dolar civarındadır.

 

Kaynak:Iv. Ulusal Hidrolik Pnömatik Kongresi-263-Endüstriyel Bir Tesisdeki Basınçlı Hava Üretim Ve Dağıtım Sistemlerde Enerji Tasarrufu Analizi--Yavuz Üser Mehmet Ali Yalçın Şükrü Özen Bülent Cerit




2--Kompresör Basıncının Düşürülmesi ile Sağlanan Tasarruf-8/6 bar

 

Kompresör Basıncının Düşürülmesi ile Sağlanan Tasarruf-8/6 bar

Komp.
Gücü
kw

Komp.
Çıkış
Basıncı
bar

Komp.
Düşür

ülen
Basınc
bar

Güç
Azalt

ma
Faktör

Yük

len
me
Oranı
%

Yüksek
Motor
Verimi
%

Yıllık
Çalış

ma
Saati

Enerji
Tasar

ruf
kwh/

yıl

Elekt.
Birim
Fiyatı
TL/

kwh
2015

Para
Tasar

rufu
TL

5,5

8

6

0,175

0,75

0,90

3500

2800

0,24

672

7,5

8

6

0,175

0,75

0,91

3500

3792

0,24

910

11

8

6

0,175

0,75

0,92

3500

5516

0,24

1324

15

8

6

0,175

0,75

0,92

3500

7471

0,24

1793

18,5

8

6

0,175

0,75

0,93

3500

9173

0,24

2201

22

8

6

0,175

0,75

0,93

3500

10867

0,24

2608

30

8

6

0,175

0,75

0,94

3500

14721

0,24

3533

37

8

6

0,175

0,75

0,94

3500

18075

0,24

4338

45

8

6

0,175

0,75

0,95

3500

21893

0,24

5254

55

8

6

0,175

0,75

0,95

3500

26645

0,24

6395

75

8

6

0,175

0,75

0,96

3500

36098

0,24

8663

90

8

6

0,175

0,75

0,96

3500

43153

0,24

10357

110

8

6

0,175

0,75

0,96

3500

52523

0,24

12605

132

8

6

0,175

0,75

0,97

3500

62790

0,24

15070

160

8

6

0,175

0,75

0,97

3500

75808

0,24

18194

200

8

6

0,175

0,75

0,98

3500

94326

0,24

22638

Kullanılan Formüller:

1--Yüksek verimli motorlarda güce bağlı verim ifadesi nyv=0,019*LN(P(kw)+0,87

2--Enerji Tasarrufu=Enerji tasarrufu = Toplam nominal güç x Çalışma Saati(3500) x Yüklenme Oranı(0,75,1 vs) x Güç Azaltma Faktörü)/motor verimi

3--Para Tasarrufu=Tasarruf edilen enerj(kwh)*Br enerj fiyatı(0,24 TL/kwh)


 


3--Kompresörlerde AC Sürücü Kullanımı:


1--Hava kompresörleri çalışma periyodunun büyük kısmını enerjinin verimli kullanılmadığı kısmi yüklerde geçirebilir.


2--Geleneksel hava kompresörleri yükte (load ) / boşta (unload ) çalışma periyodunu izlemektedir. Bu şekilde çalışmanın kompresör ve sistem için şu dezavantajları bulunmaktadır:


1--Kompresör sürekli farklı hava aralığında çalıştığı için dengesi değişmekte ve ömrü kısalmaktadır. (Rulman, motor...vb)


2--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için basılan hava ısınmaktadır.


3--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için yağın viskozitesi değişmekte, yağ basılan hava ile işletmeye gitmektedir. Bunun sonucu çalışan makinalar zor görebilmekte, üretim kalitesi düşebilmektedir .


4--Kompresör sürekli yükte (load) / boşta (unload) çalıştığı için enerji sarfiyatı artmaktadır .


5--Kompresör sürekli yükte (load )/ boşta (unload) çalıştığı için sürekli basınç dalgalanması olmaktadır


6--Yeni jenerasyon hava kompresörlerinde problemleri ortadan kaldıran değişken hız sürücüleri kullanılmaktadır. Hava kompresörlerine takılan değişken hız sürücüleri kullanımıyla çıkış hava miktarı, hava kompresörünü süren motorun hızı değiştirilerek kontrol edilir.


7--Hava kompresöründe hız kontrol cihazı kullanımının şu avantajları


1--Motor hızının değişken olması, mekanik kayıplara neden olan redüktör ya da kayış-kasnak sitemlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktadır.


2--Hava kompresörü istenilen değerde sürekli sabit basınç verebilmektedir.


3--Değişken hız kontrollü kompresörler sahip olduğu yumuşak kalkış özelliği sayesinde kalkış ve duruşlarda mekanik gerilmeleri azaltmaktadır. Geleneksel kompresörler motorun zarar görmesini engellemek için saatte yaklaşık 4-5 kalkış yapabilme ile sınırlandırılmıştır.


4--Değişken hız sürücülerinin yumuşak kalkış özelliği, kompresörün daha sık olarak tam kapalı çalışmasına izin verir ve boşta çalışma zamanını azaltarak enerji tasarrufu sağlar.


5--Hava kompresörünün motoru değişken devirlerde çalıştığı için enerji tasarrrufu sağlanmaktadır.


6--Hava kompresörünün ve yağının aşırı yüksek ısılarda çalışmaması sağlanır.


7--Hava kompresörlerinde bu sistemin kazandırdığı enerji tasarrufunun yanısıra, dağıtılan hava basıncının 0.2 bar gibi dar bir bant aralığında tutulmasına imkan tanımakta ve bu sayede çok iyi bir basınç kontrolü elde edilmektedir.


8--Çalışma basınç aralığının 0.5 bar olduğu bir kompresörde, tipik yükte (load) /boşta (unload) çalışma ile kıyaslandığında değişken hız kontrolü daha düşük enerji tüketimini sağlar. Sağlanan enerji tasarrufu oranı yüzde 50’lere kadar çıkabilmektedir.


9—Kontrol,1--Tekli kompresör kontrolü,2-- Çoklu kompresör kontrolü olarak uygulanabilmektedir.


10--Değişken hızlı hava kompresörlerinden elde edilen enerji tasarrufuyla yatırım maliyetinin geri dönüş zamanının 0.5-2 yıl civarında olabilir.


11--Değişken hız sürücülerinin, load – unload çalışan standart kompresörlere uygulanması ile yeni jenerasyon değişken hızlı kompresörlerdekine benzer enerji tasarruf miktarlarının sağlanması mümkündür. Her iki alternatif uygulama da 0.1 bar gibi bir basınç doğruluğu elde edilebilmektedir.


12--Mekanik zorlanmaların düşürülmesiyle kompresör yağının ve elektrik motorunun ısınması engellenerek kompresörün bastığı havanın ısınmasının da önüne geçilecektir.


13--ABB’nin ACS800 serisi AC sürücüleri DTC-Doğrudan Moment Kontrolü- motor sürüş teknolojisine sahiptirler ve bu teknoloji kompresörlerde aşağıdaki faydaları sağlar:


1--Çok düşük frekanslarda kesin moment kontrolü 

2--Dinamik hız doğruluğu, 3--Hızlı moment tepkisi sağlarlar.


Kaynakç: Kompresörlerde AC Sürücü Kullanımı--Serkan Öztürk - Faruk Okan--ABB Elektrik 

 


3.1--Kompresörlerde İnverter-Hız Kontrol Cihazı Kullanımı:


1--Geleneksel hava kompresörleri yükte (load)/boşta (unload) çalışma periyodu ile çalışırlar.


2--Hava kompresörleri çalışma periyodunun büyük kısmını enerjinin verimli kullanılmadığı kısmi yüklerde geçirebilir.


3--Bu şekilde çalışmanın kompresör ve sistem için şu dezavantajları bulunmaktadır:


3.1--Kompresör ömrü kısalmaktadır.


3.2--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için basılan hava ısınmaktadır.

3.3--Kompresör yüksek basınç aralığında çalıştığı için yağın viskozitesi değişmekte, yağ basılan hava ile işletmeye gitmektedir.


3.4--Kompresör sürekli yükte (load) / boşta (unload) çalıştığı için enerji sarfiyatı artmaktadır .


3.5--Kompresör sürekli yükte (load)/ boşta (unload) çalıştığı için sürekli basınç dalgalanması olmaktadır


4--Hava kompresörlerine takılan değişken hız sürücüleri kullanımıyla çıkış hava miktarı, hava kompresörünü süren motorun hızı değiştirilerek kontrol edilir.


5--Hava kompresöründe hız kontrol cihazı kullanımının şu avantajları bulunmaktadır:


5.1--Rotor hızının değişken olması, mekanik kayıplara neden olan redüktör ya da kayış-kasnak sitemlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktadır.


5.2--Hava kompresörü istenilen değerde sürekli sabit basınç verebilmektedir.


5.3--Değişken hız kontrollü kompresörler sahip olduğu yumuşak kalkış özelliği sayesinde kalkış ve duruşlarda mekanik gerilmeleri azaltmaktadır.


6--Değişken hız sürücülerinin yumuşak kalkış özelliği, kompresörün daha sık olarak tam kapalı çalışmasına izin verir ve boşta çalışma zamanını azaltarak enerji tasarrufu sağlar.


7--Hava kompresörünün motoru değişken devirlerde çalıştığı için enerji tasarrrufu sağlanmaktadır.


8—İnverter kullanımı ile sistemin kazandırdığı enerji tasarrufunun yanısıra, dağıtılan hava basıncının 0.2 bar gibi dar bir bant aralığında tutulmasına imkan tanımakta ve bu sayede çok iyi bir basınç kontrolü elde edilmektedir.


9--Çalışma basınç aralığının 0.5 bar olduğu bir kompresörde, tipik yükte ve boşta (unload) çalışma ile kıyaslandığında değişken hız kontrolü daha düşük enerji tüketimini sağlar. Sağlanan enerji tasarrufu oranı % 50'lere kadar çıkabilmektedir.


10--Tekli kompresör kontrolü: 

Tek başına çalışan kompresör kullanımında değişken hızlı kompresörler en basit uygulamalardır.Uzun çalışma peryotlarında ihtiyaç duyulan hava miktarı maksimum çıkışın altında ise büyük enerji tasarrufları sağlanabilir.


11--Çoklu kompresör kontrolü:

Çoklu kompresörlerde, doğru kontrol sıralaması en iyi enerji verimliliğinin sağlanmasında kritik olan noktasıdır.


12--En verimli ayarlama, değişken hızlı kompresör üst limitte sürekli çalışıyorken,geleneksel metodlar ile (yükte-boşta) çalıştırılan kompresörleri kapalı ve açık konumlarda çalıştırarak ihtiyaç olan hava miktarını doğru bir şekilde belirlemektir.


12.1--Eğer bu ayarlama yapılamıyorsa, değişken hızlı sürücü kısmi yükte en çok çalışan kompresöre uygulanmalıdır.


12.2--Değişken hızlı hava kompresörlerinden elde edilen enerji tasarrufuyla yatırım maliyetinin geri dönüş zamanının 0.5-2 yıl civarındadır.


12.3--Değişken hız sürücülerinin, load - unload çalışan standart kompresörlere uygulanması ile yeni jenerasyon değişken hızlı kompresörlerdekine benzer enerji tasarruf miktarlarının sağlanması mümkündür. Her iki alternatif uygulama da 0.1 bar gibi bir basınç doğruluğu elde edilebilmektedir.


Kaynakça:Bileşim Dergisi- Kompresörlerde AC Sürücü Kullanımı-Serkan Öztürk, Faruk Okan ABB Elektrik 



3.2--Değişken Hızlı Kompersörlerde Yapay Sinir Ağı ile Kontrol:



1—Yapılan bir bilimsel çalışmada yapay sinir ağı ile soğutma sisteminde kullanılan değişken hızlı kompresörü kontrolünde %16 enerji verimliği sağlanmıştır.



2—Bu anlamda:



1—Isıtma-Soğutma cihazları sirkülasyon pompalarında -Su pompalarında



1.1—Kompresörlerde



2—Klima fanlarında yapay zeka kontrollu değişken hızlı motor kullanarak daha yüksek enerji tasarrufu-verim sağlanabilir.



Kaynak:Mühendis ve Makine-Cilt:51-Sayı:603-S:15




4--Kompresör Kullanımında Verimlilik Sağlama:


1--Kompresörleri alıp yenileyerek tekrar piyasaya sunuyoruz. Yaptığımız çalışmalarla bazen firmaların bize getirdikleri kompresörleri tanıyamadıkları oluyor. O denli kapsamlı yenileme çalışmaları yapıyoruz.


2--Kompresörde eski olan verimsiz olan her şeyi söküp yeniden kompresörü inşa ediyoruz. Böylece az bir maliyetle yeni bir makinaya sahip olma imkanını sunuyoruz.


3--Kompresör verimli kullanılmazsa masraflı olabilen bir makine. Biz yaptığımız yenileme faaliyetleriyle bunun önüne geçmiş oluruz.


4--Kompresör kendi bedelinin üzerinde enerji tükettiği için verimli çalışması olmazsa olmaz bir kural.


4.1--10 bin avroluk bir kompresör yılda 30 bin avroluk elektrik tüketiyor. Buradan sağlanacak tasarruf o kompresörün bedelini kolaylıkla amorti ediyor.


5--Eski makine, yeni bir makine bedeli kadar zarar ettiriyor müşteriye.


6--Bizim sahada gezen 12 adet servis aracımız var. Fabrikada verdiğimiz hizmetlerin bir kısmını sahada yerinde yapıyoruz.


7--Periyodik bakımı kompresörün çalıştığı fabrikalarda yapıyoruz. Yenileme işlemini kendi yerimizde gerçekleştiriyoruz. Fabrikada test cihazlarımız var.Yenileme sonrası gerekli testlerin yapılabilmesi için yenilenecek kompresörün fabrikamıza gelmesi gerekiyor.


8--yıllık periyodik bakım anlaşması adı altında bir ürünümüz var. Müşteri bazında kayıtlarını tutarak yıllık bakım zamanları geldiğinde müşterinin yerine giderek bakım işlemin gerçekleştiriyoruz.


9--Bakımı yapılmayan kompresörler gittikçe verimsizleşirler arıza riskleri de artar. Bir kompresörün durmasının alternatif maliyeti çok yüksek. Bir günlük duruş kendi bedelinin üzerinde bir zararla firmaya yansıyabilir.


10--Müşterilerimizin bakım zamanı yaklaştığı zaman onu uyarıyoruz. O dönemde uygun bir zaman randevu alınarak bakım işlemi gerçekleştiriliyor. CRM yazılımı ile müşterilerin bakım zamanlarını takip etmemiz kolay oluyor.


11--Endüstride kullanılan kompresörün tamamına yakını vidalı kompresörler. Buna paralel olarak biz de yüzde 95 oranında vidalı kompresör için hizmet sunuyoruz.


12--Türkiye için çok iyi bir hizmet. Enerjinin tasarruf edilerek kullanımını sağlıyor olunması  ulusal enerji için de çok önemli bir katkı.Önemli olan işletmeye uygun makinanın seçilmesi. Yoksa piyasadaki makinalar arasında çok büyük farklar yok.


13--Sarf malzemeleri alanında uygun malzeme seçimi büyük önem taşır. Piyasada yağ filtreleri seperatörler bütün markalarda kullanılan üniversal malzemeler bol miktarda var. Şekilleri birbirine benzese de kaliteleri farklı malzemeler. Bunlar içinde uygun olanı bulup seçmek önemli. Kötü bir filtre takıldığında kompresör hava ememiyor dolayısıyla hava basamıyor.


14--Aldığımız malzemelerde kaliteye önem veriyoruz. Kalite tüm firma faaliyetlerimiz içinde önemli bir kriter. ISO 9001 sertifikasını almıştık.


15--Yurt dışında kestirimci bakım dediğimiz arızanın önceden tespiti konusu çok yaygın. Bizde de müşteri bilinçlendikçe, bizler bu konuları anlattıkça yaygınlaşacak ve benimsenecek. En önemli şey zaman. Arızanın meydana gelmeden önlenmesi insanların zaman kaybetmelerinin de önüne geçecektir.


16--Yurt dışındaki organize sanayi bölgelerinde her firmanın bir kompresörü olmasındansa ortak kompresör kullanımı revaçta. Amerika’da ve Avrupa’da bunun yaygın olduğunu biliyoruz. Bizde de zamanla yaygınlaşacaktır.


Kaynakça:Cemdağ Makina.Ltd.Şti. / Ahmet Aral: Kompresörde 7 gün 24 saat revizyon hizmeti 






Makalenin İzlenme Sayısı : 879

Eklenme Tarihi : 15.06.2020

Önceki sayfaya geri dön.