Organik Tarım--Sebze
Üretiminde Biyolojik Organik Mücadele Uygulamaları:
**İlgili bitki veya böceğin
Türkçe ismi ve resmini Google yazarak karşılığı bulunabilir.Bahçenizdeki
zararlının resminden googlede ilgili zararlı adı bulunabilir.
5.1—Sebzeler-Türe Özgü
Bilgiler:
--------------------------------------------------------------------------------------------
1—Biber Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1.1-- Batı çiçek tripsi
(Frankliniella occidentalis (Pergande) de Biyolojik Ajan Metarhizium
anisopliae’nın Kullanımı:
1.1--Batı çiçek tripsi
(Frankliniella occidentalis (Pergande)) çiçek ve tomurcuklarda beslenerek
önemli verim kayıplarına neden olabilmektedir.
1.2--Günümüzde batı çiçek
tripsini kontrol etmede kullanılabilecek etkili kimyasal ilaçlar bulunmaktadır.
Ancak biber gibi her gün hasat edilip tüketime sunulan bitkilerde özellikle
hasata yakın tarihlerde biyolojik mücadele yöntemleri tercih edilmelidir.
1.3--Kontak etkili ve
Metarhizium anisopliae’nın biyolojik ajan olması nedeniyle, gerek çevre gerekse
insanlar üzerinde herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır.
1.4--Doğal düşmanlara da yan
etkisi olmayan, dayanıklılık sorunu bulunmayan bu biyolojik ajan seralarda da
rahatlıkla kullanılabilmektedir.
1.5--2008 yılında Ege
bölgesinde ve 2009 yılında Akdeniz bölgesinde yapılmış bu çalışmada Metarhizium
anisopliae’nın önemli bir zararlı olan batı çiçek tripsine karşı etkinliği
ülkemizde ruhsatlı kimyasal bir ilaç ile karşılaştırılmış ve etkili kullanım
dozunun belirlenmesi hedeflenmiştir.
1.6--Araştırma sonucunda
Metarhizium anisopliae’nın ruhsatlı kimyasal ilaç kadar başarılı olduğu ve en
etkin kullanım dozunun 100 lt/100 ml su olduğu belirlenmiştir.
1.2—Yaprak biti-Biber-Yapılan bir çalışmada Fungatol+Neem Sprey (50.0-001) karışımının
Yaprak biti-M. persicae’nin üreme ve gelişimi üzerine en etkili bitkisel
ekstrakt olduğu belirlenmiştir. Bu bitkisel ekstrakt karışımının zararlıya
karşı uygulanacak mücadele yöntemi içerisinde kullanımının, entegre zararlı
yönetimi içerisinde biyolojik mücadele uygulamaları açısından, avantaj
sağlayacağı düşünülmektedir
1.3—Organik Biber Üretimi-Ekim
Nöbeti:Kahramanmaraş ili için yapılan
bir çalışmada organik kırmızıbiber
üretiminde kullanılabilecek uygun ekim nöbetini (1) Biber, (2) Biber-Pamuk (3)
Biber-Fasulye-Pamuk, (4) Biber-Mısır-Hıyar-Fasulye ekim nöbeti döngüleri 5 yıl
süre ile uygulanmış ve verim ve verim unsurları bakımından konvansiyonel
kırmızıbiber üretimi ile karşılaştırılmıştır.
1.3.1--Çalışma
sonucunda yıllara göre fayda/masraf oranı değişmiş en yüksek fayda masraf
oranları Kırmızıbiber-Fasulye-Pamuk ekim nöbetlerinden elde edilmiştir.
1.3.2--
Bu veriler ışığında, çiftçilere önerilecek olan üretim sistemi,
Kırmızı
Biber, Fasulye ve Pamuğun oluşturduğu sistem olmalıdır
1.3.2--Bu
ekim nöbeti yaş ve kuru kırmızıbiber verim değerleri bakımından konvansiyonel
uygulamaya oldukça yaklaşmıştır.
1.3.3—Bölgede-Kahramanmaraş
organik kırmızı biber üretimi bakımından sorun olabilecek yabancı otlar topalak
(Cyperus rotundus L.), Kaynaş (Sorghum halepense L) semizotu (Portulaca
oleracea L.) ve Domuz pıtrağı (Xanthium strumarium L.) dır.
------------------------------------------------------------------------------------------------
2--Domates Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1—Domates Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
2--Çeltiğin domates
tarlalarında örtü bitkisi olarak yetiştirilmesi ile yabancı ot sorununun
olmadığı saptanmıştır.
2.1-- Örtü bitkisi olarak şalgam yetiştirilmesi halinde
yabancı otlara etkisi % 73-85 oranında olmuş; Phytium spp. Hastalığının azalmasına
neden olduğu saptanmıştır.
3-- Thripsler -Biyolojik Mücadele-Thripsler ile mücadelede yaygın
olarak kullanılan predatörler; Orius niger Wollf. (Hem: Miridae), Aeolothrips
collaris Priesner (Thys: Aeolothripidae), A. intermedius Bagnall’dir (Thys:
Aeolothripidae).
3.1--Kültürel Önlemler-Zararlı
ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. Toprak işlemesi ve yabancı ot
mücadelesi yapılmalıdır. Seralarda küçük delikli tül ile havalandırma
açıklıkları kapatılmalıdır. Bitkiler iyice sulanmalıdır.
3.2--Fiziksel Mücadele-Solarizasyon
uygulamalarından yararlanılır.
3.3--Biyoteknik Mücadele-Bu
zararlı için 10 m² ye 1 tuzak gelecek şekilde 3 m aralıklarla asılan tuzaklar
kitlesel yakalama amacıyla kullanılabilmektedir
4—Yaprak Biti-Domates üretim alanlarında Pamuk yaprak biti (Aphis
gossypii), Bakla yaprak biti
(Aphis fabae), Şeftali yaprak biti (Myzus persicae), Patates yaprak biti
(Macrosiphum euphorbiae), Lahana yaprak biti (Brevicoryne brassicae) gibi
türleri bulunmaktadır.
4.1--Vücutları oval biçimde
ve yumuşak olup 1,5-3.0 mm boyunda yeşil, sarı, siyah renklerdedir.Ağız
parçaları sokucu-emici tiptedir. Abdomen kauda denen bir çıkıntı ile son bulur
ve tür teşhisinde önemli rol oynamaktadır.
4.2—Mücadelede Kültürel Önlemler-Sağlıklı
fideler ekilmelidir. Hasattan sonra toprak üstünde kalan bitki sapları ve
yabancı otlar imha edilmelidir. Seralarda havalandırma iyi bir şekilde
yapılmalıdır.
4.3--Yabancı otlar imha
edilmelidir.
4.4--Biyoteknik Mücadele-Sarı
renkli yapışkan tuzaklar kitlesel yakalama için
önerilmektedir.
4.5--Bitki Ekstrakları-Zencefil
ekstraktı, neem yapraklarının ekstraktı bu zararlılar için tavsiye
edilmektedir.
5—Yeşilkurt-Helicoverpa sp. (Hübner)(Lepidoptera: Noctuidae)-Tanımı
Kelebeklerin kanat açıklığı
35-40 mm, bej-kahverengi veya yeşilimsi renktedir. Ön kanatları üzerinde biri
böbrek diğeri daire şeklinde iki leke bulunmaktadır
5.1-- Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler-Tarlada ve tarlanın
çevresinde yabancı ot temizliği yapılmalıdır. Hasattan sonra derin sürüm
yapılmalıdır.
5.2--İlk yeşil meyveler
oluştuğunda larva giriş deliği olan meyveler toplanıp imha edilmelidir.
5.3--Kimyasal Mücadele Bitkilerde %5 bulaşma olduğunda ilaçlama yapılır.
Bacillus thuringiensis berliner var kurstaki, Bacillus thuringiensis ve Proecol
(Beauveria bassiana) preparatları organik tarım kapsamında mücadelede
kullanılmaktadır.
6-- Pamuk Yaprakkurdu-(Spodoptera Littoralis Boisd. Lep.:Noctuidae)
Tanımı-Kanatlarında gri
kahverengi zemin üzerinde karışık açık sarı çizgiler vardır. Kelebekler gündüz
kuytu yerlerde saklanır, gece aktiftir. Larvalar yaprakta meyve üzerinde
bulunmaktadır
6.1-- Mücadele Yöntemleri-Kültürel Önlemler-Zamansız ve fazla sulamadan kaçınılmalıdır. Ekim ve
dikim usulüne uygun olarak yapılmalıdır.
6.2--Bitki Ekstraktları-Azadractın
başarılı bir şekilde kullanılabilmektedir
6.3--Biyoteknik Mücadele-Bacillus
thuringiensis ve Proecol (Beauveria bassiana) preparatları kullanılmaktadır
7-- Kök-ur Nematodları
(Meloidogyne spp.) (Nematoda: Heteroderidae)
Tanımı Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.) bütün dünyada dağılım gösteren,
geniş konukçu dizisine sahip obligat endoparazit bir zararlıdır.
7.1--Konukçu nematod
ilişkilerine bağlı olarak çok sayıda konukçu ırkı bulunmaktadır
7.2--Fiziksel Mücadele Kök-ur
nematodları ile mücadelede yaygın olarak solarizasyon uygulamaları
yapılmaktadır.
7.3--Soğan sak nematodu için
termoterapi uygulamaları yapılmaktadır.
7.4--Biyolojik Mücadele
Nematodlara karşı savaşta biyolojik preparatlar olarak en yaygın
kullanılanların başında Paecilomyces lilacinus’un farklı izolatlarından elde
edilen preparatlar gelmektedir
7.5--Örtüaltı Organik
Domates Yetiştiriciliğinde Kök-Ur Nematodları (Meloidogyne spp.)'na Karşı Mücadele Yöntemleri Üzerine yapılan bir
çalışmada hint yağı, kadife çiçeği ve
aşılı fide deneme karakterlerinin tümünün kontrolle kıyaslandığında daha düşük
ur skala değerlerine sahip oldukları ve istatistiki olarak farklı grupta yer aldıkları saptanmıştır.
7.5.1--Uygulamalar içinde en
düşük ur skala değeri, aşılı fide deneme karakterinde saptanmış olup, urlanma
açısından en etkili uygulama olarak değerlendirilmiştir.
7.5.2--Ayrıca, deneme sonunda
topraktaki 2. dönem kök–ur nematodu larva sayıları açısından yapılan
değerlendirmede hint yağı bitkisinin (yaprak+meyve), brokoli ve aşılı fidenin
uygulandığı karakterlerde toprakta çok düşük sayılarda 2. dönem kök–ur nematodu
larvası saptanmış ve bu uygulamalarda pozitif kontrolden istatistiki olarak
farklı grupta yer almıştır.
7.6—Yapılan bir çalışmada organik
tarla domatesi yetiştiriciliğinde sorun olan Alternaria alternata (Fr.)
Keissler'a karşı klasik mücadele ve tahmin-uyarı yönteminden yararlanarak
biyolojik ve kimyasal bazı preparatların etkinliklerini saptamak amacıyla
ele alınmıştır.
7.6.1--Çalışma Manisa ilinde,
2009 ve 2010 üretim sezonunda Rapunzel firması ile sözleşmeli organik domates
yetiştiriciliği yapan dört üretici tarlasında yürütülmüştür.
7.6.2-- En yüksek etki 2009
yılında bakır hidroksit uygulamalarından (% 27.5 ve %39.4) elde edilmiştir.
2010 yılında en yüksek etki bir üreticide Reynoutria sachalinensis (% 45.91)
uygulamasından alınmış, bunu % 43.54 ile bakır hidroksit, %42.95 ile Bacillus
subtilis, % 40.87 ile potasyum bikarbonat uygulamaları izlemiştir.
8—Akarlar-Domates Pas
Akarı (Aculops lycopersici) Tanımı ve
Yaşayışı Domates pas akarı sarımsı beyaz renkte, hafif kambur, ince uzun, iğ
şeklindedir. Dişiler 140-180 mikron boyundadır.
8.1--Kışı, tarladaki bitki
artıkları arasında geçirmektedir. Sıcaklığın yüksek ve orantılı nemin düşük
olması zararlının çoğalmasını hızlandırmaktadır. Zararlı yaz boyunca üremeye
devam ederek çok sayıda döl verir.
8.2-- Kırmızı Örümcekler
[Tetranychus spp. (Acarina:
Tetranychidae)] Tanımı ve Yaşayışı Erginler 0,5-0,7 mm boyunda, oval
şekildedir. Yaprağın alt yüzünde ördükleri ipek ağlar arasında ergin, larva,
nimf ve yumurtaları bir arada görülmektedir. Tarla kenarı ve içindeki yabancı
otlardan ve bulaşık fidelerden domateslere geçer ve yılda 10-12 döl verir.
8.3—Akarlar ile Mücadele-
Kültürel Önlemler Zararlının
beslendiği bitkilerin bulunduğu alanlara yakın yerlerde fide
yetiştirilmemelidir.
8.3.1--Hasattan sonra derin
sürüm yapılmalı, bitki artıkları tarlalardan uzaklaştırılmalıdır.
8.3.2--Domates tarlalarını
çevreleyen alanlarda yabancı otlar imha edilmelidir.
3.4--Biyolojik Mücadele Sera
bitkilerinde zararlı olan kırmızı örümcek türleri ile biyolojik mücadelede en
çok kullanılan predatör akarlar, başta P. persimilis olmak üzere G.
occidentalis, M. longipes ve N. californicus türleridir. Bu akarlar kitle
hâlinde üretilip salınarak ya da biyopreparatları temin edilerek mücadele
çalışmalarında kullanılmaktadır
8.4—Domates-Patlıcan
Güvesi:
8.4.1--Domates güvesi, Tuta absoluta
(Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) domates yetiştiriciliğinde kalite ve ürün
kayıplarına neden olan anahtar zararlılardan biridir.
8.4.2--Bu zararlıya karşı
kaynak çalışmadan elde edilen bulgulara dayanarak, T. absoluta’ya karşı
yapılacak mücadele yöntemlerinde tuzak bitki seçiminde geniş yaprak yüzeyli
konukçu bitki seçiminin faydalı olabileceği düşünülmektedir.
3--Bitkisel Kökenli Doğal
İnsektisitler
3.1--Azadirachtin Bitkisel
kökenli insektisit olarak üzerinde en çok çalışmalar yapılan bitki Azadirachta
indica’ dır.
3.2--İlk olarak 1978 yılında
yaprakları ezilerek lahana bitkisine uygulanmış ve lahana böceğinin olmadığı
görülmüştür. Tropik ve subtropik bölgelerde yaşayan 200’ den fazla ısırıcı
böcek türüne etkili olduğu tesbit edilmiştir.
3.3--Yararlılara ve
sıcakkanlılara toksik etkisi bulunmamaktadır. Yapılan araştırma sonuçlarına
göre Azadirachtin’in böceklere ; Uzaklaştırıcı Beslenmeyi engelleyici
Doğurganlığı azaltıcı Kısırlaştırıcı Öldürücü Yumurta bırakmayı önleyici gibi
etkileri saptanmıştır.
3.4--Gelişme ve büyümeyi
aksatıcı gibi çok sayıda etkileri vardır. Ve bu etkilerin Orthoptera,
Homoptera, Heteroptera, Lepidoptera, Coleoptera, Diptera ve Hymenoptera
takımına bağlı bir çok türde gözlenmiştir.
3.5--Azadirachtin ülkemizde domateste
yaprak bitine karşı Neem Azal ticari adıyla ruhsat almıştır.
4--Yapılan
bir çalışmada Bitki gelişimini arttıran bazı mikroorganizma olan T. harzianum
uygulanmış parsellerde kontrollere göre biber ve domateste ürün veriminin
arttığı, bitki boyu, yaprak sayısı, meyve sayısının %300 oranında bir artış
gösterdiği belirlenmiştir.
5—İlaçlama Zamanı-İlaçlama yapılırken uygulanacak tahmin
ve uyarı sistemi çerçevesinde etkili sıcaklıklar toplamı (gün derece) modeli
oldukça iyi bir model olup bu medele göre yani etkili sıcaklıklar toplamı (gün
derece)na göre 1.,2. Vs ilaçlama yapılması uygun olabilir.
------------------------------------------------------------------------------------------
5--Yapılan bir çalışmada Bitki
gelişimini arttıran bazı mikroorganizma olan
5.1--Pseudomonas bakterilerinin -
Pseudomonas izolatlarının tarla koşullarında nohut,patlıcan, soya fasulyesi ve
domatesin kök ve yeşil aksam ağırlıklarını ve tohum çimlenmesini teşvik
ettiğini bildirmiştir.
5.2--Yapılan başka bir çalışmada
ise,Pseudomanas putida’nın domateste Phytium ultimum’un neden olduğu zararı azalttığı
saptanmıştır.
5.3--Yapılan çalışmalarda, Glomus
intraradices ve Glomus fasciculatum’un
domateste Alternaria solani’nin(domates
erken yanıklık hastalık etmeni Alternaria saloni) neden olduğu hastalığı önemli
ölçüde azalttığı
incelenmiştir.
5.4--Yapılan bir çalışmada, G.
fasciculatum aşılı domates bitkisinde kök ur nematodunun (Melaidogyne javanica)
popülasyonunda önemli ölçüde bir azalma belirlemişlerdir.
5.5--Domates bitkilerinin G. mossea ile
aşılanmasıyla Pseudomonas syringae’nin neden olduğu bakteriyel kara leke hastalığını
azaltmış, rizosferdeki P. syringae populasyonunda düşüş olmuştur.
5.6--G. etinicatunium ile aşılı
patlıcan bitkisinin Verticillium’a karşı dayanıklılığı artmıştır
---------------------------------------------------------------------------------------
3—Lahana-KarnabaharÜretiminde
Biyolojik Mücadele:
1—Lahana Üretiminde Plutella
xylostella zararlısına karşı Trichogrammatoidea bactrae(Nagaraja) larva parazitodi kullanılabilir.
2—Lahana-Karnabahar
Üretiminde Plutella xylostella L zararlısına karşı Cotesia plutellae
(Kurdjumov) larva parazitodi
kullanılabilir.
3--Lahana kelebekleri (Pieris spp. (Lep.:Pieridae)) ve
Trichoplusia ni (Hübner) zararını azaltmak için lahanalar olgunlaşınca hemen
kesilmelidir
4--Lahana galböceği
[Ceutorrhynchus pleurostigma (Marsh.)
(Col.:Curculionidae)] ile
bulaşık arazilerde üstüste lahana, karnabahar ve turp dikilmemelidir.
5--Lahana yaprak güvesi (Plutella
xylostella L. ve P. maculipennis zararlısına karşı Bacillus thuringiensis’ in
etkili olarak kullanılabilir.
5--Lahana Kelebeği (Pieris
brassicae L. zararlısına karşı Bacillus thuringiensis’ in etkili olarak
kullanılabilir.
6—Yapılan bir çalışmada sera
koşullarında endofit bakterilerin kolonize olduğu lahana bitkisinde siyah
çürüklük hastalığına karşı savunma mekanizması geliştiğini, endofit bakteriler
ile muamele edilmeyen bitkilerde ise Xanthomonas campestris pv. Campestris ile
inokulasyondan yaklaşık 33 gün sonra hastalığın ekonomik eşiğe ulaştığını ve sistemik
hastalık belirtilerinin ortaya çıktığını bildirmiştir.
----------------------------------------------------------------------------------------------
4—Patates Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
1—Patates Üretiminde Phthorimoea operculella Zeller zararlısına
karşı Chelonus blackburni Cameron Larva parazitodi
kullanılabilir.
2—Patates Üretiminde Phthorimoea operculella Zeller zararlısına
karşı Copidosoma koehleri Blanchard Larva parazitodi kullanılabilir.
3—Mildiyönun sorunu olduğu
alanlarda patates tarımının sabah ve akşam çiğ tutmayan, güney yöne bakan tarlalarda
yapılması tercih edilmelidir.
4--Patates güvesi
(Phthorimaea operculella Zell.(Lep.:Gelechiidae))'ne karış savaşta hasatın
zamanında yapılması böylece yumruların topraktan
çıkarılıp tarladan
uzaklaştırılması en önemli kültürel önlemdir.
5--Patates böceği’nin ergin ve larvaları büyük olduğu
için kolayca görülebilir. Küçük alanlarda larva ve erginleri toplayarak yok etmek,
yumurtalarını ezmek, oldukça etkilidir.
6—Yapılan bir çalışmada patates
böceği (Leptinotarsa decemlineata Say.) mücadelesinde sentetik pestisitlere
alternatif olabilecek bitkisel kökenli preparatların laboratuar ve tarla
koşullarında etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.
6.1--Patates çeşidi olarak
Agria (Solanum tuberasum L. cv.) kullanılmıştır. Çalışmada imidakloprid,
azadiraktin, Bacillus thuringiensis, adaçayı ve biberiye ekstraktları
uygulanmıştır.
6.2--İmidakloprid, biyolojik
ve bitkisel kökenli preparatların patates böceğinin ölüm oranına etkisi önemli
(p<0.01) olmuştur.
6.3--Hem laboratuvar hem de
tarla koşullarında kontrol parsellerinde patates böceğinde ölüm olmazken,
imidakloprid uygulamasında ölüm oranı %100 olmuştur.
6.4--Azadiraktin, Bacillus
thuringiensis, adaçayı ve biberiye ekstraktı uygulamalarında patates böceğinin
ölüm oranı tarla koşullarında sırasıyla %92.9, %85.9, %82.5 ve %85.9 ve
laboratuvar koşullarında ise sırasıyla %97.5, %94.5, %88.5 ve %89.9 olarak
tespit edilmiştir.
6.5--Adaçayı ve biberiye
ekstraktlarının patates böceği ile mücadelede imidakloprid’e göre etkisi düşük,
azadiraktin ve Bacillus thuringiensis’in yapmış oldukları etkiye yakın
bulunmuştur.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
5—Salatalık Üretiminde
Biyolojik Mücadele:
5.1—Sarımsak:
1--Sarmısak esansı (suyu)
mantar sporlarının yayılmasını engelleyici etkiye sahiptir. Sarmısağın bu özellikleri
bilim adamlarınca ispatlanmıştır.
2--Salatalıklar üzerine
yapılan bir denemede salatalık üzerine yaprak mildiyösü bulaştırılmış ve
düzenli aralıklarla ve beşer günlük aralarla bunlara sarmısak suyu
püskürtülmüştür.
2.1--Sonuçta sarmısak suyu
püskürtülmeyen salatalıklarla mildiyö hastalığı önüne geçilmez şekilde
çoğalmıştır.Püskürtülen parsellerdeki mildiyö hastalığı kalmamıştır
5.2--Kavun ve hıyarda zararlı Kavun kızılböceği
Rhaphidopalpa foveicollis Luc. (Col.:Chrysomelidae)’nin kışı geçirmek üzere
diyapoza giren erginlerini yok etmek için tarlanın kış öncesinden veya erken
ilkbaharda derin sürülmesi önerilir.
------------------------------------------------------------------------------------------------
6--Şekerkamışı-Şeker Pancarı
Üretiminde Biyolojik Mücadele:
1—Şekerkamışı Üretiminde
Chilo partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer-
Chilo auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.1--Şekerkamışı Üretiminde Chilo
sp zararlılarına karşı Trichogramma exiguum Pinto &Platner parazitodi
kullanılabilir.
2--Şekerpancarı alkali
topraklardan hoşlanır, asit topraklarda yetiştirilirse Pancar sineği çoğalarak
daha fazla zarar yapar
2.1—Pancar
Yaprakkurdu zararlısına karşı Pancarkurdu nucleopolyhedrovirusu (Spodoptera
exigua NPV) (129078)kullanılabilir.
------------------------------------------------------------------------------------------------
7—Baklagil Üretiminde
Biyolojik Organik Mücadele:
7.1—Baklagil-Türe Özgü
Bilgiler:
1--Sonbaharda erken ekilen baklalar zararlı ortaya
çıktığında bitki dokuları sertleşmiş ve gelişme tamamlanmış olduğundan Bakla
yaprakbiti (Aphis fabae Scop.Hom.:Aphididae)) zararından kolay kurtulur.
1.1—Baklagil Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
2—Bezelye-Bezelye tohum böceği (Bruchus pisorum
(L.)(Col.:Bruchidae)) zararını azaltmak için ürün olgunlaşınca hemen hasat
edilmelidir.Fasulyede de benzer durum söz konusudur.
------------------------------------------------------------------------------------------
3—Nohut Üretiminde Spodoptera litura (F.)- zararlısına karşı Telenomus
remus Nixon parazitodi kullanılabilir.
4—Bamya Üretiminde Earias sp zararlısına karşı Chelonus
blackburni Cameron larva parazitodi
kullanılabilir.
5—Fasulye Üretiminde Aphis craccivora (Koch) zararlısına karşı Cheilomenes
sexmaculata (Fabricius) predatörü kullanılabilir.
6.1—Fasulye Üretiminde Aphis gossypii
Glover) zararlısına karşı Cheilomenes sexmaculata (Fabricius) predatörü kullanılabilir.
6.2—Fasulyenin erken hasat edilmesi
Fasulye tohumböceği (Acanthoscelides obtectus (Say)) zararından kurtulunmasını
sağlar.
7—Nohut-Bezelye Üretiminde Helicoverpa
armigera (Hübn) zararlısına karşı Ha NPV
patojeni kullanılabilir.
-------------------------------------------------------------------------------------------
7.2—Baklagil Tarımı-Genel
Bilgiler:
1--fiğ, bakla, bezelye gibi
bitkilerle ara ziraat toprağın gübrelenmesi ve faydalıların barınmasını
sağladığı için önerilir
1.1--Sonbaharda erken ekilen
baklalar zararlı ortaya çıktığında bitki dokuları sertleşmiş ve gelişme tamamlanmış
olduğundan Bakla yaprakbiti (Aphis fabae Scop.Hom.:Aphididae)) zararından kolay
kurtulur.
1.2--Geç ekilen fasulyelerde
Baklagil tohum böcekleri (Bruchus spp. Col.:Bruchidae) zararı daha az olmaktadır.
2--Baklagilleri de içine alan,
yöreye uygun bitkilerle ekim nöbetine gidilmeli, karısık (alternatif sıralara)
ekim sistemi uygulanmalıdır.
2.1--Bu yöntem, toprağı dinlendirmesi
yanında bitki saglıgı açısından da
yararlar saglamaktadır.
2.2--Baklagiller, topraktaki organik
madde miktarının artmasına ve aynı
zamanda topraktaki canlıların
çogalmasına,aktivitelerinin artmasına da olanak saglarlar.
2.3--Fasulye gibi bazı
bitkilerin baklagiller ile birlikte ekiminde topraktan alabilecegi azot miktarı
daha da artabilir.
2.4--Mısır-fasulye birlikte ekiminin
azot tasarrufu sagladıgı ortaya konulmustur
3-- Karısık ekim monokültür tarımın söz konusu
problemlerini azaltabilecek, modern tarıma uyumlu ekonomik ve ekolojik bir
tarım teknigi olup, bu çesitlilik
bazı zararlı böcek türlerinin
yoğunluğunun azaltılmasında etkili olmaktadır.
3.1--Ayrıca, karışık ekim
sistemleri, çesitlilige baglı olarak yabancı otların büyüme alanlarını
kapatarak daha iyi rekabet etmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------------------
8—Mantar-Yemeklik Kültür Mantarı Üretim Alanlarında Görülen
Genel Mantar Zararlıları ve Mücadelesinde
1-- Yemeklik kültür
mantarında zarara neden olan zararlılara karşı biyolojik mücadelede entomopatojenik
bakteriler de kullanılmaktadır. Bacillus thuringiensis var. israelensis içeren
ticari preparatın komposta uygulanmasıyla sciarid ve phorid sineklerine karşı
mücadelede etkili olduğu saptanmıştır
1.1--Bir diğer çalışmada
entomopatojen bakteri Bacillus thuringiensis subsp. israelensis strainleri
mantarda en çok görülen sciarid türü L. mali larvalarına karşı denenmiş ve
uygulamada entomopatojen bakterilerin L. mali’ye karşı toksik etki oluşturması
ile biyolojik mücadelede etkili olmuşt
2-- Mantar sinekleriyle
biyoteknik mücadelede farklı renklerde cezbedici yapışkan tuzaklar
kullanılmaktadır. Yapışkan tuzaklar mantar sineklerinin üretim alanındaki
yoğunluğunu izlemek için gereklidir. Yapışkan tuzak her hafta kontrol edilerek
2-4 haftada arasında bir tuzaklar değiştirilerek uygulanmaktadır.
2.1--Tuzak başına haftada 20
sinekten daha fazla olması mücadeleyi gerektirmektedir (Frodsham ve ark.,
2000). Bunlar, plastik yapıda, yaklaşık 15- 30 cm büyüklükte ve polibüten
tutkalla kaplıdır. Bu yapışkan tuzaklar yetiştirme odalarına, koridorlara
yerleştirilebilmekte
3-- Bir diğer çalışmada
Beauveria bassiana’ın mantar sciarid sineklerine karşı etkili olduğu
gözlenmiştir .Mantar sinekleri ile kimyasal mücadelede larva döneminde
uygulanan kimyasal ilaçlar ile kontrol altına almak mümkün olmaktadır Mantar
ürününün pestisitlere tepkisi, kullanılan kimyasala; bu kimyasalın da ranzalara
ve komposta uygulanma şekline bağlı olmaktadır
3.1-- Mantar zararlılarından
nematodların kontrolünde en önemli etken özellikle taşıyıcısı olduğu kompost ve
örtü toprağının istenilen özelliklere sahip olmasıdır. Kompostun iyi
pastörizasyonu işletme içinde ve çevresinde hijyenik önlemlere dikkat edilmesi
oldukça önem arz etmektedir.
3.2--Üretim başladıktan sonra
nematodla mücadele oldukça zor olduğundan örtü toprağının serimden önce iyi
dezenfekte edilmesi dikkat edilmesi gereken husus olmaktadır.
3.3--Nematod ile mücadelede
komposta ilave edilen bitkisel materyallerden neem ağacı (Azadirachta indica),
hint kayın ağacı (Pongamia pinnata), hindistan cevizi (Cocos nucifera), hint
yağı bitkisi (Ricinus communis) ve yerfıstığı (Arachis hypogea) gibi yağlı
bitki materyallerinin kompostta nematodun yumurta bırakmasından önce
birleştirilmesinin nematod çoğalmasını azalttığı saptanmıştır
4--Mantar üretiminde de
öncelikli olarak kültürel önlemlerin alınması gereklidir. Bu önlemlerin başında
yetiştirme ortamının ve kullanılan alet ve malzemelerin temiz olması
gerekmektedir.
4.1--Bunun yanında özellikle
zararlı popülasyonunun yoğun olduğu ve zararlının üretim alanına taşınmasında
taşıyıcı olan kompostun istenilen koşullarda pastörizasyonuna ve örtü
toprağının dezenfeksiyonuna dikkat edilmesi gereklidir.
4.2--Ayrıca misel ekim
aşaması sırasında zararlılarla bulaşmayı önlemek için laboratuvar koşullarının
temizliğine ve kültürel mücadele yöntemlerine önem verilmelidir.
5-- Zararlıların direnç
kazanmaması için aynı etken maddeli pestisitler sürekli kullanılmamalı, bunun
yerine farklı etki mekanizmasına sahip pestisitler dönüşümlü olarak
kullanılmalıdır
-----------------------------------------------------------------------------------------------
5.2—Sebzeler-Genel Bilgi:
1—Sebze Üretiminde Chilo
partellus Swinhoe- Sesamia inferens Walker- Chilo sacchariphagus Bojer- Chilo
auricillus (Duggen)- Helicoverpa armigera (Hübn.) zararlılarına karşı
Trichogramma chilonis Ishii parazitodi kullanılabilir.
1.1--Sebze Üretiminde Helicoverpa
armigera (Hübn.) zararlısına karşı Trichogramma brasiliensis (Ashmead) parazitodi
kullanılabilir.
2—Sebze Üretiminde Spodoptera
litura (F.)- Spodoptera exigua zararlısına karşı Telenomus remus Nixon
parazitodi kullanılabilir.
3—Sebze Üretiminde Spodoptera litura (F.) zararlısına karşı S/NPV
patojeni kullanılabilir.
4--Şalgam, havuç ve lahana
artıklarının çürüyen kısımları sebze sinekleri için yumurtlama yeri olarak
tercih edilir. Bu nedenle tarlada artık bırakılmamalıdır.
5--sonbahar sürümü genellikle
tütün,pamuk ve sebzede zararlı olan yeşilkurtun (Heliothis spp.) kışlayan
pupalarının büyük kısmını yok eder ve gelecek ilkbaharda çıkacak ergin sayısını
azaltır.
6--Yazlık sebzelerin ve
ayçiçeğinin sökümünden sonra tarlaların sonbaharda işlenmesi çok miktarda
Bozkurt larvasını öldürür.
7--Kavun ve hıyarda zararlı
Kavun kızılböceği Rhaphidopalpa foveicollis Luc. (Col.:Chrysomelidae)'nin kışı
geçirmek üzere diyapoza giren erginlerini yok etmek için tarlanın kış
öncesinden veya erken ilkbaharda derin sürülmesi önerilir.
8--Çayır tırtılı Loxostege
sticticalis (L.) Lep.:Pyralidae) ile mücadelesinde de derin sürüm ile toprağa gömülen
pupalardan kelebek yüzeye çıkamaz.
8.1--Yazlık sebzelerin ve
ayçiçeğinin sökümünden sonra tarlaların sonbaharda işlenmesi çok miktarda
Bozkurt larvasını öldürür.
9--Danaburnu’na karşı sonbaharda
sebze bahçelerinde 20-30 cm toprak derinliğine 1-2 kürek at gübresi konur ve
üzeri toprakla örtüldükten sonra işaret olması için bir kazık çakılır.
10-- Yaş sebze ve meyveler 1-2 C sıcaklıktaki depolarda
saklanmak suretiyle
hem uzun süre muhafaza edilebilirler
hem de bazı böceklerin zararlarından korunabilirler
11-- Tohum böcekleri ile savaşda tohumlar suya daldırılarak
böceklerin su yüzüne çıkması sağlanır. Böylece böcekler yok edilerek tohumlar
ekilir.
12--Mineral tuzlar ve kül;
böcek ve akar gibi yumuşak vücutlu böceklerin vücudunda çizikler meydana
getirip bu çiziklerden vücut suyunun kaybolmasına ve giderek böceklerin ölmesine
neden olurlar.
12.1--Ambarlanmış tahıl ve
baklagil tohumları slikat, talk ve benzeri mineral
maddeler, volkanik küllerin
tozları ile karıştırılarak ambarlandığında etkili bir savaş yapılmaktadır.
12.2--Ayrıca trips, yaprak
bitlerine karşı elenmiş ince kül veya tozlar bitkiler üzerine serpilerek zararlıların
fiziksel yolla ölümlerine neden olunur.
13--Depoya CO2, O2 ve Azot
gazlarını değişik oranda vererek zararlı böcekler öldürülebilir. Bu yöntem
sadece kapalı hacimlerde kullanılır.
13.1--Depoda O2 oranı %1’den
az veya CO2 oranı % 60 civarında bulundurulaca k olursa ve bu koşul birkaç
hafta devam ederse zararlılar tamamen yok edilmiş olur.
13.2--Yaş meyve depoların da
O2 oranı %2 civarında tutulursa Elma içkurdu larvalarının daha yüksek oranda
öldüğü saptanmıştır
14-- Vakumlu depolarda hava basıncının 100 mm civa basıncına
kadar düşürülmesiyle zararlılar tümüyle yok edilmiş olur.
15--Thripsleri ise sarı ve
mavi renk cezbeder. Çekici olarak kullanılacak renkteki bir levha üzerine
kurumayan yapışkanla sürülür zararlının bulunduğu plantasyona belirli aralıklarla
yerleştirilir. Türe göre ağaç ya da bitki dallarına, seralarda ise bitkilerin
10-15 cm üzerine gelecek şekilde sırıklara bir ip ya da tel yardımıyla levhalar
asılır.
15.1--Yunanistan’da Zeytin
sineği'ne karşı bu tablalar düşük dozda hazırlan mış insektisit solüsyonlarına
daldırılarak da kullanılmaktadır. Ülkemizde örtü altı sebze yetiştiriciliğinde
beyazsinek, yaprak galerisineği ve tripse karşı sarı yapışkan tuzaklar
kullanılmaktadır.
15.2--Sicilya’ da krizantem
seralarında thrips, Avusturya ve Sicilya’da ise domates ve hıyar seralarında
beyazsinek ile savaşda kullanılmaktadır.
15.3--Yakalama etkinliğini
yitirmemesi için birkaç haftada bir kirlendikçe yenisi ile değiştirilmelidir.
16--Arap Sabunu: Meyve ağaç ve sebzelerde
yaprak bitlerine karşı kullanılan bu sıvı sabunun başarısı populasyon
yoğunluğuna göre değişmektedir. Etki süresi çok kısadır
17—Yapılan bir çalışmada Süs
bitkisi türlerinden krizantem ve Tagetes bitkileri seralarda zararlı thrips
türlerinin mücadelesinde tuzak bitki olarak değerlendirilmesi önerilmektedir
18—Yapılan bir çalışmada In
vivo koşullarda ise gerek antagonist gerekse PGPR izolatları marul bitkisinin
sağlıklı gelişmesine neden olurken, uygulama yapılmış bitkilerde hastalık
oluşumu kontrollerdeki bitkilerle karşılaştırıldığında önemli düzeyde
engellediği belirlenmiştir.
---------------------------------------------------------------------------------------------
17—Endofit Bakteriler-Yapılan bir çalışmada, soğan bitkisinden izole edilen
endofit Pseudomonas ırkı PsJN, asma bitkisine kolonize olduğunda Botrytis
cinerea’yı önlemiştir ve asma bitkisinin büyümesini desteklemiştir.
17.1--Bir endofit bakterinin
birden fazla konukçu bitkide kolonize olması ve farklı patojenlere olan
etkinliği yapılan çalışmalar ile gözlemlenmiştir. Örneğin, Pseudomonas putida
ve Serratia marcescens domates ve hıyarda Hıyar Mozaik Virüsü’nün ve hıyarda
Fusarium solgunluğu hastalığı etmeninin çoğalmasını azaltmıştır
--------------------------------------------------------------------------------------------
18—Yabancı Otlarla
Mücadele-Domates vs-Yapılan bir çalışmada; 2007-2009
yıllarında Adana’da sera ve tarla domatesinde sorun olan yabancı otlara karşı
organik tarıma uygun bazı mücadele yöntemlerinin etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.
18.1--Çalışmada
etkisi araştırılan yöntemler;solarizasyon, malçlama (malç tekstili, mısır sapı
malçı ve yerfıstığı kabuğu),çapalama (el çapası, keser çapa, kazayağı, freze)
ve fırçalama (yatay dönen fırçalama aleti) uygulamalarıdır.
18.2--Çalışmada
bu uygulamaların genel yabancı otlara, deneme alanındaki önemli yabancı ot
türlerine ve domates verimine etkileri belirlenmiştir.
18.3--Yürütülen
çalışmalar sonucunda sera ve tarla domatesinde en etkili uygulamanın malç
tekstili olduğu, bu materyalin uygulandığı alanlarda hiç yabancı ot çıkmadığı,
solarizasyonun tek yıllık yabancı otları kontrol ettiği, domates veriminin malç
tekstili ve el çapası uygulamalarında daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
18.4—Malç
tekstili, sentetik malç materyallerine göre daha etkili, ekonomik ve avantajlı
olması nedeniyle özellikle organik tarım sisteminde sorun olan yabancı otların
mücadelesinde tavsiye edilmektedir.
18.5—Organik
biber-patlıcan yetiştiriciliği ile ilgili olarak yapılan bir çalışmada yabancı
ot kontrol yöntemleri olarak; siyah plastik malç, saman malç, el çapası, örtücü
bitki ve kontrol uygulamaları yer almış, bu uygulamaların bitki büyüme ve
gelişmesine, verime ve bitki besin elementi alımına olan etkileri
belirlenmiştir. Yürütülen çalışmalar sonucunda en etkili uygulamanın siyah
plastik malç olduğu belirlenmiştir
---------------------------------------------------------------------------------------------
19—Organik Yem Bitkileri
Üretiminde Yabancı Otlarla Mücadele-Yem
bitkileri tarımında ilk olarak yabancı otlardan arındırılmış tarlaya ekim
yapmak ve kaliteli tohumluk kullanmak gerekmektedir. Ön bitki olarak tahıl veya
çapa bitkisi yetiştirilmiş tarlalarda yem bitkisi ekildiğinde, yabancı otlar
daha az problem olmaktadır.
19.1--Çok yıllık türlerde
arkadaş bitki ile birlikte ekim de yabancı ot kontrolünde etkili olmaktadır.
Meralarda ise öncelikle otlatma yönetim ilkelerine uyulması ve otlatma
planlaması ile yabancı otlar kontrol altında tutulabilir.
19.2--Bunun yanı sıra bazı
mera ıslah yöntemleri de yabancı otlarla mücadelede etkili olabilmektedir.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
5.3--Örtüaltı Sebze
Yetiştiriciliğinde Biyolojik Mücadele:
1--beyaz sinek (BS) (Trialeurodes vaporariorum Wetw., Bemisia tabaci
Genn.(Hom.Aleyrodidae),
1.1-- Macrolophus caliginosus Wgn. (Heter.: Miridae)
zararlıyı genellikle baskı altına aldığından koruyucu önlemler alınmalıdır.
1.2--Sarı yapışkan tuzaklar
kullanılmalıdır. Predatörün bulunmaması halinde beyaz sineğin düşük (1
larva/yaprak<) yoğunluğunda M. caliginosus 1 adet/m2, zararlının bulunduğu
bölgeye dağıtılması ile başarılı bir savaş yapılabilir.
1.3--Beyazsinek yoğunluğu 5
adet/yaprak ulaştığında Encarsia formosa Gahan (Hym.:Aphelinidae) 1
parazitoid/5 beyaz sinek larvası oranında salınır. M. caliginosus ile E.
formosa birlikte kullanılabileceği ve birbirlerinin etkisini arttırdıkları
belirlenmiştir.
1.4--Ayrıca, zararlı
yoğunluğu bitki başına 2-3 larva veya pupa olduğunda Deraeocoris pallens Reut.
(Het.: Miridae) 2 avcı/1m bitki sırası olacak şekilde salım yapılabilir.
1.5--Bu yararlı türlerin
tercih ettiği bitkiler (zambak, civan perçemi, dereotu, yabani havuç, kimyon,
rezene, kişniş, üçgül, maydanoz, kadife çiçeği, nane, yonca) çevrede
bulundurulmalıdır.
2--yaprak galeri sineği (YGS) (Liriomyza trifolii (Burges), L.bryoniae
(Kaltenbach) ), L. huidobrensis (Blanchard) (Dip.:Agromyzidae)),
2.1--Diglyphus isae (Walker)
(Hym.:Eulophidae)'nin D. isae zararlıyı doğal olarak baskı altına aldığından,
yararlıyı koruma ve yoğunluğunun arttırılması önlemleri alınmalıdır.
2.2--Sarı yapışkan tuzaklar
kulla nılmalıdır. Bitkilerin alt yapraklarının alınması gerektiğinde parazit
erginlerinin çıkışından sonra yapraklar toplan malıdır.
2.3--Yaprak
galerisineklerinin tercih ettiği yazlık ve kışlık bitkilerde ve bazı yabani
otlarda bu zararlının paraz itoidi de bu bitkilerde yıl boyunca varlığını
sürdürmektedir. Bu bitkiler Fasulye, hıyar, lahana, sarmısak, Ahrysanthemum
spp., Emilia sonchifolia, Galinsoga parviflora, Sonchus asper, Amaranthus
retroflexus, Portulaca oleracea, Hydrocotile umbellata ve Datura stramonium
olup tarımsal çevrede bulundurulmalıdır.
2.4--Yaprak
galerisineklerinin yoğunluğu 10 larva/yaprak olduğunda, D. isae 5-30
parazitoid/10m2 oranında kullanılabilir.
3--kırmızı örümcek (KÖ) (Tetranychus cinnabarinus (Boisd.), T. urticae Koch.
(Acarina:Tetranychidae), trips (Thrips tabaci Lindeman, Frankliniella
occidentalis (Pergande)(Thys.Tripidae))
3.1-- Kırmızıörümcek üzerinde etkili olan (Scymnus spp.,
Stethorus spp., Chrysoperla carnea Steph., Scolothrips longicornis Priesner,
Typhlodromus pyri Scheuten, Orius niger (W.) (Hemip.:Anthocoridae), Deraeocoris
spp.) yararlı türlerin korunması gerekmektedir.
3.2--Bu yararlıların
kışlaması ve yazlaması için çit ve ağaç altlarındaki yaprak döküntülerinin
kasım-nisan arasında bozulmaması ve çevrede akasya, dut gibi kaba kabuklu
ağaçlarının bulundurulması sağlanmalıdır.
3.3--Beslenmeleri ve
sığınmaları için beyazsinek bölümünde sözü edilen bitkilerin çevrede
bulundurulması gerekir.
3.4--Serada uygun sıcaklık ve
nem olmalıdır. Kırmızıörümcek yoğunluğu 5 adet/yaprak olduğunda, Phytoseiulus
persimilis A.-H. (Acari:Phytoseiidae), domateste 1/20 avcı/av; hıyarda 1/40
avcı/av oranında salınır.
3.5--Patlıcan, hıyar ve
fasulyede doğal olarak etkili olan S. longicornis ve T. pyri'nin ile Scymnus
spp., Stethorus spp.'in biyolojik savaşda kullanılma olanaklarının araştırılması
gerekmektedir.
4--yaprak biti (YP)(Aphis gossypii Glover, Macrosiphum euphorbia (Thomas),
Myzus persicae Sulzer) (Hom.:Aphididae),
4.1-- Yaprakbitini baskı altında tutan (Coccinellidae
türleri, C. carnea, Deraeocoris spp., O. Niger, Sphoerophoria rüppelli
(Wiedeman) ve S. scripta (L.) (Diptera:Syrphidae), Aphidoletes aphidimyza
(Rondani)) (Dip.:Cecidomyiidae) türler korunmalıdır. Serada uygun sıcaklık ve
orantılı nem olması sağlanmalıdır.
4.2--Yaprakbiti, özellikle
erken ilkbaharda zararlı olduğundan yararlı türlerin de ilkbaharın başında
kültür bitkilerinde bulunmaları sağlanmalıdır. Bu amaçla bu dönemde nektar ve
ballı madde sağlayan, erken çiçek açan veya kışın yetişen bol çiçek açan kültür
bitkileri veya yabani otların, çit bitkilerinin ve ağaçların çevrede
bulundurulması sağlanmalıdır.
4.3--Yaprakbitine karşı
etkili bir biyolojik savaş etmeni belirlenmemekle birlikte A. colemani ve A.
aphidimyza üzerinde yapılan ön çalışmalar ümitvar sonuçlar vermiştir
4.4-- A. aphidimyza'nın, seraya çok geç (yaprakbiti
yoğunluğu ekonomik eşiği geçtikten sonra) gelmesi ve serada çok az bir süre
bulunmasına karşın yaprakbitini yoğunluğu nu önemli oranda azalttığı
saptanmıştır. A. aphidimyza'nın yaprakbiti yoğunluğunun ekonomik eşiğine yak
laştığında salınması ile başarılı bir savaş yapılabileceği düşünülmektedir.
5--Domates pas akarı (DPA) Aculops lycopersici (Massee)
(Acarina:Europhyhidae)'dır.
5.1--Pronematus ubiguitus
(McG.) (Acarina:Thydaidae)'un serada bulunması halinde Domates pas akarı'yı
baskı altına aldığı; M. caliginosus'un da zararlı popuplasyonunda etkili olduğu
saptanmıştır.
5.2--Bu predatörlerin
korunması için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.
5.3--Domates pas akarı'nın
sorun olduğu seralara P. umbiquitus'un yerleştirilmesi; M. caliginosus
populasyonunun korunması yerinde olur.
6-- Trips:
Tripsler genellikle avcı türler (O niger, Aelotrips collaris Priesner
(Thys.:Thripidae), Amblyseius spp. (Acarina:Phytoseiidae) tarafından baskı
altına alınmaktadır. Yukarıda bahsedilen önlemlerin alınması tripsin doğal
düşmanları için de geçerlidir. Bu türlerden Amblyseius spp'un patlıcanda
başarılı olmadığı belirlenmiştir.
6.1--Biyolojik Mücadele-Thripsler
ile mücadelede yaygın olarak kullanılan
predatörler; Orius niger
Wollf. (Hem: Miridae), Aeolothrips collaris Priesner (Thys: Aeolothripidae), A.
intermedius Bagnall’dir (Thys: Aeolothripidae).
6.2--Kültürel Önlemler-Zararlı
ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. Toprak işlemesi ve yabancı ot
mücadelesi yapılmalıdır. Seralarda küçük delikli tül ile havalandırma
açıklıkları kapatılmalıdır. Bitkiler iyice sulanmalıdır.
6.3--Fiziksel Mücadele-Solarizasyon
uygulamalarından yararlanılır.
6.4--Biyoteknik Mücadele-Bu
zararlı için 10 m² ye 1 tuzak gelecek şekilde 3 m
aralıklarla asılan tuzaklar
kitlesel yakalama amacıyla kullanılabilmektedir
6.5--Yapılan bir çalışmada Süs
bitkisi türlerinden krizantem ve Tagetes bitkileri seralarda zararlı thrips
türlerinin mücadelesinde tuzak bitki olarak değerlendirilmesi önerilmektedir
7-- Pis kokulu yeşil böcek: Zararlı entegre zararlı yönetiminin uygulandığı
seralarda önemli bir zararlı konumuna gelmiştir. Bu zararlının yumurta
parazitoidlerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Yumurta parazitoidleri için
beyazsinek te belirtilen bitkilerin çevrede bulunmasının yanısıra serada uygun
nemin sağlanması gereklidir. Erginler toplanarak imha edilebilir.
8--Örtüaltı sebze
yetistiriciliginde Sera beyazsineği [(Trialeurodes vaporariorum (Westwood)]’ne karsı
Encarsia formosa Gahan’nın düsük oranda (0.25–2 adet/bitki) periyodik salımı
örnek olarak verilebilir.
------------------------------------------------------------------------------------------------
5.4—Genel
Bilgiler:Örtüaltı Yetiştiriciliği:
1--Yapışkan tablalar
kirlendikçe değiştirilir. İzmir’de örtüaltı domates ilkbahar yetiştiriciliğinde
Sera beyazsineği (Trialeurodes vaporariorum (Westw.)) ve Yaprak galeri sineği
(Liriomyza trifolii (Burgess), L. bryonia (Kaltenbach)) ile savaşda 1 adet/da
olarak asılan sarı yapışkan tuzaklarda ilk ergin yakalanır yakalanmaz bu
tuzaklar 3 m aralıklarla (1 tuzak/10 m2) almaşık olarak bitkilerin 10-15 cm
üzerine asıldığında Yaprak galeri sineğinin ekonomik zarar eşiğini aşmadığı,
Sera beyaz sineği’nin ise düşük populasyon yoğunluğunda (2-10 larva/yaprak)
baskı altına alınabildiği saptanmıştır.
1.1--Yüksek populasyon (20
larva/yaprak) söz konusu olduğunda kısmi ilaçlama gerekebilir. Bu tuzaklar
kirlendikçe değiştirilmelidir. Yaprak galeri sineği Liriomyza trifolii Burgess.
(Dip.:Agromyzidae)’ye karşı karanfil, gerbera ve krizantem seralarında 1
adet/da olarak asılan sarı yapışkan tuzaklarda ilk ergin yakalanır yakalanmaz
bu tuzaklar 1 tuzak/5 m2 olacak şekilde almaşık olarak bitkilerin 10-15 cm
üzerine asılmalı ve hasat sonuna kadar kirlendikçe ya da rengini kaybettikçe
yenilenmelidir.
2--Kolza ve Neem
bitkilerinden elde edilen yağlı preparatlar kısmen kükürdün de eklenmesiyle
kırmızı örümceklerin yumurtalarına karşı başarıyla kullanılmaktadır .
2.1--Bunun yanısıra susam,
keten, pamuk, haşhaş ve zeytinden elde edilen bitkisel yağlar su ve arap sabunu
ile karıştırılıp çıplak vücutlu böceklere karşı kullanılmıştır .
2.2--Bir başka çalışmada
kimyon, anason ve okaliptüs yağının Aphis gossypii’e sarımsak yağının
Trigoderma granarium’a etkili olduğu bulunmuştur.
3--Arap Sabunu: Meyve ağaç ve
sebzelerde yaprak bitlerine karşı kullanılan bu sıvı sabunun başarısı
populasyon yoğunluğuna göre değişmektedir. Etki süresi çok kısadır
4-- Sera ve benzeri kapalı
alanlarda zararlı akar ve diğer böceklere karşı kullanılan doğal düşmanlar
incelendiğinde ise konukçu bitki türüne göre farklılıklar göstermekle birlikte
T. cinnabarinus Boisd. ve T. urticae’ye karşı başta P. persimilis olmak üzere
sıklıkla N. californicus ve A. swirskii kullanımı ön plana çıkmaktadır.
4.1--Sera yetiştiriciliğinde
önemli zararlara neden olan Thrips tabaci Lind. ve Frankliniella occidentalis
(Pergande) gibi trips türlerine karşı da farklı konukçu bitkiler üzerinde N.
cucumeris (Oudemans), I. degenerans, Amblydromalus (Amblyseius) limonicus
(Garman and McGregor) ve Typhlodromips montdorensis (Schicha) gibi predatör
akarlar başarılı bir şekilde kullanılmaktadır
4.2-- Phytoseiidae familyası
beyzsinekler ile de etkin olarak beslenen predatör akar türlerine sahiptir. Bu
türlerden Amblyseius (Typhlodromips) swirskii ve Euseius scutalis Athias-Henriot
Pamuk beyazsineği Bemisia tabaci Genn.’nin en etkili predatörları arasında olup
son yıllarda zararlıya karşı biyolojik savaş etmeni olarak kullanımları
artmaktadır.
4.3--Yukarıda bildirilen
predatör akarlardan N. cucumeris ve N. californicus, trips ve kırmızıörümcekler
dışında Aculops lycopersici (Masses) ve Polyphagotarsonemus latus (Banks)’un da
etkin predatörları olarak bilinmektedirler
5—Yapılan Bir çalışmada-Seraların
ana zararlıları içerisinde yer alan beyazsinekler sorun olmamıştır.
5.1--Yaprak galerisinekleri
ise galerili yaprakların elle toplanarak seradan
uzaklaştırılması ve sarı
yapışkan tuzakların kullanılmasıyla yoğunluklarını
arttıramamışlardır.
5.2--Ancak, hıyar üretiminde
özellikle 2008 ilkbahar üretiminde
başta T. cinnabarinus olmak
üzere, thripsler ve A. gossypii’nin populasyonunda
artış gözlenmiştir.
5.3-- Doğu Akdeniz
Bölgesi’nde örtüaltı organik domates üretiminde zararlı olarak, beyazsinek,
yaprakbiti, yaprak galerisineği, thrips ve kırmızıörümcek tespit etmişler ve
ekonomik zarar eşiğini temel alarak organik preparatlarla savaş yapmışlardır.
5.4-İzmir Tahtalı Barajı
koruma alanı içerisinde örtüaltı organik marul, domates ve hıyar yetiştiriciliğinde
zararlılar yönünden yaptıkları gözlemlerde marulda yaprak galerisineklerine,
domateste beyazsineklere ve hıyarda ise beyazsinekler, yaprak galerisinekleri,
thripsler, yaprakbitleri ve kırmızıörümceklere rastlamışlardır.
5.4.1--Aynı çalışmada,
zararlıların domates ve marul üretimlerinde herhangi bir soruna neden olmadığı
ancak, hıyar üretiminde dönem sonuna doğru özellikle kırmızıörümcek
populasyonunda artış gözlendiği belirtilmektedir.
5.5—Başka bir çalışmada da
örtüaltında organik hıyar yetiştiriciliğinde benzer zararlıları saptamışlar ve bunlara
karşı haftada 1-2 kez yapılan arap sabunu uygulamalarının zararlıları baskı
altına almada etkili olduğunu belirtmişlerdir.
5.6--Ayrıca, aynı çalışmada
yaprakbitlerine karşı salınan parazitoit A. colemani’nin bu zararlının
yoğunluğunu azaltmada etkili olduğunu gözlemişlerdir
------------------------------------------------------------------------------------------------
3—Süs Bitkileri Üretiminde
Biyolojik Organik Mücadele:
1—Süs Bitkileri Üretiminde Maconellicoccus
hirsutus (Green zararlısına karşı Cryptolaemus
montrouzieri Mulsant predatörü
kullanılabilir.
2—Süs Bitkileri Üretiminde Ferrisia
virgata (Cockerell) zararlısına karşı Scymnus coccivora Aiyar predatörü
kullanılabilir.
3—Süs Bitkileri Üretiminde Planococcus
sp zararlısına karşı Nephus regularis (Sicard predatörü kullanılabilir.
Kaynak:
1--GOÜ. Ziraat Fakültesi
Dergisi, 2008, 25(2), 19-27-Sevcan (Coskuntuncel) Öztemiz-Zirai Mücadele
Arastırma Enstitüsü, Adana
2-- SAMSUN VALİLİĞİ-Gıda
Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü
Organik Tarım ve Bitki Koruma
Açısından Organik Tarımda Kullanılacak Yöntemler-Burhan HEKİMOĞLU-Mustafa
ALTINDEĞER-Ziraat Mühendisi-Ziraat Mühendisi-Samsun
3-- Bitki Büyüme Düzenleyici
ve Biyolojik Mücadele Etmeni Olarak Bakteriyel Endofitler -Mustafa Kemal
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi--Serap Melike SÜLÜ1 İ.Adem BOZKURT2 Soner
SOYLU2 1 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma
Enstitüsü, Bitki Sağlığı Bölümü, 07100, Antalya. 2Mustafa Kemal Üniversitesi,
Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, 31034, Hatay.
4--Türk Bilimsel Derlemeler
Dergisi-Biyolojik Kontrol, Organik Tarım ve Çevre Kirlenmesi Gümüş Funda
GÖKÇE1* Canan USTA2 1Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Almus Meslek Yüksek Okulu,
Çevre Koruma ve Kontrol Bölümü, Almus, Tokat 2Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen
Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Merkez Tokat
5-- Organik Domates
Yetiştiriciliğinde Zararlılar İle Mücadele Arş. Gör. Şeyma Toksöz1, Rahman
Kushiyev1, Abdullah Baltacı2, Ekrem TÜRK3, Dr. Öğr. Üyesi İslam SARUHAN1 (1)
Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü - Samsun (2)
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü – Samsun- TÜRKTOB Dergisi 2018 Sayı: 26
Sayfa: 32-37
6--Adaçayı (Salvia
officinalis L.) ve Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Ekstraktlarının Patates
Böceği (Leptinotarsa decemlineata Say.) ile Mücadelede Kullanımı-Nimet KARA ,
Sibel YORULMAZ SALMAN , Hasan BAYDAR-Türk
Traım ve Doğa Bilimleri dergisi
7—Dergipark- Biberde Zararlı Batı Çiçek Tripsinin (Frankliniella
Occidentalis (Pergande)) Biyolojik Mücadelesinde Metarhizium Anisopliae Str. F
52’nin Etkin Dozunun Belirlenmesi-Onur Dura, Sami Dura, Emre Bilen
8--Adana Kentinde Parklardaki Bazı Süs Bitkilerinde
Bulunan Thysanoptera (Thrips) Türleri* Ekrem ATAKAN Çukurova Üniversitesi,
Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Adana
9--Marul (Lactuca sativa L.) Bitkisinde Beyaz Çürüklük
Hastalığına (Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary) Karşı Kök Bakterilerinin
Kullanım Olanakları Soner SOYLU Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi,
Bitki Koruma Bölümü 31034 Antakya-Hatay
10-- Bazı Bitkisel
Ekstraktların Myzus persicae’nin Biyolojisine Etkisi Alime BAYINDIR1* , Şenay
ÖZGER2 , Ali Kemal BİRGÜCÜ2 1 Pamukkale Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler
Yüksekokulu, Organik Tarım İşletmeciliği Programı, Çivril-Denizli, TÜRKİYE
2Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Isparta,
11--Harran Tarım ve Gıda
Bilimleri Dergisi -Yemeklik Kültür Mantarı Üretim Alanlarında Görülen Genel
Mantar Zararlıları ve Mücadelesi Nurhan ÖZTÜRK1 Esin BASIM2* Mehmet
MAMAY-Akdeniz Üniversitesi, Korkuteli MYO, Mantarcılık Programı, Antalya-
Akdeniz Üniversitesi, Korkuteli MYO, Bahçe Tarımı Programı, Antalya- 3 Harran
Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Şanlıurfa
12--Kahramanmaraş’ta Organik
Kırmızıbiber Üretiminde Ekim Nöbetinde Kullanılabilecek Ürünlerin Araştırılması
Dr.Bekir Bülent Arpacı1 ,Zir. Yük. Müh M. Nefi Kısakürek1, Zir. Yük. Müh Doğan
Gözcü1 ,Doç. Dr. İrfan Ersin Akıncı
13--Süleyman Demirel
Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi - Larva Dönemindeki Farklı
Konukçuların Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Biyolojik
Özelliklerine Etkisi Alime BAYINDIR EROL*1, Ali Kemal BİRGÜCÜ2 1 Pamukkale
Üniversitesi,Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Organik Tarım İşletmeciliği
Bölümü, 20600, Çivril-Denizli, Türkiye 2 Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat
Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü,32260, Isparta