1--Enerji Verimliliğinde AB-Türkiye Karşılaştırması:
1--Türkiye'nin ekonomide maliyet etkin olarak tek çıkış noktası enerji verimliliğinin arttırılarak sadece nihai tüketimdeki en az % 25 olan potansiyelin geri kazanılmasıdır
1.1--Diğer ülkelerdeki enerji verimliliği programları değerlendirildiğinde tasarruf edilen
1 kWh elektriğin € cent olarak maliyeti
İtalya'da (2008)……………. 1.9,
Fransa'da (2006-2009)…….. 0.33,
İngiltere'de (2005-2008) …….1.6 olarak bulunmuştur.
1.2--Bu maliyetler ise enerji yatırımlarının üretim maliyetlerinin çok altındadır.
2--Avrupa Birliği, 2020 için % 20 enerji tüketiminin azaltılmasİ hedefini belirlemiştir.
2.1--Türkiye, AB'ye yeni üye olan ülkelerin dışındaki tüm üyelerin hepsinden daha yüksek enerji yoğunluğu değerine sahiptir.
3--Türkiye'nin bu kıyaslamalar doğrultusunda % 30 ve üzerinde enerji verimliliğini hedefleyebileceğini göstermektedir.
4--Ülkemizde enerji verimliliğinin arttırılması için farklı sektörler ve potansiyel imkânlar mevcuttur. Örneğin sanayideki en enerji yoğun sektörler olan çimento ve demir-çelik sektörümüz birçok tesisiyle enerji verimliliği açısından dünyayla rekabet edecek enerji yoğunluğu değerlerine sahipken,
4.1--Diğer sektörlerde ciddi bir enerji verimliliği potansiyeli vardır.
4.1.1--Örneğin; 9 milyonu bulan mevcut bina stokunun İsıtma için harcadığı enerjiyi % 50 azaltabilme,
4.1.2--% 90'ın üzerinde kara yolu taşıması yapılan ulaşım sektöründe taşıt verimliliğinden, ulaşım modlarİnda deniz ve demir yollarının payının arttırılmasına kadar geniş yelpaze önlemlerle ulaştırma için tüketilen yakıtın en az yüzde 15'ini azaltma imkânı Türkiye için mevcuttur.
5--Ülkemizdeki binalar için öngörülen asgari enerji tüketim limitleri, diğer benzer iklim şartlarına sahip ülkelerle kıyaslandığında en az % 30 fazladır.
5.1.--AB ve Amerika'da 2020 yılında tüm yeni binaların “0” karbon binası olması öngörüsünden bahsedilirken, ülkemizde de en kısa sürede bu yönde hazırlıklar yapılmalıdır.
5.2--Örneğin İrlanda'da mevcut konut stokunun % 6'sını teşkil eden 100 bin binayı kapsayan program Mart 2009'da başlatılmıştır. 2010 yılında 40 bin konut 40 m€ devlet teşvikiyle iyileştirilmiş, özel kesimde ayrıca 80 m€ harcanmış, böylece 4000 tam zamanlı iş yaratılmıştır.
5.2.1-- İyileştirilen 40 bin konutun, tüm ömrü boyunca 300 m€ karşılığında enerji tasarrufu sağlayacağı hesaplanmaktadır.
5.2.2—Diğer bir örnek olarak Fransa da hükümet yalıtım sürecinde hedeflerine büyük ölçüde varabilmiş ve gereken hedef tasarrufu sağlayabilmiştir.
6--Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) nezdinde kullanılmak üzere enerji verimliliği destekleri için 5 milyon TL civarİnda bir fon ayrılmıştır. Bununla birlikte, 2009-2010 yılları arasında 25 sanayi işletmesinin toplam 12 milyon TL tasarruf sağlayacak 32 VAP projesi için 2 milyon TL tahsis edilebilmiş olup, uygulanmış projeleri onaylananlara da Mart 2011 itibarİyla henüz bir ödeme yapılmamıştır.
6.1--Benzer durum gönüllü anlaşmalarda da vardır. Gerek bu desteklerde ve gerekse enerji verimliliği konusunda etüt, eğitim ve danİşmanlİk için kullanılabilen KOSGEB desteklerinde bürokrasi azaltılmalıdır.
7--Enerji verimliliği, enerji tüketimindeki azalma itibarıyla enerji sektörünü ilgilendirmektedir. Ancak bu sonuca gitmek için alİnacak önlemlerin hemen hemen tamamı sektörü yöneten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının sorumluluk ve idare alanının dışındadır
7.1--Bu nedenle diğer sektörlerdeki verimlilik odaklı politika ve uygulamaların ilgili bakanlıklarca kendi politikaları kadar öncelikli olarak benimsenmesi gereklidir.
7.1—Öneri:Enerji verimliği uygulamaları TOBB ile yapılan protokol ile TOBB bırakılabilir.Bakanlık sadece ana çerçeveyi çizer ve TÜİK ile hedefelere ne kadar varıldığını ölçer-değerlendirir.Teşviklerde TOBB ile verilebilir.
Kaynak:Enerji Verimliliğinde Neredeyiz, Nereye Gidiyoruz?-Tülin Keskin--Şuayip Yalman--Mühendis ve Makina • Cilt: 52 Sayi: 617--¹ MMO Enerji Verimliliği Danışmanı ² MMO Yönetim Kurulu Başkan Vekili
2--AB de Enerji Verimliliği::
1-- Tablo 1. AB-25 İle ABD’nin Binalarda Enerji Harcamı Karşılaştırılması (EC 2000).
EU-25……………….252………………108
AMERİKA ………....500………………415
2--Tablo 2. AB-25 İçin Bina Enerji Kullanım Oranları (EC 2000).
Bileşen………………Mesken …….. İdari Yapı
ISINMA……………..% 57………….% 52
SU ISITMA…………% 25…………..% 9
AYDINLANMA……..% 11…………% 14
YEMEK PİŞİRME…..% 7………..….% 5
SOĞUTMA…….…….-…………...…% 4
DiĞER…………….…-…………......% 16
3-- Tablo 4. Bazı AB Ülkelerindeki Binalardaki Yıllık Enerji Tüketimi
Ülke…………….Yıllık Enerji Tüketimi (Kwh)/m2
Yunanistan………………….108.4
Danimarka………………….144.1
Polonya………………………261
3-- AB üyesi 25 ülke (AB-25) için toplam enerji harcaması 1677 MTEP dir. Nihayi enerji harcaması açısından ulaşılan değer ise, 1080 MTEP dir.
3.1--Bunun ana bileşenleri:
% 44................... petrol
% 23.9.................gaz
%20.2.................elektrik
% 4.8..................katı yakıt
% 4.2...................yenilenebilir enerji ve
% 2.8...................diğer şeklindedir ( EC 2004).
3.2--Şu anda AB-25 açısından dışa bağımlılık tüm yakıtlar dikkate alındığında % 48 dir.
3.2.1--Bu oran
petrolde..................... % 76.8
gazda........................% 51.3
katı yakıtta.................% 33.2 seviyesindedir.
3.3--Avrupa Komisyonu dışa bağımlılığın 2020 yılına kadar 2/3 oranında olacağını tahmin etmektedir.
4-- Soğutma amaçlı enerji harcaması 1990-2000 yılları arasında % 146 oranında artmıştır. Sebep konfor talebi ve klima cihazlarının ucuzlamasıdır.
5-- Bazı kuzey Avrupa ülkeleri değişik yaptırımlar (yapı standartları, vergiler, sübvansiyonlar vb.) uygulayarak ısı harcamalarını düşürmüşlerdir. Yeni meskenler 1970 lerdeki meskenlere göre % 60 daha az enerji harcar duruma getirilmişlerdir.
5.1--Örnek vermek gerekirse, 1977-1984 arasında Almanya’da ortalama ısı enerjisi ihtiyacı 200 kWh/m2 iken,
5.2--1984-1994 yılları arasında 150 kWh/m2‘ nin aşağısına,
5.3--1995- 2001 yılları arasında 100 kWh/m2‘ ye indirilebilmiştir.
5.4--2004 yılı itibariyle de bu değer 95 kWh/m2 ‘ye çekilmiştir. Ancak her ülkede durum böyle değildir.
5.5--İrlanda çift cam uygulamasının en düşük olduğu kuzey Avrupa ülkesi iken (Healy 2003 ), Belçika görece verimsiz evlere sahiptir.
5.5.1--Belçika’daki evlerin sadece % 12’sinde zemin yalıtımı ve % 33’ünde çatı yalıtımı vardır.
5.6—Öte yandan enerji verimliliği açısından Avrupadaki binaların % 50’sinden fazlasının 1970 öncesi yapılmış olması olumsuz bir durum olarak değerlendirilebilir.
2--Enerji Tasarrufu Potansiyeli-Türkiye:
1—Sanayide Enerji Tasarrufu:
1.1—Genel Bilgi:
1--Sanayide enerji maliyetleri toplam üretim maliyetlerinin % 20 ile %50 oranları arasında değişmektedir.
2--Sanayi sektöründe Türkiye yıllık 3,0 milyar ABD dolar civarında bir enerji tasarruf potansiyeline sahiptir.
2.1--Bu potansiyel sanayide yıllık yaklaşık 8,0 milyon TEP enerjiye veya sektörde 2007 yılındaki enerji tüketim seviyesinin % 25'ine karşılık gelmektedir.
2.2--Yapılan bazı çalışmalar, Türk sanayisinde kullanilan enerjinin % 30’unun tasarruf edilebileceğini göstermektedir.
1.2--Sanayide Enerji Tasarrufu Sağlayabilen Bazı Uygulamalar:
1--Yüksek verimli motor kullanımı
1.1--Tipik bir motorun satın alma maliyeti, o motorun toplam maliyetinin %2'sinden bile azdır. Enerji maliyeti ise toplam maliyetin %98'i olabilmektedir.
1.2--Bazı işletmeciler bozulan eski motorlar ucuz olduğu için tekrar tekrar sardırmaktadırlar. Halbuki tekrar sardırılan eski motorlarn zaten düşük olan verimleri daha da düşebilmekte. Tamirle sağlanan maliyet tasarrufu artan enerji tüketimi ile kısa sürede yok olabilmektedir.
1.3-- 20 hp gücündeki standart bir motorun verimi %88 civarındadır. Ama aynı güçteki yüksek verimli bir motorun verimi %91'e civarındadır.
1.4--Son yıllarda geliştirilen yüksek verimli motorlarn maliyetleri standart motorlara göre % 15 - 25 daha pahalı olmakla birlikte, çoğu zaman işletme maliyetlerinin-elektrik kullanımlarının düşük olmaları nedeni ile bu fark kısa bir sürede geri kazanılır.
1.5--Değişken hızlı sürücü-İnverter kullanılarak-Motorlara invertör sistemi ilavesi ile %50'ye varan enerji tasarrufu sağlanabilir.Yani aynı iş için iş makinesi-su pompası-ısıtma/klima cihazlarında motorun tükettiği elektrik enerjisi yarı yarıya azaltılabilir.
1.6—Piyasada motorlara değişken hız kontrol sistemi cihazı takılması ve mevcut motorun verimi yüksek motor değişimi ile mevcut iş makinesinde % 50 nin üzerinde verim sağlamak mümkün olabilir.
2--Isı geri kazanım sistemleri kullanmak-klima cihazlarında ekzost havasının besleme havasına katılımı %8-10 arasında ısı geri kazanımı sağlanabilir.
2.1--kazanlarda baca-kazan arasına ekonomizer kurmak ile %6-10 ısı enerjisinden tasarruf sağlamak mümkün olabilir.
3--kazanlarda ayarlar ve yalıtım-bakım ve duman borularını temizleme ile %6-10 oranında verim artırılabilir.
3.1--Kazan gidiş suyu sıcaklığının dış ortama göre otomasyonu ile %5-6 ısı geri kazanımı-tasarrufu sağlanabilir.,
3.2--Kazan baca gazı ile kazan besleme havasının ısıtılması ile %5-6 ısı geri kazanımı sağlanabilir.
3.3--kazana turbo sistemlerle fazla hava basılması ile ısı geri kazanımı-tasarrufu sağlanabilir.
4--basınçlı hava tesisatında kaçakların giderilmesi ile ciddi anlamda enerji tasarrufu sağlanabilir.
4.1--basınçlı hava sistemlerinde düşük basnçlı hava kullanımı
4.2--kompresör havasının dış ortamdan alınması ile enerji tasarrufu sağlanabilir.
5—Havalandırma kanallarında kaçakların azaltılması ile ciddi anlamda enerji tasarrufu sağlanabilir.
6—Isıtma-soğutma sistem borularında ve kazanlarda sıcak ve soğuk yüzeylerin yalıtımı ile ciddi anlamda ısı tasarrufu sağlanabilir.
7--Sarı veya gün ışığı renginde(beyaz led ler kanser yapmakta) led veya kompakt flüresan lambalarla yapılan aydınlatmada ciddi anlamda enerji tasarrufu sağlanabilir.
7.1--Aydınlatma sisteminin otomasyonu ve fotoselli lamba kullanımı ile sağlanacak Yüksek verimli aydınlatma ile ciddi anlamda enerji tasarrufu sağlanabilir.
7.2--Market/AVM-Fab.,işyerlerinde hatta konutlarda(aydınlatma şaftı yapılarak) gün ışığı borularının geçeceği şaftları kullanarak-tasarlayarak Gün ışığı aydınlatması ile aydınlatma enerjisinden ciddi anlamda tasarruf sağlanabilir.
7.3--Depolarda-otoparklarda fotoselli sarı renkli led-kompak floresan kullanarak ciddi enerji tasarrufu sağlanabilir.
7.4--Yol/sokak bahçe aydınlatmasında fotoselli sarı led projektör kullanma ile enerji tasarrufu sağlanabilir.
7.5--İşyeri/Okullarda hereket sensörlü aydınlatma ile enerji tasarrufu sağlanabilir.
8--Pencerelerde yansıtıcı film-Kristalbond kullanılması ile ısı enerjisinden ciddi anlamda tasarruf sağlanabilir.
9—Binalarda mekanik-elektrik cihaz- tesisat otomasyonu ile oldukça ciddi enerji tasarrufu sağlanabilir.
2—Konutlarda Enerji Tasarrufu:
2.1--Konutlarda tüketilen enerjinin
%69’u………………….. ısıtma, soğutma
%15’i ………………….sıcak su temini amaçlı olarak kullanılmaktadır.
2.2--Konutlarda tüketilen enerjinin %80-85’i ısıtma, soğutma amaçlı kullanılmaktadır
2.2.1--Türkiye’de kullanılan toplam enerjinin %31’i ısıtma ve soğutma amacıyla harcanmaktadır.
2.3--Yapılan araştırmalar binalarımızdaki enerji verimliliği potansiyelini %35 civarında olduğu ifade edilmektedir.
2.4--2000 yılından başlamak üzere, 2008 yılı itibarıyla Türkiye’de yeni ruhsat alan ve yalıtımlı bina sayısı………723.000 civarında olduğu belirlenmiştir.
2.5--Burada TS 825’e göre enerji tasarrufu sağlandığı varsayıldığında bu maddi tasarruf miktarı aynı yıllarda kümülatif 4,7 milyar ABD dolarına ulaşmaktadır.
2.6--Tüm yapı stoğumuzda sadece ısı yalıtımı yapılmasıyla elde edilecek tasarruf miktarı 1 milyar dolarıdır.
2.7—AB de Enerji Tasarrufu:
2.7.1--AB'deki 160 milyon bina, birliğin enerji talebinin % 40'lik bir bölümünü oluşturması ve böylece de toplam karbondioksit yayılımının % 40'ını gerçekleştirmesi nedeniyle enerji verimliliğini saglamak son derece önemlidir.
2.7.2--AB de her ülke ciddi anlamda uygulamalar ile enerji verimliliğinde oldukça yol katetmişlerdir.Bu anlamda Türkiye enerji verimliliğinde ciddi anlamda yol almalıdır.
2.7.3--Türkiye de enerji verimliği uygulamaları anlamında
1—Sanayi Bakanlığı enerji-su tasarrufu uygulama ve teşvik yönetmeliğini çıkarabilir,uygulamada yapılacakları maddeler halinde belirten bu yönetmelikle-yönerge ile neler yapılacağı net olarak ifade edilebilir.
1.2—Yönetmeliğin finans,uygulamayı gerçekleştirecek mühendislik-proje bürosu ayağı,kontrol,yerel yeönetmeliklerde yapılacak değişiklikler ayağı belirlenmelidir.
1.3—Örneğin sanayi bakanlığının çıkardığı bilgisayar programına göre enerji tasarruf oranı belli değer aralığında olan her işletme için yapılacak uygulamalar için 2 yıl süre vermek,firma sahibi A,B,C sınıfı enerji tasarruf büro listesine müracaat etmek,ilgili bankadan düşük enerji tasarruf kredisi almak,enerji tasarrufunu ilgili büro ile uygulamak,uygulama sonrası bakanlık mühendisleri ile yeniden enerji tasarruf uygulamalarını kontrol edip-sınır değerin altında olduğunun teyit edilmesi.
3—Enerjide Durum:
3.1--Öz kaynaklarımızla enerji ihtiyacımızı karşılama oranları
1990 yılında………………… %49 iken
1995 yılında…………………. %43
2000 yılında…………………. %34 değerine gerilemiştir .
2010 yılında………………..... %25’ini karşılayacak düzeye gerilemesi beklenmektedir
3.2--Kişi başına düşen enerji uretiminde
OECD ülkeleri………………8096 kW/h
Turkiye'de………………….. 2044 kW/h
3.3--Yenilenebilir ve artıklardan elde edilen toplam elektrik enerjisi olarak
ABD……………………… 72 tw/h
Japonya…………………… 22.4 tW/h
Almanya……………………21.3 tW/h
İngiltere…………………… 12 tW/h
Finlandiya………………….11 tW/h
Türkiye…………………….. 0,15. tW/h
bir potansiyele sahiptir.
4--Enerji Tasarruf Potansiyelimiz:
1--100$ katma değer yaratmak için;
1--İngiltere de……………. 292 kwh
2--Almanya da…………… 310 kwh
3--İtalya da………………. 312 kwh
4--İspanya da……………. 352 kwh
5--ABD nde………………. 541 kwh
6--Türkiye de……………… 905 kwh elektrik harcanmakta.
1.1—Türkiye de sanayi gelişmiş ülkeler ortalamasının üç katı yani çok yoğun enerji tüketen bir yapıya sahiptir.
1.2—Bunun nedeni ; Katma değerli düşük fakat tükettiği enerji büyük olan demir çelik,alüminyum,çimento, kağıt gibi kesimlerin ağırlıkta olmasıdır.
1.3--Her ürettiği ünün için, aynı ürünü üreten OECD ülkelerinden tam 2,5 kat daha fazla enerji kullanıyor
1.4--Basit, az maliyetli acil iyileştirmelerle ve bazı eski üretim teknolojilerinin modernizasyonuyla kullandığı enerjinin %46 ‘sını tasarruf edebilir.
1.5--20-25 adet nükleer santralının üretim gücüne eş değer bir tasarruf potansiyelimiz mevcuttur
1.6—Türkiye kendi şebekesinin standartlarını AB nin düzeyine yükseltmelidir. UCTE’ye üye olunmalıdır.Türkiye UCTE üyesi olduğunda herhangi bir enerji yatırımcısı üreteceği elektriği AB Güç tüketimi %50 daha azdır.
2- Sanayide Enerji Tasarrufu Çözümleri:
2.1—Transformatörler:
1--Eski transformatörler yerine yüksek verimli yeni transformatörlerin veya küçük transformatör yerine büyük transformatör alınması incelenmelidir.
2--Kayıpları ve gerilim düşümleri en aza indirmek için fabrikaları birkaç merkezden beslemek daha uygun olabilir. Yangın tehlikesi olan yerlerde kuru tip transformatörler yeğlenmelidir.
2.2--Asenkron motorlar:
1--Bir tek fabrikada birkaç bin asenkron motor bulunabilmektedir.
2--Asenkron motorlara tesislerin planlanmasında ve işletmede
2.1--Bir asenkron motorun aşırı büyük seçilip seçilmediği çok kolay bir yöntemle saptanabilir. Bunun için bir pensampermetre ile hat akınını ölçmek ve motor plakasında yazılı boyutlama değeri ile karşılaştırmak yeterlidir.
2.2--Güç katsayısını ölçmek ve uygun güçlü motorun A güç katsayısını bir katalogdan bulmak gerekir .
2.3--Motor üçgen bağlama için yapılmışsa yani plakasında üçgen işareti varsa, düşük yükte yıldız bağlamaya geçilebilir. Ve bu yoldan üçgen bağlamaya geçiş unutulmamalıdır.
2.4--Pratikte motoru durdurmak çok kez daha ekonomik olmaktadır.
2.5-- ısı ve enerji kaybı oluşturduğu için sık dur kalk yapılması çok sakıncalıdır.
2.6-- yıldız üçgen yol verme ancak yol vermeyi yumuşatmak için kullanılmalıdır.
2.7--Yeni tüketeçler devreye alındığında,tesise yeni kondansatör güçleri eklenmesi unutulmamalıdır.
2.8-- Yüksek verimli asenkron motorlar uygulaması giderek yaygınlaşmakta.
2.8.1--Almanya da uygulamaya sokulan hız kontrol üniteleri ve yüksek verimli motor kullanılması ile enerji tasarrufu uygulamalarında , bir elektrik motorunda yaklaşık %40 enerji tasarrufu sağlanmakta
2.9—Elektrikli Motorlarda tüketilen enerjinin yaklaşık 2/3 ü fan ve pompalarda kullanılmaktadır.Bu nedenle bunların asenkron motor olması ve frekans inverterleri ile kontrolünde %25-30 enerji tasarrufu sağlanabilir.
2.10—Çiller grubu satın alırken ; Su soğutmalı Çillerler hava soğutmalı olanlara nazaran %20 daha verimli olması önemlidir.
2.3—Aydınlatmada Tasarruf:
1.6-- aynı aydınlatmayı sağlayan, verimli kompak ampullerle değiştirmemiz durumunda , en az 2 adet nükleer santral tasarruf edebiliriz.Bu ampulleri üretmek 15-20 milyon dolara mal olurken ,yapılan tasarrufla 2 adet nükleer santralın maliyeti 10-12 milyar dolara olacaktır.
2.4—Jeotermal Potansiyel:
1—Türkiye ; Jeotermal potansiyel bakımından dünyada 7nci, avrupada ise 1nci sırada olduğumuz halde, üretim bakımından sonuncu durumda olduğumuz ve potansiyelimizin sadece % 3 ünü kullanmaktayız.
2--Jeotermal kaynaklarımızın elektrik üretiminden ziyade , ısıtma ve seracılık bakımından uygun olup jeotermal sistemlerinde ısı satış bedelinin 1-1,5 cent/kWh civarında.
3--Halen 52 bin konutun jeotermal enerji ile ısıtıldığını ,Yaklaşık 90000 m3 hacmindeki dokuz eylül üniversitesi tıp fakültesi, hastane ve fakülte binalarının ısıtıldığını ve yatırımın kendisi fuel-oil e göre 6 ayda geri ödediğini bilinmektedir.
4--Jeotermal potansiyelimizin 31 500 MWth olduğunu (5,5 milyon konutun 1 milyon konutun jeotermal enerji ile merkezi olarak ısıtılabileceğini; bunun ise 2,5 – 3 milyon ton fuel – oil ile üretilebilecek enerjiye denk olduğu hesaplanmaktadır.
5--Jeotermal enerji ile ısınma için doğal gaz ile karşılaştırıldığında 3 yılda kendisini ödediğini doğal gaza göre 4 – 5 misli daha ucuza ısıtma yaptığı bilinmektedir.
6-- Batı anadoludaki sahalar yüksek sıcaklıklı ; kuzey, orta ve doğu anadoluda bulunan sahalar ise orta ve düşük sıcaklıklı jeotermal akışkan içeren sahalardır.
2.5—Biyoyakıt Potansiyel:
1--Brezilya da 12 milyondan fazla taşıtın biyoetanol ile çalışmakta, İsveç in şu anda toplam enerjisinin %16 sını biyokütleden sağladığı düşünülürse biyoyakıt kullanımı oldukça önemli olacaktır.
2--Biyokütle enerjisi elde edebilmek amacıyla prodüktif olmayan ormanlarımızın sadece %60 ının ve nadasa bırakılan arazilerde sadece %10 unun enerji ormancılığı yapılması uygun olabilir.
2.6—Güneş Enerjisi:
1--Zeytin adası (Akdeniz ) GSM baz istasyonunda diesel jeneratörlerin devre dışı bırakıldığını , onların yerine 42 kwh/gün enerji üreten güneş pillerinin kullanıhdığını ve maliyet hesaplarının diesel gruplarla karşılaştırıldığında sistemin kendisini 3 yılda amorti edeceğini belirtmektedir.
2--Sıcak bölgelerimizde güneş Enerjisi ile soğutma yapmak da olasıdır.
2.1--Sıcak iklim Soğutma uygulamalarının payı %40 lara ulaşabilmektedir.
3—Fotovoltaik panellerle sarı ledlerle çevre aydınlatması yapmak ekonomik olabilmektedir.
4—Güneş kollektörleri ile kullanım sıcak suyu sağlanmasında ve havuz suyu ısıtmasında bölgelere göre % 30-70 arasında ekonomik kullanım imkanı sağlanabilir.
2.7—Rüzgar Enerjisi Potansiyeli:
1--Türkiye rüzgar atlası değerlendirildiğinde mevcut potansiyelimizin 88GW olduğu belirtilmiştir.
2--Marmara ve doğu Akdeniz bölgelerimizin yüksek potansiyele sahip olduğu bölgelerdir.Bu bölgeler dünya üzerinde rüzgar gücü en yüksek olan ilk %30 alan girmektedir.
3—Rüzgar enerjisinde Enerji miktarı , rüzgar hızının kübü ile orantılıdır. Ve rüzgar hızı arttıkça rüzgar enerjisi maliyetleri azalmaktadır.
4—Rüzgar türbinlerinde ,Parazit oluşturması ise 2 – 3 km lik alanda sınırlı kalmaktadır.Gürültü düzeyi ise 85 dB düzeyindedir.Türbin İçerisindeki gürültü ise 80 – 90 dB kadardır.
2.8—Hidrolik Potansiyel:
1—Dünyada ,büyük miktarlarda enerjinin depolanıp, saklanabilmesi yöntemler bilinmemektedir. Bu sorunu biriktirmeli veya pompajlı hidroelektrik santralarla su pompalanması ve depolanmış su ile puant enerji üretmek suretiyle çözüm getirilmeye çalışılmaktadır.
1.1--Ülkemizdeki HES ların %95,7 sinin biriktirmeli olduğu dikkate alındığında tutulduğunda, bu çözümün yani uygun olan barajların pompajlı santrallere çevrilmesinin ülkemiz koşuları bakımından çok uygun olduğu da düşünülebilir.