Enerji Ekonomisi-Finansmanı-Enerji Verimliliği:

1—Enerji Sektöründe İstihdam- Türkiye:

1-- Önümüzdeki 10 yılda 2 katına çıkacak enerji üretimini destekleyecek bir insan kaynağı geliştirmek sektör için zorunluluktur. Özelleştirme sürecindeki enerji KİT’lerinde 1990’lardan bu yana çalışan sayısı 15.000’inin üzerinde azalmıştır.

2--Mesleki liselerden başlayan ve lisans üstüne kadar uzanan geniş bir spektrumda eğitim kurumları ve sektör işbirliği yaparak yönetim ve teknik kadrolar yetiştirmelidir.

3--Sektör; sadece stem mezunu olan sadece mühendis değil, yönetici kadrolar, teknik elemanlar gibi bir çok pozisyonda işgücü geliştirmesi iyi yönetim yapabilmek için şarttır.

6--Enerji alt sektörlerinde çalışacak insan kaynağı geliştirilmeli.Okullarda pratiği ve stemi güçlü enerji bölümleri.

7-- Alman Sürdürülebilir Kalkınma Enstitüsü her bir milyon TEP tasarruf edilen enerjinin 2000 kaliteli ve tam zamanlı iş yarattığını hesaplamıştır. AB için ortaya konan enerji tasarrufu potansiyelinin Avrupa’da net bir milyon yeni iş imkânı doğmasına yol açacağı belirtilmektedir.

2—Enerji Projelerinde Finansman- Türkiye:

1-- Her-yıl ortalama 4-5 milyar USD yatırım gerektiren enerji sektörüne ucuz ve uzun vadeli finansman sağlanmalıdır.

2—Temiz Enerji finanasmanında Dünya Bankası’nın temiz enerji fonları, Avrupa Yatırım Bankası kaynakları önemli olmakla birlikte yeterli değildir. Sektöre kaynak girişi; krediler, yabancı yatırım fonları ve halka arzlarla sağlanabileceği gibi kamu, özel sektör hatta vatandaşların dahil olacabileceği sermayeyi ve karı tabana yayabilecek özerk yapıda Enerji Yatırım Fonları kurulabilir.

3-- Türkiye bir yandan kendi kaynaklarıyla ar-ge yapmaya çalışmalı diğer yandan küresel çaptaki firma ve araştırma kurumlarıyla işbirlikleri geliştirmeli, yenilikçi projelere ortak olmalıdır.

3.1--Diğer bir yol ise; küresel firmaların bazı birimlerini Türkiye’ye çekmek veya Türk firmalarıyla ortaklık yapmak olmalıdır. 4-5 milyar USD’ye varan enerji iç yatırım ortamında Türk firmaları da varlık göstermelidir.

3.2-- Türkiye’de her zaman bir sermaye açığı olmuştur. Önümüzdeki döneme bakıldığında 80-90 bin megavatlara çıkabilecek büyük bir yatırım ihtiyacı varsa mutlaka buna küresel sermayenin hem kredi hem de öz kaynak olarak girmesi gerekiyor.

3.3--Bu sermayeyi Türkiye’nin enerji piyasasına entegre edemezsek bu dönüşümü bizim fnanse etmemiz mümkün gözükmüyor”-(yabancı sermaye bankalar yoluyla inşaata akmaya devam ederse)

Maruf Dindar / Daruma Finance

3—Enerji Tasarrufunun Önemi:

1-- Bir enerji üreticisi olarak Tüpraş’ta yaptığımız enerji verimliliği çalışmalarında 72 milyon USD tasarruf ettik. Öncelikli olarak enerji üretenler enerjiyi verimli kullanmalı ve bu alanda öncü olmalılar...”-Mehmet Alkan / Tüpraş

2-- Metal sektörü enerji yoğun sektörlerin başında. Örneğin alüminyum külçe fiyatının %40-45’ini enerji gideri oluşturur.  1-1,5 cent seviyesindeki enerji girdi maliyet ile çalışan ülkelerle mücadele ediyoruz.”-Ali Kibar / Kibar Holding

3--Enerjiyi daha verimli kullanmak için hazırlanan projelere, çevreye katkı yapan projelere kredi veriyoruz. Ama az sayıda proje başvurusu geliyor.-Ender Dinçer / TKB

4--Enerji verimliği için öncelikle enerji ölçümü yapmış olmamız gerekmektedir. Sadece elektrik değil doğalgaz ve su tüketiminin de düzenli olarak ölçülmesi lazım. Enerji verimliliği ile ilgili 30’a yakın projede yaptık. Avrupa Ford fabrikaları içinde enerji verimliliğinde Ford Otosan olarak birinci olduk.-Hayati Eşme / Ford Otosan

5--Binalarımızın %95’i yalıtımsız. Bu bize büyük bir bedel ödettiriyor. Bir bakıma şöyle söyleyebiliriz: pahalı yaşıyoruz. üstelik zengin değiliz.-Sedat Arıman / İzoder

6--Ulaşım ve kentleşme politikaları yakıt tüketimini ve karbon emisyonu körüklüyor.-Doç Dr. Halefşan Sümen / İTÜ

7--Sanayide elektrik motorları elektriğin %70’ini kullanır. Elektrikli motorlara değişken hız sürücüleri takılması ise ortalama %50 tasarruf sağlar.-Nami Saçkesen / Klemsan

8--Enerji verimliliğine salt mühendislik problemi olarak bakılması işi zorlaştırıyor. Sorunumuzun zihniyet sorunu olduğu düşünüyorum.-Prof. Dr. Ali Halıcı / Başkent Üniversitesi

9--Türkiye dünya yatırım ortamı sıralamasında 62. sırada. Bürokrasiyi azaltarak, işleri hızlandırmalı ama kontrolü ve denetimi sağlamlaştırmaya çalışmalıyız.-Kemal Battal / Armada

10--Devletin tek bir örgüt olduğunu düşünürsek, tüm birimleri yani teşkilatları arasında tam bir uyum olmalı. Yoksa işler aksayarak yürür. Teşkilatların tek başlarına iyi işlemeleri yetmez. Sistemin toplamı iyi işlemeli.-Prof. Dr. Serkan Bayraktaroğlu / Sakarya Üniversitesi

11--Türkiye düşük karbon ekonomisine göre yeniden yapılanmak zorunda. Bu basit bir şey değildir.-Ali Koç / Koç Holding

12--Verimli oldukça devlet daha az vergi toplayacak. Devlet de verimli olmalı.-Kenan Yavuz / Turcas&Socar-Devlet çok para toplamak zorunda değil

13--Turizmden ve tarımdan elde ettiğimiz kazanç yeterli değil. Bu iki sektör büyük bir potansiyel ve küresel ısınma tehditini en yakın hisseden sektörler. Alaattin Aytekin / Kumluca Ticaret Odası

14--Herkes çatısında elektrik üretebilir. Yeşil ekonomi işleri çok değiştirecek.-Ayşe Miray Gemi / Onduline

15—Bazı Uygulama Önerileri:

15.1--Kentsel planlamalar çevre ve verimlilik esasına göre düzenlemeli ve ihlallere ağır cezalar getirilmeli.

15.2--Enerji Verimliliği ve Çevre Ar&Ge Laboratuvarları kurulmalı ve uluslararası işbirliği tesis edilmeli.

15.3-- Ulusal Enerji Verimliliği ve Çevre Fonu kurulmalı ve bu fon verimlilik-çevre projelerine finansal destek sağlamalı, verimlilik Ar&Ge’lerini desteklemeli.

15.4--İlk öğretimden başlayan verimlilik müfredatı geliştirilmeli.

15.5--Yaşı büyük motorlu araçların değiştirilmesi teşvik edilmeli.

15.6--Türkiye’de risk sermayesinin de yeterli kapasiteye ulaşmadığı söylenebilir. Yeşil ekonomi için yeni fonlar, yeni fnansal enstrümanlar geliştirilmelidir.

15.7--Enerji verimliliği, yeşil teknolojiler, çevre, tarım vb. alanlara yatırım yapacak bu fonlara muafyetler verilebilir, halka açılabilir, uluslararası yatırımcılar ile bu fonların maliyeti ucuzlatılabilir ve geniş bir tabana yayılabilir.

15.8--Bu fonlardan üretilen kazancın bir bölümü düşük gelirli vatandaşların verimlilik yatırımlarına harcanabilir.

15.9—Bazı Programlar şunlar olabilir:

1--Yeşil ve Yaşanabilir Şehir Endeksi-Bakanlık Belirleyebilir

2--Yeşil Etiketli Ürün ve Şirketler Projesi-Bakanlık

3--Enerji Verimliliği ve Karbon Yıldızları Sanayi Ödülleri-Bkanlık

4--Yeşil Mahalle Projesi-Belediyeler-Bakanlık

5--Yazın Serin-Kışın Sıcak Binalar - %100 Yalıtım Projesi-Belediyeler

6--Enerji Verimliliği Uzmanları Geliştirme Programı-Bakanlık-STK

7-- Her mekanda ve her sayıda çalışanla inovasyon yapabilmek için yeni bir Ar&Ge yasası çıkarılmalı. Ar&Ge yapılan her mekan Teknopark avantajı elde etmeli.

15.10—Kamunun elinde ciddi anlamda mühendis stoku var.Bu kaynaktan yararlanılmalı.Kamuda çalışan mühendislere kurum argesi tarafından araştırma konuları verilmeli ve konular kurum internet sitesinde yayınladığında belli oranda ücret ödenmeli.Kurum araştırmaları oluşturulacak ulusal bir enstitü tarafından değerlendirlip skorlanmalı.Bu yaklaşım Kamuda ciddi anlamda inovasyon kültürünün oluşmasına yardım edebilir

Kaynak:

1--Türkiye Enerji ve Enerji Verimliliği Çalışmaları Raporu-“Yeşil Ekonomiye Geçiş”-Ağustos – 2010-TEVEM - ENVER Enerji Verimliliği Derneği- 2010

2-- Dünyada Ve Türkiye’de Enerji Verimliliği-Oda Raporu-Tmmob Makina Mühendisleri Odası-2008