Mekanik Tesisat Bilgileri-1
1--Uluslararası Enerji Ajansı ; Türkiye'nin
elektrik güç sarfiyatının 1973-1995 yılları arasında her yıl ortalama %9
oranında artan bir talebe maruz kaldığını tesbit etmiştir.
2-- Bir yapıda ısı kayıplarının %25'i
çatıdan,%35'i dış duvardan, %15'i döşemeden ve %25'lik bir kısmı da kapı ve
pencerelerden gerçekleşmektedir.
2.1--Bir binanın cephe maliyetinin toplam
bina maliyeti içerisindeki payının %15-%40 arasında
olmasına karşın, bina cephesinin bina işletim
maliyeti üzerindeki etkisi %40 veya daha fazla olabilmektedir.
2.2--Bu nedenle binalarda önemli enerji
tasarrufu Akıllı kabuklarla-sistemlerle sağlanabilir. Akıllı kabuk; tıpkı canlı
derisi gibi kendisini ayarlayarak dış koşullara uyum sağlayan
yapılardır.Akıllı kabuklar en basit şekliyle doğal havalandırma ve güneş
kontrol elemanlarının otomatik hareketiyle binanın havalandırma, klima ve
aydınlatma enerjisi yüklerini en aza indirgeyen ve kullanıcı konforunu
olabildiğince doğal yollarla sağlayan kabuklardır-sistemlerdir.
2.3--Konutlara kullanılan enerjinin % 85 i
ısıtma,% 15 elektrik enerjisi şeklinde tüketilmektedir. 2004 yılında Alman
Ekonomi Federal Bakanlığı, enerji tüketiminin % 33'ünün hacim ısıtma, % 5'inin
de sıcak su eldesinden kaynaklandığını belirtmiştir.
3--Türkiye de Güneş Enerjisi Kullanımı:
Güneş toplayıcılarının yıllık toplam üretim miktarının ise 200,000 m 2
seviyesine eriştiği de bu çalışmada belirlenmiştir. Yine tesis edilen toplam
toplayıcı alanının 3.5 milyon m 2 olduğu da tesbit edilmiştir. Bu sektörde 100
ün üzerinde firma 2000 çalışanı ile hizmet vermektedir .Türkiye'de üretilen düz
toplayıcıların % 41 'inin 1.82 m2, %23'ünün ise 1.71 m2 olarak imal edildiğini
tesbit edilmiştir
3.1--2001 yılı istatistiklerine göre evlerde
sıcak su ihtiyacının %10.1'lik kısmı güneş enerjisinden karşılanmıştır. .
4- Lejyonella Hastalığının Oluşması:Sürekli
yüksek nem ve 20 ila 50 derecelik sıcaklık, lejyonellerin gelişmelerini kolaylaştırabilir.
5--Isıtma-Soğ.Uygulamaları İçin Yapay Sinir
Ağlarının Kullanımı:
5.1--Yapay Sinir Ağları Isıtma, soğutma ve
iklimlendirme gibi tesisat mühendisliği başarıyla kontrol amaçlı olarak
kullanılabilmekte ve yapılacak simülasyonlarda tutarlı kontrol elde
edilebilmektedir.
5.2--Yapay Sinir Ağlı Kontrolun ; Başlangıç
ayarlamaları ve bozucu sinyallere karşı, bilinen otomatik kontrol
PI uygulamalarına göre daha az duyarlı olduğu bilinmektedir.Yapay sinir
ağlı otomatik kontrolun doğrudan genleşmeli sistemlerde ve
değişken hava debili sistemlerde yüksek enerji etkinliği-verimliği ve
düşük işletme maliyeti getireceğini açıktır.Otomatik kontrolde artık Oransal vs
kontrol yerine yapay sinir ağlı kontrollere gitmekte herhalde daha fayda
olacağı açıktır.Yine teorik çalışmalar içinde iyi bir simülasyon zemini
oluşturacağı açıktır.
6--Isı Geri Kazanım Cihazlarına Bağlı Isıtma
ve Soğutma Kazançları:
6.1--Isı geri kazanım cihazları, klima santralının
bir parçası olarak tasarlanabilmektedir. Diğer bir uygulama şekli ise, eksoz
atış ve taze hava emiş kanal ları arasında bağımsız bir cihaz olarak tesis
edilmesidir. Çatıüstü (rooftop) soğutma guruplarında, dış sıcaklığın tasarım
sıcaklığının kazanım üzerine çıktığı saatlerde, soğutucu akışkanın
buharlaşma sıcaklığı aşırı yükselmektedir.
6.2--Isı geri kazanım cihazı kullanılması
durumunda, ta ze havanın soğutma bölümüne ön soğutma işleminden geçerek gelmesi
nedeni ile soğutucu akışkanın buharlaşma sıcaklığının aşırı artma sı önlenmiş
olmaktadır. Isı geri kazanım cihazının kullanılması, taze hava oranı ve
bölgelere bağlı olarak tasarım yükünün soğutmada %5-29, ısıtmada ise %10-37
azalmasını sağlayacaktır.
6.3--Bu durum, ısıtma ve soğutma sisteminin daha
küçük seçilmesini ve tasarım yüküne yakın değerlerde çalışmasını sağlayarak,
kontrol sisteminin etkenliğini arttırmaktadır.
6.4--Bölgelere göre en yüksek ısıtma kazancı
sırasıyla Ankara,İstanbul,İzmir,Antalya olarak,Soğutma kazançlarında ise
Antalya,İstanbul,İzmir, Ankara olarak sıralanabilir. iç ve dış ortam
sıcaklıkları arasındaki fark 1.5-2°C ve altına düştüğü zaman ısı geri kazanım
cihazı kullanılmasının ekonomik olmadığı gösterilmiştir. Özellikle ılıman iklim
bölgele rinde, atlatma hücresi veya hattının kullanılması yararlı olacaktır.
6.5—Klima Santralleri ve Fanlar İçin yalnızca
azami 1 metre uzunluğunda ses emici öngörülmesi tavsiye edilebilir.Bir kısa ses
emicinin ekleme emilimi yeterli gelmezse, cihazın arkasına hava kanalında
ikinci bir ses emici takılabilir.
KAYNAKÇA :Tesisat Mühendisliği Dergisi Sayı:
93, s. 13-19, 2006- Serhan KÜÇÜKA