Asansörler ve Yürüyen Merdivenlerde Enerji
Verimliliği:
1-- Bina Yüksekliğine Bağlı Asansör Tipleri:
0-6 kat(20m)…………Hidrolik
0-26 kat(80m)………..Dişlisiz-makine
dairesiz
6 -30 kat(18-90m)……Dişlili-makine
daireli
10-45
kat(30-130m)…Dişlisiz-makine daireli
2— Elektrik
Sistemine Bağlı Olarak Isı Kaybı Oranları
Sistem tipi…………….Güç Aralığı(kW)…Isı
Kaybı Oranı(% Motor Gücü)
VVVF (redüktörlü)……….. 7,5 – 30…………………..
40 - 28
VVVF (redüktörsüz)……….7,5 – 40………………….
38 - 26
Sabit Mıkn Senkr Motor……3,0 – 90………………….
28 - 13
Hidrolik………………………
4,0 -20………………… 70 – 30
2.1-- Tahrik Yöntemine
Bağlı Asansör Ortalama Enerji Tüketimi
Geleneksel kutuplu…………………………%100
Redüktörlü-çift
hızlı…………………….….%65
Redüktörlü-inverterli……………………...%50
Redüktörsüz-inverterli-üretimsiz…………%30
Redüktörsüz-inverterli-üretimli..…………%20
4-- Aydınlatmanın Etkileri:
4.1--Asansörlerin
kabinlerinde kullanılan aydınlatmalar, asansörün toplam enerji tüketiminin
%40’ını veya yaklaşık olarak 100 kWh kısmını oluşturabilir.
4.2--Halen kullanılmakta olan
halojen lambalar, uzun ömürlü ve verimli LED lambalar veya modern floresant
lamba teknolojisiyle değiştirilmelidir.
4.3—LED lambalar, geleneksel
halojen ampullerden 10 kat daha uzun ömürlü ve %80 daha az enerji
kullanmaktadır.
5--Bekleme Modu (Stand-By) Konumunda Asansör Enerji
Tüketimi
5.1--Asansörlerde yer alan
aydınlatma, sinyalizasyon ve havalandırma, asansörler çalışmadığında bile
önemli miktarlarda enerji tüketmektedir.
5.1.1--Bu nedenle kullanım dışında
aydınlatmanın, fanın ve sinyalizasyonunun
kapatılması gibi seçenekler
sayesinde bu tüketimi en aza indirilebilir.
5.2--Bekleme durumunda en
yüksek enerji tüketimi sürekli açık olan kabin ışıkları ve kapı kilit sistemi
tarafından gerçekleştirilmektedir.
5.2.1--Bunları,elektronik
kumanda ve inverter (VVVF sürücü) izlemektedir.
5.2.2--Diğer ektenler ise kat
butonları, kat ekranları,kabin butonları ve kabin ışık perdesidir.
5.3--Almeida’ya göre
Avrupa’da asansörler ve yürüyen merdivenler Avrupa genelinde toplam elektrik
tüketiminin %0,7’sinden sorumludurlar ve yürüyen merdivenler için otomatik hız
düzenleyicileri ve bekleme durumunda düşük güç modu gibi önlemler alındığında potansiyel
tasarruf %30 dolaylarında olabilir.
6-- Yürüyen Merdivenlerde Enerji Tüketimi:
1--Al-Sharif yaptığı çalışmada
yürüyen merdivenin enerji tüketimini, yürüyen merdiveni kullanan günlük
ortalama yolcu sayısına göre hesaplamıştır.
2--Buna göre değişken enerji
tüketimi:
2.1--Değişken enerji
tüketimi= Yür. mer.yüksekliğix
9,81x75xYolcu say.xYürüme
faktörü (4)
2.2--Burada 75 kg cinsinden
ortalama yolcu ağırlığıdır. Yürüme faktörü 0,7-1 arasında, yürüyen merdivende
hareketli olan yolcular için kullanılmaktadır.
2.2.1--Yürüyen yolcuların
artması ile faktör küçülmektedir. Merdivende herkesin sabit kalması durumunda
faktör 1 olmaktadır.
3--Sabit enerji tüketimi ve
toplam tüketim:
3.1--Sabit tüketim=0,55xYür.Mer.yüksekliği+1,95
[kW]
4--Toplam tüketim= Sabit
enerji tüketimi+l-Değişken enerji tüketimi
5—Yürüyen
merdivenlerde ısıl kayıpların azalması amacıyla düzenli
bakım yürüyen merdiven verimliliğinde önemli bir yer teşkil etmektedir.
6--Enerji verimliliğini
arttırmanın bir yolu, daha hafif merdiven basamakları kullanmaktır. Alüminyum
basamaklar kullanarak böylece yaklaşık 300 kg kadar bir hafifleme ve
dolayısıyla daha az enerji tüketimi elde edilebilir.
7—Sonuç olarak binadaki enerjinin %5- %15’ini tüketen asansörlerde verimli
tahrik sistemi seçilerek enerji tüketimi azaltılabilir.
7.1--Bu amaçla, öncelikle
kullanılan eski tahrik sistemleri, verimi daha yüksek olan motorlarla
değiştirilmelidir. Asansör hızı amaca göre belirlenmelidir.
7.2--Yolcu olmadığında, kabin
aydınlatması ve havalandırılması azaltılmalıdır.
7.3--Asansörler yoğun olarak
kullanılıyorsa, asansör makina dairesinde motordaki atık ısı geri
kazanılmalıdır
Kaynak: MÜHENDİS ve
MAKİNA güncel-ARALIK 2019-Asansörler Ve Yürüyen
Merdivenlerde Enerji Tüketimi-Ve Verimliliği--Y. Ziya Kocabal1, C. Erdem
İmrak2, Adem Candaş3*--1 İTÜ, Makina Fakültesi, İstanbul- kocabal@itu.edu.tr-2
İTÜ, Makina Fakültesi, İstanbul- imrak@itu.edu.tr-3 İTÜ, Makina Fakültesi,
İstanbul- candas@itu.edu.tr